Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1387
20 %
65 h'
25
55
lOh
gewezen redenen, om voor deze onderneming
veel téhopen, 'n Ruime geldmarkt en 'n
algemeen betere markttoestand zullen de
groote kaftS op rustige voltooiing van dit veel
beteekenende werk belangrijk versterken.
Januari.
14 21
h.k. h.k.
Am. Car and Foundry . . . . 19 l/s
' c. v. pref. 66
Ark. Construction Synd. . . . 3oi/2
Int. Landsynd 53
Mexico Synd. . 59
New Orleana 9%
Un. St. Steel Corpor. c. v. a. . 11J4
De koersverbetering van de Int.
Landsyndicaten zal vermoedelijk in verband staan
met de betere vooruitzichten ten opzichte
van de leiding, nu die van den deskundigen
eersten leider inoet worden gemist. Naar ik
toch hoor zou de vertegenwoordiger in Ame
rika, de Heer Heineken,aan de zaak verbonden
blijven. Nadat de nieuwe leider en genoemde
heer het over de hoofdpunten eens gewor
den zijn is de heer Heineken op het laatst
der vorige week wederom naar Amerika ver
trokken. De verschillen in den bestuurskring
schijnen opgelost te zijn. Het behoud van den
heer Heineken, is voor het belang van het Int.
Landsyndicaat van bijzonder groote be teekenis.
Zijn veeljarige ervaring op 't gebied van
de maatschappijen bij het Int. Landsyndicaat
betrokken, heeft hem tot deskundige bij uit
nemendheid gemaakt. Een dienstsfaat van
vele jaren eerlijken en trouwen dienst, van
bewijzen van goed beleid, waarvan getuigt
zijn arbeid in het te-gelde maken van vele
activa der Construction Companies, dwingt
groot vertrouwen af.
De kleinere groepen vragen ditmaal geen
bijzondere bespreking. Alleen in de tramgroep
vind ik deze week wat meer veranderingen en
wel in gunstige richting. Dit geldt natuurlijk
niet voor de Madoera en de Modjokerto. Het
meest ging vooruit de koers der haagsche
tramwegaandeelen door een stijging van 140 tot 148.
Deze maatschappij behaalde in het afgeloopen
jaar ruim _? 61.000 meer bruto's, bij een
gelijk aantal mijlen in exploitatie, als het
vorige jaar. Voor de Kediri bedraagt die
vermeerdering f 35000 en voor de Malang
? 21.000. Voor de New-Orleans is dat bedrag
? 233.000 voor de laatste 10 maanden. De
Samarang-Joana ontving in 't afgeloopen jaar
? 120.000 meer; de Samarang Cheribon kan
ongeveer een zelfde getal noemen en de
Itotterdamscho tram ontving 'n halve ton
meer.
* *
*
Alb. v. d. F., te Leuven. De bedoelde koers
is al wat vaster. AVellieht kan ik U later
nadere mededeelingen doen.
Leestafel: De Bussy's uitgaven zijn over 't
algemeen zeer gunstig bekend. De bijzondere
aandacht vraagt de zestiende jaargang van
het handboek voor Cultuur- en Handels
ondernemingen inXejerlandseh-Indië.'nLijvig
boekdeel, waarin vele bijzonderheden omtrent
de bovenbedoelde ondernemingen zijn te
vinden. Behalve de kapitalen der maatschap
pijen, zijn in dezen jaargang o.in. ook opge
nomen de reserve-kapitalen en, bij de
Cultuurmaatschappijen, de ondernemingen welke
door haar worden geëxploiteerd. Met succes
zal dit handboek door velen kunnen worden
geraadpleegd.
Amst, Marnixstr. 409. l 21 Jan_ ,04_D_ STIGTER.
Bussurn, Borneo . l
Voeding en \M\n voor stolnaaiiile Muteren
Een overzicht van l/nmen- en buitenland met
inleiding en advies door J. Bfuinwold Rlcdel.
Dit geschrift verscheen een paar dagen
vóór de vraag, of er van gemeentewege voe
ding en kleeding aan arme schoolkinderen
zou worden verstrekt, in don Amsterdamscheii
Eaad tot oplossing kwam. De hoofdstad heeft
?35,000 beschikbaar gesteld voor subsidies j
aan ver'eenigingen, die zich met de verzorging
van behoeftige kinderen bezig houden en
maakt daarmee, zooals uit. het werk van den
heer Riedel blijkt, een goed figuur naast de
vele andere gemeenten, waar de zaak reeds j
eerder haar beslag had gekregen. Gelukkig
voor de arme jeugd van Amsterdam niet
alleen, doch ook voor die op vele andere
plaatsen. Klders toch. waar men nog aarzelde
en zich beriep op hei voorbeeld der hoofd
stad, die er ook niet aan doet", moet het
besluit van ons Gemeentebestuur wel een
ing m SchtiijL
gunstigen invloed hebben. Aan het raadslid
Bruinwold Kiedel, dat zijn medeleden vóór
de beslissing zulke uitgebreide en duidelijke
inlichtingen verstrekte, komt de eer toe de
materieele verzorging van het arme school
kind krachtig bevorderd te hebben.
Het geschrift is samengesteld tengevolge
van een opdracht van de Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen. In de inleiding wordt
de beteekenis van art. 35 der Leerplichtwet,
waarover verleden jaar in onzen Raad zooveel
te doen is geweest, duidelijk omschreven. De
auteur heeft zijn taak breed opgevat en ver
volgens niet alleen meegedeeld, wat vroeger
en sinds de invoering der Leerplichtwet in
verschillende plaatsen van ons land voor de
verzorging van het arme schoolkind is gedaan,
doch geeft ook een beeld van 't geen met
betrekking tot school voeding en kleediug van
overheidswege in andere landen is tot stand
gekomen. Zoo vindt do lezer tal van mede
deelingen betreffende Frankrijk, Duitschland,
Zwitserland,. België, Engeland, Italië, Oosten
rijk en Noorwegen, zoo geateld, dat hij on
willekeurig tot vergelijking van de verschil
lende systemen wordt opgewekt. Zeer rijk,
ofschoon niet geheel volledig is het overzicht
van den toestand in Nederland. Beschrijver
had de medewerking ingeroepen van alle
Nntsdepartenienten, doch slechts van een
twaalftal antwoord ontvangen. Hij heeft echter
stellig nog vele andere middelen geweten,
om gegevens te verzamelen, want het over
zicht geeft berichten uit tal van 'plaatsen uit
zeven provinciën. Daarbij sluiten zich aan de
inededeelingen van 't geen te Amsterdam
door particuliere instellingen reeds werd ge
daan en wat er voor de toekomst werd be
raamd.
Op het overzicht volgt een advies, niet het
minst belangrijke deel van het werk. Daarin
stelt de schrijver duidelijk in het licht, waar
om de gemeenschap zedelijk verplicht is aan
schoolgaande kinderen, die daaraan behoefte
hebben, voedsel en kleeding te verstrekken,
niet alleen met het oog op de gezondheid
van hot opkomende geslacht, maar ook ten
einde voor /ulke kinderen het onderwijs
vruchtbaar te maken, l lij toont aan, dat de
schoolvoedmg niet moet worden beschouwd
als armenzorg, doch als een onderwijsbelang
en bespreekt ten slotte de meest wenschclijke
regeling in de practijk. In een slotwoord be
antwoordt hij de vraag, of schoolvoeding en
-kleeding geen nadeeligen invloed zullen heb
ben op het verantwoordelijkheidsbesef
deiouders en O]> het familieleven der arme ge/in
nen en zet hij duidelijk iïiteen, dat daarvoor
geen vrees behoeft te bestaan. Kn wanneer men
er nu over denkt de zorg te laten overgaan
of voor een deel te laten overgaan op de
gemeenten, dan behoeft men evenmin deze
vrees te koesteren, doch is het wijs aan te
vatten en voort te zetten het werk, dat ten
aanzien van het schoolkind voor de hand
ligt. 1) De volgende woorden uit het slotwoord
nemen wij over, omdat wij er zoo geheel
mee instemmen : Wanneer liet urine kind
dagelijks de school bezoekt en dit gaarne
doet, óók omdat het weet, daar een voedzaam
maal te zullen erlangen, dat het thuis niet
kan verkrijgen i' omdat het te ver van
de school woont, om tusschen de schooltijden
naar huis te gaan, óf omdat beide ouders
buitenshuis werken en ook zij hun middag
maal niet in huis kunnen genieten, óf omdat
het gezin bittere armoede lijdt dan zal j
dit kind der armen zijn werk op school met j
meer opgewektheid verrichten en daardoor l
zal het onderwijs, dat h-t geniet, meer vruch- i
ten dragen. Voor die kinderen, voor wie bet ]
lagere onderwijs liet eenigste is, dat zij ont- |
vangen tot hunne vorming voor het leven, j
is reeds dit van grooto beteekenis, dat voor j
hen de schooljaren zoo vroolijk, zoo leerzaam,
zoo vormend mogelijk zijn. Tot dat doel kan
nooit genoeg worden gedaan door hen. die
op deze schoolvorming hun invloed oefenen".
Wij hopen, dat het werk van den heer
Kiedel in vele handen komt. Er is Ook veel
kans O]i, want het is uiterst goedkoop; het
bevat toch moor dan i'iM) blx. en kost maar
?0.25, bij groote getallen nog minder. Wij
hopen, dat ieder het lezen zal, die belang
stelt in het kind. Het zal de overtuiging
wekken of versterken, dat het de plicht is
der gemeenscha]) behoorlijk te zorgen voor
de lichamelijke en geestelijke opvoedingvan
het kind des armen. Dit is een eisch der
recht vaardigheid.
IF. DKEI.MAN.
1) Hetzelfde is <>>k door ons betoogd in
het nummer van L'ii Dec. jl. vaiidit Weekblad.
Inhoud van Tijdschriften.
Taal en Letteren, afl. 12 : Dr. Marten
Rudelsheim, Een onbekend gedicht van Jan van
Hout. Van Groenendaal. Psychologische
taalwetenschap. Dr. J. Aleida Nijland, Nog
iets over de Vlaamsche woord- en schilder
kunst (14e 10e eeuw). Dr. J. Prinsen L.Lz.,
Het esbatement Van de Schuijfman en
Asselijn's Jan Klaaz. Dr. A. Beets, De mor
genstond heeft goud in den mond. Klei
nigheden, door P. H. M. Willen.
Onze Kun ft, N o. l : Tekst: Jac. Mesnil,
Over de betrekkingen tusschen de
Italiaansche en de Nederlandsche schilderkunst ten
tijde der renaissance, (tweede studie).
Kunstberiuhten : Uit Antwerpen, Brussel en
den Haag.
Platen: Masaccio, St. Pi eter betaalt den
cijns. Hubert en Jan van Kyk. De aan
bidding van het Lim, middengedeelte.
Hans Memling, de onthoofding van Johannes
den Dooper. Leonardo da Vinci, liet Laatste
Avondmaal. Dirk Bouts, Het Laatste Avond
maal. Jan van Eyk, Zingende, engelen en
Adam en Eva. Masaccio, Adam en Eva
verjaagd \ uit het Paradijs. Masolino da
Panicale, Adam en Eva. Piero della
Frtmcesca, Dood van Adam. H ugo van der Goes,
Dood der H. Maagd. Dirk Bouts, De onge
rechtigheid van keizer Otto. Hubert en Jan
van Eyck, De boodschap. Jan van. Eyk,
Arnolfini en zijne vrouw. Andrea
Mantegna, De besnijdenis. ? Hans Memling, De
opdracht in den tempel. Marten Melsen,
Boerenkermis. J. Merckaert' l [et dorp de
Panne. Het omslag werd geteekend door
H. P. Berlage Nz., de tekstversiermg door
Ch. Doudelet.
De Natuur, 15 Jan. : Een woord vooraf, door
dr. Z. P. Bouinan. Jacht en visscherij in
de waterwereld, door dr. A. J. C. Snijders.
Electrische treinen met groote snelheid, door
Z. P. Bonman. Wetenschappelijk onder
zoek der wet ten bate der visscherij. door
A. D. llagedoorn. Iets over de
fundeeringkwestie van het westelijk viaduct van het
Centraal Station te Amsterdam, door J. H.
K. llückert. Een merkwaardig dierlijk
extract, door dr. R. G. liijkens.
Depurperreiger en de roerdompen, door J. Daalder Dz.
Mededeclingen betreffende de
luchtscheepvaart, door H. Vreedeiiberg.
Bewegingstelegrafie met X-stralen, door P. H. Eijkman.
De onhoorbare motronooui. Eenvoudige
proeven ; rust en beweging, door dr. A. J. C,
Snijders. Korte mededeelingen.
Ik lerende Niitiitn; arl. 10 : Uit
Znid-Limburg, door K. Heimans. Een brief uit Epen,
door II. G. Delsman .Ir. Ons avontuur in
het onderste bosch, door A. II. Ij. B. Mijn
staartwants, door A. Bruining. Tochtjes
door ee heide om adders en vossen te vangen,
door Horst J r. Twee Pothoofdgrassen,
door l'. Jansen en W. II. Wachter. Adder
statistiek. Vragen en korte mededeelingen.
F.itjen Ifnnrd, No. 4: In de Branding, door
Marie de Negri. IV. Koningin Enniia,
IKÏ"'J?1.ÏI04, door Johanna W. A. Naber. mot
portretten. H. M. de Koningin-Moeder
(1.903). Fut. AVegner on Mottn, Amsterdam.
Met vergunning van U. M. voor Eigen Haard
gereproduceerd. Ken merkwaardig man.
Bevordering van het AVoningvraagstuk door
de firma Ered. Krupp, te Essen, door M. P.
de ('lerci|, met af' b. I. Verscheidenheid.
Feuilleton.
iiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiniimiiiiiiii ..... MUI ..... i ..... mi ..... iiiiiiiiiiiiiin
llllMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIIIIIMinUlllUlllHlllllllllllllllllllltllllllIIIIIIIIIIM*
Arme Braaiensiel
Arme Braakensiek, die man in de
]{<>tfrn/d uitliet' heeft je leelijk uitgekleed; god
dank dat het J,'i?i«i'.*l>/ti>l r. X«li'rl<ii«! jo
weer aangekleed heeft, Ge xult er wel niet
tegen hebben, als ik je nog een extra-pakje
daarbij aanbied.
"Welke teckonaav in ons land maakt uit
't hoofd een figuur, dat zoo anatomisch juist
in elkaar zit als gij 'i
Wie teekent uit 't hoofd zulke handen 'i
AVic kan zoo juist alle gemoedsuitdruk
kingen 0]i de koppen teruggeven, die toch
altijd portret blijven l'
<i/'/')l l'l'il,
Deze cxceptioiieolo hoedanigheden schijnt
die man in de Jtott/'i'i/niiiiiii'r niet te kunnen
waarnemen. Ook niet dat je plaat in een
minimum van tijd moet vervaardigd worden,
Ik geloof, ik onze vrouwenbeweging een
goeden dienst doe niet schrijven en zal ik
dus voortgaan. Temeer omdat ze thuis
eenvoudig razend zijn. Dat is heelemaal
de schuld van oom Man Treuh, dio Pa
attent gemaakt heeft op de das mot
monches: liet is een strop, moet hij toen ge
zegd hebben, /oo'n tang van een nicht te !
hebben!" En l'a. daarop: precies, net als j
?voor jon de Sociale School. (>oni, gepiqnoord: |
,,ja, wie aan jou Albertine hangen blijft,
heeft er ook een koopje an " Jak
kes alweer over dat huwelijk. Toen
schijnt Pa ook giftig geworden te zijn on
te liebbcn gezinspeeld oji de bekochten, die
waren blijven liangon ;I;IM do twee dikke
dcelen Marxbcsrrijding. .Maar daar heb ik
gelukkig niets mee te maken. AVat ik maar
zeggen wou, is, dat toen ik's middags thuis
. kwam van een visite bij dien goeden mijnheer
Tours, dio nu weer beter is, toon moest ik
dadelijk niet mijn hoed en mantel nog om,
op hot kanfooi- boven bij l'a komen on
daar zat Ma ook al hoofdschuddend te
turen op hei portretje hoven mijn artikel
en barstte verontwaardigd, zoodra ik do deur,
achter me dicht had, los : Maar Bortha. kind
zóó laag... 't is oen s'handaal... Neon, zóó
laag... is je japon toch nooit uitgesneden!
W'ie is dio j'ilt'ronw Joh !>., die dat
gotoekend hoefr!'"' lui l'a, nog vurig' van
hot gesprek t;>ef oom Tronh, is onderwijl
naar mij toogeheend en staat nu vlak voor
7iio vaderlijk to vermanen, natu-bij do \\
ijsvingor van do rechterhand mot oen klom
knikjo telkens de derde lottergreepen
beaccentuoert: A Ibertiuc, oom Tréub. -je u eet,
ik zelfloos nóo;t van dio l! a u w i to i ton - -, hooft
bij mij ovorjo g'okl.-nigd. da; jij jegjosson per
mitteert op zijn das en non vraag ?'/ jo, wat
jij van hoorontnilct afwoei: on hoe kom jij
aan die wijsheid waar oen fatsoenlijk meisje
niets van afweten mag vóór ze drie maan
den getrouv, d is on do wittobroodsnoken
achter zich hoeft!-".... "Wat laf hè, om
alweer over dat huwelijk te beginnen,
dat noem je sarren .Sou, /al jo ant
woorden 'r"
Wat zal jo daar op antwoorden? Ken
dtis is toch een kloodingstuk, dat je zien
kunt en over praten mag, on bovendien,
alsof de vrouwen van don nieuwen tijl
zich nog dom laten honden : o. dat ellendige
systeem van mei'-jesopvooding in totale
onwetendheid !...
(ielnkkig, dat Ma voortging: on dan
schrijven; in mijn tijd hadt je er aan
moeten durven donken! Schrijf in l ir
llolliunlurhr, l.i'lii-, als 10 perse talent hebt.
Bertha, als j" wist wat een schade je jo
gooio naam daarmee doet. . . ." Kn l'a, bij
hot woord ..schade" phitsobng' met beerou
ophoudend, valt in: Ja Albortine. dut
loopt niot in de dn:zond'-n, ('af loopt inde
gaten. ..."
Die gaten loopet; zeker weer uit op cc
h n \\ohjk, dacht ik, .m janel: .al- jij
pergedrukt wil \\ord'-:!. i;''oin dan !:c\er een
man." Dat vond Ma tovli nok wol w;if te
ordinair on zei bestraffend: maar l-'loris.
Floi is," on van do gelegenheid protitoereud
wipte ik de kamer uit. . . .
Daar zit ik nu \vooi- in Mijn lekkere
IVnaat-stoel. - in do keuken hohbon we
betere, vindt Ma. Mijn secrétaire style
liOuis X\ l past er niet erg' bij. iiuiar ik
zal wel zorgen o*1!! pussend hnroaii-ministi-o
te krijgen als ik trouw. N ie!, dat ik er
; oi'g' naai' verlang'. \\ ant", eigenlijk g'o/ogd,
heeft (leii biiroau-miiiistro niet van dio
ge/ollig<> hoekjes on verdiepinkjes om
portretton on hloenion en pulletjes op te zotten.
M n Brouwen !'
Acli, /io jo. 't heeft (Kit v(')i'))-, iliit je
miss'-hicn eo-i nuttig!' daad doi'ii kunt als
j." je man \\at kunt opheffen, als je er
bijvoorbeeld in slaagt hei/l \onr
delieheclontlionding' to \vmnen, of over to halen
om lid 1o worden \an Itein Leven: en dat
jo allerlei echte karakforstndios kunt schrij
ven over je eigen kleintjes in l>c l'rtiinr,
en zoo.
Maar zoo'n ivht geestelijk hu wel ijk hooft
toch óók voel tog'on, net als een
bureanininistro . . . er zijn zoo weinig ge/ellige
hoekjes on gaatjes aan, om er bloemen on pul
letjes on allerlei k misse ilingen op to zetten.
i A Is i k me /oo bij voorbeeld indenk getrouwd
to zijn met een gi-not denker of s'-ln-ijvei-,
laat ik /eggen bijvoorbeeld \ an Deyssel,
die \vel begrijpen zal, ik niot hom persoon
lijk bedoel, want hij kon mijn l'a wel zijn,
dan heb ik zoo'n angst, dat hij me
\TOOSClijk don: /al vinden. Ik denk nu juist aan
\ au Deyssel. omdat ik" hem onlangs met
onzon achterbuurman mijnheer Van Hall
in den hun /ag w.-unli'li'ii. dnik prafemle,
zooals i>:ainie|] dat doen kunnen, over
oen samensmelting van /V '-Wx en /><?
\\xfi' I''.'inr, zó/i dal mijnliCi''!'on mevrouw
Kloos ó('ik zoiideüi:iee\\ erkoi: kunnen, op
\ o'iruaardc vond \an D^\?»el, dat bij h(-t
:.!!)(!>t(> Liel'dr<:m:i:a de '~-\ ?'? ?;- nit moest'
en er dus bij een minder gelukkige com
positie, "van overteekenen geen kwestie is.
.... Gekleede jassen en kleermaker-pan
talons" -7 zou hij soms ongekleede jassen en
kruiersbroeken willen zien ? 't is al beroerd
genoeg voor je, zoo dikwijls figuren in ge
kleed costuum te moeten geven; ('n ondank
baar werkje).... en dan de figuur van dr.
Kuyper 'i Ik weet niet of je hem veel naar
de natuur hebt -waargenomen, maar ik, die
hem dikwijls op straat en in de Kamer /ie,
zeg dat-ie goed is.
't Is juist zoo mooi van je gezien, de ka
rikatuur niet te zooken in
overdreven-onmogelijke vormen, maar den
gewoon-menschelijken vorm te bewaren en wat wil die
Jlottenlruiimt'r je nu vergelijken met buiten
landers, die knapper zijn dan gij!' Ge zult
het zelf niet tegenspreken dat die bestaan,
maar ik blijf beweren, dat wij, Hollanders,
erg blij mogen zijn ecm teekenaar van jouw
kaliber te bezitten.
Ga, asjeblieft, maar je gangetje, en laat
Itotterdammers keffen.
Tot kijks,
J. LI-XSK.
Mijnheer de Redacteur ?
In N". l.jS.ïvan uw weekblad komt eene
kleine bespreking voor van II. lleyermau's
Studie Sabbath, van de hand van don heer
W. Pik, waarin laatstgenoemde beweert
moeilijk te kunnen «elooven dat deze
teekening zoo weerzinwekkend juist zij. Xu
gelukkig mijnheer Pik is deze ook bezij
den do waarheid. Wel zullen er zulke joden
zijn, waarbij allo gevoel voor het verheffende,
romantische, groteske is geweken voor het
lall'e angstige ontwijken van eiken strijd
zooals Zelik, die vooral oen smnller is, of
waar het eerlijkheidsbesef is verdwenen in
het gemeen googome om natte lorren binnen
en drooge buiten to plaatsen, om de botten
met water te verzwaren zoualsMaupie, maar
zullen deze lieden niet in elke religie, in elke
maatschappij voorkomen? Hoe zon eene be
schrijving uitvallen van de duizenden nit bet
donkere Amsterdam opdoemende ellendigen,
die hun leven deels slijten in de gevangenis,
deels in do kroegen of bordooien.
Hot blijkt voldoende uit hot schrijvenvan
den heer Pik, dat hij niet gelooft dat het
joodscbo ras zoo gedegenereerd is ais de zijn
afkomst verloochende beer Ileyermans wil
doen voorkomen en hot is daarvoor dat ik
hem mijn'dank breng. Maar tevens blijkt uit
de studie, dat do grootste anti-soniioton de
semieten zelve zijn. Helaas slechts al te
waar is dit. ]k heb de vooibeelden maar
voor 't grijpen. Zoo de lieer l loyermans zelf.
Zijn groot talent, wordt niet gebruikt om zijne
geloofsgonooten te plaatsen in een beter dag
licht, liet publiek een beter inzicht te geven
in het echte ware jodendom (zie Sabbath en
het Ghetto). neen zijn gave wordt j/i/sbruikt
om het lezend publiek van Nederland het
joodsche ras zoo voor te stellen dat het weer
zinwekkend is. Niot elke lezer zal deze studie
zooals cL' hoer Pik opvatten als een krabbel.
Zoo "slaat er aan het hoofd van liet
Noderlandscb Isr. Ziekenhuis te Amsterdam, waarbij
behoort hot eenig in ons land zijnde Jsr.
krankzinnigengesticht een protestant, die dat
tot-h alleen kon worden door eene benoeming
van uitsluitend joodsche regenten. Stel u de
mogelijkheid voor dat aan liet hoofd van hel
gereformeerd krankzinnigengesticht
Denneuooid te Zuidlaren een jood stond!!
Zoo staan aan het. hoofd van exquisiet
joodsche instellingen zoogenaamde joden, die
zich evenmin storen aan de joodsche gods
dienst, als een atheïst aanhef katholicisme of
een calvinist aan de leer van Boeddha.
Zoo zou ik nog meerdere bewijzen kunnen
aanhalen waaruit blijkt (Jat de joden dikwijls
hun eigen geloof' minachten, in discrediet
brengen, en zoodoende den niet-jood oen
idee geven van de minderwaardigheid van
hun eigen belijdenis. En we weten hot immers
zijn. l'jii mijnheer V;m H;ill wilde A'an Heden
er bij hebben, wat Aan Dcyssel woei' niet
wou . . . en toon kon ik niets meer hooron,
wan t do meiden inde kouken
lavhten/ooonhedaarüjk hard om dien vreemden miin in don
tuin hierii'-Iiter. Maar dat kan ni/j ook eigen
lijk niets scholen. Ik wou maar zeggen, dat ik
housch niet v, eten zon wat to doen, als A an
Deysse! mijn man w.-is en hij met ib'y.c kon
dagenlang zonder zakdoek \\oii loopon,
omdat 't beter is met oen natten nous rond
(e loopen dan jo IKMIS rood to snuiten.
want in 'teerste geval zou men nog geneigd
zijn to denken, dat hot dauwdroppols op
je siiorlniren zijn. en in 't tweede geval,
je oiiiiesthel is'-h verkouden \\as, of aan
den drank. Ik /on 't erg vies vinden on
hom ge;'!! /oen durven geven, behalv
isschien in zijn go/olligo speknokjo. Of als
hij verdrietig \\as. als de kat niet bij hom
wou komen, wat een bewijs schijnt to zijn,
dat jo ziel onrustig is. Ik zou de poos wat
molk geven. (H'als hij zoo ineens zei ,,vrouw,
mijn wandelstok staat iu liet licht", l * dat
non zóó erg''/ /on dio daarvan \ ei-schieten !'
Kn wat gok, als als je man den oenen dag
Kari'l, en dan weer l.odewijk, of Frank of
Adriaan heette!
Of als je eens getrouwd was met, laat ik
zeggen, llenri Bord. Dat zon wel wat anders
zijn, want ik vind llenri een lieve naam.
Maar ik twijfel toch, of ik, nét als hof/.nsjo,
wanneer ik hom maar aanzag, hot Kindje
in mij zou voelen. Kn 't moet toch een
deceptie zijn, nietwaar, voor een schrijver,
als zijn eig'on vrouw hem niet begrijpt. Kn't
zou mij eigenlijk wel wat kinderachtig lijken
ook, als ik in hem altijd het Jongetje
moest zien.
Neen, dan lijkt )!ol!an<! toch wat anders.
Dat is' alles geest on kracht, net als die
on wer\\ et s.die (lom i noes moeten geweest zijn,
dio cat lioders stuk sloegen. HM dan's avonds
bij de thee, zegt hij: Vrouw, we /uilen
vana\o:id eens beginnen mol mijn Kleine
Logü. : jo bent er eigenlijk wel te dom
wel wie zichzelve niet eert, wordt door eeo
ander ook niet geëerd.
De heer Pik vraagt aan het slot van zijn
artikel of de heer Heyermans een goed werk
deed met deze studie te publiceeren. Ik meen
beslist te mogen beweren dat deze vraag
ontkennend beantwoord moet worden, en dat
ze een nadeeligen invloed moet hebben op
de humane waardeerende indrukken van het
eene omtrent het andere ras en dat zal toch
zeker niet de bedoeling of de taak zijn van
eene schoone kunst, zooals de letterkunde is,
U dankend,
F. J. D.
Artistieke eigendom.
In
Aan de Directie ran het JliimenJmïii!
het antwoord van i.et Binnenhuis op
de klacht van R. W. l'. Jr., in welke questie
wij ons natuurlijk niet willen mengen, komen
echter een paar zinsneden voor, die den
| heer Eisenloeffel en ondergeteekeiide betref
fen, ais de ontwerpers van vele voorwerpen -)
die onder den schuilnaam Amstelhoek1'
verkocht werden en worden.
On/:e opmerkingen betreffen hoofdzakelijk
liet volgende citaat zijn (Kisenloetfels) werk
is, met dat van andere medewerkers daaraan,
nuo'.t anders dan met dien algemeeneii .
afkomstnaam aangeduid, en de eenma.d door
Amstelhoek" aangekochte: ontwerpen zijn
door den voormaligen leider daarvan be
schouwd als rechtmatig verkregen bezit, dat
bij zoo goed herhalen mocht als een uitgever
een aangekocht werk herdrukken."
AVij moeten hierbij het volgende aanteekenon.
a. De directie beweert hierin, dat bedoelde
ontwerpen, nooit anders dan met den
algeineenen naam Amstelhoek aangeduid zijn:
dit is onjuist. Onder deze naam (oorspron
kelijk alleen voor het aardewerk bestemd)
werden sedert LS'J'J (op ons eigen initiatief
en in overleg met den heer Hoeker) do naar
onze modellen vervaardigde voorwerpen ge
xposeerd en verkocht. Hierdoor wensehten.
wij uitdrukking te geven aan een inzicht,
nog heden door ons gedeeld, dat voor de
waardeering van eenvoudige gebruiksvoor
werpen, even als in vroegere tijden, de naam
van den ontwerper of uitvoerder van geen
direct belang is. De ontdekking, dat, d;'xo ge
meenschappelijke naam tot misbruik leidde,
bracht ons ten slotte tot de overtuiging dat
wij deze, eenigszins idealistische consequentie
van ons beginsel moesten prijsgeven, en van
dat oogonbiik exposeerden wij ouder onze
eigen naam met de toevoeging Amstelhoek".
b. De voorstelling dat onze ontwerpen
indertijd door den lieer Hoeker werden aange
kocht, is valsdi.
Het is ons zelf hoogst onaangenaam deze
quostie, vooral nu, te moeten aanroeren.
maar deze averechtsehe voorstelling van zaken
is voor ons van te veel gewicht.
Ware toch de lichtvaardig geuite onder
stelling van de directie van het Binnenhuis:
juist, zoo zou op ons de blaam rusten, dat
wij na ons uittreden uit Amstelhoek modellen
geëxploiteerd hebhen, waarvan wij het
eigendomsrecht vrijwillig hadden afgestaan.
Ken handelwijze die wij zelf' in de eerste
plaats zouden afkeuren.
Maai- verondersteld zeifs dat deheer Hoeker
inderdaad deze modellen had aangekocht, in
de zin, waarin een uitgever een werk aan
koopt, laat drukken en herdrukken, dan uo<?
wordt het geval er ons inziens niet geheel
zuiver door.
Zonder toch den heer Hoeker nn nog
eenige verwijten te doen, we hebben daar
voor in menig opzicht to veel aan hom te
danken, moeten wij er hier op wij/en, dat
de verdere exploitatie van Amstelhoek. vooral
wat metaalwerk betrof, iu dien zin gebeurde,
dat de oorspronkelijke modellen van
Kisenloell'ol door een ander gedeeltelijk veranderd en
verhanseld worden.
Ook deze modellen werden door het
Binnenhuis in hare expositiekamers tentoon
gesteld en verkocht.
Moeten wij hieruit afleiden, dat de directie
deze handelwijze van Amstelhoek billijkt en
deze opvatting van artistiek eigendom huldigt?
0 Met hoogachting,
AV. PI:X.\AT.
'"'i liet betreft do ontwerpen van metalen
gebruiksvoorwerpen, goud en zilverwork.
meubels en wouinginrichtingen; liet aarde
werk van Amstolhoek werd in hooflzaak
vervaardigd naar de ontwerpen van v. d. l loef.
thans aan Do Woning" verbonden, enkele
van den beeldhouwer Zijl, de overige van
Meilink.
MHIMIIII4
voor, maar als jo stil luistert; met jo drab
bige hersenen, dan kan je vannacht tegen
f\\aalf' uur moer van de philosophie weten.
dan al mijn professorale collega's bij elkaar."
Als oom Troub dan nog eens wat iiooft! . . .
Maar over mijn leermeester Bolland later
nog wel eens.
Je kunt ro-h gekke dingen denken, als
een winterdag zoo togen het donker loopt.
Dan is de lucht grijs, als grijs stramien.
waarop de boointoppen grillige patronen
borduren, even fantastisch als je eigen
gedachten. ...
Midden in mijn zin kwam me Thérèse
opschrikken, en we hebben gelti.-he/i, ge
lachen, nee maar! Verheel je, mijnheer
Bromineijer heeft een Ansicht-kaai t nit
Brussel \aii minister Kin-por gekregen, mof
niets n miers dan Laat dien tot vrou
wen worden, .Numcri )>b', vs. (i." Kn toen
hij \an de week even uit de stad moest, had
een conducteur het portier van do coupévoor
hem opengemaakt met een: zóó gaat hij
open, mijheer Brommeijer'', en daarna: zóó
gaat hij dicht.'' Kn in de Leidsche straat
hadden twee dames steeds achter hem
geloopen en gepraat over mijn artikel om
hem door de mand te laten vallen!
Kn wat zegt je l'a wel, Thérèse;'
l'a vindt,de nieiischen wijzer moest on zijn/'
Alaar toen we uitgelachen waren en Th
rèse weer weg was, moest ik toch denken.
het wel treurig is wij vronwon zoo miskend
worden. Is 't nu niet diop-trenrig do
menschen zich niet begrijpen kunnen het wér
kelijk een vrouw is, die deze regels schrijft':
\\ aaroin moeten zij nu dadelijk weer den
ken, het ecu man K'! Kunnen wij dun wer
kelijk nooit in ernst genomen worden;'
Wüt een maatschappij !