. 1421 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOR NEDERLAND. ROBES & MANTEAÜX, Fourrures, ? BLOUSES, JUPONS, Peignoirs, LINfiERIES, TROUSSEAUX, Corsetg, SOIERIES, VELOURS, Lainages. M. M. HIRSCH & Cie. ont l'honneur dïnformer leur clientèle que les modèles exclusifs pour l'hiver sont au complet. Dimanehe 18 et Lnndi 19 Septembre, Exposition Générale des Nouveautés de la Saison. M ar tl i 20 Septembre Réouverture des nouveaux rayons du Ier Etage: Blouses, Confections, Costumes tout faits. Dans les nouveaux rayons du premier tage: Blouses en Lainages fantaisie . . Jupes Tailleur et Jupes légantes Confections, Paletots et Carriks . Sauts de lit et Peignoirs légants Robes Tailleur et Robes de Ville depuis Fl. 2.90 » 9.75 19.00 12.50 25.00 llllllflIimtMimilHllltlllllllllllllllllllllllimlIHIIIIMimiMltimiHIIIMIIIIIIIHHIIUHHIIIIIIIIIUIHH^ DAME£. Een Het blijkt in den laatsten tijd herhaaldelijk, dat er velen zijn, vooral onder de clericalen en confessioneelen, die meenen openlijk te moeten waarschuwen tegen het door hen gevreesde, meer en meer op den voorgrond tredend streven der vrouw, om een plaats niet beneden maar naast den man in te nemen. Immers, zelfs in de vergadering der Tweede Kamer ontzagen niet lang geleden enkele leden zich niet, ziiih van het onedele wapen der ver dachtmaking te bedienen om het feminisme te bestrijden. Vooral onze minister-president en de heer Heemskerk, spraken woorden in alle opzichten beleedigend voor de vrouw. Het is waar," zeide laatstgenoemde, dat vele vrouwen betrekkingen bekleeden en" (let wel) wij moeten dit verdragen als een noodzakelijk kwaad en het zou wenschelijk zijn door wettelijke regeling een lyn in deze quaestie te trekken! Men wil op onordelijke w\jze nu dit dan dat punt veroveren, en op die wijze elk onderscheid wegvagen!" Als deze woorden niet van verdachtmaking blijk geven, welke woorden zouden dit dan wel kunnen doen? ? Gelukkig dat er mannen zyn als de H.H. Drucker, Goeman Borgesius, Van der Zwaag e. a, die de partij der verdrukten" op zich nemen. En laat ons nu eens zien, wat de minister president over het feminisme schreef in De Standaard ten tijde van de Tentoonstelling van Vrouwenarbeid, nu zes jaren geleden. Het was naar aanleiding van de op die tentoonstelling gehouden congressen: Het dusgenaamde feminisme is een sterk zuigende beweging die alle actie op het terrein van vrouwenrecht en sexueele verhoudingen naar zich toe trekt. Er schuilt in dit femi nisme een rechtstreeksch politieke quaestie of de vrouw naast den man als kiezeresse zal optreden, en, als gekozene in onze ver tegenwoordigende lichamen zitting zal nemen natuurlijk met den toeleg, om straks de meerderheid te verkrijgen, en haar wil aan het mannelijk deel der bevolking op te leggen.' Er schuilt in een sexueele quaestie, die beslissen zal of het christelijk huwelijk dan wel de heidensche idee van vrije liefde zal tri omfeeren l" Ieder staat het vrij te beoordeelen of in die woorden verdachtmaking ligt. En nu een terugblik op de vrouwenbe weging. De oud-Indische literatuur toont minach ting voor de vrouw. *) Maar volgens de oorkonden van het oudBomeinsche recht, kwam er een tijd dat de vrouw verheven werd tot de geheel vrije levensgezellin van haar man en de huisheerlijke macht die volgens het Romeinsche recht nog altijd bleef bestaan, toch in de praktijk nieis dan een doode letter was. Terwille van den hoogen dunk van den echt, ijverden de Romeinsche keizers voor de vrijheid van de vrouw. (Typisch is het, dat na zooveel eeuwen dit goede voorbeeld nog zoo weinig wordt nagevolgd. Wij zullen hooren wat de reden daarvan is). Van dit gezonde standpunt is men te kwader ure afgeweken, door den invloed der christe lijke kerk. De christelijke kerkvaders deden al hun best om de positie van de vrouw hoe langer hoe zwakker te maken. Opmerkelijk is het, dat dit gepaard ging met een toenemende vijandschap tegen het zwakke geslacht. Allerlei stellingen die van *) Echter had zij het volle recht op het door haar aangebrachte in het huwelijk. de grootste minachting voor de vrouw ge tuigden, werden door die christelijke kerk vaders verkondigd. Zoo zeide de H. Augustinus: De vrouw staat onder het gezag van den man, daarjzi; niet in staat is recht te spreken of eenigen arbeid uit te oefenen! De H. Hieronymus noemde de vrouw een kwade muilezel. Thomas Aquina schold de vrouw uit voor een toevallig mislukt schepsel. En verder: Bekend is het, dat in het j aar onzes Heeren 528 op een concilie in allen ernst de vraag werd gedaan, of de vrouw een ziel had of dat ze moest worden gelijk gesteld met grazend vee! De bisschop van Milaan, Ambrosio, ver kondigde dat, vrij! Adam verleid is door Eva, de man moet heerschappij voeren over de vrouw! Van Italiëen Frankrijk gaat de beweging uit, die zich in de laatste jaren meer en meer en meer baan breekt. Wie kent niet de namen van Vittoria Colonna en zooveel andere vrouwen in Italië, die inzagen hoe ellendig de opvoeding der vrouw werd verwaarloosd. In Frankrijk klaagde mad. De Maimtenon in 1687. Niets wordt mér verwaarloosd dan de opvoeding van onze meisjes! Die van de jongens neemt alle gedachten in beslag. Mevrouw de Scudéry zucht: Er is niets verschrikkelijkers dan te leven in een om geving, waar de vrouw als een minderwaar dige wordt beschouwd! Molière bespotte de femmes Savantes. En nu moge het waar zijn, dat vele der Pr cieusens niet van overdrijving waren vrij te spreken, een feit is het, dat ze een zér gunstigen invloed hebben gehad op de ruwt, manieren van dien tijd. Om maar enkele'staaltjes te noemen. Op een hofbal, ten tijde van Lodewijk XIII, trok de graaf de Brégis zijn danseuse de haren uit het hoofd gedurende een twist. De markies de Case gooide op een diner een vette kluif op het satijnen kleed van zijn buurdame. Malherbe sloeg ook al op een hof bal de comtesse d'Auchy uit jalousie. De vader van Condédeed nog veel erger dingen bij het pandverbeuren. Lodewijk XIII spuwde eens een aiond vol wijn in den hals van een naar zijn zin te veel gedecolleteerde dame. De chevalier d'Andrieux had op zijn 30ste jaar reeds 72 mannen in het duel gedood, meest uit minnenijd. Zóó waren de toestanden, tijdens het ont staan van Molière's blijspelen. En hoe was het met het onderwijs der vrouwen ? Toen Vincentius di Paolo aan het Fransche hof kwam in 1610, klaagde hij, dat hij er voor drie kwartheidensche toestanden aantrof. Margaretha van Savoye en Anna van Oostenrijk, echtgenooten van Hendrik IV en Lodewijk XIII, konden wat lezen en schrijven, maar niets meer dan dat. La Grande Mademoiselle (Mlle de Montpensier) dochter van Gaston van Orleans, moest dom worden gehouden pour tre agréable aux hommes! Mevrouw de Maille Breve, een nicht van Bichelieu, moest na haar huwelijk in een klooster wat onderricht hebben, omdat ze zelfs te weinig had geleerd om als getrouwde vrouw haar positie op te houden. In dien tijd maakte de sprookjesverteller Perrault zjjn Bette aux Bois ! Is het wonder, dat talentvolle vrouwen als mevrouw de Rambouillet, de Sevignéen anderen opkwamen tegen de onwetendheid waarin de vrouwen stelselmatig werden ge houden. Toen in 1072 Molière's Femmes Savantes" werd opgevoerd, was dit stuk het onderwerp van den dag, gedurende een half jaar lang. De attentie werd er door op gevestigd en de vraag gedaan : Mag de vrou welijke geest worden ontwikkeld, ja, dan ne^n? De kerkvaders hadden nu zestien eeuwen geregeerd. Hun invloed raakte aan het tanen. De uitspraak was vernietigend voor die macht. De vrouwelijke geest mag ontwikkeld worden! En de letterkundige salons kwamen in Parijs in trek, waar fijn vernuft zich paarde aan welsprekendheid en goede manieren. En toch was het resultaat nog niet bevre digend, want in 1777 klaagt mevrouw Roland: De opvoeding der vrouw moet worden, wat ze tot nu toe niet was, zoodanig dat ze invloed kan uitoefenen op de verbetering van het menschdom!" En nu de vrouwen in Xederland. In een Tijdspiegelartikel werd onlangs de vraag gedaan, waarom er bij zooveel helden, zoo weinig heldinnen in de geschiedenis van ons land worden vermeld? En daarop volgen de enkele vrouwen wier namen zijn bewaard gebleven. De schrijver citeert: Kenau Hasselaar, Maria en Anna Tesselschade, de echtgenoote van Hooft, Eleonora Hellemans, Anna Maria Schuurman en enkele anderen, waarvan echter niemand op den voorgrond is getreden, behalve Maria van Reigersberch. Mijns inziens kan die vraag met enkele zinnen worden beantwoord. Van oudsher golden voor de vrouwen in Nederland de oudburgerlijke deugden, hui selijkheid, zuinigheid, zedigheid als een voor waarde. Al degenen degenen die niet lipen in het gareel, werden gebrandmerkt met de algemeene verachting. Zelfs Justus van Effen, die in 1723 en later zijn Spectatorale Vertoogen schreef en wer kelijk niet onder de dompers kon worden gerekend, schreef spottend: Nu er sprake is van het eindigen van den oorlog, moet ik vreezen, dat onze dames daarbij veel zullen verliezen omdat ze groote liefhebbers zijn van tijdingen en de courant nu schraal zal worden." Elders klaagt hij, dat de vrouwen belang stellen in alles wat het tooneel betreft. Nog verder wordt in hetzelfde deel een dame geprezen, die niet op een salet komt, omdat ze de natte wasch heeft thuisgekregen, hoewel ze twee dochters en eenige dienst boden heeft. Waar zulke begrippen heerschen, hoe zouden in zoo'n milieu anders dan onbeduidende en weinig ontwikkelde vrouwen leven. Neen, niet de schuld van de vrouwen is het, dat ze al die eeuwen waarin de manlijke geest zich heeft kunnen ontplooien, op den achtergrond zijn gebleven. Daarom getuigt het van zeer bekrompen begrippen, dat men waar wetenschap en kunst zich nieuwe wegen banen de vrouw wil blijven dwingen, niet anders te zijn dan een aanhangsel van den man. Langzaam heel langzaam worden de slapenden wakker geschud. Nog steeds klemmen velen uit gemakzucht of onverschilligheid zich vast aan de oude tradities. Maar ook die achterblijfsters zullen eindelijk wel moeten ontwaken om mede op te trekken ten strijde tegen verdachtmaking en willekeur. VEEA. Onderwijs voor meisjes. Naar aanleiding van het voorlaatste artikel van mevr. v. d. Mandele, rubriek Voor Dames", schrijft een onzer lezeressen: Ik zou aan een school ter opvoeding van toekomstige opvoedsters en huismoeders ook nog een les gegeven willen zien in de eerste hulp bij ongelukken. Mijn eigen ondervinding leerde mij hoe vaak 't voorkomt dat men helpen moet en niet weet of de hulp die men gaf wel goed was. Als er een klein of groot ongeluk in huis met kinderen of dienstbode voorvalt, dan is de eerste roep om moeder of mevrouw, daar er in de meeste gevallen maar niet dadelijk een dokter bij de hand is om hulp te verleenen. Een meer algemeene bekendheid met de wijze waarop goede hulp kan verleend wor den, zou naar mijne meening de burgerij zeer ten goede komen." ?UIIHimilllllHHMIIMIHnlIIIIHIIIIIIIIIIIMmillMUIJHHIIIMIIIIMIMIMMMI Mevrouw Maybrick, Marie von Najmajer. Vrouwen en hooger onderwijs. Vrou welijke medici. Vrouwen-hoogeschool te Tokio. Wat is het huwelijk? Pierre dt Couletain. Mevrouw Maybrick wier in-vrijheid-stelling, na een gevangenschap van acht jaren, zoo veel opzien baarde, is thans naar Amerika, haar geboorteland, teruggekeerd. Uit de ge vangenis ontslagen, verliet zij met haar oude moeder, de barones de Roques, Engeland, toefde eenigen tijd in Rouaan, en vertrok toen naar Amerika, waar haar tegenwoordigheid wenschelijk was, wegens een erfeniskwestie. De barones de Roques heeft onverpoosd hemel en aarde bewogen, om de onschuld van haar dochter te bewijzen. Mevrouw Maybrick, beschuldigd van haar echtgenoot oin het leven te hebben gebracht, werd ter dood veroordeeld. Het doodvonnis werd gewijzigd in levenslange opsluiting. Na acht lange, bange jaren heeft zij haar vrijheid verkregen. In de eerste kringen van Engeland, onder de keurbende der aristocratie, heeft me vrouw Maybrick vrienden behouden, die onwankel baar aan haar onschuld zijn blijven gelooven. In Groot-Brittaniëacht men de Maybrick-zaak een mysterie even groot als de Dreyfus-zaak. Steeds meer gelooft men aan een rechterlijke dwaling en blijft de vraag: wie is de schul dige? vooralsnog onopgelost. # * # De Hongaarsche dichteres, Marie von Najmajer, van wier feministisch Vrijheidslied" wij onlangs melding maakten, is den 25sten Augustus j.l. op zestigjarigen leeftijd gestorven. Zij werd den 3den Februari van het jaar 1844, te Budapest geboren en leerde eerst als achtjarig kind Duitsch, toen zij met haar moeder, die weduwe was geworden, in Weenen ging wonen. Als twaalfjarig kind maakte Marietje reeds ellenlange verzen. Haar eerste bundel gedichten verscheen, toen zij den leeftijd van 24 jaar bereikt had. Even als Marie Ebner?von Eschenbach, vond Marie von Namajer sympathie en steun voor haar litterairen arbeid bij Grillparzer. Op haar eersten bundel Sneeuwklokjes" volgden nog drie bundels lyrische poëzie. Haar didaktische aanleg openbaart zich het meest in haar historische romans: Eene koningin van Zweden" en De ster van Navarra". Het drama Keizer Julianus" is haar laatste arbeid. Marie van Najmajer, subjectief, verstandelijk-beredeneerd, is niet vurig, fonke lend en schuimend als de wijnen van haar geboortegrond. Haar stijl is gaaf en verzorgd, haar taal keurig en onberispelijk. Van haar getuigt de Duitsche kritiek dat zij van de drie Oostenrijksche Maria's" Maria delle Grazie Maria Janitschek Maria von Majmijer de vrouwelijkste, maar ook de minst scherp-omlijndeis; dat zij mist den koenen wiekslag der temperamentvolle Maria delle Grazie en het boeiende der schalke Maria Janitschek. * * # In den zomer van dit jaar waren aan de Duitsche universiteiten 1035 hoorderessen ingeschreven; 73 dezer vrouwen volgden reeds als studente de academische lessen. In den zomer van 1903 was het vrouwelijk auditorium groot 858 personen. Neemt men in aanmerking de bemoeilijking der aartsvaderJijke landsregeeringen bij de inschrijving van vrouwen, dan is deze meerderheid van anderhalf honderd betrekkelijk groot. Serrez les rangs, mesdames! Neemt bescheidenlijk plaats op de college-banken. Blijft vrouw I maar handhaaft n uw standpunt n uw zitplaats beiden! Nu de statistiek van alle landen uitmaakt, dat er veel meer vrouwen dan mannen zijn, dus voor de vrouw de huwelijkskans vermindert, óók omdat de nuchtere opvatting en weeldezucht van onzen tijd, het hutje op de hei, rozengeur-en-maneschijn armoedig en onpraktisch vinden, nu is toch waarlijk dl tyd aangebroken, vrouwen niet langer te belemmeren in haar moedig streven door intellectueelen arbeid, haar onafhankelijkheid en haar eigen brood te koopen. * * # Aan. eenige Italiaansche hoogescholen zijn enkele leerstoelen door vrouwen bezet. Voor waar een teeken des tijds! want hél lang aarzelde Italiëom zijn jonge dochteren te leiden op verstandelijke wegen. Te Rome, in de Magistero" onderwijst mevrouw Pagano: physiek en chemie. Natuurlijke historie: mevrouw Spezia. Het onderwijs in gezondheidsleer en anthropologie wordt gegeven door mevrouw Montessori. Te Pavia is mevrouw Monti werkzaam als privaat-docente voor vergelijkende anatomie en physiologie. * * * Met 182 tegen 68 stemmen heeft het Engelsche Lagerhuis zich voor het vrouwenstemrecht bij parlementskeuze verklaard. Het Hoogerhuis daarentegen heeft een wets ontwerp van graaf Beauchamp met 57 tegen 88 stemmen afgestemd, waarbij aan vrouwen onder zekere voorwaarden kiesrecht werd verleend. * * In het Hoofdhospitaal van Budapest is dr. Irene Markbreiter als assistente aange steld. Te Teplitz (Noordelijk Hongarije) werden aan de badplaats twee vrouwelijke artsen aangesteld. * * * En welke vrouw zou nu nog langer bij de pakken neerzitten? Niet dankbaar en vastberaden meegaan in de goede richting? De richting, aangewezen door den drang der omstandigheden? Zelfs de Japansche vrouw wijdt niet langer haar bestaan aan pronk en gemakzucht, aan vadsige droomerijen, aan eindeloos minnen en dwepen. Ook zij is ontwaakt en gordt zich aan tot den strijd om het bestaan. Driejaar geleden werd te Tokio de vrouwenhoogeschool geopend. Dezer dagen hadden de eind-examens plaats. Aan 120 studenten werd het begeerd diploma uitgereikt. * * «? Een Engelsch tijdschrift voor dames schreef een prijsvraag uit. De opgaaf was een defi nitie van het huwelijk. Eenige der ingekomen antwoorden luiden: Het huwelijk is jam met een bittere amandel er in. Wittebroods-poëzie over gaand in rogge-proza. Een vogelkooi in een tuin gezet. Die er in zijn, willen er uit, die er uit zijn, willen er in. Het: Ik wil niet" der vrouw. Het resultaat van Cupido, IIMMIIIIIIIItlllllllltUHIIIIMinilllllllllHIlllinHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHIIIimlIIIIIMnillMIHHIIIII^^ van een smakelijk gerecht hangt van het hoogere genot bij het eten af. Hoe smakelijker het gerecht, hoe lichter het ook verteert en des te beter komen de voedingstofien, die het bevat, tot haar recht. Deze waarheid verklaart het succes van MAGGI'8 SPIJZEN en SOEPEN-AROMA. Het is voor de zorgzame Huisvrouw een alom gerenommeerd, goedkoop middel om vleesch, sauzen, soepen en zwakken bouillon, zoo ook groenten, eierspijzen, melk enz. een krachtigen, aangenamen smaak en geur te geven. Eerst bij het opdienen bij te voegen! Te verkrijgen Mj kruideniers en comestibleshandelaars. Omdat het zeer geconcentreerd is, neme men nooit te veel. HAGGI's onderscheidingen: 5 groote Pi-yzen. 30 Gouden Medaille», 6 Eere-Oiploma's, 7 Eere-Pryzen, zesmaal buiten mededinging, o. a. 1899 en 1900 Wereldtentoonstelling Parijs. Waar niet verkrijgbaar wende men zich tot het GeneraalrAgentuw voor Nederland en Koloniën PAUL HORN, Amsterdam. DE WAARDE