DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1402 didate for thoso Democratie grafters 2), who only want to benefit themselves!" Voor de groote gebeurtenis 8 November a.s. is Theodore Roo?evelt tot dusver de eenige candidaat der Republikeinen. Nu heeft deze ontegenzeggelijk gedurende zijn werkkring groote feilen getoond te bezitten en in den laatsten tijd zijn deze te sterker uitgekomen, maar in de eerste plaats weet men in zekeren zin, wat men aan hem heeft, en in de tweede plaats is zijne ver kiezing des te mér waarschijnlijk, doordat hij in zijne partij geene mededingers heeft. Toen Koosevelt onmiddellijk na Mc Kinley's overlijden de teugels van het bewind opnam, was het zij;i uitspraak, dat zijns voorgangers politiek voor hem tot richt snoer zou strekken, en in den laatsten tijd heeft hij zich zoodanig vervuld getoond van' imperialistische!! geest, dat hij bij voor keur werd aangeduid als that Rouiïh Rider of the White House" 3), that Czar of Washington, usurpator in politics", enz. Het meest teekenond was, dat dergelijke epi theta ornantia aan het alres van het hoofd der regeering werden geuit in verscheidene zoogenaamd independent papers", welke organen meerendeels aan de republikeinen hulde en bijval hadden betuigd, zoo vaak als dezen in eenigerlei bewind hadden ge. totxnd degelijkheid voor te staan en veil heid en knooierijen in de ambtenaars wereld met alle kracht tegen te gaan. Met name deed de onafhankelijke pers hare stem hooren tegen het corruptieve ammany, welks roervinken met 1904 weer het be stuur van County ajid City of Ne w York" wisten in handen te krijgen, niettegen staande de Reformpartij met meerendeels repablikeinsche hoofdambtenaren van 1902 tot 1904 dat bestuur zoo verdienstelijk had gevoerd. Ook het eerste wettelijk optreden tegen de spoorwegtrust, enkele weken ge leden, werd in de independent press" zér geprezen. Doah wat deze thans vooral op het hoofd van 's lands bestuur heeft aan te merken is zijn eigenmachtig en autokratisch optreden de eene maal na de andere. Nauwelijks had zijn zwaard de Panamazaak doorgehakt, of hij drijft door de be noeming van zijn boezemvriend, den oudoffieier van gezondheid, Lconard Wood, tot divisie-generaal, met het blijkbaar voor nemen om dezen huisvriend binnen een anderhalf jaar als leger-commandant te doen optreden. In zeker klein koninkrijk aan de noord zeekust was er indertijd een storm van verontwaardiging, toen een vroeger artil lerie-hoofdofficier werd voorbeschikt, om als cavalerie-goneraal in te vallen, maar dit geschiedde binnen de perken der bevorderingswet, doch in de groote republiek houdt men zulk een wet er niet op na. Vrijheid bovenal en in alle staatsorganis men! Zulk een arbitrair ingrijpen wekt verbolgenheid, en mij werd verzekerd door een invloedrijk o ud-opperofKcier, dat vele republikeinen in de offieierswereld hun stem tegen Roosevelt zullen uitbrengen eensdeels, om hun tegenzin in het aan vaarden van dien ex-medicus als legerhoofJ, anderdeels om de wijze, waarop de president generaal Miles, voormalig leger commandant, een zeer verdienstelijk man, zonder eenige erkentelijkheid van zijn post onthief, omdat deze generaal demokraat van de daad en het woord is. Het moge ten uwent verbazing wekken, dat in 't leger zoozeer wordt gepolitiseerd, maar, dat geschiedt in tal van ambtenaarskringen. n der districtsreohters van de drukste hoven" (Municipal Courts), een partijhoofdman, den bijnaam dragende van Batterij-Daan", dorst onlangs zijn uit spraak, ten behoeve van een beklaagde openlijk te motivoeren, zeggende: ! know this man; hèis an honest(!) democrat." Als tegenhanger hiervan moge niet on vermeld worden gelaten, dat een toongovend republikein dezer dagen op zijn club Wood's bevordering bjj keuze verdedigde, met te beweren, dat hij in n week in de Philippynen wel 300 Moro's 4) had doen sneuvelen, terwijl het leger in dezen Ar chipel zoozeer behoefte had aan medische leiding, nu er zooveel zware zieken voor kwamen. Toen den republikein werd gevraagd of hij dien wholeshale slaughter of alrnost irnprisoned Moro's" bevorderlijk achtte voor de gezondheid van Uncle Sam en de Philippino's, wist hij hierop kwalijk bescheid te geven. Terwijl Roosevelt nu in het staande leger door alle leden bij algemeenen maatregel van inwendig bestuur te pensioneeren. Deze overlevenden van degenen, die in het federa listisch leger in de jaren 1861?65 tegen de Zuidelijken dienst namen, houden in dit land, waar men met uiterlijk vertoon dweept en hoewel veelal anti-militair gaarne uniform draagt, geregeHe parades en kam pen; terwijl zij juist enkele weken geleden generaal Miles als bevelhebber kozen. Deze eigenmachtigheid in dit land van wettelijke vrijheid zette veel kwaad bloed. Roosevelt heeft tegen dezen generaal oen zoo willekeurigen beatuursmaatregol willen laten wegen, ten einde den aanhang van den zoo populairen chef te verzwakken. Deze pensioenen, waartegen het congres bepaaldelijk gekant was, komen Uncle Sain's zak op een 10,000,000 dollars te staan! Zoo worden met het openen van den verkiezingsveldtocht allerlei middelen aan gewend om maar partijgenooten te wer ven! Op opvallende wijze is de gastvryheid op het Witte Huis niet alleen toegenomen ten opzichte van "Soeiotyme-mhers" (leden van de toongevende kringen) maar ook tegenover gewone be zoekers. Terwijl het een paar weken ge leden bijna ondoenlijk was in het middag uur te wórden ontvangen door den President, hoewel dit volgens aankondiging voor een gehoor voor gegadigden is aangewezen, wor den zij, die dezer dagen de vertrekken komen bezichtigen, verzocht zich bij den Yankee der Yankees" te komen vertoonen. Eu hoeveel gelukkigen verlaten dan niet het Presidentspaleig, als zij de zaligheid hebben genoten Roosevelt's hand te mogen drukken! Want men deuke niet, dat onder deze belangrijke omstandigheden het hoofd des lancU zich onthoudt van deze, als demokratisch beschouwde, innigheid, welke zijnen voorganger het leven kostte op de tentoon stelling te Buffalo. 't Is een van de aan trekkelijkste en goedkoopste propaganda middelen, welker aanwending niet magworden verzuimd. Was 't wonder, dat een verrukt kruidenier, die met moeder enziju zevental zoons bij het bekijken van het Witte Huis, ook naar de ontvangkamer was geloodst, heden zijn zaligheid uitstortte in een ingezonden stuk in <le Putf. Toen het echtpaar en No. l tot 6 een presidentieele hand hadden gevoeld en No. 7, de baby was gekust, terwijl het laudshoof'd (tic schrij ver immers tegen race-suk-ide'1!), zijnen bezoekers voldoening betuigde over dit vruchtbaar onderdanen paar, moest toch het hart van den kruidenier evenzeer zwollen, alsof hij bijv. als Nederlander, wegens vijf en twintig-jarig trouw schutteren met een lintje ware beloond. Toont Roosevelt niet zijne ''apponheimers te kennen ? K ven wel hebben de conservatieve Repu blikeinen zich niet zoozeer op te winden. De voor allen voorgeschreven pil is ,,Rooseyelt"; andere recepten zijn er voor hen niet in te nemen. Later eerst gaan /ij afgeven op de uitverkorenen der tegenpartij, van welke hierna de meest beteekeuendcn wor den besproken. Opperrechter Alton Brook» Parker, de voornaamste candidaat der Bemokraten, onderscheidt zich gunstig, doordat hij zich, tijdens hij zijn hoogrechterlijk ambt aau het Hof van Appel van den Staat New-York vervult, steeds buiten alle bemoeiingen van politieken aard heeft gehouden, ja, allén als gewoon landsburger zijn stom telkens heeft uitgebracht. Dit zegt onder Yankees reeds zeer veel. l)aareubo\en heeft hij zich voornemens verklaard, zooira hij door de partijconventie, welke over eenige weken te St. Louis de offieieele candidatiiren vast stelt, is geproklameerd, als rechterlijk ambte naar te bedanken. Eenige woestoDemokraten wilden gisteren reeds in 't Hott'mann House, het hotel, waar de toongevenle Nieuw Yorker Deniokraten hoofdkwartier houden, Judge Parker als do man" uitkrijten, banieren voor hem laten wapperen en een Parker-marsch laten componeeren, maar de persoon in quaestie zelf heeft ten stelligste verklaard wars te wezen van al zulke booming" voordat te St. Louis officieel alles is besloten. In Parker's voordeel is zijne persoonlijk heid, welke, zooals uw briefschrijver bij ervaring mag verklaren, een uitnemenden indruk maakt, te mér bij nadere bekend heid. Zonder zich ooit een diplomaten-ver toon te willen geven, zal de algemeen geaehte en beminde judge" nimmer een woord op de lippen nemen, dat niet terdege is overwogen. Als voorzitter van het Hof laten rechters en leden der balie steeds niet anders dan loffelijk en instemmende getuigenissen omtrent hom hooren. Eigenaardig genoeg was, toen ik in 1902 den innemenden man op zijn buiten Rosemont aan de Hudson-rivier het laatst ont moette, sprake van zijne candidatuur voor het gouverneurschap van den Staat Nieuw York. Toen, hem polsende omtrent zijne ingenomenheid met die nominatie, luidde het antwoord: Mv doav sir, l do not want it." Ook thans wil hij, die menigmaal reeds werd geroepen, dojh thans met grooter aandrang, allén gehoor geven, als zich aller demokraten keus op hem vereenigt, zoo luidde nog kortelings de schriftelijke ver zekering. Allerminst is deze cnndidaat eer zuchtig. Als zoon van een hardzwoegend farmer hanteert hij op zijne buitens thans nog wel eens de landboiiwgereedsehappen als de beste, al hindert dit velen modernen rijke Yankees, die, zei ven verweekt, dit dit ongaarne zien in oen man, wiens salaris pi. min. J 125 per dag bedraagt. Evenmin kan men hem iets si'hoolmeosteraehtigs aan zien, al heeft hij jaren lang, vóór hij de rechten bestudeerde, de dorpsjeugd onder wezen. Deze man, dien velen zijner landgenooten niet genoeg eigendommen achten te bezitten, being not worth a hundred thousand dollars" om zich aan het presidontssalaris van 40,000 doll. 's jaars te kun nen verrijken (!) 5), die man is in zijne verschijning, al moge hij demokratisch zijn van politieke belijdenis, het gunstigst type van aristokraat, dat men in Amerika kan verwachten te ontmoeten. Alleen is 't jammer, dat de TammanyClub van de veelvermosendc, meerendeels lersche politieke raddraaiers, zich als hoofdorgaan voor Parker opwerpt. De knoeiers, die daar aan 't roer zijn, zijn niet enkel tevreden, als zij na hot welslagen, the spoil of the victors" bekomen, in den vorm van tal van ambtenaarsplaatsen, die wis selen in Amerika met de kleur der poli tieke winners, maar het zijn bij uitstek hunne zakenvrienden, die verlangen velerlei bevoorrechting en monopolisatie, om hun pleidooi voor den geslaagde in mighty dollars" beloond to vinden. Moge als president in spe Parker zich onafhankelijker kunnen toonen van die verderfelijke Tammany-kliek dan thans reeds na enkele maanden Nieuw York's Mayor Mc C'lellan toont te wezen. Want van dezen spreken de bladen nu reeds schande, dat hij deze wereldstad, waarden geheelen winter over het gaslicht werd ge klaagd, thans weder aan oen gasmonopolte heeft overgeleverd, zoodat alleen het veto van den Staatsgouvernour do Nieuw Yorkers voor dezen anderen vorm van afpersing zul kunnen vrijwaren. Ook aan de New York 1) Yankees geven er voorkeur aan in plaats van iemand veel waard te achten aan kennis, karakter of ervaring zijn vermogen 's mans persoonlijke waarde te laten uitdrukken. '2) Graftor snaaier, voel gebruikt voor buitjager", als woord in bet dagelijksch leven; een veelgeliefd baantje voor politieke raddraaiers, die van afval leven of daarop azen. 3) Toespeling op zijn aanvoeren van een zelfopgericht regiment Kough lliders" ( Woeste llniters) in den oorlog tegen Spanje op Cuba in ]St)8. Merkwaardig genoeg zijn de tegenwoordige zonen van Ur.clc Bain zulke dravers door dik en dun en zoo uiteraard imperialistisch, dut het PhiUppinelndependanceCommiUee" zeer weinig bijval vindt in den lande. 4) Booze tongen beweren, dat deze eerst op bestelling waren bijeengejaagd, in een cul-de-sac. 5) Hoe Judgo Parker, als de keuze op hora mocht vallen, zich in do oogen van don onder (1) bedoelden zegsman ongelukkig zal moeten gevoelen! Parker 7.al immers nieter aan kunnen denken, als die bedoelde snreker medewerker to worden aan het letterkundig tijdschrift met don opmorkelijken titel: The JUillionaire, over dollarmillioonon handelende en steeds alhier verschijnende. Central Railroad, een Vanderbilt-lijn, ver leende hij gisteren voetstoots een monopolie, waartegen lang reeds is gepleit. Toch wordt ook deze jougdige Mayor door Demo kraten van Philadelphia ais presidentieel can lidaat voorgestaan, doch vermoedelijk zal hij evenmin een meerderheid verwerven ais Rechter Olncy, voor wien in Boston en andere doelen van Nieuw Engeland wordt geijverd on Wilham Hearst, de eigenaar Tim drie groote sqnsatiejagende voiksbladen in Nieuw York, Chicago en Ban l'Yuncisjo. Voor allen wordt ec;i veel meer lokale propajranda gemaakt, terwijl Hearst, de mighty miUionair, tracht to poseeren als de volks vriend bij uitnemendheid, doch buiten hun beperkten kring vinden /.ij niet zooveel steun, terwijl Parker cvc-nzeer in the Kar West" als in tho South" de gezochte man wordt geacht. Tamniunv (loot zich d e/.o r dagen zoo on schuldig mogelijk voor. Zooals men weet, geschiedt do verkiezing met een trap, dooi de zoogenaamde electors", maar terwijl Tarnmany als hoofd dezer uitverkorenen zekeren \Yoodward had genomen, een man,. die op zeer verdachte wij.;e rijkdommen had verworven en ook reeds een crimineel verleden had, is dit zwarte schaap thans uitgestooten. Iets van uitzondering en regel! Juist in deze weken doet men in den voorpostens-trijd reeds veel aan. knaleftekton, want de gegoeden beginnen al met Mei naar de country" (naar buiten) te trekken en, hoewel zij hunne kantoren blij ven bezoeken, treedt met de lentezoelheid weldra dull time" in, dus is men er op uit to start now afresh". O. a. wordt thans Roosevelt zwarter ge maakt dan ooit te voren, zwarter nog dan de noger-geleerde Booker Washington, die meermalen op 't Witte Muis is ontvi.Mgen, terwijl vooral de planters uit The South" allerlei negersaauhalerij blijven verfoeien. Toch kan Roosevelt niet rechtstreeks op de stemmen der kleurlagen rekenen, want onder de stemgerechtigde burgers er groote republiek toonen zich die Afrikazonen moest nog veiler dan de Oost-Kuropeesche Jodon. Heden is er weer een politicus, die scErijft in woeste taal over Roosevelt's vergo lijking van lynchings in eeti zijner laatste werken. Evenals German Willianis", op wien Roosevelt in zoovele opzichten gelijkt, is dezo een man, die veel en forseh de pen hanteert, maar ook door het véól spreken vél heeft te verantwoorden. Veel hangt nog af vau Bryan, den zilverman, die zelf tweemaal voor president werd geslagen en hoewel nu geen candidaat meer, vooral in the Middle West" veel invloed heeft. Te St. Louis krijgt men weldra mér te hooren. A. E. M. S. TE L.UCH. Het leTen in te iiofttai. IV. Ik woonde nog in geen plaats vau ons lieve vaderland, waar het plaatselijk bestuur zoo weinig wordt gerespecteerd, en ook zoo weinig verdient gerespecteerd to worden. Ik twijfel niet of hier bestaan plaatselijke verordeningen, muur dan moet ik getuigen, dat aan het handnaven daarvan al /.eer slecht de hand wordt gehouden. Hoe nauw de hoofdstraten der stad ook zijn, alles rijdt en rost er door heen, zoodat men voortdurend op zijn hoede moet zijn, om niet omver te worden gereden. Op automobielen schijnt geen controle te worden uitgeoefend; in vliegende vaart snorren zij voorbij, stank on stof verspreidend; de rijwieler-) storen zich aan niets; straffeloos rijdon zij zelfs door de nauwe poortjes voor voetgangers van het Binnenhof. Nog onlangs liep ik in een dezer gevaar door oen aanstuiveilde bende rijwielen te worden omvergeworpen; een agent stond er bij, maar verroerde geen vin, en zag het grinnekend aan. In het boscli staat bij eukele paden aangeschreven, dat zij niet door \vielrijders mogen bereden worden verwacht i..en daar veilig te kunnen wandelen, 7.00 heeft men buiten den waard gerekend. De wielrijders gaan er ongestoord hun gang, en bij het oversteken van oen hoofdweg moet men zich zeer inacht nemen, om niet door een in vliegende vaart voorbijstuivend autoihobiül te worden omver gereden! Met de St.-Nicolaas drukte b.v. stonden tegen den avond Hoogstraat, Yeenostraat, Spuistraat vol van oquipages, die bleven wachten tot da dames haar inkoopen hadden verricht. Ongeveer de helft der breedte van deze nauwe straten wordt door dergelijke rijtuigen ingenomen, de andere helft blijft over voor do passeerende wagens, waaronder de holderde-bolder wagens, die voor omnibus dienst doen. Het kost dan de grooUte moeite zicli door dat alles een weg te banen; maar geen agent heeft lust of moed om de orde te handhaven. Want om de stilstaande rijtuigen tot voortgaan to bewegen, wanneer zij l>eliooren aan graaf A.., baron K of jonkheer C, kun toch niet van do llaagscbe politie wor den gevergd! ] nbraak 011 diefstal zijn hier nu en dun aan de orde van den dag, vooral in de buitenwijken, zoodat sommige bewoners zich reeds vereenigd hebben om op gemeenschappelijke kosten een nachtwaakdienst te organiseeren. Ook over dag moet men op zijn hoede zij a; op straat, aan do stations, vooral in de post kantoren moet men, om niet berooid te worden, op zijn zakken passen. Nog onlangs kwam mijne viouvv tot mij in jammerklacht, dat haar op een hulpkantoor de porte-monnaie, die zij om een postwissel in te vullen even naast zich had neergelegd, was ontroofd. Politie-toezicht was niet aanwezig, zoodat geen poging kon worden aangewend om het ver lorene terug te krijgen. Zoo kon ik slechts dezen troost geveu het zij ons een oefening in lij l/aamheid". Doch de politie wordt uitgebreid op vele plaatsen verrijzen keurig gebouwde en ingerichte politiehnisj s, waarin zelfs de hokken voor dronkaards niet ontbreken. Ook de getalsterkte wordt aangevuld moge tevens bij het personeel de energie ontwaken, dan is voor de toekomst het beste te ver wachten ! Met de reinigingsdienst is het niet b-eter gesteld. Na een sneeuwval, zooals wij in don afgeloopen winter nog al eens had ten, wordt eerst aan opruiming gedacht of ten minste daaraan gearbeid nadat de sne uw is ge smolten en de hoofdwegen enkele dagen in modderpoelen «aren herschapen. Op de zijwegen blijft alles liggen, tot de dooi is ingetreden, eu een (linke regenbui ?/."<> goed wil zijn om de modder weg te spoelen. Wat de openbare werken betreft, voort durend worden straten opgebroken om nieuwe riolen aan te leggen. Ui erst langzaam vor dert hierbij de arbeid, tot groot ongerief van de omwonenden. Slechts in n geval werd voortgemaakt als of de duivel er achter zat?; welke kracht hierbij werkte wasvoor niemand een geheim daarover weldra meer. Dat onder zulke omstandigheden geen zegen rust op den arbeid, is niet te verwon deren geen groot werk beantwoordt aan de verwachting. Noch het verver.-ichingskanaal, want de weinige wateren in de stad blijven een onverdragelijken reuk verspreiden (o. a. aan de Mauritskade, die daardoor zoo goed ais onbewoonbaar is geworden), noch het laakkanaal, dat schatten beeft gekost en nog steeds een behoorlijke verbinding met de stad mist, allerminst de nieuwe zee haven, waarvan zelfs de minister in bet openbaar getuigde, dat liet niet aan zijn doel kan beantwoorden. De opening wordt met spanning te gemoet gezien; reeds is liet strand voor goed bedorven en wordt gevolg gegeven aan het voornemen, om. daarheen. de arbeidersbevolking van Scheveniiigen te verplaatsen, dau za.1 het er waarlijk niet beter op worden. Het ligt niet op mijn weg de oorzaken van dezen bedenkelijken gang van zaken op te sporen en aan te wijzen, doch enkele verschijnselen vertoonen zich zoo duidelijk, dat zij van zelf in het oog vallen. De samen stelling van den raad en zijn wijze van werken, blijkend uit de openbare behande ling, geven daartoe de noodige aanwijzing. Terwijl toch de gemeente kan bogen op een elite vau mannen op elk gebied, vindt men hiervan in den raad niet de afspiegeling. Geenszins is bet mijn doel oenig kwaad te zeggen van de mannen, die uitverkorei» zijn om in den raad zitting te nemen en daaraan bun tijd en krachten willen besteden, maar hoewel ik persoonlijk met geen van allen bekend ben, moet mij toch de opmerking van het hart, dat de energie, onmisbaar voor bet bestuur eener groote, zich voort durend uitbreidende gemeente, ontbreekt, zoowel bij den raad in het algemeen als bij bet dagelijksch bestuur in het bijzonder. Commissiën uit den liaad hebben jaren noodig om de baar opgedragen taak tot een eind te brengen, en ware dat eind nog maar be vredigend! Over de lijdensgeschiedenis van het tram wezen zullen wij afzonderlijk handelen, zoodat ik thans het onderwerp laat rusten, doch de kwestie der elektrische verlichting en die van den schouwburgbouw kunnen even goed tot bevestiging van mijn oordeel dienen. De raad houdt er van om dergelijke kwestiën na het langdurige onderzoek in be ginsel uit te maken, en meent daarmede heel wat gevorderd te zijn, doch de afstand van de uitspraak in beginsel tot de praktische uil voering is hemelsbreed. Zoo beeft de Baad in beginsel uitgesproken dat een nieuwe schouwburg zal verrijzen, doch aarzelt nu tusschen de verschillende plannen, waarvan het een al onbekookter is dan het andere. Volgens het eene moet het prachtige voorhout ont: ierd worden door zulk een gebouw, volgens het andere de hertenkamp (bier koekamp genaamd), volgens een derde moet bet verrijzen op het aaugoplempt eiland in den hofvijver! Nog is geen vast besluit ge nomen, doch het zou mij niet verwonderen, wanuoer na ai bet onderzoek en gepraat, de schouwbuig blijft waar bij nu is, en al is hij niet groot, toch vrij goed aan ziju doel beantwoordt. Onvergefelijk beeft de raad in der tjjd gehandeld door de onderhandelingen, over den aankoop van Zorgvliet af te breken. Het prachtige park is nu het eigendom ge worden van een privaat persoon, zoodat bet over enkele jaren in bouwterrein zal zijn overgegaan. Door iet* meer te bieden ware het park aan de gemeente gekomen, eu zou deze een wandelplaals hebben verkregen zoo schoon als nergens in Europa is te vinden Om de dubbeltjes behoeft bet bestuur het waarlijk niet te laten, want de gemeente is rijk gen >eg; noch de schuldenlast, noch de plaatselijke belasting kan bier in vergelijking met andere steden drukkend genoemd worden. Ontbreekt aldus de noodige energie bij bet gemeentebestuur, geen wonder dat deze eigenschap evenmin bij de hooi'dambtenaren is terug te vinden, en de terugslag zich in den aanleg van gemeente-werken openbaart. Doch ik mag niet nalaten ook op de keer zijde te wijzen, die merkbaar is in de buiten gewoon beleefde wijze, waarop men ten stadJmizc door de gemeenteambtenaren wordt ontvangen en te woord gestaan. Bij mijn vestiging in de gemeente heb ik dit oudervonden; bet is mij een aangename plicht daarvoor te dezer plaatse mijn oprechten dank te betuigen. SENIOU. Brief Git Utrecbt, door JAX VAX 'T STICHT. Er is een tijd geweest het zal nu al wel een goeie dertig jaar geleden zijn dat bier verschrikkelijk gedobbeld werd, voor namelijk in de loterij gespeeld (over de kapi talen, die in besloten kring \-erecartecrd" werden lekte ook nu en dan wel eens wat uit, maar dat ging bet publiek toch eigenlijk minder aan, al werden de bij bet spel ont stane geschillen een enkele maal door de spelers zelf ook tot publiek domein gemaakt.) Maar bet groote publiek zelf, rijk on arm, speelde betrekkelijk zwaar in de loterij. Dat had niet alleen zijn oorzaak daarin, dat onze stad toen nog met veel meer dan n collecteur of gedelegeerde van de Nederlandscbe Staatsloterij gezegend was (tegenwoordig hebben we er maar n, en daar moet men in den regel ving bij zijn om nog een briefje machtig te worden), maar ook de Htunburgsehe loterij werd bier sterk geëxploiteerd. Kr woonde hier toen in de Cboorstraat in ecu klein kantoortje (in onzen tijd door de vermaarde antiquaars, de Grebrs. Fronkel, bij bun magazijn getrokken) een man, die er bijzonder den slag van bad om de opeelInst bij zijne s-tadgonootoii op te wekken. Hij handelde in llatuburger-loteu voor de firma Isenthal en nu kou bier niemand een klein fortnintje ten deel vallen ('t behoefde niet eens in zijne loterij te ziju; ik bel) er zelfs nooit van gehoord, dat ooit een stadI genoot bij hem eens wat getrokken beeft,) l hetzij ijl de Oostenrijkscbe eifectenloferij. of door oen erfenisje. zelfs niaardooreen twinti'jje van ? looi).?in de Staatsloterij bij zijne concurrenten of hij bulderde in groote, schreeuwende, advertenties: l'trec'.it is ge lukkig'. Kn als de ? HHl.Oüd.?bier viel... hcere bewaar me, wat nuiakte de mau dan een lawaai. Zijn kantoortje was in- en uitwendig versierd, raam en deur prijkten met groote plakaten, die hij in een oogwenk had laten drukken om den voorbijgangers te verkon digen: Utrecht is gelukkig! En zelfs een groote vlag, die uit de bovenverdieping ge stoken was, was aan beide zijden beplakt met hetzelfde opschrift. Daar beneden, op de stoep, liep hij dim zelf been en weer, gekleed in een zwarten rok, die als een spiegel zoo glad om zijn bocbeltje gespannen zat, en met een groote bouquet op de borst, zoo parmantig de talrijke wandelaars aan te kijken, als of hij zelf al die weldaden over zijne stadgenoot en uitstrooide. Men lachte wel wat om bet dwaze gedoe van den grappenmaker, maiu' bij bereikte zijn doel, de zaak ging goed en bij verdiende een tijdlang geld als water. Maar van lieverlede begonnen de liefhebbers, die zich door dat geblaf telkens weer lieten verlokken, toch bun geld te betreuren. Waut, aangelokt door den geringen prijs van een kwart lot zij, die nooit anders gewoon waren geweest dan eeu twiutigje te spelen namen zij er zoo een al wisten ze ook dat dit maar voor de 1ste klasse gold. Fr zijn in de Hambnrgsche wel zeven klassen," zoo redeneerden zij; maar laten we bier dan ook maar eens vijf klassen meespelen; dat is dan wel wat duur der, maar bet is dan toch ook alle menschen" niet, en het zou toch wel w ouder zijn als we er in al die vijf klassen nu eens net niet uitkwamen. Kn dat wonder ge beurde! Ze kwamen er net niet uit en nu werd de verwisselingsprijs zoo groot dat zij hem niet meer konden betalen. Ken enkele probeerde bot zelfs de zesde klasse nog eens, maar dau was ook ziju jas of de japon van zijn vrouw verpand en bij de zevende klasse was hij totaal uitgeput, zoodat zijn geld in de zakken van den handelaar verdween, voor wien het lot de volle waarde van alle klassen behouden had. (Waarom begint men in onze loterij, maar niet met die klassikale loten af te schallen f Men belet dan den kleinen man niet te spelen, mits hij het van vooraf bespaard geld doe en men behoedt hem voor liet verlies van zijn zuurverdiende penningen, als hij voor de vijfde klasse niet meer in staat is de laatste ? O.(iöte betalen). De zaak met zooveel poeha op touw gezet verliep en de handelaar veranderde van positie." Hij werd groothandelaar in fruit, maar of hij zelf te veel onrijpe vruchten had gegeten, of dat hij in het buitenland betere zaken in dat artikel kon doen is niet bekend hij verdween. Na dien tijd lieten de Hamburgers ons eenigen tijd met rust. Maar nu, en reeds vele jaren, worden wij weer overstelpt door brieven met aanbiedingen van verschillende firma's. Kn niet alleen uit Hamburg maar ook uit Hongarije, Hessen en andere streken, zelfs, sedert onze Koningin gehuwd is, begunstigt ook liet Vaderland van Haren Gemaal ons met de klandisie". Dat die firma's zich zoo vele kosten van porto's enz. getroosten be wijst wel wat een voordeelige speculatie het voor hen is aau onze brave Hollanders dure klassicale loten te verkoopcn, die meerendeels niet tot de laatste klasse worden door gespeeld. Opmerkelijk is, dat sinds er sprake is van de opheffing van on/.e Staatsloterij, men juist ook in ons land allerlei vereonigingen ziet verrijzen, die geheel op die op te hellen loterij gebaseeid zijn en wier oprichters dus niet bepaald voornemens schijnen grys in die affaire te worden of haar aan de kleinkin dereu na te laten. 4 I u den laatsten t^'d ziet men weer vele advertenties van de Nederlandscbe Effectenloterij. Wat die loterij met effecten te maken heeft staat er niet bij, maar aangezien achter den hoofdprijs van / 50.00(1.?vermeld staat: werkelijke waarde" krijgt men den indruk dat de winner in effecten uitbetaald zal wor den. Bij de kleinere prijzen staat dat niet! Wat wordt daarvoor uitbetaald '> Enfin, een financieel blad zegt zoo staat in de adver tentie dat de Ned. Effocteii-loterij 88 pCt. uitbetaalt van de inleggelden, terwijl de Nederl. Staatsloterij er maar 7o betaalt. Al i? dat nu waar, dau zou bet nog maar alleen bewijzen, dat de gezamenlijke spelers 17 pOt. van bun inleggeld onherroepelijk kwijt zijn. Maar de vergissing, die het linancieele blad maakt in de berekening van de 73 p< 't. der Staatsloterij doet vreezen dat de S3 pCt. van deze Etl'ectenloterij ook wel een weinig om boog geschroefd zijn. Want de Ned. Staat heeft wel een loterij groot ? 1.:!()(>.000. maar zij is zow vrij om daarvan bij het uit betalen der prijzen ongeveer ? 1211,000.?te korten en de dan overblijvende ? i)07,000. maken als Bartjes ten minste nog rekenen kan nog geen 02 pCt. uit van den inleg; 21000 loten a ? 70 =1 ? ],470,000.?. En zelfs als men verzuimd heeft de korting door den Staat in aanmerking te nemen, dan is ? l,o:>(i,uoo.?, ook alweer volgens Bartjes, nog mav\r 70 pGt. van de ? 1,470.00(1.?en niet 7;! p('t. Maar het verzuim van het af trekken dier korting zou onvergeeflijk wezen en is dus ondenkbaar. ] k zou me deze zaak niet aantrekken, meneer de liedacteur, maar ik heb een goed vriend, die nu al -i'-} jaar, zonder ooit n keer over to slaan, in de Staatsloterij speelt en meestal een niet", maar nog nooit n cent meer dan zoogenaamd eigen geld heeft gehad, wat altijd nog vijfendertig centen minder dan het wer kelijk eigen geld is. En toen die vriend zich onlangs durfde vermeten om tot den man, die hem ook al 41! jaar lang die onge lukkige iiommers verschaft, de verzuchting te slaken: zul je me dau nooit de honderd duizend eens thuis brengen? toen kreeg hij nog de berisping te hooien: meneer, wat klaag je toch altijd! Er zijn 21.000 nommerg in de loterij, dus ieder speler beeft recht om nmaal van de 2.1000 keer de honderd duizend te trekken. Drie loterijen zijn er in een jaar, dus als je over 7000 jaar den hoogsten prijs nog niet hebt gehad, kom dan maar eens bij mij weerom, dan zal ik zien wat ik er aau doen kan! iiiiitiiiiimiimuiimmiiiiifiliiimiiilimiiiiiiiuimiHiiiMilHjii Social lUlllMllllllflIltlllMlllllllllllllllllllllllllllllllllltllllUUItlllllinitlllllllll MIÏPP Dit liet oni?erp tot yan de ArbehlsoTereeijiünist, i. Xiot velen zullen er meer in den lande zijn, die nog huldigen het stelsel vau onbe