Historisch Archief 1877-1940
et'
IPDE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1414
Den 20sten Juli 1630 lei Cornelis
Hasselaar den eersten steen. Pieter Corn.
Hooft maakt er een twee-regelig versje op:
Als het drie-kruyssigh jaar naa sestien
[eeuwen quam,
"Wierd dit gesticht door 't drie-kruis-voerend
[Amsterdam."
Met den bouw werd niet de hand
gelieht: vijf jaar lang duurde het werk,
waarvan -de gezamenlijke kosten bijna
150 duizend gulden beliepen. Tijdens den
bouw had een ongeval plaats, door den
stedebeschrijver Domselaar opgeteekend:
in 't volstrekken van 't zelve zeer ijverig
geweest zijnde de heer Pieter Jansz.
Snoek, een der Eegenten, die 't ook met
de doot bekogt heeft, want (tot den op
zicht) met een schuyt daar na over de
vaart gezet zijnde, en in dezelve een
bange lucht vernemende, zeyde de
schuytevoer zulkx niet vreemd te zijn, ver
mits hij menig daarmede na 'tPesthuys
gevoert hadd', die niet weder gekomen
waren (de Amsterdamsche schuitevoerder
spreekt hier bijna als Shakespeare Ham
let laat spreken van 't land van waar
geen sterveling ooit keerde"). Regent
Pieter Jansz. Snoek sloegen deze woorden
met zooveel angst, dat hij de ziekte op
den hals kreeg, en na weynig dagen
overleeden is".
In Maart 1732 brandde het groote ge
bouw, tot den grond toe af. Spoedig werd
het weder in dezelfde gedaante opge
trokken. Zooals het toen opgebouwd is,
bestaat het nog, zij het ook in desolaten
toestand. De verwachting is, dat het ver
bouwd of afgebroken en vervangen door
een nieuw gebouw, zal strekken, tot een
Rijks Ethnografisch Museum.
Nog een .paar huizen houden met de
Toornoemde, de herinnering aan den Ouden
Overtoom levendig, het huis van den krui
denier Evers en het reeds genoemde Het
Hof van Holland" er naast, vlak tegenover
de Wipbrug, die naar den overkant, naar
Sloten voert. Deze buurt vroeger De
dubbele buurt" geheeten, is thans ook in:
^Amstelveensche weg" verdoopt. Het hof
van Holland", dagteekenend uit de 17de
eeuw toen het herberg was en er gelagen
gezet werden, had?gelijk op eenegroote,
zeer oude kopergravure, bewaard in het
gemeente-archief van Amsterdam te zien
is, een trapjesgevel in het midden, en
veel overeenkomst met het mede nog in
wezen zijnde oude gebouw aan den over
kant, naast het onlangs gesloopte
Rechthuis. De gevelsteen geeft het 17e eeuwsche
handelsvertier aa~n den Overtoom te zien.
Op de oude kopergravure heeft het huis,
waarin thans Evers een kruidenierszaak
drijft, ook een trapjesgeyel. In de 17e
eeuw was er eene bakkerij in; de gevel
steen, die er nog in prijkt, gaf er eene
afbeelding van. Tot vóór weinige maan
den is in dit huis het bakkersbedrijf
voortgezet, toen er brand kwam. Naden
brand heeft de kruidenier Evers zich
er gevestigd.
Het leven aan den Overtoomschen weg
en Overtoomsche vaart, in den aanvang
der 17e eeuw, geeft te aanschouwen de
reproductie der teekening door Cornelis
Claesz. van Wieringen, gemaakt in 1601
en berustend in Teyler's museum te
Haarlem.
(Slot volgt.)
J. H. R.
Mr. F. S. VAN NIEROP.
Den 29sten dezer was mr. F. 8. van
Nierop gedurende een kwart eeuw lid van
den Amsterdamschen gemeenteraad. En een
kwart eeuw lang heeft men, eerbiedig en
. oneerbiedig, bij naam of voornaam hem
aanduidende, hem geprezen om de vele
goede hoedanigheden, die hij in het deftig
duister en doodschen Prinsenhof aan den
dag lei.
Als redenaar verdiende hij die eere niet.
Zijn geestige vader, zulk een sieraad van
Balie en Raad, overtrof hem verre in de
gave der klassieke welsprekendheid. In dit
ne opzicht kan men van hem gewagen,
' waarschijnlijk wel met instemming van wijlen
den ouden heer van Nierop, als van een ont
aarden zoon. Maar dan toch alleen wat
het formeele. aangaat; de voortreffelijke
geestesbegaafdheden werden hem ten volle
toebedeeld.
Eigenlijk gezegd is onze mr. van Nierop
heelemaal geen orator. Moeder-natuur heeft
hem eenvoudig tot een prater gemaakt;
een prater zonder stelsel, zonder regel of
band, houdende vzich alleen aan die eene
maat en orde, welke hem, zonder dat hij
zelf zich daarvan bewust is, worden aange
wezen door zijn gelukkigen aard en uitne
mend verstand. In dat praten is niets
aangeleerds. Volkomen in harmonie met zijn
levendige persoonlijkheid munt zijn rede
neeren uit door afwisseling van toon,
door helderheid van voorstellen, en wekt
hij een belangstelling bij zijn hoorders,
welke nog verhoogd wordt door humoristi
sche uitvallen en pikante woordjes, die
hem zoo in den zin komen, gelijk het
voorrecht is van een ernstig man, die oog
heeft voor het komische, dat in elk, ook
in het taaiste onderwerp, een schuilhoek
vindt. Mr. van Nierop is, op deze wijs,
vijf en twintig jaar het raadslid geweest,
dat niemand heeft verveeld.
"Welk een loftuiting!
En toch is het eer te weinig dan te veel
gezegd.
Immers niet alleen heeft hij niemand
zelfs geen verslaggever, en dat beteekent
iets!! doen geeuwen hij heeft, ondanks
meeningsgeschil, zoo menigeen vermaakt,
het trieste leven in die saaie, nauwe,
lage, dufife, wansmakelijke raadszaal veraan
genaamd. Zat hij daar niet steeds als een
tegenstelling van alles wat zich laat neer
drukken door omgeving of onderwerp?
B\jna te luchtig en te bewegelijk voor
zoo'n zwaren zetel, nu eens opwippend, dan
weer uitvallend tegen een redenaar onder
het discours door, met zijn blijde, blozende
tronie, bestraald door die zwarte zonnige
kykers; de vroolijke praatvaar, even weinig
stijf van geest als... van das.
En toch heeft deze zeldzame man o.i. zijn
carrière gemist. Het is niet thans eerst, dat
wy tot die overtuiging zijn gekomen!
Yan de Amsterdamsche Bank kwaad te
spreken past niemand; zelfs niet den
venijnigsten concurrent gesteld, dat er zoo
iemand zou kunnen zijn. Maar dat het goede
Vaderland het die Bank te wijten heeft,
nu het nog steeds verstoken is gebleven,
van v. Nierops ministerschap, staat, meenen
wij, vast. Zoo'n door en door kundige,
practisch bekwame en toch Imtige
financier... ja is 't niet zonde, dat hij daar
op de Heerengracht zit, in plaats van eens
een jaar of wat blijgeestig de financieele
nooden van staat en gemeente te doen ver
dwijnen?' En al ware hij daartoe niet, of
niet geheel, in staat, welk een opvoedenden
invloed zou zijn optreden in de
alleryerhevenste kringen kunnen hebben, zoo hij daar
zijn hoogsten ernst met het kleed van
zijn onverstoorbaren levenslust wist te tooien.
"Want en dit mag men vooral niet
vergeten van Nierop is een ernstig man.
Vijf en twintig jaar toonde hij dat te zjjn,
ook als Raadslid. Zonder pessimist te zijn,
heeft hij zich allerminst bij zijn opgewekte
natuur als luchthartig optimist doen ken
nen. Zijn levenslust en zijn lust, vinden
hun wezen in werken en zorgen; het
laatste jaar heeft hij het den raadsleden
op nieuw doen zien en waarderen: in
werken, zorgen en waarschuwen.
Dat zijn medeleden hem nu een kleine
hulde willen bewijzen, is gepast. Vijf en
twintig jaren lidmaatschap van den Raad,
vertegenwoordigen ongetwijfeld een paar
jaar onafgebroken werkens; en die werk
zaamheid, in zoo velerlei.opzicht Amsterdam
ten goede gekomen, kan zeker niet naar
waarde worden beloond. Maar waar er van
eenige stoffelijke vergoeding onmogelijk
sprake kan zijn, zouden wij het Raadslid van
Nierop zoo gaarne een onderscheiding
toewenschen, die hem tot hooge eer ver
strekt en den Raad zelf van buitengewoon
voordeel kan zijn. Tot dusver heeft de heer
Van Nierop, voor zoover wij weten, op het
Binnenhof haast nog geen school gemaakt".
Hij is de eenige gebleven, die gezellig, on
derhoudend, levendig en tegelijk degelijk
degelijk vooral! praat. Er wordt daar
nog bij voorkeur geredevoerd, georeerd,
gesproken in alle deftigheid en daarbij
ook wel eens gezeurd, gehaperd, gehakkeld
en gestotterd, zonder dat dit iets kan bij
dragen tot verhooging van iemands levens
genot; wat bovendien, al kan men dat niet
zoo dadelijk bewerken, zeer in strijd verkeert
met elk gemeentebelang. Als nu de
huldigenden zich eens gingen vormen naar
den zoo natuurlijken, eenvoudigen, bekwa
men man, die hun gedurende korter of langer
tijd zulk een loffelijk voorbeeld heeft ge
geven, en zij van het voornemen hiertoe
bij de aanbieding van het huldeblijk ge
tuigenis aflegden. Ah, welk een gevoel zou
dat bij den jubilaris wekken! "Want, als
wij ons bij deze gelegenheid eens trachten
voor te stellen al de lasten, die in een zoo
lang tijdperk van raadslid te zijn, v. Nierop
zich heeft moeten laten welgevallen, dan
denken wij toch wel in de eerste plaats
aan de onwankelbare standvastigheid, waar
mee iemand als hij, ontvankelijk voor
scherts en humor, bewegelijk niet minder
dan het lorgnet dat daar aan zijn kettinkje
bengelt, gedurende vijf en twintig jaren
rustig is gebleven te midden van zooveel
klank- en toonloos woorden-gedroppel, afge
wisseld door gespat en gespuit.
Inderdaad, voor dit zijn titanenwerk,
van vijf en twintig jaar, neme men den
hoed af. Want ongetwijfeld is het heel wat
gemakkelijker voor een gewoon sterveling,
als een rots zich op zijn plaats te handhaven
tusschen de ziedende baren, dan onbewogen
te blijven onder de waterstralen en straaltjes
die zich loozen uit een dakgoot.
Het is waarlijk niet om anderen onaan
genaam te zijn, dat wij thans dit schrijven,
maar wij zouden zoo gaarne iets bijdragen
tot het monument van ons illuster raadslid;
en misschien hebben de ambtsbroeders
van den jubilaris, aan de mogelijkheid hem
ook op deze wijs te eeren, niet gedacht.
Hoe dit zij, wij twijfelen er niet aan of
zijn medeleden zullen met ons, bij al zijn
voortreffelijke eigenschappen, den heer v.
Nierop zeker nog het meest hoogachten om
zijn eenvoud en natuurlijkheid in handelen
en spreken,... inderdaad een model.
Zoo bieden dan ook wij hem onze hulde
op zijn feestdag, en spreken daarbij den
hartelijken wensch uit, dat het den vroeden
man gegeven moge zijn, nog vele jaren
een sieraad van land en stad en raad te
blijven en hij het nog als raadslid moge
beleven, dat er, mede door zijn toedoen,
blijder, hoopvoller dagen aanbreken voor
zijn geliefd, thans zoo gekneveld en ge
knakt Amsterdam.
IIIUIMIIIIIIIIIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllll
28e Nel taal- en lettert congres'te Deventer.
(29
Augustu s l September).
Het officieel programma is ter perse en
zal vóór l Augustus verschijnen. Aan alle
leden van het congres wordt n exemplaar
kosteloos toegezonden. Voor andere belang
stellenden wordt het verkrijgbaar gesteld bij
den boekhandelaar Ch. Dixon (firma Jac.
van der Meer) te Deventer ? 0.15 per
exemplaar. Wij raden den congresleden aan,
indien zij zich niet vooraf rechtstreeks van
onderkomen voorzien, zich daartoe vóór 15
Aug. te wenden tot mr. H. Kronenberg,
Lange Bisschopstraat no. 69 te Deventer,
liefst met opgave van maximum prijs, dien
voor logies met ontbijt zou willen besteden
(de prijzen wisselen af van ? l ?3 per dag).
De uit Belgiëkomende leden wijzen wij er op
dat aan de grensstations der Maatsch. tot
Expl. van S.S. vacantiekaarten verkrijgbaar
zijn, waarmede men van die stations naar
Deventer reizen kan en omgekeerd, telkens
voor ?4 Iste kl., ?3 He kl. en ? 2 IHe kl.
Tevens brengen wij nogmaals in herinnering,
dat het bewijs van lidmaatschap, waaraan
op aanvrage een gratis supplement
dameskaart toegevoegd wordt ?2.50 of 5 francs
kost. Meerdere supplement dameskaarten zijn
voor ? 1.50 per stuk verkrijgbaar ; deze laatsten
echter geven alleen toegang tot de feeste
lijkheden. Men wende zich hiervoor tot den
heer E. Kegei, Graaf van Burenstraat 25 te
Deventer. Omtrent de feestavond deelen wij
alreeds mede, dat o. a. voordrachten zullen
gehouden worden door de H.H. Royaards
MR. F. S. VAN NIEROP.
Penteekening van JOHAN BRAAKENSIEK.
ItHIIIIIMtllllllfHIIIimlIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII
en Alberdingk Thym (van Deyssel) en mevr.
Holtrop?van Gelder.
De zanguitvoeringen staan onder leiding
van den heer Joh. W. Wensink te Deventer;
het orkest is het stedelijk orkest van
's-Hertogenbosch, kapelmeester de heer Ogier. Voor
nadere bijzonderheden verwijzen wij naar
het programma.
*
Zij, die het congres willen bezoeken, wor
den opmerkzaam gemaakt op eene geenszins
onbelangrijke tentoonstelling van schilderijen
en teekeningen van nieuwere meesters,
toebehoorende aan ingezetenen van Deventer,
welke van 20 Augustus a. s. af tot en met
den sluitingsdag, l Sept., zal gehouden wor
den. Onder meer zullen grootere en kleinere
stukken voorkomen van Apol, Blommers,
De Bock, Dankmeyer, Haverman, Josef Israëls,
Jacob Maris, Willem Maris, Mauve, Mesdag,
Thérèse Schwartze, Smael, enz.
Het uitvoerend comité.
Kruger-tentoonstelling.
Het Zuid-Afrik. museum te Dordrecht heeft
thans, naar aanleiding van het overlijden
van President Kruger, in een der zalen een
tentoonstelling geopend van platen, op het
leven van den gestorven Staatsman betrek
king hebbende. Men vindt er eeu aantal
portretten uit verschillende tijdstippen zijns
levens, platen over zijn reis door Frankrijk
in 1900, zijn verblijf en reizen in Holland,
Frankrijk en Zwitserland, politieke
spotprenten enz.
Iets GTer alcoM.
De rol, die de alcohol in het menschelijk
leven speelt, is zeer belangrijk, en heeft,
zooals algemeen bekend is, bovenal het mis
bruik van alcohol voor den inensch zeer
schadelijke en onaangename gevolgen, waar
van verschillende statistieken het onloochen
baar bewijs kunnen leveren. Men mag dan
ook met volledige zekerheid aannemen, dat
het misbruik van alcohol het leven en de
gezondheid van een groot aantal rnenschen
vernietigt, hetgeen echter moeilijk onder
cijfers is te brengen. Enkele mededeelingen
over het gebruik van alcohol mogen hier
volgen.
In Belgiëwaar sedert het jaar 1840 de
bevolking met ongeveer 50 pCt is toegeno
men, is gedurende dezelfde tijdruimte het
gebruik van alcohol met circa 125 pCt ver
meerderd, dus 2>2 maal meer als het aantal
inwoners. Een ongeveer even sterke toename
werd in andere Rijken, Frankrijk, Enge
land en andere landen waargenomen.
Ook in Rusland is de toeneming van
alcohol-gebruik vrij sterk, en komt volgens
de laatste opgave op ieder inwoner van
Rusland een gebruik per jaar van circa 5%
liter alcohol. Met de vermeerdering van
alcohol-gebruik steeg ook het aantal krank
zinnigen, en vermeerderde het aantal zelf
moorden gedurende de jaren 1884?1897 van
162 tot 459. Van het aantal der in gestichten
in Rusland verpleegde krankzinnigen moet
volgens Prof. Merschejowski 42 pCt. aan
misbruik van alcohol worden geweten. Dit
bestaat in Rusland intusschen niet alleen
bij mannen maar ook tamelijk veel bij vrou
wen. En wat dit laatste bedenkelijk maakt,
is dat het niet zonder uitwerking is op de
borstkinderen die door aan den drank
verslaafde moeders of minnen worden gevoed.
Ook geeft men aldaar dikwijls aan slecht
gevoedde kinderen wijn als versterkingsmiddel.
In Engeland en Ierland is hét misbruik van
alcohol door de vrouwen nog erger dan in
Rusland, en is dan ook de schadelijke invloed
op de kinderen in die landen nog meer
omvangrijk.
Het moet dan ook als een zeer heuchelijk
maatschappelijk verschijnsel worden aange
merkt, dat men zich in verschillende landen
meer en meer aangordt, om het gebruik doch
3
J. J. BIESING,
JRunttltandet.
'g-GRAVENHAGE,
Mototraat65,65Aen6l
Moderne Schilderijen,
Aquarellen en Gravures.
MEUBEL-BAZAB,
Singel 263 283,
t>U de Faleisstx-aat.
Kantoor-Meubelen enz.
J. HEIJERINK MEIJER.
Telefoon 89*8.
PRIJS ?7
Bl FAIENCE T
l EN TEGEL f
J FABRIEK k
|HOLLAND:
l NAAML-VENN-CEV-TE J
L^ UTRECHT ^
AmSTERPAffl
AARDEUJERK
EM TEGELS
12 Etsen van
WILM STEELINK,
Met Tekst van J. F. VAN SOMEREN,
Bibliothecaris te Utrecht.
Gedrukt op zeer fraai papier, de tekst
in rood kader met vele vignetten en
handteekeningen, kost dit prachtwerk
(groot folio form.) gebonden slechts
v'tBinneÉnisv
RORIN120, AMSTERDAM.
.WIDDEM. G.