Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Nö.1384
straten neer, waar slechts de talrijke honden
reeds leefden en hun straatréinlgend werk
verrichtten. Wij reden naar de beneden
stad, naar den oever van den Bosporus, waar
zich het uitgestrekte paleis Dolman Bachtsj
ih de blauwe golven spiegelt. Het is een
reusachtig gebouw, of liever: een samenstel
van verscheiden gebouwen, allen wit ge
pleisterd, nu blinkend in het vroege zonne
licht. Het kunstig gesmeede ijzeren hek,
dat de tuinen omgeeft waarin het paleis
zich nestelt, wit geschilderd met vergulde
punten versierd, hecht zich bij den hoofd
ingang .aan de groote poort vast, die van
verre gezien, wit marmer schijnt te wezen,
doch van nabij bekeken gips of kalk blijkt
te zqn. En zoo is het eveneens met het
paleis zelf. Men zou zeggen: een reusachtig
suikerbakkers-werk maar toch zóó, dat
't onder den zuidelijken hemel aan de blauwe
golven van den Bosporus een aangenamen
indruk te weeg brengt.
Aan den ingang van een bijgebouw, niet
samenhangend met het groote paleis, ontving
een afdeeling ceremoniemeesters, stijf-staande
van goud-borduursel, met de onmisbare fez
getooid, de genoodigden. Het was nauwelijks
zeven ure en toch heerschte hier reeds een
drukte die de feestelijkheid van den dag
aangaf. De troepen die zich op het plein
verzamelden, de in 't zonlicht schitterende
uniformen en bajonnetten, de wapperende
paardestaarten der Turksche bellen-instru
menten, de zonder ophouden aanrijdende
equipages, de zenuwachtige beweging der
hofbeambten bij de moskee, waarheen
Z. M. zich zoo straks zou begeven om zijn
morgengebed te verrichten dat alles maakt
een overweldigenden indruk. En' toen we,
nmaal binnengeleid in de wachtkamer,
van waar we moesten gebracht worden naar
de groote receptie-zaal in het hoofdgebouw,
daar een poos vertoefden, viel ons de tijd
geen oogenblik lang. Met alleen dat in de
zaal de eigenaardige drukte van diplomaten
en militaire attachés van allerlei natiën,
dames uit de kringen der diplomatie, onzen
oogen heel wat vreemds te kijken gaven, maar
ook uit de ramen der wachtzaal vonden onze
blikken een schouwspel, waaraan ^e zich
niet konden verzadigen.
De blauwe Bosporus deed zijn golven kab
belen juist onder de balkons waartoe de
openslaande ramen toegang gaven, en het
watervlak strekte zich uit naar de overzijde,
waar zich de groene heuvelen van Scutari op
Aziatischen bodem verheffen. De donkere
cypressen der kerkhoven ddar, piekten scherp
op in de heldere lucht, en verder-op verscholen
zich de witte landhuizen koket in 't groen
der kastanje- en acacia-bosschen. Heerlijke
aanblik van een zuidelijk landschap, dat een
oogenblik 't mondaine gewoel van militairen
en diplomaten deed vergeten.
Plotseling komt er spanning in de
menschenmassa. Men ziet 't allen aan, dat een
gewichtig oogenblik gaat aanbreken, het
oogenblik waarnaar ze verlangd hebben,
waarom ze gekomen zijn. De Sultan nadert
de Moskee, die, óók blinkend wit, slank en
rank door de vier minarets aan zijn hoeken,
het plein aan de overzijde afsluit.
Den genoodigden wordt nu verzocht de
wachtzaal téverlaten en de ceremonie-mees
ters te volgen. Zoo wordt ons de gelegen
heid geschonken een blik te slaan op de
verschijning van den Sultan te midden van
zij n troepen. Een afgebeten, kort uitgesproken,
lettergreep aan lettergreep op elkander pas
sende kreet: Heil, lang leve onze Padischa",
schettert door de lucht, 't Is alsof al die
manschappen gezamenlijk n keelgat, een
stel stembanden bezitten, waardoor de geluk
wensen wordt uitgestooten. De muziekcorpsen
spelen denopgewektenHamidjé-marsch. Het
kleine, in-een gedoken mannetje, in zijn
grauwe jas, met zijn sterk Semitische trekken,
stijgt van zijn mooi wit paard en verdwijnt
in de moskee, om daar gedurende enkele
oogenblikken zijn gebeden te verrichten. Ons
geleiden de goudgegaloneerde ceremonie
meesters door den tuin naar het paleis. Daar
ligt aan den voet'van de trap, die de Sultan
straks zal bestijgen, liet schaap waarover hij
het slachtmes zal zwaaien. Wij volgen
onze hooge gidsen; wandelen door de tuinen
komen in het gebouw, bestemd voor de
weidsche plechtigheden zooals deze receptie,
meer dan voor bewoning. Het is een lange
wandeling, langs trappen en portalen, door
zalen en over terrassen, door hallen en gan
gen, eindeloos, eindeloos. Ten lange leste is
toch 't doel van onze reis bereikt. We be
vinden ons in een loge, die zich ter halver
hoogte in een reuzenzaal bevindt. Boven ons
verheft zich. de zaal nog wel in twee ver
diepingen. Het is een koepelvormige, vier
kante ruimte, door een Fransch architekt
gebouwd, die marmer in stuc moest naboot
sen: de Turksche finantiën gedoogden de
uitgaven voor kostbaarder materiaal niet.
't Is dus alles pleister- en plak-werk. Ter
zijde van de bogen, die toegang verschaften tot
de aangrenzende zalen en portieken, zijn de
ruime muurvlakken beschilderd, en wel met
kinderachtige perspectieven, die diepe
prieelen of berceaux moeten voorstellen, en in
de verte recht voor den toeschouwer uit,
tunnelsgewijze toeloopen. Dat geeft aan de
zaal iets gezocht kinderachtigs. Werpt men
echter de blikken in 't rond en in de hoogte,
gaat men op 't oog de afmetingen der zaal
na, dan kan men zich voorstellen dat men
zich ook hier beroemt, evenals in zoovele
vorstelijke paleizen, de grootste feestzaal van
Europa te bezitten.
Intusschen vult zich de ruimte met een
wriemelende gouddragende menigte. De roode
fez' met zwart zijden kwast bewegen rich
als donkerroode dwaallichten over de
menschenmassa en in groepen verdeeld staande
hoogwaardigheidsbekleeders op den
glad-gecireerden vloer. Zoo nu en dan doet er n
een val, die de omstanders niet aan het lachen
brengt (een Turk lacht nooit, zegt men),
maar hen, gewaarschuwd, met grootere om
zichtigheid en stramheid de voeten doet neer
zetten.
Daar Jlaat zich n der kamerheeren op
den drempel van den middelsten doorgang
zien. Met den ceremonie-meester-staf in de
hand uitgestrekt, geeft hij de voorloopige
aankondiging dat Z. M. de Sultan weldra
zal verschijnen. Onmiddellijk staken allen hun
drokke gesprekken, en scharen zich langs de
loopers, die als lijnen, getrokken in een wis
kundige figuur, over den vloer zijn gelegd,
evenwijdig aan de wanden der zaal. De
diagonaal-loopers worden vrijgelaten. Vlak tegen
over onze loge bevindt zich de troon, een
ontgoochelend klein burgerlijk kanapeetje,
op een verhevenheid van een paar treden
hoog. Eenvoudiger kan een particulier per
soon niet ontvangen. In de zaal geen meu
bel, geen tafel, geen beeld, geen vaas. Slechts
de ontzaglijke menigte van goud-geborduurde
jassen, roode fez', kleurige burnous der sjeiks
en priesters, groene tulbanden, brengen hun
levendigheid van kleurschakeering aan.
Slot volgt. N. J. SINGBI/S.
THEE -11IW A \ DS\I \
SUNLIGHT-llSUNLIGHT-llSUNLIGHT-HSUNLIGHT
NOOIT,
DE BESTE
ZEEP VERMINDERT!
HET VERSTELLEN
VAN HET WASCHGOED HDER WASCHZEEPEN HALS GOUD
IIVER
Geschilderde
Slaapkamer Meubelen,
al* ;!JxneiikaBten, waschtafels,
bedlrastjeg, tafels, stoelen enz.
en*. A& 4e specialiteit van
Zoldeweij & Corbière,
3O Leidscbestraat,
A, M S T E R D A M.
GUQ-HÖLLAriQSGHE
RANDE.WÜN
GE FRRNSCHE KROON
?ftirttw*" ?'-~ y
VEEM'S
CACAO
de meest-délicieuse drank.
Meubelfabrikanten en Behangen*.
SINGEL bij «Ie l'alfisstraat 259, Am>lerd<uii.
voorheen I> tURiH
Telephoon No. 4646.
SO.
Nieuw
Goedkoop Fijn.
Gebruik 's winters avonds
81 e iii p ) i r o o p.
Anjjssiroop,
8af f r a au sir oon.
Vanlllesiroop,
C i t r » e ii K i r o pp. ,
Op l liter' kokende melk l eetlepel Siroop, Op l chocoladekop kokefadè"
melk 2 theelenels Siroop. Op l theekopje kokende melk l theelepel Sifbop'.
Per flacon ? 0.45. Per flacon voor ruim 2i/2 liter melk /0.12V
W. A. SPOO£t .Ir., Fabrikant, Cnlemborg.
SPOOR's
NIIUIN'OYt KI l! SAUI,
Fournüseur de la Cour.
K A I, V K R S T K A A T 166, AMSTERDAM.
GEANDE SPECIALITE POUR ??***',
Trousseanx & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
VERVANGT NATUUR BOTER
HET BESTE TAFELWATER.
Oeneraal- Agentuur: P 11. E G E KT, Amsterdam.
KRAEPELIEN&
v '
9
MOLM 's
?KINAWIJN»
CHEMISCH ZUIVERE
MELKSUIKER
flrnbem
ARNHEM",
Maatschappelijk kapitaal: EEN MIL.LIOEN GULDEN (volteekend).
Directie: TH. LIEFKINCK, P. A. BOON E.
Inspecteurs: H. X. STAKMAN, te's-Gravenhage; G. O. A. VUNDERINK,
te Groningen; P. A. BOONE Jr., te Arnhem; J. P. PUNT, te Breda; EUG.
MEULENBERGH, te Sittard.
OTO
Artikelen,
Ralverstraat 43,
Meest rertronwbare adres.
Spoor's
Mosterd
De Fijnste - de Goedkoopste in gebruik.
V>> ^=^H?^^
UlGBRETTEfl
fl «Sr; IXAn Demademine.
Il Cl H (VlLl v.o vooH «ener
lljil II Irl haiveciGBRETTE
r» cteeKreedsverl ichtlno
HOEST.VEHKOU&HEIP.KEEUCYIM.
be PRiFEPR RflT E M VAN
2vaalle voorzien van
tTIQUETTEN waarop daN
e.n HANDTE&KENINQ
P. C. FAKKELS
ilOkh m over de Vil. Bank. Amsterdam,
^ ah rit I;: Holiin S9-S9.
Complete INRICHTINGEN in alle stijlen.
Telefoon 4541.
teerste
ZONDER
GENEESKUNDIG ONDERZOEK.
VOLTEEKEND Maatschappelijk Kapitaal / 600,000.?.
Telephoon 3345. AMSTERDAM. Heerengracht 25*.
Commissarissen: Mr. A. LIND, Mr. A. FENTENER VAN VL».
6INGEN, H. A. L. BEUNS, Prof. Dr. K. F. WENCKEBACH, i
N. VAN DE POLL, W. B. ESSEB. J. GAASTRA Bzn.
Directeuren : C. H. J. 8CHINDLER, Dr. J. A. CARP.
, Wisk. Aër.j Dr. Q. CQELINGH. ACO.I B. MORET.
Agenten
gevraag*»
CACAO m CHOCOLADE
is PRIMA Amersfoort.
Vraagt
Lievegoe(Ts|
Mosterd.
P. SLUIS' Ochtendvoer
wordt thans het meest gebruikt.
Volgens den hedendaagschen stand der
wetenschap proefondervindelijk bet beste en
goedkoopste kippenvoeder der wereld. Meer
eieren dan met eenige andere voedering. Geheel»
voederkosten per kip hoogstens l cent per dog. Postwissel a ? 1. Kilofraoeo
tlmis met brochure 40 pagina's en desverlangd opgave van naastb\jz\jnd depot
V. SLUIS. N. Z. Voorburgwal 2S8, Amsterdam.
(levextrad *e.drrt 1823. Bekroond met 142 medaille*.
Gevestigd te utrecht. Kantoor : Biltstraat no. 134.
Weteringschans ace, Amsterdam.
Familiepension Ie rang.
Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelijk bij Rijks-Museum, Opera en Vondelpark.
Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salons.
HENEY J. BRUGK.
Verzekering-Maatschappij HOLDA".
Kantoor : KEIZERSGRACHT No. 290, Amsterdam.
Goedgekeurd bij Kon. Besluit van 3 December 1895, No. 38.
Sluit alle soorten Verzekeringen op bet Leven en
van L,flfrenten., met of zonder ophouden van premie
betaling ingeval van Invaliditeit.
Werkkracht* a eraeEterln^» al of niet in verband m*t
Levensverzekeringen of Uitrent en.
Vraagt de nieuwe Proipectueten.
Permanente
Hing
Tentoonst
van
Ameublementen
nieuwe
magazijnen
.Prijscourant
aanvraag"