Nö. 1386 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOB NEDERLAND. Kunstveilingen in het voorjaar van 1904. Het seizoen der kunstveilingen, dat zich reeds in October en November flink Christus, tot groote verwondering der twee apostels, verdwenen is en de stoel, waarop hij kort te voren zat, door een bovennatuurlijk schijnsel is omgeven. Meesterlijk zijn hier met enkele forache BEMBRANDT. De Emrnausgangers. ingezet Jieeft met den publieken verkoop der rijke collecties Insinger-van Loon, Renédella Faille de Waerloos, Westra, Henkes, e.a. belooft ook in den aanvang van 1904 weer veel belangrijks te zullen opleveren blijkens de omvangrijke ad vertenties, die wij dezer dagen in de kranten onder de oogen krijgen. De firma Frederik Muller & Co. belooft althans tal van kostbare collecties onder den hamer te zullen brengen. Daaronder zijn het eerst aan de beurt (nl. op 19 Januari a.s.) de verzamelingen oude teekeningen van den Antwerpscheii kunst liefhebber Renédella Faille, van Mevr. Douairière van den Berch van Heemstede, van den heer De Raedt van Oldenbarnevelt (wiens oude schilderijen, zoo berucht wegens den vermetelen diefstal, reeds in 19ÜU en 'U2 zijn verkocht) en die van het onuitputtelijke kasteel Heeswijk. Kort daarop (van 25?28 Januari) zullen de rijke bibliotheek van den reeds ge noemden R. della Faille en enkele andere boekerijen in veiling worden gebracht. Velen zullen ongetwijfeld gaarne het een en ander vernemen omtrent de belang rijkste zaken,-die-,in deze twee veilingen voorkomen. Wij stellen ons voor dan in een volgend nummer enkele bijzonder heden mede te deelen aangaande de eveneens belangwekkende verzamelingen antiquiteiten en schilderijen, die genoemde firma in Februari denkt te verkoopen. Veilingen van goede oude teekeningen zijn in de laatste jaren uiterst zeldzaam geworden; de laatste, welke veel moois be vatte, werd na vele jaren van schaarschte in Mei 191)3 te Stuttgart gehouden. Het mag dus als een bijzonder feit aange merkt worden, dat er thans te Amster dam vier typisch-ouderwetsche collecties aan de markt komen. Het is te hopen dat de musea en de gefortuneerde kunst liefhebbers in ons land van deze gele genheid zullen weten gebruik te maken en verhinderen dat de schetsen onzer 17e eeuwsche meesters die tot nog toe in het vaderland verbleven, niet alle de grenzen overtrekken. Jammer genoeg is het aantal verzamelaars van oude teeke ningen sedert het midden der vorige eeuw ten onzent schrikbarend geslonken; feitelijk hebben wij nog maar n serieus liefhebber over in den heer P. Langerhuizen van Crailoo. De fraai geïllustreerde catalogus ver meldt tal van belangwekkende zaken, in de eerste plaats eenige teekeningen van Rembrandt. Een er van (uit de nala tenschap van Douairière v. d. Berch v. Heemstede) is van een wonderlijk groote kracht; zij stelt de Emmausgangers voor op het oogenblik, dat de figuur van trekken de figuren der twee mannen aangegeven, die fantastisch worden ver licht door een bran dende kaars tusschen hen op tafel geplaatst; geniaal ook is de rake verdeeling van licht en donker. Van de zeven teekeningen van Rembrandt is verder in den catalogus nog afgebeeld een penteekening voorstellend den engel die Jozef in den droom aan raadt naar Egypte te vluchten. Van geheel ander slag zijn de guitige teekeningen van Adriaan van Ostade; hier hebben wij een weergave van lan delijke joligheid, uit gedrukt met een los heid, die in eiken trek en haal getuigt van den scherpen geest, die dezen boersehen humorist doordrong. En welk een contrast weder vormen deze tooneelen van leven en lawaai met de fijne ontwerpen voor kerkrameu van den l (Je eeuwschen Duitschen meester Hans von Kulmbach! Deze laat ste zijn zóó geheel doortrokken van den edelen geest van Dürer dat zij langen tijd in de verzameling-Ilaedt van Oldenbarnevelt voor werk van dien grootmeester golden. De onmiskenbare overeenkomst die er echter in deze ontwer pen op te merken valt met dergelijke teeke ningen te Dresden, waren oorzaak dat zij in den catalogus op naam van Von Kulm bach kwamen te staan. De plaatsruimte laat niet toe alles op te noemen, maar met een paar woorden zij nog aangestipt: twee uitvoerige geaquarelïeerde teekeningen van den zeldzamen kerkschilder Pieter Saenredam, een uit gestrekt vergezicht van A. Cuyp, een uiterst fijn landschapje van C. Huygens, den geleerden secretaris van den Prins van Oranje, en verder werken van Berchem, Ter Borch, Brueghel, Doomer, Dusart, Goltzius, Van Goyen, Langendijk, Lievens, Pynas, Troost, Adriaan en Willem van de Velde, Waterloo, De Wit en Wouwerman. Thans iets over de boeken. . __,_ Onder de meer dan 1500 nummers, >- - .,>. die de catalogus bevat, zijn vooral v de afdeelingen Manuscrits, Incunables, Géographie en Sciences Naturelles van groot belang. Onder die categorieën bevinden zich verscheiden kostbare boeken, b.v. no. l, een geschreven getijdeboek uit het einde der 15e eeuw, dat hoogstwaarschijnlijk behoort heeft aan Anna van Bretagne, vrouw van Karel VIII; het bevat vele groote en kleine gekleurde miniaturen. Vervolgens acht an dere 15e eeuwsche getij deboeken, alle fraai versierd. Een manus cript van later datum, doch eer meer dan minder interessant, (no. 20), is het uitvoerig journaal van den commandeur Jacob van Neck, geschreven in de j aren 1598?'99 op het schip Gelderland, gedu rende zijn expeditie naar OostIndië. Als een bewijs voor de waarde waarop het steeds is ge schat, kan dienen de notitie, die op de eerste pagina in 17e eeuwsch schrift voorkomt: Dit is gekomen uyt de auctie van Thorn. Broers Bewintheb. der Oostlnd. Compag. op de Nieuwe Turffmarck nevens een porcel. incktpott en teijk. En is van de eerste vojagien, dies weg(en) raer om bewaren". Tot besluit der serie manus cripten, een prachtig gecalligrapheerde Een fraaie serie geïllustreerde boeken uit de 17e tot 19e eeuw volgt,-daaronder vinden wij een zeldzaam exemplaar uit 1710 van La Cour de Momus, et Ie Jardin de Mars j[en Europe, ornédes talrijke meesterstukken van penneconst". Eenige bladzijden verder bevindt zich aan het begin der afdeeling Geographie een superbe exemplaire sur grand papier" beschreven van den grooten atlas F. SAENREDAM. Cunerakerk te Rhenen. emblèmes politiques de l'état présent de la guerre", dat tal van scherpe satyres bevat op Lodewijk XIV en den Spaanschen Successie-Oor log ; verder werken van beroemde auteurs, als Molière, Boileau, Dorat, Marguerite de Navarre (haar Heptaméron francais"), verlucht door de ele gantste 18e eeuwsche graveurs, Engelsche plaatwerken als Boydell's Shakspeare Gallery" en Gems of Art" en het hoogst belangrijke werk van G. Thibault over de Schermkunst, in 1628 door de Elseviers ge drukt ten dienste van de talrijke vreemde studenten, die te Lei den kwamen studeeren en die in dit boek konden leeren la theorie et pratique des vrais et jusqu'a présent incognus secrets du maniement des armes a pied et a cheval"; van nog vroeger datum is de in 1584 verschenen suite van 12 door Goltzius gegraveerde prenten, die de be grafenis van Willem den Zwijger in beeld brengen. De Calligraphie, die in de 17e eeuw in ons land zoo hoog stond aange schreven (men denke slechts aan een Tesselschade), is hier ook behoorlijk vertegen woordigd door Jan van de Velde's befaamde Spieghel der Schrijfkonste" en diverse A. VAN OSTAHE. Boerenbinnenhuis. Blad uit een getijdeboek in 14ÜS te Parijs gedrukt en getiteld: Heures a lusaige de Rom(m)e, etc.". genealogie van het Huis van Nassau, door den Marquis de Magny, uitgevoerd in 1845, een hoogst interessant stuk werk, dat verdient zijn weg te vinden naar de bibliotheek van H. M. de Ko ningin. Onder de incunabelen komen natuurlijk tal v;m vroege drukken voor: zoo bijv. een Duitsche bijbel gedruckt durch anthonium koburser in Nürenberg, vierzehen huiidert und in dem dre\'undachtzigste(n) iar am Montag nach Invoc:ivit", eu een getijdeboekje in 14!)S te Parijs door Jehan l'oittevin ge drukt en getiteld Heures a lusai ge do Rom(7n)e sans ricn r ij(m'>)rir", hetwelk geïllustreerd is met alleraardigste, gekleurde boutsneden, waarvan hier ecu is gere produceerd. Dan volgen drie bij zonder mooi bewaarde prentwer ken door Dürer. in hout gesneden, waarvan de eerste twee in 1511 te Xeurenoorg zijn gedrukt, l iet zijn de Passio domini nostri ,Iesu",de Apocalipsis cum figuris" en La Vio de la Vierge". Te midden van tal van vroege en fraaie werken van groote Duitsche, Hollandsche en Antwerpsche typographen en xylographen, als Knoblaucli, .Fan van Ghelen, Van Hichem, Wil lem Vorstermau, den beroemden Plantijn, e. a. ontmoeten wij dan nog onder deze rubriek een Spaansch boekje uit 1534,precieus wegens de weinig bekende ver melding dor ontdekking van Amerika, die er in voorkomt. andere exernplaerboecken", bevattende Op den doolhof van 't papier In gestrikten Ictter/.wier, van J. Blaeu uit 1667, en laquelle est exactement descritte la Terre, la Mer et Ie Ciel", met recht een .monument de cartographie" genoemd. Daarop volgen tal van historisch-geographische werken, meerendeels betrekking hebbende op Amerika en haast te veel om in thuis te raken; bijzondere aandacht wekt o. m. een Duitsch boekje uit 1615, waarin de volgende zinsnede voorkomt: Umb diese Zeit (1614) sind etliche Hollandische Schiff zu Amsterdam ankommen, welche jenzeit Virginia nicht weit von Nova Francia ein newe Landschafft entdeckt, welche sie Novam Hollandiam genennt", de eerste boekstaving dus van de stich ting van Nieuw Nederland door de Hollanders; dan Teerste boeck. Historie van Indien, waer inne verhaelt is de avonturen die de Hollantse schepen be jegent zijn etc." een zeer uitvoerig relaas door Cornelis Houtman, van zijn eerste reis naar Oost-Indiëin 1596, met veel caertjens verciert"; de reisbeschrijving van P. de Marees uit 1617, die de eerste mededeelingen deed over het Gout Koninckrijck van Guinea anders de Goud-Guste van Mina genaemt"; t'Historiael Journael" van Van Spilbergen's eerste reis naar de Oost in 1601, met een gedetailleerde beschrijving van t'eylant Celon" en tot besluit het allerzeldzaamst Journaal wegens een voyagie" naar het onbekende Zuidland" (d. i. Australië) in 1696?'97, door W. de Vlaming, op order der O. I. C. gedaan. Doopsgezinde liefhebbers vinden ook hun gading! Onder no. 1277 vindt men een collectie van niet minder dan 50 geschriften, uit de 17e eeuw, waarin verschillende dogmatische en kerkelijkhistorische vraagstukken worden behan deld. Van aanverwant belang zijn ook twee exemplaren van een hoogst zeld zaam psalmboekje uit 154Ü, genaamd Souter Liedeke(n)s, Ghemaect ter eeren Gods", waarin verscheiden psalmen voor komen, bekend als door protestantsche martelaren op het schavot of' in de ge vangenis te zijn gezongen. F. VAN HAAMSTEE. II. vox KULMBACH. Ontwerp voor korkraaoi.