DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD TOOR- NEDERLAND. No. groote gezinnen liep dat aardig op ! 't Was toen mijn ideaal, om dagelijks minstens 'n gulden to verdienen en ik was in dien tijd veel gelukkiger dan later, toen ik hél wat mér verdiende ! Ongeveer in dienzelfden tijd maakte ik mijn eerste copie van 'n antieke schilderij. Een kruisafneming van Christoph Sahwartz 'n schilder uit Ingolstadt van de 16e eeuw had ik in handen ge kregen en ik besloot dat na te schilderen. Dit gelukte me zonder eenige inspanning, en 't slaagde zelfs zóó goed dat de copie niet van 't origineel te onderscheiden was. Dat was in 1852 en in 't zelfde jaar stierf mijn vader, die toen 63 was. Een oudere, zeer begaafde broer van mij, die schilder wilde worden, maar daarin door mijn vader tegengewerkt was geworden, was reeds vroeger op zi-jn negentiende jaar gestorven. Na den dood van mijn voor de kunst weinig voelenden vader, kreeg ik mijn eerste geregelde, maar niet zeer degelijke, schilderonderricht op de Polytechnische school te Augsburg. In het museum aldaar had ik volop gelegenheid de oude meesters te eepieeien, wat ik met grooten lust en ijver deed, me veel meer tot de oude school aangetrokken voelende, dan tot de moderne, waar ik als vreemde tegenover stond. Met eenige mijner toen buiten geschil derde studies toog ik eens te München naar Piloty, die mij zeer vriendelijk ontving en mijn werk bijzonder warm prees. Hij stelde me voor zijne lessen bij te wonen, wat ik dan ook deed; maar alleen gedurende de winter maanden bleef ik te München, 's zomers was ik weer buiten te Aresing. Bij Piloty bleef ik anderhalf jaar en heb er twee stukken geschilderd ; het eerste stelde 'n groep boeren voor, die in een kapel vlucht ten, het tweede: 'n Tituspoort, dat ik ech ter pas na mijn eewte reis naar Rome ontwierp. Met het boerenschilderij waagde ik mijn eerste poging om te München aan de tentoonstelling deel te nemen; dat ge lukte me en ik verkoaht het voor ? 450. Tegelijk verkreeg ik 'n staats-subsidie van ?500. Ik was nu plotseling rijk geworden en met mijn f 950 op zak kon ik mijn ideaal verwezenlijken. Piloty was juist van plan naar Italiëte reizen en ik besloot hem naar Rome te begeleiden en daar twee maanden te blijven. In dat voor mij zoo merkwaardig jaar 1858 mocht ik du» voor 't eerst de eeuwige stad aanschouwen ! Voor zoover ik me herinneren -kan logeerden we beiden in de Via Sistina No. 72. Daar schilderde ik mijne studies en Piloty de zijne voor zijn N'ero". Op zekeren dag kreeg ik 'n brief van Piloty, met het bericht dat ik, op zijn aan beveling, aangesteld was aan de nieuwe kunstschool te "We i mar, tegelijk met B cklin en Begas; alle drie stonden wij toen zonder naam aan het begin van onze loopbaan." Tot zoover Lsnbaah's jeugdherinnerin gen. Voldoende is bekend, hoe hij een der beroemdste portretschilders van zijn tijd geworden is en vele vorsten en celebriteiten van Europa voor hem geposeerd hebben, waaronder jn de eerste plaats de bekende portretten te noemen zijn van : Bismarck, von Moltke, Wilhelm I, Paus Leo XIII, Koningin Margaretha van Italië, Eleonore Duse en zoovele anderen. Vooral met de zoo juist getroffene, karakteristieke portretten van Bismarek heeft Lenbach zich een onvergete[ijken naam gemaakt. v. O. HiniflIInnflIHIIIIIIIIIIIIHHIIIIIIIHIUirittllinilllMIIMIIMHIlHIIIIIIHIIIIIIII KMILK ZOIA. Waarheid, vertaald door P. M. WiN'K. 2 dln. Amersfoort, P. M. Wink. Uit een facsimile van een schrijven door Zola aan den vertaler gericht, vóór in de vertaling opgenomen, blijkt dat de groote Franschvnan onzen landgenoot Wink autori seerde zijn prochain roman Vérité" te ver talen en uit te geven. De hoer Wink heeft deze taak op voldoende wijze vervuld. Hij houdt zich niet angst vallig aan den tekst, maar werkt hier en d.mr om, waar hij maentdat ons taaleigen er moe gediend is, en geeft meestal de bedoe ling van het origineel goed, schoon soms wat verzwakt, weer. Nu en dan iaat hij VMiimiMtiiiiiMiiiimiiMiiiiliMiniimnliMimiiilliiiiiutiiiiMii minimum Wiene Lehstermann'szonde Naar liet Duitsch, VAX LOUISE SCIIULZE BRüCK. Het was een verstandig toeval, dat moeder Lorenzen en Wiene Lehstermann in hetzelfde huisje woonden. Want in die twee oii'le vrouwtjes in moeder Lorenzen, die nu al bjjna veertigjaar alle kinderen van Dornbaeh uit den kindervijver haalde, en in Wiene Lehetermann, die al bijna even lang du doods hemden naaide voor jongen oud, de papieren rozen maakte, waarmede de kisten der onge huwden werden versierd, en de kransjes en kruisen van vloeipapier voor de kinderlijkjes sloot zich om zoo te zeggen de cirkel om het geheele leven der Dornbachors. Moeder Lorenzen hielp hen in de wereld en trok hun het eerste h eindje aan, en Wiene Lehstermann naaide hun laatste hemd en versierde hun laatste woning. Kn daarom noemde de pastoor de heide oudjes wel eens begin en einde". Het tweetal kon liet best met elkaar yinden. Als moedei- J grenzen ver moeid en afgemat thuis kwam na een moeilijken nacht, dan kwam Wiene Lehstermann bedrijvig binnenreden op haar vilten pantof fels, met de koffie die zij achter op den kachel had warm gehouden, in de hand, en als moeder Lorenzen d oor-en-door verkleumd uit den boerenwagen stapte, die haar uiteen van de omliggende dorpen naar huis bracht, dan had Wiene Lohstennann de kamer lekker warm gestookt en het bed al opengeslagen zoodat moeder Lorenzen zóó maar erin hoefde te kruipen. En in de laat: te jaren was dat dikwijls noodig, want moeder Lorenzen begon nu toch langzamerhand te merken, d it zij een dagje ouder werd, en zij kon dikwijls erg mopperen en klagen over de domheid van de menschen, als zij midden in den nacht werd geroepen. En als Wiene Lelistermann haar dan bedarend toesprak, en haar voor hield, dat die arme vrouwen, die op moeder Lorenzen's hulp lagen te wachten, or ook woorden onvertaald, en dat is in geen geval goed te praten, waar de vertaler niet door maat of rijm gebonden werd. Verschil lende gedeelten van de vertaling zijn door mij met Zola's Véritévergeleken, en behalve enkele minder gewichtige aanmerkingen, moet het volgende daarbij worden vermeld. Begin van hoofdstuk II van 't eerste boek. Al is het onderstaande niet bepaald foutief, het kon, dunkt me, anders en beter gezegd worden; cfe weglating en verzwakking va-n enkele dingen was in. i. niet om idiomatische redenen vereischt: II donnait un intérêt, une dme, une vie aux léments les plus arides. 11 arrivait il passionner la grammaire et l'antbrnóuque ..." Hij boezemde belangstelling: in voor de domste (waarschijnlijk 'n drukfuut voor (dorste dingen; 1-gde er een ziel in. Hij Wies leven in aan de spraakleer en de rekenkunde ..." C'était aussi chez les Papon-Laroche qu'il avait connu Salvan, Ie directeur actuel de PEcole normale, et que celui-ci, frappe de sa vocation, l'avait approuvéd'y ceder complètement..." En het was bij dezelfde firma P. R. dat hij kennis gemaakt had met S., den tegenwoordigen directeur van de X. &., en deze, getroffen door zijne roeping, had het goed gekeurd, dat hij er geheel en al aan toe geven zou ..." la terrible grand'mère" weer te geven door de geduchte grootmti?n«" is m. i. wat bedenkelijk. Nul froissement n'avait p u se produire." De heer Wink vertaalt fro'«sement door rerschil, wij hebben in dezelfde figuurlijke beteekenis wrijving. des abandons aux: mains d'un Dieu d' goi'sme et de cruauté, dont Ie malaise lui glacait Ie coeur," wordt vertaald een zich overgeven in de handen van een egoïstisehen, wreeden God." Waarom is de rest weggelaten? . AVaarom wordt de volgende zin in 't Hollandsch zoo vreemd verdraaid, zoadat hij min of ineer onzin wordt: ils se retrouvaient aux bras l'un de l'autre, après. s'ètre, un instant, sentis trangörs, comme tombes de deux momles différents." Na zicli een oogenblik van elkaar ver vreemd te hebben gevoeld, lagen zij weer in elkanders armen, alsof zij uit twee verschil lende werelden waren komen vallen." Tegen 't eind van hoofdst 11, 1ste boek: ,,üfallut emmener madame Simon óperdue, au moment oüSimon sortait, entre les deux agents de police." Mevr. S. nioest weggebracht worden toen S. de deur uitging tusscheii twee politie agenten." Vivement, les agents avaient pousséSiraon dans la voiture, et Ie cpcher lancait son cheval au grand trot...." De agenten hadden S. in liet rijtuig ge duwd en de koetsier zette zijn paard in snellen draf." Et Mare, restésur la place, tourdi, Ie coenr angoissé... ." En M. die als versuft-en met angstig be klemd hart op het plein was achtergebleven." Wat doet dat als" er in ? Op blz. 79 onderaan staxt menigte" in plaats van meening" (opïnion). Waarom laat schrijver in den dialoog de menïchen het stijve, zoowat nooit gehoorde doch" gebruiken ? Hoofdstuk l van 't tweede boek. Mare comprit parfaitement, car c'étalt la Ie sentiment génpral qu'il sentait naitrc autour de lui, depuis son arrivée. .. ." Mare begreep zeer goed, dat dit 't alge meen gevoelen was, dat sinds zijn komst rondom hem opkwam.. .." Hier is de ver taling bepaald slordig. toute une tactique de toleranee oppor tune" wordt vertaald door een talttiek van geschikte verdraagzaamheid"; zou ik mogen voorslaan; een vaste taktiok van weiaangebrachte (naar de omstandigheden zich richtende) verdraagzaamheid" ? Ie grand crucifix, que Méchain, par lassitude, avait laissépendre derriére lui...." het groote kruisbeeld, dit M. uit toege vendheid achter zich had laten ophangen," in plaats van had laten hangen". Waarom wordt Sainte Geneviève" vertaald als de II. Genenova" of is 't een druklont? Hoofdstuk III van 't vierde boek. Maintenant la fuule tait retoinbée a son silenre de mort, sous l'angoisse ati'reuse qui *Mitimniuttti.miitiMiiriumiHiiiimMiiimiiiiMHimi!iiiiniituimHtiiiui> niet al te prettig aan toe waren, dan werd zij boos: Och wat, dat hebben zij /ich immers zelf op den hals gehaald ! En ik zeg, dat het schande is, een oud niensch zoo midden in den nacht lastig te vallen." Dan klopte Wiene Lehstermann k il meerend op den ouden, al eenigsxins gebogen rug, wikkelde den gro-jten wollen doek tweemaal om haar heen, drong haar nog een kopje warme koffie op, hing haar de tasch aan den arm en duwde haar huif de deur uit: Komaan, Lorenzen. vooruit nu maar, dat arme schepsel ligt immers met smart op j je te wachten." Fn moeder Lorenzen vertrok al mopperend: Jij hebt makkelijk praten, Lehstermann. ,!ij j zit lekker warm in huis en zit op je gemak te naaien. En als een mcnsch dan bedenkt, dat voor zoo'n wurm dat vandaag op do wereld komt een heir.d uit jou kast misschien beter zou zijn dun het heele leven, dun zou i je er toe komen, te wenschen". . . Alles op zijn t'jd, alles op zijn tijd ! Loren zen, vandaag het eene en morgen liet andere. En of daar nu een dag tusschen ligt of zeventig jaren, dut komt per slot toch op hetzelfde neer." En dun had Wiene Lehstermann moeder Lorenzen eindelijk de deur uitgeduwd en sloot die zorgvuldig weer toe, want Wiene Lehstermann had in de onderste lade van haar commode een zware kous liggen en zij was een beetje bang voor landloopers en voor dat brutale zigennervolk. Overigens beviel het leven haar best. Als zij zat te naaien en onderwijl erover peinsde, voor wien het hemd, dat onder haar vlijtige vingers ontstond, wel zou zijn, dan had zij ] allerlei onderhoudende gedachten. Want dood j en .sterven boezem len \Viene Lehstermann geen schrik meer in. Lieve hemel, als iemand veertig jaren lang dood-hemden naait, dan komt hij zoo langzamerhand wel tot de j slotsom, dat het het beste is, zijn plicht te doen, zoolang men kun, en verder rustig af \ to wachten, w<it er komen zal, als men zijn j laatste hemd aan krijgt en in zijn laatste woning wordt gelegd. Wiene Lehstermann knikte met het hoofd j en naaide. Ju, ja! Alles opzijn tijd!" Dat treignait toutes les poitrines plus rudement, a mesure que l'ignoble aveu se déroulait." Het was nu weer stil geworden onder de menigte, een afschuwelijke beklemming be nauwde aller borst te meer, naarmate de bekentenis verder vorderde." Dit is een gedeelte uit de bekentenis- van Gorgias, tegen 't eind van het boek, en deze episode, met haar epische verschrikking, is overigens meestal zeer goed dóór den heer Wink vertaald. Ik heb bij enkele pasa iges stilgestaan, niet omdat er in alle zulke grove fouten zijn, (evenmin kan ik er voor instaan dat de niet vergeleken gedeelten geheel feilloos zijn) maar omdat het van belang is te laten zien hoe iemand werkt en wat hij zich bij zijn vertaling van een vreemden schrijver voor stelt. Als slotsom meen ik te mogen verklaren dat de heer Wink over 't geheel genomen voor zijn taak berekend is geweest en dut hij in de vertaling van Zola's werk is geslaagd. Den Haag, 11 April l'J04. KI>WAU» B. KOSTER. Het M m Ceo alcotiol. Het iioek van den alcohol. Naar de laatste gegevens bewerkt en met talrijke illu straties, grafische voorstellingen en tabellen toegelicht door A. Dox en TH. W. VAX DER WOUDE. Met een voorwoord van prof. dr. S. TALJIA, hoogleeraar te Utrecht. Amsterdam, S. L. van Looy, 1904. De beweging voor geheel-onthouding van alcoholische dranken is in de laatste jaren in ons land zeer toegenomen. Tal van ge schriften op dat gebied zijn verschenen, het aantal anti-alcoholbladen bedraagt niet min der dan elf, benevens een tijdschrift. Lectuur dus genoeg voor wie belangstelt in het alcohol-vraagstuk. AVie het echter in zijne verschillende onderdeelen wenschte te bestudeeren, moest daar voor tot nog toe ook verschillende geschriften raadplegen. l)e heeren Don en v. d. W oude hebben het ons nu gemakkelijker gemaakt. lltl boek van den alcohol maakt de lectuur van een massa andere kleinere geschriften overbodig. Wie het, niet te vluchtig, door leest, heeft eeii vrij volledig overzicht van de alcohol-kwestie verkregen, gezien van uit het standpunt van den gewonen draukbestrijder. Hij weet hoe de alcoholische dranken bereid worden, welken invloed ze op lichaam en op geest uitoefenen, welke gevolgen ze hebben voor gezin en maatschappij; hij heeft kennis verkregen van uitbreiding, omvang, oor/aken en bestrijding van het alcoholisme en van wat de school in deze kan doen. Ik ben geheel-onthouder, sedert jaren. Rustig kan ik het boek van den alcohol doorlezen. Een matige gebruiker zal zich bij de lectuur zeker niet altijd zeer behaaglijk gevoelen. Een dronkaard ... ik geloof niet, dat hij het boek ten einde durft doorlezen. De vraag is ook of een werk als dit wel voor hem geschikt is. Den ganschen nadruk toch leggen de schrijvers op de verschrikkelijke gevolgen, die het alcoholisme na zich sleept. In het hoofdstuk Jnrloed ran den alcohol op liet licluiam zijn ze in hun volle kracht. Aangetoond wordt de nadeelige invloed van den alcohol op de spijsvertering en 'op de spijsverteringsorganen, op de ademhaling en hare organen, op bloed en bloedsomloop, op het zenuwstelsel, op. gezondheid en levens duur in het algemeen. Ken dronkaard zal, dunkt me, een paar bladzijden lezen en dun het boek ter zijde leggen. Misschien dat hij dun een tijdje het drinken staakt. Duurzame genezing is, naar mijne meening, beter te krijgen waar de patiënt volkomen uit zijn drinkersmilieu wordt verwijderd en geruimen tijd in een sfeer van geheel-onthouding leeft, zooals in sanatoria (Llooghullen) of wanneer hij wordt aangegrepen door een ideaal, voor zoover hij daarvoor nog vatbaar is, waarvoor hij wil strijden en dat zich slecht verdraagt met alcoholisme : godsdienst on socialisme. J/et hoek run <1<:n alcohol lijkt me vooral lectuur voor matige gebruikers en voor ge heel-onthouders, die in hun strijd tegen den alcohol met de feiten en statistieken hunne tegenstander^ trachten te overtuigen. Verder is het een bijna onmisbaar boek voor alle ontwikkelde menschen, die op de hoogte was haar lijfspreuk. Op zijn tijd leven, goed leven, en op zijn tijd sterven, goed sterven ! liet was werkelijk belachelijk te zien, hoe bang sommige menschon waren voor den dood, hoe ze on/.cn lieven Heer in de kerk met dringende gebeden bestormden en hoe zij al biddende en /- cli bang makende er niet toe kwamen, te leven en te genieten. Kerst voeren /.e liet een of ander uit,'dut niet in den haak is. en tlan krijgen zij achterna <k'n angst (e pakken en willen zich heilig bidden. Ja. ja, dat gaat /oo gemakkelijk niet! Alles op zijn tijd ! Met bidden alleen kom je er niet. bij langt' na niet ! Wiem' Lelist.eriu.inn knikte peinzend en hield het hemd, waaraan zij bezig was, onderzoekend omhoog, /ij had onlangs huur voorraad eens nagekeken en had gemerkt, dat zij niet genoeg groote niunshemdi'n meer had. Kn duarvan zon zij er wel gauw een noodig hebben. Viirzcn/. ()hlcr lag op sterven, al lang. Hij werd gepijnigd door liet water en dut maakte hem liet sterven moeilijk, zeker omdat hij het gedurende /.ijn leven nooit niet het water had kunnen vinden, maar des te, beter melden brandewijn. Maar lang zou hij het niet meer maken. Wiene Lfhsterinaim hield twee stukken kunt voor de halskraag onderzoekend in de hand. Zou /.ij de mooie nemen'.' Die kostte per el vier Groxc.hen meer dan de andere. Neen, zij zou maar liever de goedkoope n.t'iuen. Het was immers algemeen bekend, hoe de O Uiers waren Die waren /,<>o gierig dat '/,ij eikuur het licht in de, oogen niet gunden, en als de oude man stierf en zij de erfenis ver deelden, dun zouden zij elkaar allemaal in 't haar zitten, en eiken (inifclu-ii, dien /.ij zonder nood/aak uitgaven, zou hun te veel zijn. En het was immers onnoodig, dure kunt te naaien aan een doodshemd, dat niemand /ag, dat geld /.ouden zij liever j gebruiken voor dt: krip;>en banden en de zakdoeken voor de dragers. Ja, ja, alles op zijn tijd! Wiene Lehsfermunn kende huur volkje en daarom nam zij de jiücdkoope kunt. /ij knikte steeds met het hoofd en lachte voor zich heen. Als de rijke boer Ohler stierf, dan kon or niets anders van hem «'orden gezegd, dun dut hij bevrijd was van wenschen te blijven van de vraagstukken van dezen tijd, Ik verwacht dat het boek van de bekende drankbestrijders veel goeds zal doen. Nog enkele opmerkingen. Het komt me voor, dat de auteurs van het alcoholboek het dran k vraagstuk to een zijdig behandelen. Het schijnt wel, dat ze zóó opgaan in don strijd tegen den drunkduivel", 1) dat ze geen oog hebben voor andere kwesties. Van den invloed van den gods dienst, die zoo gunstig kan werken op het terrein der drankbestrijding, wordt slechts terloops gewag gemaakt. Óver het vegeta risme in verband met het besproken onder werp vernemen we niets, en over het socia lisme zoo goed als niets. Dit is bepaald een leemte in het boek. Wat aangaat den invloed van den gods dienst herinner ik me een typisch staaltje, waaruit die invloed blijkt. In inijn geboorte plaats Veendam wandelde ik «p een avond langs een vaart. Daar hoorde ik een schipper vragen aan den jager, wiens paard dien dag het schip had getrokken en die nu huis waarts dacht te gaan, of hij een borrel wilde hebben." Neen", antwoordde de man, ik drink niet, ik ben van Petegemsch." Hij bedoelde daarmede, dat hij behoorde tot de volgelingen van den heer Petegem, voor ganger van de vrij-evangelische gemeente te V., die niet alleen trachtte de menschen te bekeeren tot zijne opvatting van het Chris tendom, maar ook tot niet-drinkers. De gunstige invloed van het socialisme ten opzichte van het drankgebruik valt evenmin te ontkennen. Het is heden l Mei. In tal van plaatsen worden meetings en vergaderingen gehouden. En ik ben er volkomen gerust op: nergens zal de Mei beweging verloopen in een dronkemanspartij. In socialistische kringen is een bekend gezegde: denkende arbeiders drinken niet" en er wordt naar geleefd ook. Het vegetarisme. Ad. Jnst zegt iu zijn boek: Kehrt zur Katur zurück! (pag. 190?CJ1): Das hitzige Fleisch mit all dein Salz uud den vielen Gewnrzen, die zur/ubereitung desselben nötig sind, weckt immer das Verlangen uach scharfen Ofetranken, nach Alkohol. Ks werden also durch das Fleischessen dem Alkohol, jenern unheiinlicheu Dümon unter den Menschen, Tliiir nnd Thor geötfnet. Das Fleisch hut einen unsaubern, biïsen Bruder, den es mitbringt. Das Gesundheitssehadliche und Gt-fahrliehe des Alkohols auch im geringsten Quantum alier kan wohl keiner verkennen." Niet alleen vegetarisme in engeren zin, maar ook, en vooral, de geheele natuurlijke leefwijze is volkomen in strijd met het alkoholgebruik. Waar godsdienst, socialisme en natuurlijke leefwijze zulke krachtige bondgenooten kun nen zijn in den strijd tegen den alkohol, had, dunkt me, liet boek van den alkohol er niet over mogen zwijgen. Als onderwijzer kan ik het niet nalaten ook iets te zeggen over de school in den strijd tegen het alcoholisme (pag. 207 en volgg. van het besproken boek). Met de schrijvers ben ik het eens, dat de onderwijzer, die in de school tegen het alcoholisme wil strijden, geheel-onthouder moet zijn. Half heid is als overal ook hier uit den tooze. Om de alkohol-kwestie bij alle leervakken ter sprake te brengen (pag, '289 en volgg.) lijkt me minder goed. /oo af en toe, als het pas geeft, er eens een hartig woordje over zeggen, zeer wel, maar om er aldoor weer op te hameren ... men kan ook van het goede te veel krijgen. Ik vrees zelfs, dat het wel eens een tegenovergestelde uitwerking kon hebben. Uit inijn raam zie ik de schoonheid van de, jonge, bloeiende lente, de zachte Mei lucht dringt mijn kamer binnen, teere vogelstemnietjes hoor ik zingen ... ik kun rne nu moei lijk menschen denken, die hun lichaam willen j vergiftigen met alcohol, dat walgelijke vocht. F/n toch ze zijn er, bij duizenden en duizen den, /e kunnen de mooiheid van de lente niet voelen als ik. Sympathie gevoel ik niet hen, die trachten ook die anderen, die ongelukkigen, te ver lossen uit hun drinkersellende, sympathie dus L) Di'unkdnivel. Dit woord treft men vaak aan in drankbestrijdersgefchriftón. liet wordt j tijd dat dit leelijke woord in onbruik geraakt, niet koning alcohol" en dergelijke. den last des levens; geluk en vreugde had hij nooit gekend. Als jonge man was hij getrouwd met de boerin, die veel ouder was dan hij, en bovendien mager en leelijk, gierig en juloersch. Alleen om liet geld had hij het gedaan, nergens anders om. Kn zijn leven lang had hij moeten zwoegen on slooven en zich door zijn vrouw laten voorhouden, dut hij eigenlijk niets dan een arme .slokker was en toen was Inj langzamerhand aan den drank geraakt, en nu lag hij daar, en Wiene Lehster mann wist, dat zij goedkoope kunt aan zijn doodshemd moest naaien, ter wille van zijn erfgenamen. Wiene ging naar haar commode en trok een van de laden open. Daar lag keurig met blauw lint vasigebondon. gewikkeld in wit neteldoek. een mooi, lijn doodshemd. Een dikke niche van lijue kunt omsloot den buis en lief) langs de, voorzijde naar beneden, en blauwe strikken van zwaar zijden lint waren hier en daar lussehcn de kunt genaaid. Ju een doos daarnaast lag een krans met bloemen van witte was en een paar witte handschoenen. En lijne witte kousen on lijne zwarte, jv.intollels. Kn daarnaast la'i een lange guirlande van wit lint en sierlijke groene bladeren, een groote graf krans, zes van de alleriijnste zakdoeken voor de dragers van de kist, eu <x>n rondom met kant gegurneerd voor bet meisje, dat de. k uirs zou dragen. Dat wis Wiene Lehsterinann's doodspïonk, dien /ij op /oiid:i,auiiddagen bad geifeaid. met een blij, tevreden hart. JMI terwijl de erfgenamen van boer Ohler zouden twisten over bun aandeel, zouden de erfgenamen van Wione Lehsterniunn zich verheugen. Daar was in de eerste plaats moeder Lo renzen, die kreeg Wiene's aandeed in het huisje en a'l baar meubels en b jvendien nog vijftig daalders. 'En dan waren er de oude mannen en vrou wen uit het armenhuis. Wiene Lehstermann wist, d.it zij baar geld zóó bad vermaakt, dat het den erfgenamen blijdschap KOU by/.orgeu. De gemeente kreeg namelijk alles. Maar uit de rente zouden de oude vrouwtjes eiken /omlag een lood kollie een zoetigheidje krij gen, en de oude mannen een pakje tabak. Kn 's middags een stukje vleesuh en op alle ook met de auteurs van Het boek van den Alcolu)l. Ik wensch hun succes m et deien arbeid. H a vel te, l Mei '04. B, BYMHOLT. ?nirttiiimiMiimmmmmmiiiuMimtinniMimiiliiifiitiriihiilMiiiiiiM TRADE MARK RTEll'S OOOIAC. Dit beroemde merfc Is verkrf f ? bftar bij alle Wtfnhaadeiaani «a bij de vertegenwoordig®?* KOOPMANS A BttllljVim* Wjjnhandelaars te Amsterdam. VAN Dr. JAEGER'S ORI& K. F. DBUSCBLB-BBKNtt, Amsterdam, Ralventr. JSf, Eenig specialiteit ia dM» artikelen in geheel NedttL meel. Bovenal een <énig middel tegen Darmcatarrh, Diarrhee, Braakloop, enz. De PHOMOL4 het BESTE pianospeelapparaat. Oaxe gehoorzalen zijn gevestigd: Amsterdam, Kalverstraat 5ti, Pianohandel, L. W. WIEGANT; Den Haag, Passage 14 20, Maatschappij Phonola; Rotterdam, Cooïsingel 5, Pianohandel; ALKX. BUNK. DagoiykH Malluée, Toegang VRIJ. MfflMmiüPliOBOla, W, BAESSEMS, Passage 14, den Haag. Agentschap Piano's: SClHËDMAIJER_en FEURICII. IIJWIELËiV 2 jaar garantie. A. DRUKKER & Co., Amsterdam, O. 7.. Voorburgwal 242 en 248 bjd Dumstraat. Prijscouranten gratis en franco. CHOCOL ^T-VEEN ARTISTIpr LE PLUS DELICIEUX CHOCOLAT POÜR CRO^ÜER. heilige dagen een ileschjc wijn, en op den dag van Wiene Lehsterinann's begrafenis een feestmaal van kalfsvleesch en zoete rijstebrij. En dan waren er nog de zeven honderd daalders, die zij eens had geërfd, Van de rente daarvan moesten elk jaar twee arme kinderen die hun communie deden, nieuwe kleeren krijgen, en er mocht geen onderscheid zijn tusschen hen en de andere kind.'ren van de rijke boeren. Niemand Wist iets van Wiene Lohstermunn's testament, behalve de notaris in de stad, die alles, voor huur had opgeschreven, zoodat alles duidelijk en goed in den vorm zon zijn. Kn die mocht liet aan niemand ver tellen, die moest zwijgen, zoo goed uU de pastoor in den biechtstoel. /oo was Wiene Lehstermann tot sterven bereid. Maar, alles op zijn tijd .'" Voorloopig leefde zij nog, en zij genoot van het leven. lui er was nog veel voor haar te doen op de wereld. j Wiene Lelistermann wist veel, wat anderen ] niet wisten. 1,'it eigen waarneming en door moeder Lorenzen. De t .vee oude vrouwtjes, ! die door den pastoor schertsend, begin' en ; einde" werden genoemd, kregen van alles te /ien, dat nooit door een ander werd gezien. En vreemd ! Terwijl het begin", moeder Loreiv/.en, min of meer knorrig en wantrou wend van aard was, had Wiene altijd een open oog voor de goede, zijde der dingen en wist zelfs, aan het allerslechtste nog een lichtpuntje te ontdekken. Kn als moeder Loronzen er o /er mopperde, dut bij den armen daglooner nu al het achtste kind geboren was, terwijl hij toch al de grootste moeite had de /.even andere mondjes open te hou den, dacht Wiene Lehstermann, dat kinderen een zegen des Heeren zijn, en als het begin" er over bromde, dat bij een jong ejhtpuar het doopfeest wel wat Al te. gauw op de brui loft volgden, dan wus AViene Lehstermuim's lijfspreuk alles op zijn tijd !" wel niet vol komen toepasselijk, maai- dan had zij dadelijk een ander gexegde bij do luuid; Ja, ju, de ; liefde is een groote macht !'' ( Wordt vervolgd).