Historisch Archief 1877-1940
DB 'AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1426
" A
i .
toch zou reeds een winst van ? 90.000
Terkregen zijn. Als nu dit cijfer wordt ver
geleken met de gekeele winst over 1903 vau
ruim ? 39.000 en met de nog al beduidende
verliezen ove* de jaren 1901 en .1902, die
het voordeelig saldo van het volgend jaar
geheel absorbeeren, en daarna nog ?69.000
groot zjjn, dan is 't niet te verwonderen dat
die uitkomst van de exploitatie over die
maanden, hoopvol heeft gestemd. Volgens
medeeling van de directie zou het geldswaar
dig rendement van het gedurende het 2e
kwartaal verwerkte blad ongeveer ruim n
ton dollars hebben bedragen. De cijfers van
het 3e kwartaal schonen nog niet bekend.
De productie over dat kwartaal zal naar ik
verneem, evenwel minder zijn dan die over
de beide eerste kwartalen. De lage waterstand
in de rivieren en de oorlogstoestand in
Borneo belemmerden den aanvoer van het
blad. Deze belemmeringen schijnen echter
tijdelijk te zijn. De maatschappij is op
gericht in 1900, dividend werd nog
niet uitgekeerd. Het aandeelenkapitaal is
-1.6 millioen gulden, waarvan 6.5 ton nog
onuitgegeven. De beschikbare middelen op
31 Dec. jl. waren ruim. De onderneming had
?139.000 in Contanten en op prolongatie en
hare crediteuren hadden slechts ? 1200 te
vorderen. In de eerste helft van 1903 had
zij vele moeielykheden met de bladwinning
zoodat het in dat jaar behaalde voordeel,
hoofdzakelijk in de 2e helft is verkregen:
De balans, winst en verliesrekening zijn door
een accountant onderzoaht, die daarvan in
het verslag eene verklaring geeft. De winst
rekening geeft evenwel aanleiding tot de vraag
of een afschrijving van ? 3300 op de ver
schillende activa, waaronder een inbreng van
? 250.000, niet wat weinig is, al neem ik in
aanmerking de mededeeling dat op de fabriek
te Singapore dit jaar niet is afgeschreven,
omdat hare productiekracht ongeveer twee
maal is vergroot en een belangrijk deel
van de uitgaven hiervoor ten laste van de
exploitatiekosten zijn gebracht. Hoeveel?
Dat wordt niet vermeld. Ook vind ik in het
3e jaarverslag niet een afdruk van de
toei lichting, die door den accountant op de
balans, winst- en verliesrekening aan de
? commissarissen is aangeboden. Toch wordt
in het verslag aan de aandeelhouders naar
iet rapport van den accountant verwezen.
De lange lijst der hypotheekbanken'zal
vermoedelijk weder met n noteering wor
den vermeerderd. De directie van de Onder
linge Nederlanische Hypotheekbank te
Gro.ningen toch zal de officieele beursnoteering
aanvragen voor hare half millioen 4 pCt.
pandbrieven met winstaanJeel, waarvoor zij
Woensdag a.s. de inschrijving tegen 99 pCt.
alom in den lande, openstelt. Deze bank,
opgericht in de Lentemaand van 1903, heeft
een maatschappelijk kapitaal van 1.5 millioen,
waarvan 412 duizend gulden geplaatst. Hierop
is 10 pCt. gestort. Van het begin der oprich
ting kon de bank hare pandbrieven gereede
plaatsen: die geleidelijke uitgifte is evenwel
niet genoegzaam om aan de vele solide aan
vragen naar wensch te voldoen. Daarom be
sloot de directie tot de b3venvermelde uit
gifte. De pandbrieven.. die in de eerste 5 jaren
niet mogen worden uitgeloot, deelen in de
winsten, doch niet in de verliezen ; aan eiken
paodbrief is een talon gevoegd met coupons
voor winstaandeel" en voorwaarden van
?rónstverdeeling. In het prospectus zijn eem'ge'
bepalingen der statuten opgenomen, die op
goede organisatie der bank wijzen. Het woord
onderling" in den naam der bank geeft
alleen aan, dat de pandbriefhouders in de
winsten deelen. Door commissarissen zal een
accountant worden benoemd om de boekhou
ding en administratie te controleeren.
Ten slotte de madedeeling van een vrij
algemeene koersafbrok beling voor de Kussen
naast het bericht dat te Petersburg eenige
geldkoningen zijn aangekomen om met den
minister over het sluiten van eene
nieuweleening te confereeren. De Japanners zagen
hun fanatieken moed geprezen met een koers
verbetering hunner 4 pCt. obligatien van
ruim 71 tot 72/4. Mexicanen, alle wat beter;
wellicht onder den invloed van eene aan
gename introductie voor de nieuwe leening.
Ook voor de Argentijnen, voor de meeste
Brazilianen en voor Uruguayanen eenige
koersverbetering. Dat mag van de Venezuela
nen nie; gezegd worden. Hoop op schuld
conversie is verzwakt.
Tegen 89% zijn verkrijgbaar gesteld door
Labouchere Oyen's & Co.'s Bank 4 pCt. oblig.
SNUIFJES.
Dat is nu hot groote feit, hetwelk ze
Kuyper ten laste leggen: dat hij op een
Zondagavond te Brussel bier gedronken
heeft in een koffiehuis.
Het kan niet meer geloochend worden,
lees ik in Het Volk, want het kamerlid
Lieftinck en de heer Snijders uit Middel
burg hebben het gezien en Lieftinck heeft
zelfs een praatje met hem gehouden. Nu,
ik zal die getuigen niet Wraken, althans
Lieftinck niet. Ik kan mij best voorstellen,
dat ons kamerlid 's avonds te Brussel in
een cafékomt alleen zon ik willen vragen
kan het ook na twaalven zijn geweest?
Kuyper is niet gewoon zoo heel vroeg naar
bed'te gaan, en Lieftinck evenmin, /oo zon
het (lus Maandag hebben kunnen zijn. Kn
wat mij betreft, zoowel met het oog op
Kuyper als op Lieftinck, ben ik geneigd
verontschuldigend te denken aan een bezoek
na middernacht.
Maar stel nu dat Kuyper, </.!.?< cu1.rhii*t.
werkelijk gezondigd heeft, door vóór het
nachtelijk uur Zondag in een kroeg gezeten
to hebben het woord kroeg in den
studentikozen zin van gezellig dranklokaal
mag men hem dat nu zoo z-eor kwalijk
San Antonio & Aransas Pass spoorweg. De
garantie van de Southern Pacific maakt dit
papier wel aantrekkehjk.
HLTSJES
door OTTO SLINGERVOET RAMONDT.
Hij werd oud, hij was op... spoedig zou
hy plaats moeten maken voor een jongen
machinist. De patroon had er al eens met
een enkel woord over gesproken en hem
tevens gezegd dat hij, tot zijn dood, op een
voldoend weekgeld kon rekenen. Nu, een
rustigen levensavond had hij wel'verdiend.
Maar 't zou hem zwaar vallen van zijn
machine te moeten scheiden, van zijn machine,
die bij dagelijks verzorgd had. vele jaren lang,
en wier regelmatig gestamp voor hem ge
weest was als het tikken van zijn levensklok.
H\j zou haar steeds missen, haar, die dag
op dag, jaar na jaar zijn werkgezellin was.
Nachten had hy aan haar opgeofferd om haar
te onderzoeken en te herstellen, als zij door
stooten of knarsen verried niet in orde te
zy'n. Dan had hij met zijn helpers, bij het
onzekere, rosse licht van olielampen en
kaarsen, hare zuigers en schuiven, stangen
en hef boomen, alle organen onderzocht, ver
steld, gesmeerd en verpakt. Zij lag dan
roerloos, als gestorven, en de doodsche stilte
der fabriek werd slechts verbroken door ge
luiden uit de machinekamer: het rinkelen
der schroefsleutels op metaal, de korte hamer
slagen, het geklikklak van den tornpal, de
stemmen der nachtwerkers.
Vooral in haar eerste levensperiode was
het tobben en sukkelen geweest,
warmloopen, stooten .... ja, toen had hij haar dikwijls
verwenscbt. Maar langzamerhand was zij
flinker geworden, werden de abnormale ver
schijnselen zeldzamer en nu was zij sterk en
gezond.
Dat was zijn werk geweest, hy had haar
gemaakt wat zij nu was! Hij was trotsch op
haar en.... waarachtig, hij zou haar mis
sen .... iederen dag weer.
Ziet, hoe alles blinkt en schittert! Hoort,
dat regelmatig, zachte gestamp der kernge
zonde machine ! Niets blaast, niets stoot er.
Rustig en machtig draait het reuzenvliegwiel
rond, leven en kracht brengend in alle hoeken
der fabriek.
Ja, zij was sterk en gezond, .... hij was
oud, versleten.
Zij moesten scheiden, zijn tijd was voorb'rj.
Zou zij den ouden man missen ? God ! ....
was hij nog maar wat jonger en flinker,....
die ellendige .duizelingen ook l Dat hij daar
tegenwoordig zoo'n last van had .... vroeger
nooit, altijd ijzersterk geweest, 't Zou niet
lang meer gaan, hij voelde het wel. Die dui
zelingen kwamen nu zoo vaak terug,....hy
zou er den patroon maar eens over aanspre
ken. Als het dan toch moest. ... Wat zou hy
zich dan eenzaam gevoelen, .... zijn vrouw
was al jaren dood, zijn kinderen trokken de
wereld in. Toen had hij zich steeds meer aan
zijn machine gehecht; 't was ook alles wat
hem restte. Achter zijn rug werd hij er om
bespot; hij leek wel gek met zijn kar".
Hij kijkt op de klok boven het schakel
bord en neemt zijn oliekan; hij moet de
oliepotten op de hoofdblokken bijvullen.
Eensklaps grijpt hij zich vast aan de werk
bank. Daar is weer zoo'ii vervloekte dui
zeling l" Krampachtig houdt hij zich vast,
alles draait om hem heen. Hij sluit zijn
oogen, maar nu is 't alsof een geheimzinnige
kracht hem omhoog wil trekken.... God
dank ! 't is gelukkig weer over,.. . voorzichtig
nu bij de machine, langzaam aan maar.'"
Hij vult zorgvuldig de eerste oliepotten.
Dan gaat hij, om de machine heen, naar het
eindblok, tusschen den muur en het
rondsuizende vliegwiel. Langzaam bukt hij zich
en vult het glazen potje. Hij richt zich weer op,
. . . daar smakt hem plotseling een duizelende
kracht achterover tegen de leuning om het
reuzen wie), kletterend valt de oliekan op
den tegelvloer, zijn handen slaan woest in
de lucht zonder steun te vinden,... en nu
iiiiiMiiMmiiimiiiiiiiniiiitiMiimMMiHiiiiiMiiiiHiiiHiiiiiiiimiiiifiitHiiiic
nemen ? Ken mensch, ook de beste der
mensehen, blijft toch mensch. liet is zoowel
volgens de Schrift, als naar luid van den
Heidelbergschen catechismus, mogelijk, dat
de deugdzaamste onzer zich kan komen te
te ontgaan. Ook mag men niet vergeten,
dat, hoezeer Kuyper het
anti-revolutionair program van heel het staatkundig,
maatschappelijk en huiselijk leven zonder
fout heeft afgewerkt, het
.,Anti-revolutionair ook in uw reizen" hem in de pen
is gebleven; iets wat hem reoils moor
dan n tekortkoming heeft berokkend,
m. a. w. meer dan n oogonblik van calvi
nistisch vonlriet.
En als men niet behoort tot do lui, zooals
er tegenwoordig zoovolen zijn, die geen
liooger genoegen kennen, dan onzen premier
der schare voor te stollen, als oen
godsdionstbolijder, wiens woorden on daden
maar at te vaak mot elkander in feilen
strijd verkceren, moet men dan niet nog
een andere verklaring mogelijk achten, voor
dit den Calvinist onteerend feit:' De
vraag is immors, in welke gemoeds
stemming en niet wolk doel K u y por
daar voor een glas bier heeft gezeten in
dat café. Heeft hij zelfs wol iets uit het
glas, dat voor hem stond, gedronken '; l'itf
een mededeeling in liet parlement meen ik
mij te herinneren, dat hij vroeger eens een
glas bier maar half lieoft geleegd. Xoo kan
hij nu wel alles hebben laten staan, en
alleen eon worstje of iets anders, in elk
geval iets zeer onschuldig*, hebben
vori orbcrd. \\n kan hij zich dozen gang naar
! dat oord van zinnelijk genot, niet als
Christen hebben opgelegd, int lioote voor
j 't een of ander nauwelijks te bepalen foutje.;
l van welke handeling iemand als Licftinck
j zeker niets begrijpt; of als de verplichting
[ zich een droeve ervaring eigen te maken,
teneinde een volmaakter konnisse te ver
werven, hom noodig bij de studio dor i
gedragingen van den draiikduivel, on liet
j overwegen der onmisbaarheid van bier- ;
verloven, met liet oog op zijn draukwet ?
J Iet laatste komt mij nog hot moest
wiiarscliijnlijk voor. Waarom, zoo vra;iu' ik
pakt hem het ijzeren wiel en slingert hem
mede in toorn looze vaart.
Jezus l... Stop !" gilt het.
Maar zijn machine draait door, met hui
veringwekkende regelmaat, geen oogenblik
stakend haar eentonigen slag. En in 't zon
licht flitsen de drijfstangen en flikkeren de
krukken hun cirkelgang.
1ste Jaargang. 23 October 1904.
Bed.: C. H. BROKKKAMP, Damrak 59, Amst.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, te richten aan bovenstaand adres.
Probleem No. 20, van C. G. Vervloet, Rotterd.
ZA'art (15 schijven).
Wit (15 schijven).
Oplossingen moeten binnen 14 dagen
opgezonden worden aan bovenstaand adres.
ANALYSE VAN PARTIJ No. 14.
1) Een zwakke opening, even als 34?29.
2) Wij zouden 18?23 beter vinden om
direct het centrum te bemachtigen.
3) Een zvrakke voortzetting. Zwart moest
belet worden om de ruit 23 te bemachtigen.
47?42 of 50?44 was veel beter geweest.
49?-44 mag echter in deze stelling nimmer
gespeeld worden.
4) Een positiefout. Nog was 47?42 beter,
5) 18?23 is o. i. sterker.
G) 25?20, 34?30 enz. (5 om 5) is niet goed,
want dit zou de positie van wit veel verzwak
ken. 34?30 was echter de aangewezen zet.
7) Deze zet is minder goed. Hij zou goed
zijn indien zwart op de ruit 20 ongedokt
stond. Veel beter was om een attaque te
maken op den korten vleugel van zwart
met 37?31 en 42 : 31.
8) Nog was beter 37?31 enz, om ook bij
zwart den korten vleugel te verzwakken.
9) 20?25 moest nu gespeeld worden, om
aan wit het doordringen te beletten.
10) Nu moest 30?25 volgen om zwart
werkeloos te maken bij zijn langen vleugel.
Hij zou dan tevens gedwongen worden om
aanstonds 24?29 en 20 : 29 te spelen, waardoor
hij zich zelf een zwakke positie verschaft.
11) Wij zouden bier 20?25 prefereeren.
12) Wit had nu moeten profiteeren van
zijn tempo-zet 50?45, waardoor zwart zijn
stelling moest losmaken, hetgeen zeker
nadeelig voor hem was geweest.
13) Nog moest hier '50?45 volgen, om
zwart (e dwingen zijn stelling los te maken.
4S?42 brengt niets voort dan nadeel in de
positie.
14) 50?45 was nu de zet. Zwart had
onmiddellijk een zwakke positie gekregen, het
geen hem zeker nadeel zou berokkend hebben.
15) 33 : 44 moest geslagen worden, om den
fout-zet 35?40 nog iets te verbeteren.
1G) _ 33?29 was veel beter geweest on had
den torteii vleugel bedekt gehouden. De
schijven 8, 10 en 15 kunnen nu een geduchte
kracht ontwikkelen op dien vleugel.
17) Veel beter was 29?23 of "24, 28?22
en 32 :34. Wit moest in deze minder gun
stige stelling tevreden zijn indien hij zich
van de remise kon verzekeren.
18) 20?25 was minder goed om het
volgende: w. 38?33, z. 15 20 (de beste\
w. 33?28, z. 20?24 (de beste), w. 29: 20,
z. 25:14, w. 44:3!), z. 18:29, w. 28?22,
z. 17:28, w, 32:34!
19) Nog was 19?14 beter geweest, om
mijzelf dan af, is de lichtzinnigheid in onze
dagen zoo groot, dat waar zulk een belang
rijke quaestie ten opzichte van onzen
premier de hoofden bezig houdt, men alles
wat tot verontschuldiging kan strekken als
met opzet voorbijziet, en niet eens stilstaat bij
hetgeen het naast voor de hand ligt':' Kn
nu ik dit schrijf, denk ik niet alleen
aan do vijandclijkgezinden, maar ook aan
do beste vrienden van -Knyper, o. a. aan
l h' /aiidaard, die dezer dagen verre te kort
schoot in zorgen voor zijn patroons goeden
naam. Mij althans heeft het bijzonder ge
troffen, hoo dat blad over bier kon schrijven,
en daarbij den Ministor van Binnenlamïsche
/aken noemen, zonder ook maar even te
doen uitkomen, dat dit /ondagshezoek aan
een caféen het bierverbruik van /. Kxc.,
van waarde voor de wetgevers-praktijk
moesten zijn.
Ik lees nu in Kuyners blad: Wel be
vat ook bier alcohol, maar, in vergelijking
met sterken drank zoo weinig.
JIet is zoo, do zware Eiigolsche bieren
zijn gevaarlijk, gelijk de minister van
binnenlandsche zaken in zijn jongste redo her
innerde; maar toch, dit .alcoholgehalte is
zelfs bij Stout minder dan hij onderstelde.
Hot zwaro Htout staat op 5.155
gewichtpercent, terwijl de jenever van zuiver ge
halte 40.3 gewieht-poreent alcohol bevat.
Alzoo achtmaal zooveel.
De bij ons gebruikte bieren staan nog
O]) veel lager percent, (ierstebier op slechts
1.95 pCt., gewoon Beiersch op 3.47 pCt.
gewicht.
,,/elfs zij, die ook van hot bier govaar
duchten, zullen dan toch moeten erkennen,
dat een drank van zooveel lager alcoholge
halte nog in hreedon kring oen middel
kan y.ijn, om het misbruik van sterken
drank te koeren.
..Te moer, daar bier dorst verslaat, sterke
drank niet."
Nietwaar, hoe eenvoudig ware het nu
geweoit, om Kuyper's proef-neming te
lirussol hierbij tor sprake to brengen, en te
schrijven, dat de premier door loffelijk em
pirist-h onder/ook blijkbaar boter op de
zoo spoedig mogehjk da-m te halen. 37?31
is een tempo verlies bovendien.
20) Dit is een fijn berekeude aanval en
zij belet tevens aan wit om aanstonds 5?28
te spelen. De slot combinatie van zwart is
schitti-cnd ontleed.
OPLOSSING VAN PROBLEEM No. 19.
Wit: 18?13, 40^34, 29?23, 49?43, 45?25,
36?31, 15?10, 25:41, 16?1!.
2« oplossing
Wit: 40?35,35?30,15:13,29-24 (a), 18-12,
47?41, 16:22!
(a) op volgt w. 44 : 42, 18?12, 42?37,1G : 29!
3e oplofsing
Wit: 18?13, 29?23,47?41, 16:5, 5:32!
4e oplossing
Wit: 15?10, 40?35, 18?12, 35?30 (a),
44-40, 47?41 (b), 16:1, 49:40!
(?.) op S : 17 volgt: w. 29?23, 47?41, 1G : 46!
(b) op 35 : 44 volgt : w. 49 : 40, 47?41,16 : l!
5e oplossing
Wit: 40?35, 15?10, 39?23, 18?12, 47?41
(a), 16 : 25! Op 8:17 w. 47?41, 16 : 46!
CORRESPONDENTIE.
H. J. van den Broek, Rotterdam. Wegens
te late ontvangst, (Zaterdag 15 October
's avonds 7 uur per post), is plaatsing niet
mogelijk geweest.
CORRESPONDENTIE-WEDSTRIJD.
Tabel der gespeelde zetten van Wit. ?
fel
1
I
^
g
*
^
^
1
*
t-l
1
g
oo
W
CO
,o
CO
CO
o
CO
to
oo
o
Co
CO
CO
o
00
CO
trj
CO
CO
CO
CO
to
-1
ffi
GO
io
CO
CO
Co
CO
oo
CO
r-1
CO
CO
CO
CO
to
CO
CO
00
i f<
: l
i t-l
ir
j ir1
i ^1
j [-1
: ^
; r1
i e-i
w
i 1
. =H
; 1
02
1
fco
w
co
CO
CO
CO
u
CO
CO
CO
t&
CO
CO
co
o
CO
to
cc
ffi
00
00
5-1
CO
00
00
o
i-1
co
cc
CO
CO
fr
CO
«H
ffi
<^i
1
: i
=-(
I
; i-H
' HH
^
o
h- H
h-M
o
r
ffi
CD
K
CO
h-*
CC
w
CO
CO
CO
00
o
OO
to.
CO
co
CO
CO
o
CO
CO
CO
h-1
Q
Co
IO
Ci
i?1
«H
co
cc
CO
X
CO
co
CO
r?1
o
13
Co
co
t*-*
1 io
o
^d W
CO
1 "
to
cc
Q g
' to
^ y
CO
1 1
CO
c;
Q H
CO
1 co
CO
Li
CC
CO
CO
CC
K K
1 ^
CO
CO
hrj c_j
CO
1 <
CO1
CO
K X
CO
LO
-^J
c;
cc
^ ^
co
r V1
CO
H
i
w
i
w
I
0
i
1
'o
o
0
o
1
G
CO
W
00
«3
00
CO
O
CO
to
OJ
CO
00
H
CO
CO
CO
h^i
CO
CO
o
1?'
LO
- 1
h-i
io
to
cc
5
co
CO
t-1
co
cc
CO
'&
CO
0
co
co
CO
0
>
w
1
w
^
w
1
w
1
r*
w
l
>
w
00
o
10
Cn
w
00
oo
CO
Q
CO
l?1
to
00
00
oo
CO
CO
00
CO
CO
CO
o
CO
IO
CO
OO
CO
CO
e-i
CO
r?>
-J
y,
CO
o
co
[H
CO
cc
cÓ
CO
h-1
CC
CO
Zwart moet spelen.
Rectificatie: In de tabel van 16 Oct.
staat bij partij Xo. 43 A 21-26 ; dit moet zijn
A 16-21.
Voortzetting van :
Partij No. 33. F 32-27, E 22 : 33 gedwongen.
iiiiiiiiHimiimimiiiiiiifiiiiiiimimmiinmiiiiimiiiiiniiiiMMi
Htt onderwijs in tiet Neflerlanto aan de uitten.
Het is reeds 8 of 9 jaren geleden, dat ik
onderricht genoot op de Cadettenschool, maar
ik vrees, dat het onderwijs in het Nederlands
daar niet veel vooruit is gedaan. De lessen
in de talen aan de cadetten blijven gedurende
VNiiiiMnmiiiMiiiiiiiniimimiiuiiiimiiumniimiiniiiiiimiiiiimiMiiim
hoogte van de Belgische bieren was, dan
van het Htout, dat Hpvy vervaardigt.
Maar neen. als ware hij Jlovy in eigen
persoon, laat hij Knyper, als hiorproever
in zijn hemd staan, zoodat de getrouwe
St(iin)(ta>'(/-\Kz<3rs wel den indruk moeten
krijgen, dat er toidi iets kon zijn wat
Kuyper nog niet wist: een gedachte, die
voor hen allerbeschamendst moet wezen, nu
een zoo onpartijdig blad het /egt. Ware
ik niet wars van allo insinueereiide taal,
ik zou misschien Jiot vermoeden uitspre
ken, dat de >'/w/rt!/n7-rediicteur vrij bier
uit ,,l)e Valk'' heeft.. . In elk geval, dat
liij zijn chef zoo weinig eerbiedig behan
delt, en hem voor 't eerst in zijn leven, on
dat nog wel juist op het punt van bier
en alcoholpercentage als oen onbevoegde
te pronk stelt. . . ik begrijp het niet.
.Maar dit geval staat niet alleen. Reeds
is er aan voor afgegaan een poging om
zijn chef belachelijk te maken. Ilon fijntjes
dit ook geschiedde, door verscheidene
nadonkondeii is hot opgemerkt. Immers toen
men Kuvper lastig viel over zijn ..onder
vragen en ontbieden," wol verre vau hem
eenvoudig te verontschuldigen, als iemand
die in overeenstemming mot xijn hooge
positie, zich gaarne verheven en oorspron
kelijk uitdrukt, maar zich dan wol eens
vergist, stelde hij Kny per aan zijn lezers voor
als een bijhelsclie persoonlijkheid uit zestien
honderd en zooveel, d. w. /. hield hem een
voudig voor den mal. Welnu tegen zulko
praktijken protestoer ik : de tijden zijn
daarvoor te ernstig, want gerallineerd als
de oppositie is. komt deze nu ook nog
vertellen, dat Knypor iu ISrnssel, zijn
jiot-teko bier gedronken heeft, gekleed in
liet ic/t, on ieder begrijpt wat dat
beteekonen moot voor een goed Calvinist, die
licviii in 't zTinrt, mot don bijbel voor zich,
of met een psalm voor hot orgel, in vrome
Siibbathstojiimijig heeft gedacht. Waartoe,
zeg ik alweer, zulke mededeelingen zonder
commentaar:' Is wit dan niet do onschuldigst e,
do reinste kleur die er bestaat, een
godgewijde kleur, waarin maagdon en engelen
Wiuid'don als de echte kinderen dos lichts ':
zovele jaren volkomen hetzelfde. Voor het
mouwvest wordt aangetrokken hoort
denieuweling raak van officieren en ouderen,.
wat de leraar zal verkondigen, welke grappen
hy denkt te verkopen. Ik wil erkennen, dat
het zeer moeilik JA zich ieder jaar te ver
nieuwen, maar ik voor mij maak er de gevolg
trekking uit, dat, zo er geen wonder gebeurt,
het onderwijs niet verandert. En toch is
Jieverandering zo nodig. Het is immers een
zaak van het grootste belang, dat onze toe
komstige officieren wat meer liefde en belang
stelling worde ingeboezemd voor de Neder
landse taal dan tegenwoordig. Wat mijn
tijd betreft, indien ik mijn kennis moest
gronden op wat daar geleerd wordt zou ik
geen enkel juist begrip hebben. Ik zou weten,
dat Tollens Het Wien Neerlands bloed heeft
geschreven, maar wie weet dat niet ? Ik zou
weten (als ik het niet vergat), waar hij zijn
jeugd doorbracht, wanneer De Génestet ge
boren werd, doch ik zou nooit gehoord heb
ben van Perk (laat staan van Guido Gezelle,
wiens faam van de laatste jaren dagtekent),
ik zou geen enkele regel hebben gelezen van
enige dichter van de laatste vijf-en-twintig
jaren. Achter Potgieter zou ik een vraag
teken zetten, Vosmaer zou een klank voor
mij zijn, Multatuli een vreemde noot, vaa
Vondel zou ik denken, dat is onder
onsafgesproken om ook een dichtervorst
tehebben, doch ik zou blij zijn wanneer ik.
nooit meer iets van hem behoefde te weten,
enz. enz. Wat blijft de jongelui later bij 1
Het merendeel krg'gt een moeilik weer uit
te wissen indruk van verregaande
langwijligheid en achterlikheid van onze letterkunde ;.
liefde noch lust is opgewekt en bij hen, die
ze bezitten, zouden ze bijkans verdoofd
wordenDan liever de Faust gelezen, das Lied von
der Glocke of Heine. Voor enig proza
hoogstens is belangstelling te bespeuren.
Om een begrip te ge^en van wat de oud
leerlingen onthouden, diene een
persoonlikeervaring; het was een jong officier, dweper
met Heine's poëzie, die enige ogenblikken
moest nadenken, wie Hooft was; zou er
iemand weifelen, als hij de naam van Frans
Hals hoorde, al is deze niet eens in het
onderwijs ingeschakeld ?
En, wat komt het er op aan of de cadetten
weten, wat een anapest is, wat een synecdoche ?
Laat hen eerst de gedichten en de stukken.
zelf kennen, dat is dan toch het voornaamste,
en leg het andere in het kort uit, zo gij dat
nodig acht, maar zet er wat spoed achter en.
vertreuzel niet uw kostbare tijd. Vraagt eens
aan een officier, die ge toevallig ontmoet, wat
een dactilus is en wat een metonimia! Wat
heeft hij aan al die vreemde namen ? Zij drin
gen toch niet door, een stuk, dat pakt
weiTen slotte dit; de leerlingen werken niet mee
met de leraar. Goed. Hij trede dan wat
voortvarender op.
Kan men ook niet enige herhalings
oefeningen in de lagere wiskundevakken.
Meetkunde, Rekenkunde, Stelkunde schrappen.
en door taallessen vervangen? Er blijven.
nog genoeg andere wiskundevakken over.
Op de Mil. Academie is zelfs geen enkel uur
voor het Nederlands uitgetrokken. In de
Nieuwe Courant werd daar reeds over ge
klaagd, (v. D.)
Het is mog»lik, dat er tans tenminste n.
verandering is gekomen; naar ik meen, heeft
het gebezigde leesboek ook nieuwere dichters
opgenomen. Maar wordt daar gebruik van
gemaakt ? O/ verbiedt de voorgeschreven.
leergang zulks ? Wordt de laatste halve eeuw
een nieuw bloeitijdperk van onze
letterkundedaar tans ook behandeld en het oude Neder
landse lied. Rraar dan mag het wel in
andere geest geschieden. De onverschilligheid
der cadetten zal wel niet minder zijn ge
worden, voor zover zij zelf niet onaf'hankelik
van alle leraars naar onze Nederlandse letter
kunde grijpen. Het aantal lesuren is daarbij
natuurlik hetzelfde. Wij verwachten, dat er
iets gedaan wordt.
Moge de toestand geheel veranderen,
debelangstelling van de militaire kring voor
eigen taal en letteren even groot worden als
die van andere klassen.
Aan een ander laat ik het over om voor
het Militair Strafrecht op te komen, ook een.
afgeraffeld vak, of te bespreken, welke lessen
in onze letteren zij ontvangen, die op de
Hoofdcursus voor officier worden opgeleid..
VAX ELKIXG.
CORRESPONDENTIE.
K. Br. te D. uw adres?
En wie weot niet hoe Kuyper juist i re
de Kngelenwereld. zich heeft thuisgewerkt.,
zoodat een wit gewaad hem meer
daniemand anders om de leden past r1 Maai"
wil men zulk een oplossing van dit raadsel
niet aanvaarden . .. waarom zou men niet
aan nernen, dat er vlak naast zijn kamer
in 't hotel een danssalon of een vertrek
met een plu n v was, en dat dit dnivelsch
instrument, hetwelk een godvruchtig
antirevolutiopair, volgens Kuyper's
herliaal.le predicatie, slechts tot zonde kan.
verleiden, werd bespeeld, zóó luid en zinne
lijk woreldsch, dat Kuyper, zittende in zijn
overhemd, opgeschrikt door het satanisch
verlokkende spel, zijn ziel heeft willen
hergen, als wijlen Jozef zijn rok in de_n
steek latende, en zoo in zedelijkhoidspassie
gerend is naar den boulevard en neergezegeii
op den stoel voor het café!
Natuurlijk, dat een man als Lieftinck
daarvan niets heeft vermoed. Maar een
nog simpeler verklaring geef ik gaarne
voor de lui, die het allereenvoudigste als
den stempel der waarheid erkennen. De
nucht was warm.. . en Kuyper heeft daar
in den vreemde eens willen uitblazen ...
het zich wat lekker gemaakt, zijn
bovenplunje uitgetrokken, tegelijkertijd er voor
zorgende, dat do persmuskieten hom niet
in 't oog konden krijgen.
Hoe dit zij, de hatelijke bedoeling van
al deze onbeduidende berichten is duidelijk
genoeg en niets zal mij aangenamer zijn.
dan iets te hebben bijgedragen, om ze hun
uitwerking te doen missen. Kn al mocht
dan de mijnheer van de Stundaani, hoe
hij ook heete, zijn patroon om llovy of
een ander (jen bons geven ik heb alle
hoop, dat Kabins in de Ji'oltcnldiiniicr, of
l.ohman in de Xerlerlctudrr, onzen premier
hun steun niet zullen onthouden. Vooral
op Lohnian reken ik in dezo, die zoo
vaardig on waardig, zoo gezagvol on on
partijdig onzen genialeu staatsman heeft
bijgestaan van de Nieuwe Kerk tot aan
hot /wolsche Htatenhuis, als ridder zonder
blaam.