DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1410 kaftans, de lange pelzen ontmoet men hier in grooter getale dan in de stad aan de andere zijde van den Bosporus. De geuren van de bruin-bakkende, knetterende ma skolven stijgen aan weerszijden der erbarme lijk of in 't geheel niet geplaveide straten omhoog van gloeiende roosters. De suikerbakkers stallen hun baklava uit. Vleeschverkoopers trachten te vergeefs de duizende vliegen te verjagen van hunne gehalveerde en gevierendeelde lammeren en schapen, die als een verleidelijke prooi voor het hinder lijk gedierte open en bloot ten toon hangen. Zoo dwalen we door de schilderachtige oostersche omgeving rond, ons met verwon dering afvragend, waarvan die krioelende menschenmassa wel leven mag; want werk plaatsen, handenarbeid bespeurt men zoo goed als niet. Naar de talrijkheid der be graafplaatsen te oordeelen en het aantal graf zuilen zou men tot de gevolgtrekking komen, dat Scutari de doodenstad bij uitnemendheid is, dat de bevolking leeft om te begraven en begraven te worden, en de helft der be woners zeker wel aan den kost moet komen door de bezigheden, die de bezorging der lijken naar hun rustplaats medebrengen. Doch als men weet, hoe weinig omslag voor de dooden wordt gemaakt en hoe geringe verzorging aan hun laatste reis wordt besteed, als men ziet hoe geringe waarde er wordt gehecht aan het onderhoud der laatste verblijfplaats, dan moet men spoedig tot de gevolgtrekking komen dat uit begrafenisvereenigingen en uit biddersloon voor den Turk geen weelderig bestaan te halen zou zijn, ook al wilde hij het. Maar Scutari is bovendien nog de zetel van een godsdienstige secte der Huilende Derwischen. Het is een bijzondere karak teristieke verschijning van het Sufisme, die talrijke Dorwisch-orden. De Derwischen der Mewlewi-orde, door Dschelel-eddin-Runi gesticht, voert heilige reidansen uit, onder den klank van fluit en tambourijn en onder, begeleiding van de hymnen der stichters. Kent gij drs dansens ziu? 't Genot vnn 't Zijn vergeten, En in 't vergank-lijke een E-uwïg-zijn te weten? Kent gij drs dansen» zin? De zelfzucht te verdrijven, In zaalgea Ik'fJelust met Gud alleen te blijven l In deze regels geeft een dichter weer, wat een dansende Derwisch schijnt te gevoelen bij het uitvoeren van zijn gode-gevallig werk. De extatische toestand d.er deelnemers aan den dans wekte bij het volk spoedig de ge dachte aan goddelijke werking, en men prees hen boven de zoo vaak huichelachtig optredende priesters. Evenals men bij den Turk den krankzinnige eert als een wezen van hooger orde, zoo brengt men ook den Derwisch, die in een kortstondige godsdienstbedwelming en verstandsverbijstering ver keert, tot de wezens van verheven rang, N'est pas fou qui veut" geldt hier zeker in hooge mate, anders zou ongetwijfeld het aantal dier momenteel krankzinnigen onbe perkt zijn. De mantel maakt den Derwisch niet" zegt een Turksch spreekwoord, en niet ieder die maar wil, wordt door den geest bezield! Overal werden Der wisch-orden gesticht en Derwisch-kloosters gebouwd. De levens wijze hunner bewoners is ongeveer gelijk aan die van kloosterlingen in de christelijke gestichten. Terwijl sommigen van hen van aalmoezen leven, zijn anderen verplicht den kost te verdienen door het beoefenen van een handwerk of het copiëeren van manu scripten. Thans nog zijn vele orden bij het volk in hoog aanzien, en personen van allerlei stand en rang laten zich in hunne rijen in lijven, wonen niet alleen hunne bijeenkomsten bij, maar nemen ook deel aan hunne dans oefeningen en huil-séances. Hoofdofficieren nemen vaak Derwischen mee te velde, om de soldaten in den strijd aan te vuren. Enkele orden zijn in minachting gekomen, toen zij zich aan een zedeloos leven en allerlei afzetterijen schuldig maakten. Bij zonder berucht zijn nog de trekkende Der wischen, die de gansche Mohammedaansche wereld doorwandelen, om op de graven der Moslim hunne gebeden te verrichten en dan van vrome en lichtgeloovige lieden geld trach ten af te persen. Eén sekte nu van de Derwischen heeft in Scutari haar zetel. Een bezoek aan hun moskee ? een weidschen naam voor een tamelijk bekrompen inrichting ? behoort tot de eigenaardigheden of merkwaardigheden die een vreemdeling bij een reis naar Constantinopel niet mag verzuimen. De zaal of moskee der huilende Derwischen van Scutari is een vierkante ruimte van tien bij tien meter in 't vierkant en dubbel zoo hoog. Ter halverhoogte van den oenen wand is een balkon aangebracht, bestemd voor de toeschouwers. Toegang verkrijgt men door het betalen van een tamelijk hoogen entree prijs, die (hetzij hier ronduit gezegd) den indruk wekt, dat het geheel een vertooning, een geld-makerij is en geen aanspraak mag maken op serieus godsdienstige ingeving. Ik wil niet zeggen dat bij de deelnemers die godsdienstige verheffing wellicht ten slotte niet aanwezig was. Door de opzweepende kracht der godsdienstige uitroepen wordt zeker in fanatieke gemoederen langzamer hand wel een hevige spankracht opgewekt, die zooal niet van verheven religieuzen aard, dan toch zeker van physieke opgewondenheid getuigt. Maar van den nuchteren, niet inge wijden toeschouwer is de slot-indruk: comedie, kunstmatige opwinding, zelfbedrog." Aan de wanden van de zaal hangen een vijftien-tal tamboerijnen, waartusscheu Koranspreuken (als de Hollandsche of Engelsche huiszegens) hare sierlijke Arabische letters krullen. Aan de zijde van de Mirah, de bewaarplaats van den Koran, biedt de wand van de zaal een vreemden aanblik, die doet denken aan een folterkamer. Boven het tapijt, waarop Iman en zijne helpers plaats nemen is de muur bedekt met lansen en dolken, kettingen en sabels, alle instrumenten waarvan het doel u voorloopig nog ontgaat, doch die, zooals later zal blijken, tot meer dan louter wandversiering dienen. Met die wapens zullen de Derwischen, wanneer zij tot het toppunt hunner extase zijn opgezweept, zich zei ven wonden toebrengen, zich kuiten en arm spieren doorboren, zich geeselen tot bloedens toe, zich kerven als krimp-schelvisch, wanneer kreten niet meer voldoende zfjn oin hun godsdienstigen waanzin en heilige opgewon denheid uit te drukken. Lian zijn de deel nemers ongetwijfeld in een toestand van hallucinatie, die men als teeken van een bijzondere goddelijke genade beschouwt, dan kent het waarnemingsvermogen geen onder scheid meer tusschen werkelijkheid en bedrog. De Iman was een eerwaardig personage. Hoog van gestalte deed de reusachtige tulband zijn rijzige gestalte nog grooter schijnen. Een grauwe baard golfde op zijn borst over de bruine kafcan. Naast hem zat gehurkt een jong Muzelman, als Mekkaganger kenbaar aan zijn kleed. Tegenover hem stonden in een rij de Derwischen die zouden deelnemen aan de plechtigheid. Daar zette de middelste, een kerel als een boom, met een diepe stem, die zwaar als een metalen klok klonk, den eentonig dreunenden uitroep in, die de grond toon vormde voor de geluiden door de anderen daarop voortgebracht. La ilaha illa-llah" galmde 't langzaam dreunend door de zaal, een geluid dat werd opgenomen door de stemmen der overige Derwischen. Bij elke spreuk, bij elke lettergreep die den a-klank den nadruk ontving, balanceerde het hoofd met de romp zachtkens van rechts naar links steeds heen en weer, regelmatig in golvende beweging, al de lichamen als door een onzichtbaren ijzerdraad door een verborgen hand bewogen. De beweging werkt aanstekelijk. Uit de rijen der Muzelmannen diéals toeschouwers de plechtigheid (of vertooning; hoe moet ik het noemen?) bijwoonden, wierp zich nu en dan n naar voren viel op den grond, bleef een oogenblik op de knieën in gebed verzonken en voegde zich daarna bij de overigen, die onafgebroken hun La ilaha illa-llah" in eentonigen rhythmus deden weergalmen. Maar de beweging en het geluid behielden niet hetzelfde tempo. Naarmate de extase steeg, naarmate de geforceerde geestvervoe ring bij de deelnemers 'toenam, won ook de beweging in snelheid. De uitspraak van den laatsten aanroep : Er is geen God behalve Allah" vloeide meer en moer samen, de gelui den werden tot n klankmassa : men hoorde niets meer dan eeu rollend : allilala" rato-, lend vlug gelijkmatig herhaald, begeleid, uit geduwd als 't ware, door de steeds snellere beweging der bovenlijven. De wiegende henpen schenen reuzenhanden, waarin de borststukken als waaiers heen en weer bewo gen, knikkend, wiegelend, golvend. Weldra bleven ook de heupen niet meer op haar plaats, maar verplaatsten zich mee met de slingerende tulband-hoofden: de geheele menschen-rij werd _n wiegelende massa, waarvan slechts de voeten, nauw aaneenge sloten, stilstonden. Sneller, sneller, altijd sneller stieten de kelen, rauw en heesch door vermoeienis den alala-klank uit. Het zweet gudste onder de tulbanden uit; een enkele nam zich dit hoofddeksel af en stond mee te wiegelen, de kruin slechts gedekt door een klein wit mutsje. Nu en dan verdween een deelnemer uit de rijen ; wankelend van afmatting, dron ken van godsdienstroes trok hij zich terug in een aangrenzend vertrek, vanwaar hij, nog hallucinatie-vol, wedra terugkeerde, om rnee te werken aan het gode-dienen, met ver nieuwde woede, met luider klank. Het geroep was nu geen eentonig uiten meer van den Allah-roep. Het was geleidelijk overgegaan in eeu rauw, schor geschreeuw, een onaesthetisch gehuil. De stembanden hadden geen tijd meer (zou men' zeggen) om de trillingen voort te brengen. Het geluid werd uit de kelen geraspt en was n wanklank geworden. Neg was de geestvervoering niet tot op 't hoogste punt opgevoerd. De tamboerijnen werden rondgedeeld en voeg den haar dof-leeren gebons met haar koperen klaterklank bij de keelgeluiden. Het was een helsche vertooning geworden. Het waren geen menschen meer die daar hun God dienden op hunne wijze. Een duivelenkoor deed zijn kreten opstijgen voor den Vorst der duisternis; een geluidsoffer werd gebracht aan den Heer der onderwereld. De oogen der bezetenen gloeiden als vuurballen, puilden uit hun oog kassen. Het schuim omringde de lippen als bij lijders aan vallende ziekte. Het gelaat is krampachtig vertrokken, een gele bleekheid zetelt op de ingevallen wangen, en altijd herhaalt zich het ontembare ilalah" met steeds opgeschroefde volharding. De kwartieren schijnen ons bij den aanblik dier zelfopwinding uren, on de beide uren in deze Derwisch-moskee doorgebracht ble ken een eindelooze tijd van belangwekkende verveling. Het gehuil werd gebrul. AVilde dieren kunnen, wanneer zij uitgehongerd zijn, geen woester kreten aanheffen dan deze troep Gods-vereerders in hun toestand van opwin ding. De muren dreunden, de vloer kraakte onder hun gewiegel, de kleeren dropen van het zweet, dat in dikke droppels op den houten bodem afdruppelde. Daar grepen een paar der hoogst ge xalteerden wapens vanden wand. Indoénehand vatten zij een ketting en geeselden zich daarmee bloedige striemen en builen. In de andere hand namen zij eon dolk, wondden zich daarmee in arm en schouderblad, in dij en kuit. Het bloed drong uit de wonden, parelde over het naakte vleesch, mengte zich met het zweet op den bodem. Het zien van dat bloed deed ook andereu naar de wapens grijpen en weldra wondde zich de geheele opgezweepte rij als een kwaadaardige, bloedgierige troep, waarbij de bloeddorst niet wordt gestild door het vergieten van bloed, maar er eer door wordt aangewakkerd. Plotseling eindigde met n doordringen den kreet van den Iman de vertooning. Het was 't sein der ontspanning. Als of een onzichtbare hand eensklaps al de draden der marionetten liet vallen, waardoor de bewogen ledenmaten als door een tooverslag slap neerhang?"", staakte de troep zijn werkzaam heid. ng "n^ite was een weldadige tegenstelljr(j0 si! "et oorverdoovend geraas. Men hoc ,etoA>de':hts het hijgend ademhalen der af ^tetep^longen, men vernam slechts het r> ? -?**~vi kreunen der afgebeulde extatici, pk ng op hooger bevel tot de werkelijkheii. teruggebracht, neergedaald uit hun hemelsche verrukking tot de aardsche wer kelijkheid van bloed en zweet. De taak van den Iman zou eerst nu aan vangen. Daar kwamen geloovigc klanten, begeerig naar. genezing, die ze door de aan raking van het hoofd der Derwischen ver wachtten. In rijen legden zij zich op den grond neer, en de Iman, aan weerszijden gesteund door een helper, wandelde voor zichtig over ?hunne lichamen heen, deelde zijn zegen uit, en bleef daartoe nu en dan enkele seconden op de lichamen staan. Zelfs lichamen van kleine kinderen, teere vleeschmassa's waarvan men het gebeente onder de voeten van den eerwaardigen reus zag buigen, werden tot wnndelplaats voor des Iman's voeten, kermden onder den druk, en ont vingen tegelijk met den zegen van den Derwisch ook de pijnstillende liefkozingen hunner gesluierde moeders, die hen ter ge nezing naar dit heiligdom haddon gebracht. Mannen, schijnbaar in de volle kracht des levens, soldaten, zelfs een hoofd-officier, onderwierpen zich aan de heelende arihraking der heilige voeten immers tegen alle ziekten is, volgens het Muzelmans-idee, deze i aanraking een geneesmiddel. Onder het uit- ' spreken der negen-en-negentig namen van God, die in den Koran worden gevonden, of van de tweehonderd en n namen van den j profeet, wordt soms deze handeling een geruimen tijd voortgezet. En is dat te verwonderen? Wie eens den naam heeft van een merkwaardige genezingen te hebben verricht, hij behoudt dien roem. Er is menigeen onder dit soort van monschen die in oprechte vroomheid en in rein geloof handelt, anderen zijn listige bedriegers, die onder den dekmantel van vroomheid zelf zuchtige doeleinden najagen. Wie in den reuk van heiligheid staat, kan de meest dwaze, de onzinnigste handelingen verrichten, hij zal daardoor niet slechts zijn roem niet schaden, maar eerder zijn naam van heilig heid vergrooten. Men neemt' aan dat hij zulke daden verricht, omdat zijn ziel geheel in den dienst van Allah verzonken is. De Iman van Scutari had 't op dien dag druk, zeer druk. Tal van heelingbegeerenden onder wierpen zich aan den druk zijner voeten. In de formaliteit die zich onophoudelijk her haalde, kwam niet de geringste verandering. De plechtigheid had voor ons hare aantrek kelijkheid verloren. Ruim twee uren hadden wij doorgebracht in de niet frissche atmo sfeer, waar de warme menscheudampen en zweet-walmen uit de ruimte beneden ons, opstegen tot de galerij der toeschouwers. Wij snakten naar frissche lucht. De plech tigheid zou toch weldra zijn afgeloopen; het belangwekkendste hadden we bijgewoond. We sloten dus een compromis met ons toe risten-geweten on verlieten het lokaal. Aan de heilige bron buiten de moskee, waarin elke Muzelman zijn voeten en handen wascht vóórdat hij zijn heiligdom betreedt, stonden enkele der deelnemers, wier zielsverrukking was bekoeld, en reinigden daar hunne armen en kuiten van 't nog druppelende bloed. Wij kouden de kleine violet-kleurige wondeplaatsen opmerken, door de wapens veroor zaakt. Ze zouden zeker na een week, wanneer opnieuw een voorstelling plaats moest hebben, wel weer genezen zijn. Zou het waar zijn, wat sommigen willen beweren, dat ook hierin bedrog, of tenminste fijne berekening in het spel is? Dat het toebrengen der wonden erger schijnt, dan het in' werkelijkheid is en er inwrijvingsen verdoovingsmiddelen bestaan en worden aangewend tot pijnstilling? Wij willen het niet beslissen. Maar wel durven wij beweren dat wij getuige waren geweest van een hoogst belangwekkend cultuur-historisch vet schijnsel, een staaltje van ethnographische belangrijk heid, dat ieder die het Oosten bezoekt moet gaan zien, wil hij een denkbeeld krijgen van godsdienstige opgewondenheid in vervoering waartoe de mensch kan worden opgezweept. Utrecht. N. J. SINGELS. Bij de drukkerij Nieuwsblad rara Fries land is verschenen: Friesland rond, per tram, uitstapjes langs de lijnen van de Nederlandsche tramweg-Maatschappij", een handig boekje met tal van kijkjes in deze tot nu toe veel te weinig bezochte provincie, met beschrijving, door Eriso". Wij beve len de kennismaking met dit geschrift aan allen aan, die een vertrouwbaren gids wenschen te bezitten, oin dit zoo karakteristieke deel van ons land, in korten tijd en langs den gemakkelijksten weg te kunnen bereizen. NIEUWE UITGAVEN. Geïllustreerde. Gids voor d*'n Rijn en nerenrivieren, zoo mede de voornaamste Sa'je run de Rijn streek, door A. S. H. B'IOMS. lic vermeerderde en verbeterde druk. Amsterdam, L. J. Veen. Ons boek, door H KVK DCETX, met 20 plaatjes. Groningen, J. B. Wolters. De ti'tsliiïting d:r Amnterdams:'he iHuMii'itbewerkers, door mr. ISIDOBK Hi:x. Haarlem, De Erven E. Bohn. Derde jaarverslag over 1903?04 van de Nati onale Vereeniging (Bureau) voor Vrouwen arbeid, met bureau verslag, bijlagen en voor loopig bibliotheek overzicht. Jlnsfiisclie toestanden, door ICXOTUS, afl. 2?3. Amsterdam, I'. X. v. Kampen & Zn. De, misdadige, jewjd 'm liet harent/edrijf, ver slag, uitgebracht aan de vereeniging Pro .Tuventute" te Rotterdam. Rotterdam, \V. L. Brusse. De achoone wereld, naar de 17 Engelsche uit gaaf van LII.IAS WIIITINC, bewerkt door A. W. SCIIKLTEMA?TIDEMAX. Amsterdam, J. C. Dalmeijer. De iveg lot succes in l/et dayeJijkscJi leien, door E. Tow.vi: in zaken door G. G. MII.LER. Am sterdam, J. C. Dalmeijer. lirunnix Karte, der Dt',nt*<^i,en und Oedenudesc.lien Alpi'iilander (Die Ostalpen). Verslag von Oscar Brunn, Münchcn. ficlinriltitf.ua rum de i/e.heele aarde, door A. A. BKKKMAX en R. SCHUIT,IN~<;, .'ïe vermeerderde druk. Zutfen, \V. J. Thieine. Vereeniging Het Vondel-Museum," Eerste verslag 1902?li.m:!, uitgebracht in de Algeineene Vergadering op i!l Mei l',M>4. Dr. P. LKKNDKHIV. Ju., Vondel en Trigland." J. E. M. STKKI'K, Drie brieven van Willein van den Vondel." Amsterdam, C. L. van Langenhuvsen. De Romeinsche Kronijk, van mevrouw B. TEEESIA PIA WASZKLEWICS?VAN SCHILFGAARDE, No. l, '2 en 3. Amsterdam, C. L. van Langenhuisen. A. B. VAN DB VIES, Gemeentelijke Rundverzekering en het Haagsche rapport dit moest zijn: Brandverzekering. Inhoud van Tijdschriften. Vlaanderen, Juli 1904: O ?er de grondsla gen van het rythmisch woord, Prof. Dr. G. Verriest. Uit de natuur. letsl-Niets, Caecilia Ameye. Pad of Puit, Renéde Clercq. Elegie Jef, Mennekens. Avond stilte; Droomhoekje, Gustaf de Meij. Lite raire Kroniek. Gevoel en begrip in de laatste verzen van Herman Gorter, Karel van de Woesteijne. De Katholiek, Juli 1904: Zomeravond, A. E. M. Kindersterfte, Neo-Malthusianisme, Huwelijk, H. J. Damen, arts. Radio acti viteit, Dr. W. K. Keesom. Obelisken te Rome, A. C. van der Togt. Droomen, Hooge liefde, Zwaluwen, F. R. De Nach tegaal, S. L. Braun, O. P. Estote fortes, Fr. M. Vreeswijk. Eigen Haard, No. 27: Zooals de ouden zongen. ..! door Louise B. B., XIII. Over hei en heuvel aan den rand der Veluwe, door Jer°. de Vries, met afb. II. De verrassing van Goa (1639). Een nog onbekend schilderij, nu in het Rijksmuseum, door J. F. L. de Bulbian Verster I. De verrassing van Goa, door Hendrick van. Anthonissen. Van Harderwijk naar de Beerenlaan, door I. L. H. B. (Slot). Poëzie in de school, door S. Abramsz, met foto's van den heer P. van der Laan, Amateur fotograaf. Verscheiden heid. Feuilleton. iiiiiiiiiiimmiiiiiiiiMiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiHiiiiimiimii Kufekes Het beste voedsel voor gezonde en aan maag-en ingewanden lijdende Kinderen. Zeker en pijnloos werkt het sedert 30 jaren erkende fHT" Echte Radlaiier'sche Eksteroogeniniddel. *Vm 60 pfennig p. flac. Slechts echt met de firma: KliONEN APOTHEKE, Berlijn. Depot in de meeste Apoth. en Drogisten. RIJWIELEN" 2 jaar garantie. A. DRUKKER & Co., Amsterdam, O. Z. Voorburgwal 242 en 248 bjd Damstraat. Prijscouranten gratis en franco. fournïstewr* de l» Cour CHOCOLA/T-VJ3EN ARTISTIQUE" LE PLUS DELICIEUX CHOCOLAT P017R CROQUER. Vfine* a Sneek (Holland). Normaal-Onderkleeding Prof. Dr G. Y Eénige Fabrikanten W.Benger Söhne Sfuttgart Hoofddepót te AMSTERDAM: Kalverstraat 157 | K. F. DEUSCHLE-BENGER. MAGGr AROMA OH! t S K mi U. 6 H. i* een e enig beproef «l middel om gerechten, groenten, vleezen, soepen, sausen, ragouts, oogenblikkelijk eeu krachtigen aangenamen geur en smaak te geven. Weinig druppels «ij«i voldoemde. Verkrijgbaar bij alle soliede kruideniers en comestibleshandelaren. MAGGI's onderscheidingen: 4 groote Prijzen, 28 Gouden Medailles, 6 Eere-Diploma's, 5 Eere Prijzen, zesmaal buiten mededinging, o. a. 1899 en 1900 Wereldtentoonstelling Parijs, ll'aar niet verkrijgbaar wende men zich tot het Generaal-Agentuur voor Nederland en Koloniën PAUL IIORX, Amsterdam. Een onecht M. Op den eersten Meien-Zondag is ook dit jaar de geboortedag gevierd van een ..onecht" kind, een toen zesjarige. Mogelijk is 't, dat dit kind 't nog tot ettelijke verjaardagen brengen zal, nooit echter zal 't zich in bloeiende gezondheid kunnen verheugen, noch den vollen wasdom bereiken. Dat kind heet Kölner Blumenspiele"; zijn vader is Herr Hofrath Dr. Fastenrath. Deze bewonderaar van Proveneaalachen poësie, kreeg, na toeven in 't land, waar vóór eeuwen de werkelijke jeux floraux" hoogtijd hebben gehouden, 'n minder gelukkige ge dachte. Onze Hofrath waande, dat deze festeinen van liefde en lied, gehouden inZuidelijkzonnige omgeving, onder 't welvend dak van palm, plataan, cypres, dat deze jeux floraux, geboren in een periode waar alles was: zin nelijke vereering voor, of afgodische aan bidding van de vrouw", na eeuwen van niet-te-zijn, met succes zou kunnen wor den overgeplant, en tot herleven gebracht worden in... 't hedendaagsche Keulen, in de money-making bigotte, handels- en YOOE^ DAMEjg. TVE 9 fabrieksstad in Noordelijk Duitschland; in Keulen, waar je, bij 't bewonderen van 'n toevallig daarheen verzeilde mooie Kafaël, onmiddellijk wordt medegedeeld : hat so und so vide Tausend Mark gekostet!" Ik heb zulk een bloeinenfeest rneOgemaakt. In mijn oog is 't een totale mislukking, om niet te zeggen 'n absurde parodie. Kent gij, lezer, Keulens' feestzaal-bij-uitnemendheid : 't (riirzenich, golhisch in en uitwendig, zooals alles in de Domstad? Niet waar, in die groote muziekbal, bij 't kalm willen-komen onder wijding van Kaeh of van Beethoven, hindert je daar die drukke wand decoratie, staat je in den weg die houten bogenbetimmering. Poenig vindt je 't er en benauwend ... En daar, in die feestzaal van en voor Keulsche geldlui, in die gemaakte deftig heid", daar is de plaats waar bekroond zullen worden zangers, dichters, als de uiting huns harten van uit eigen voelen zal zijn gedrongen tot in-spanning-luisterend keurgezelfchap! Neen lezer, zelfs dat niet. .. . De uiecsten. vooraf gezifde en ter lekrooning bestemde, ge dichten of proza-werken worden opgedrouud door iemand, wiens orgaan 'm beletten zou, door een ietwat klankgevoelige dorpsgemeen teraad, tot omroeper te worden benoemd ! F.nkele werken hebben 't voorrecht gehad, door werkelijke toom-eUpelers of speelsters te. worden voorgedragen; maar zelfs dezen vermochten niet, mij voor eenig werk be paald warm te maken ! Kn n 11 die bekrooning! 3Ien was ;1 l'instar van de werkelijke jeux floraux, van de gedachte uitgegaan, dat daar in de allereerste plaats moest zijn. . . een" ft-estkoningin . .. Hebt ge lezer, bij toeval ook Juliiis Wolu's TiiiinltiJusi'ïgelezen? /oo ja, dan hebt ge ook kennis gemaakt, meegeleefd 't dichters en niinuelevcn dier l'rovenraalsche hofhoudingen uit der Troubadouren tijd; dan weet ge van die tournooien van poëzie en inlellect, van de wonderschoonu vrouwen, van 't in geest drift ontbrande auditorium, van de. als bij volkskeus, spontaan toegewezen bekroning... ontvangen uit jonge, edele vrouwenhand. Kn zelfs een model-opvoering van Wagncr's Tamihiïuser. ook al speelt de handeling daar ver van Spanje's zonneland, ze geeft tóch nog 'n flauw idee van hoe 't geweest is ... eertijds. Kn nu . .. d t' Keulsche Blumenspich1 .... Begonnen is men, met te trachten voor 't eerste feest ('armen-Sylva als feest-koningin te winnen... gracit'Mselijk werd de benoe ming aanvaard, doch even hoffelijk werd later, dank onverwachte verhindering" een plaatsvervangster in de persoon van een of andere Keulsche Patriciërdochter aangesteld.... Dezelfde comedie wordt nu elk jaar gespeeld. Man benoemt een of andere, vrijwel de derde jeugd achter-zich-hebbende, vorstelijke gracie en die . . . zendt haar remplacante, plus een of ander prijsgeschcnk. Zoo trad, toen ik meemaakte 't feest, dat elk jaar met variaties van bekroonden" en prijsuitdeelster Schablonenhaft" eender is, des bargcmeesters dochter als Koningin" op. . . . Nu, deze dame moge de gelukkige bezitster zijn van alle denkbare aardsche en hemelsche deugden . . . noch de fee der be koorlijkheid, noch een der andere gratieën heeft er om gedacht, zich ook maar n seconde aan haar wieg te vertoonen. Iets houterigers, onkoninklijkers is nauw voor te stellen als 't ..binuenrukken" «ja halt maken op 't podium (alias troon) van deze koningin en haar schaar aanminnige" (?) maagden ! Ook later, toen na voorlezing de verschillende prijzen (gouden roos, gouden anjer etc. etc.) werden uitgereikt, ging alles even hopeloos koud. stug: was 't al '11 ver velende comedie door slechte dilettanten uitgevoerd. Orgelspel, koorgezang... 't moest blijkbaar wat leven brengen in de brouwerij," maar 't baatte niets, niets, 'n Opgeschroefde aanstellerige parodie was hél die voorstel ling" on als ik eindelijk de daar buiten nu juist niet zoo zér zuivere vrije" lucht weer inademde, 't zonlicht weer zag, na uren me verveeld te hebben bij clectrische verlich ting lezer . . . elcctrische verlichting 's mid dags om n uur op den eersten Mei en /ondag! toen heb ik me hartgrondig voorgenomen, nooit meer 'n vort te zetten in 't (iiirzenich op den eersten Zondag van Mei zoolang ten minste deze kwasieI?lumenspiele" hun treurig bestaan, dank vél geldelijke kunstbemesting van de zijde huns stichters, d;i;ir dan nogzullen voortslepen. Is na 't hierbovenstaande nog noodig, de vermelding, dat de waarlijk leistungsfahige"