De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1904 23 oktober pagina 8

23 oktober 1904 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DB 'AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1426 " A i . toch zou reeds een winst van ? 90.000 Terkregen zijn. Als nu dit cijfer wordt ver geleken met de gekeele winst over 1903 vau ruim ? 39.000 en met de nog al beduidende verliezen ove* de jaren 1901 en .1902, die het voordeelig saldo van het volgend jaar geheel absorbeeren, en daarna nog ?69.000 groot zjjn, dan is 't niet te verwonderen dat die uitkomst van de exploitatie over die maanden, hoopvol heeft gestemd. Volgens medeeling van de directie zou het geldswaar dig rendement van het gedurende het 2e kwartaal verwerkte blad ongeveer ruim n ton dollars hebben bedragen. De cijfers van het 3e kwartaal schonen nog niet bekend. De productie over dat kwartaal zal naar ik verneem, evenwel minder zijn dan die over de beide eerste kwartalen. De lage waterstand in de rivieren en de oorlogstoestand in Borneo belemmerden den aanvoer van het blad. Deze belemmeringen schijnen echter tijdelijk te zijn. De maatschappij is op gericht in 1900, dividend werd nog niet uitgekeerd. Het aandeelenkapitaal is -1.6 millioen gulden, waarvan 6.5 ton nog onuitgegeven. De beschikbare middelen op 31 Dec. jl. waren ruim. De onderneming had ?139.000 in Contanten en op prolongatie en hare crediteuren hadden slechts ? 1200 te vorderen. In de eerste helft van 1903 had zij vele moeielykheden met de bladwinning zoodat het in dat jaar behaalde voordeel, hoofdzakelijk in de 2e helft is verkregen: De balans, winst en verliesrekening zijn door een accountant onderzoaht, die daarvan in het verslag eene verklaring geeft. De winst rekening geeft evenwel aanleiding tot de vraag of een afschrijving van ? 3300 op de ver schillende activa, waaronder een inbreng van ? 250.000, niet wat weinig is, al neem ik in aanmerking de mededeeling dat op de fabriek te Singapore dit jaar niet is afgeschreven, omdat hare productiekracht ongeveer twee maal is vergroot en een belangrijk deel van de uitgaven hiervoor ten laste van de exploitatiekosten zijn gebracht. Hoeveel? Dat wordt niet vermeld. Ook vind ik in het 3e jaarverslag niet een afdruk van de toei lichting, die door den accountant op de balans, winst- en verliesrekening aan de ? commissarissen is aangeboden. Toch wordt in het verslag aan de aandeelhouders naar iet rapport van den accountant verwezen. De lange lijst der hypotheekbanken'zal vermoedelijk weder met n noteering wor den vermeerderd. De directie van de Onder linge Nederlanische Hypotheekbank te Gro.ningen toch zal de officieele beursnoteering aanvragen voor hare half millioen 4 pCt. pandbrieven met winstaanJeel, waarvoor zij Woensdag a.s. de inschrijving tegen 99 pCt. alom in den lande, openstelt. Deze bank, opgericht in de Lentemaand van 1903, heeft een maatschappelijk kapitaal van 1.5 millioen, waarvan 412 duizend gulden geplaatst. Hierop is 10 pCt. gestort. Van het begin der oprich ting kon de bank hare pandbrieven gereede plaatsen: die geleidelijke uitgifte is evenwel niet genoegzaam om aan de vele solide aan vragen naar wensch te voldoen. Daarom be sloot de directie tot de b3venvermelde uit gifte. De pandbrieven.. die in de eerste 5 jaren niet mogen worden uitgeloot, deelen in de winsten, doch niet in de verliezen ; aan eiken paodbrief is een talon gevoegd met coupons voor winstaandeel" en voorwaarden van ?rónstverdeeling. In het prospectus zijn eem'ge' bepalingen der statuten opgenomen, die op goede organisatie der bank wijzen. Het woord onderling" in den naam der bank geeft alleen aan, dat de pandbriefhouders in de winsten deelen. Door commissarissen zal een accountant worden benoemd om de boekhou ding en administratie te controleeren. Ten slotte de madedeeling van een vrij algemeene koersafbrok beling voor de Kussen naast het bericht dat te Petersburg eenige geldkoningen zijn aangekomen om met den minister over het sluiten van eene nieuweleening te confereeren. De Japanners zagen hun fanatieken moed geprezen met een koers verbetering hunner 4 pCt. obligatien van ruim 71 tot 72/4. Mexicanen, alle wat beter; wellicht onder den invloed van eene aan gename introductie voor de nieuwe leening. Ook voor de Argentijnen, voor de meeste Brazilianen en voor Uruguayanen eenige koersverbetering. Dat mag van de Venezuela nen nie; gezegd worden. Hoop op schuld conversie is verzwakt. Tegen 89% zijn verkrijgbaar gesteld door Labouchere Oyen's & Co.'s Bank 4 pCt. oblig. SNUIFJES. Dat is nu hot groote feit, hetwelk ze Kuyper ten laste leggen: dat hij op een Zondagavond te Brussel bier gedronken heeft in een koffiehuis. Het kan niet meer geloochend worden, lees ik in Het Volk, want het kamerlid Lieftinck en de heer Snijders uit Middel burg hebben het gezien en Lieftinck heeft zelfs een praatje met hem gehouden. Nu, ik zal die getuigen niet Wraken, althans Lieftinck niet. Ik kan mij best voorstellen, dat ons kamerlid 's avonds te Brussel in een cafékomt alleen zon ik willen vragen kan het ook na twaalven zijn geweest? Kuyper is niet gewoon zoo heel vroeg naar bed'te gaan, en Lieftinck evenmin, /oo zon het (lus Maandag hebben kunnen zijn. Kn wat mij betreft, zoowel met het oog op Kuyper als op Lieftinck, ben ik geneigd verontschuldigend te denken aan een bezoek na middernacht. Maar stel nu dat Kuyper, </.!.?< cu1.rhii*t. werkelijk gezondigd heeft, door vóór het nachtelijk uur Zondag in een kroeg gezeten to hebben het woord kroeg in den studentikozen zin van gezellig dranklokaal mag men hem dat nu zoo z-eor kwalijk San Antonio & Aransas Pass spoorweg. De garantie van de Southern Pacific maakt dit papier wel aantrekkehjk. HLTSJES door OTTO SLINGERVOET RAMONDT. Hij werd oud, hij was op... spoedig zou hy plaats moeten maken voor een jongen machinist. De patroon had er al eens met een enkel woord over gesproken en hem tevens gezegd dat hij, tot zijn dood, op een voldoend weekgeld kon rekenen. Nu, een rustigen levensavond had hij wel'verdiend. Maar 't zou hem zwaar vallen van zijn machine te moeten scheiden, van zijn machine, die bij dagelijks verzorgd had. vele jaren lang, en wier regelmatig gestamp voor hem ge weest was als het tikken van zijn levensklok. H\j zou haar steeds missen, haar, die dag op dag, jaar na jaar zijn werkgezellin was. Nachten had hy aan haar opgeofferd om haar te onderzoeken en te herstellen, als zij door stooten of knarsen verried niet in orde te zy'n. Dan had hij met zijn helpers, bij het onzekere, rosse licht van olielampen en kaarsen, hare zuigers en schuiven, stangen en hef boomen, alle organen onderzocht, ver steld, gesmeerd en verpakt. Zij lag dan roerloos, als gestorven, en de doodsche stilte der fabriek werd slechts verbroken door ge luiden uit de machinekamer: het rinkelen der schroefsleutels op metaal, de korte hamer slagen, het geklikklak van den tornpal, de stemmen der nachtwerkers. Vooral in haar eerste levensperiode was het tobben en sukkelen geweest, warmloopen, stooten .... ja, toen had hij haar dikwijls verwenscbt. Maar langzamerhand was zij flinker geworden, werden de abnormale ver schijnselen zeldzamer en nu was zij sterk en gezond. Dat was zijn werk geweest, hy had haar gemaakt wat zij nu was! Hij was trotsch op haar en.... waarachtig, hij zou haar mis sen .... iederen dag weer. Ziet, hoe alles blinkt en schittert! Hoort, dat regelmatig, zachte gestamp der kernge zonde machine ! Niets blaast, niets stoot er. Rustig en machtig draait het reuzenvliegwiel rond, leven en kracht brengend in alle hoeken der fabriek. Ja, zij was sterk en gezond, .... hij was oud, versleten. Zij moesten scheiden, zijn tijd was voorb'rj. Zou zij den ouden man missen ? God ! .... was hij nog maar wat jonger en flinker,.... die ellendige .duizelingen ook l Dat hij daar tegenwoordig zoo'n last van had .... vroeger nooit, altijd ijzersterk geweest, 't Zou niet lang meer gaan, hij voelde het wel. Die dui zelingen kwamen nu zoo vaak terug,....hy zou er den patroon maar eens over aanspre ken. Als het dan toch moest. ... Wat zou hy zich dan eenzaam gevoelen, .... zijn vrouw was al jaren dood, zijn kinderen trokken de wereld in. Toen had hij zich steeds meer aan zijn machine gehecht; 't was ook alles wat hem restte. Achter zijn rug werd hij er om bespot; hij leek wel gek met zijn kar". Hij kijkt op de klok boven het schakel bord en neemt zijn oliekan; hij moet de oliepotten op de hoofdblokken bijvullen. Eensklaps grijpt hij zich vast aan de werk bank. Daar is weer zoo'ii vervloekte dui zeling l" Krampachtig houdt hij zich vast, alles draait om hem heen. Hij sluit zijn oogen, maar nu is 't alsof een geheimzinnige kracht hem omhoog wil trekken.... God dank ! 't is gelukkig weer over,.. . voorzichtig nu bij de machine, langzaam aan maar.'" Hij vult zorgvuldig de eerste oliepotten. Dan gaat hij, om de machine heen, naar het eindblok, tusschen den muur en het rondsuizende vliegwiel. Langzaam bukt hij zich en vult het glazen potje. Hij richt zich weer op, . . . daar smakt hem plotseling een duizelende kracht achterover tegen de leuning om het reuzen wie), kletterend valt de oliekan op den tegelvloer, zijn handen slaan woest in de lucht zonder steun te vinden,... en nu iiiiiMiiMmiiimiiiiiiiniiiitiMiimMMiHiiiiiMiiiiHiiiHiiiiiiiimiiiifiitHiiiic nemen ? Ken mensch, ook de beste der mensehen, blijft toch mensch. liet is zoowel volgens de Schrift, als naar luid van den Heidelbergschen catechismus, mogelijk, dat de deugdzaamste onzer zich kan komen te te ontgaan. Ook mag men niet vergeten, dat, hoezeer Kuyper het anti-revolutionair program van heel het staatkundig, maatschappelijk en huiselijk leven zonder fout heeft afgewerkt, het .,Anti-revolutionair ook in uw reizen" hem in de pen is gebleven; iets wat hem reoils moor dan n tekortkoming heeft berokkend, m. a. w. meer dan n oogonblik van calvi nistisch vonlriet. En als men niet behoort tot do lui, zooals er tegenwoordig zoovolen zijn, die geen liooger genoegen kennen, dan onzen premier der schare voor te stollen, als oen godsdionstbolijder, wiens woorden on daden maar at te vaak mot elkander in feilen strijd verkceren, moet men dan niet nog een andere verklaring mogelijk achten, voor dit den Calvinist onteerend feit:' De vraag is immors, in welke gemoeds stemming en niet wolk doel K u y por daar voor een glas bier heeft gezeten in dat café. Heeft hij zelfs wol iets uit het glas, dat voor hem stond, gedronken '; l'itf een mededeeling in liet parlement meen ik mij te herinneren, dat hij vroeger eens een glas bier maar half lieoft geleegd. Xoo kan hij nu wel alles hebben laten staan, en alleen eon worstje of iets anders, in elk geval iets zeer onschuldig*, hebben vori orbcrd. \\n kan hij zich dozen gang naar ! dat oord van zinnelijk genot, niet als Christen hebben opgelegd, int lioote voor j 't een of ander nauwelijks te bepalen foutje.; l van welke handeling iemand als Licftinck j zeker niets begrijpt; of als de verplichting [ zich een droeve ervaring eigen te maken, teneinde een volmaakter konnisse te ver werven, hom noodig bij de studio dor i gedragingen van den draiikduivel, on liet j overwegen der onmisbaarheid van bier- ; verloven, met liet oog op zijn draukwet ? J Iet laatste komt mij nog hot moest wiiarscliijnlijk voor. Waarom, zoo vra;iu' ik pakt hem het ijzeren wiel en slingert hem mede in toorn looze vaart. Jezus l... Stop !" gilt het. Maar zijn machine draait door, met hui veringwekkende regelmaat, geen oogenblik stakend haar eentonigen slag. En in 't zon licht flitsen de drijfstangen en flikkeren de krukken hun cirkelgang. 1ste Jaargang. 23 October 1904. Bed.: C. H. BROKKKAMP, Damrak 59, Amst. Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek betreffende, te richten aan bovenstaand adres. Probleem No. 20, van C. G. Vervloet, Rotterd. ZA'art (15 schijven). Wit (15 schijven). Oplossingen moeten binnen 14 dagen opgezonden worden aan bovenstaand adres. ANALYSE VAN PARTIJ No. 14. 1) Een zwakke opening, even als 34?29. 2) Wij zouden 18?23 beter vinden om direct het centrum te bemachtigen. 3) Een zvrakke voortzetting. Zwart moest belet worden om de ruit 23 te bemachtigen. 47?42 of 50?44 was veel beter geweest. 49?-44 mag echter in deze stelling nimmer gespeeld worden. 4) Een positiefout. Nog was 47?42 beter, 5) 18?23 is o. i. sterker. G) 25?20, 34?30 enz. (5 om 5) is niet goed, want dit zou de positie van wit veel verzwak ken. 34?30 was echter de aangewezen zet. 7) Deze zet is minder goed. Hij zou goed zijn indien zwart op de ruit 20 ongedokt stond. Veel beter was om een attaque te maken op den korten vleugel van zwart met 37?31 en 42 : 31. 8) Nog was beter 37?31 enz, om ook bij zwart den korten vleugel te verzwakken. 9) 20?25 moest nu gespeeld worden, om aan wit het doordringen te beletten. 10) Nu moest 30?25 volgen om zwart werkeloos te maken bij zijn langen vleugel. Hij zou dan tevens gedwongen worden om aanstonds 24?29 en 20 : 29 te spelen, waardoor hij zich zelf een zwakke positie verschaft. 11) Wij zouden bier 20?25 prefereeren. 12) Wit had nu moeten profiteeren van zijn tempo-zet 50?45, waardoor zwart zijn stelling moest losmaken, hetgeen zeker nadeelig voor hem was geweest. 13) Nog moest hier '50?45 volgen, om zwart (e dwingen zijn stelling los te maken. 4S?42 brengt niets voort dan nadeel in de positie. 14) 50?45 was nu de zet. Zwart had onmiddellijk een zwakke positie gekregen, het geen hem zeker nadeel zou berokkend hebben. 15) 33 : 44 moest geslagen worden, om den fout-zet 35?40 nog iets te verbeteren. 1G) _ 33?29 was veel beter geweest on had den torteii vleugel bedekt gehouden. De schijven 8, 10 en 15 kunnen nu een geduchte kracht ontwikkelen op dien vleugel. 17) Veel beter was 29?23 of "24, 28?22 en 32 :34. Wit moest in deze minder gun stige stelling tevreden zijn indien hij zich van de remise kon verzekeren. 18) 20?25 was minder goed om het volgende: w. 38?33, z. 15 20 (de beste\ w. 33?28, z. 20?24 (de beste), w. 29: 20, z. 25:14, w. 44:3!), z. 18:29, w. 28?22, z. 17:28, w, 32:34! 19) Nog was 19?14 beter geweest, om mijzelf dan af, is de lichtzinnigheid in onze dagen zoo groot, dat waar zulk een belang rijke quaestie ten opzichte van onzen premier de hoofden bezig houdt, men alles wat tot verontschuldiging kan strekken als met opzet voorbijziet, en niet eens stilstaat bij hetgeen het naast voor de hand ligt':' Kn nu ik dit schrijf, denk ik niet alleen aan do vijandclijkgezinden, maar ook aan do beste vrienden van -Knyper, o. a. aan l h' /aiidaard, die dezer dagen verre te kort schoot in zorgen voor zijn patroons goeden naam. Mij althans heeft het bijzonder ge troffen, hoo dat blad over bier kon schrijven, en daarbij den Ministor van Binnenlamïsche /aken noemen, zonder ook maar even te doen uitkomen, dat dit /ondagshezoek aan een caféen het bierverbruik van /. Kxc., van waarde voor de wetgevers-praktijk moesten zijn. Ik lees nu in Kuyners blad: Wel be vat ook bier alcohol, maar, in vergelijking met sterken drank zoo weinig. JIet is zoo, do zware Eiigolsche bieren zijn gevaarlijk, gelijk de minister van binnenlandsche zaken in zijn jongste redo her innerde; maar toch, dit .alcoholgehalte is zelfs bij Stout minder dan hij onderstelde. Hot zwaro Htout staat op 5.155 gewichtpercent, terwijl de jenever van zuiver ge halte 40.3 gewieht-poreent alcohol bevat. Alzoo achtmaal zooveel. De bij ons gebruikte bieren staan nog O]) veel lager percent, (ierstebier op slechts 1.95 pCt., gewoon Beiersch op 3.47 pCt. gewicht. ,,/elfs zij, die ook van hot bier govaar duchten, zullen dan toch moeten erkennen, dat een drank van zooveel lager alcoholge halte nog in hreedon kring oen middel kan y.ijn, om het misbruik van sterken drank te koeren. ..Te moer, daar bier dorst verslaat, sterke drank niet." Nietwaar, hoe eenvoudig ware het nu geweoit, om Kuyper's proef-neming te lirussol hierbij tor sprake to brengen, en te schrijven, dat de premier door loffelijk em pirist-h onder/ook blijkbaar boter op de zoo spoedig mogehjk da-m te halen. 37?31 is een tempo verlies bovendien. 20) Dit is een fijn berekeude aanval en zij belet tevens aan wit om aanstonds 5?28 te spelen. De slot combinatie van zwart is schitti-cnd ontleed. OPLOSSING VAN PROBLEEM No. 19. Wit: 18?13, 40^34, 29?23, 49?43, 45?25, 36?31, 15?10, 25:41, 16?1!. 2« oplossing Wit: 40?35,35?30,15:13,29-24 (a), 18-12, 47?41, 16:22! (a) op volgt w. 44 : 42, 18?12, 42?37,1G : 29! 3e oplofsing Wit: 18?13, 29?23,47?41, 16:5, 5:32! 4e oplossing Wit: 15?10, 40?35, 18?12, 35?30 (a), 44-40, 47?41 (b), 16:1, 49:40! (?.) op S : 17 volgt: w. 29?23, 47?41, 1G : 46! (b) op 35 : 44 volgt : w. 49 : 40, 47?41,16 : l! 5e oplossing Wit: 40?35, 15?10, 39?23, 18?12, 47?41 (a), 16 : 25! Op 8:17 w. 47?41, 16 : 46! CORRESPONDENTIE. H. J. van den Broek, Rotterdam. Wegens te late ontvangst, (Zaterdag 15 October 's avonds 7 uur per post), is plaatsing niet mogelijk geweest. CORRESPONDENTIE-WEDSTRIJD. Tabel der gespeelde zetten van Wit. ? fel 1 I ^ g * ^ ^ 1 * t-l 1 g oo W CO ,o CO CO o CO to oo o Co CO CO o 00 CO trj CO CO CO CO to -1 ffi GO io CO CO Co CO oo CO r-1 CO CO CO CO to CO CO 00 i f< : l i t-l ir j ir1 i ^1 j [-1 : ^ ; r1 i e-i w i 1 . =H ; 1 02 1 fco w co CO CO CO u CO CO CO t& CO CO co o CO to cc ffi 00 00 5-1 CO 00 00 o i-1 co cc CO CO fr CO «H ffi <^i 1 : i =-( I ; i-H ' HH ^ o h- H h-M o r ffi CD K CO h-* CC w CO CO CO 00 o OO to. CO co CO CO o CO CO CO h-1 Q Co IO Ci i?1 «H co cc CO X CO co CO r?1 o 13 Co co t*-* 1 io o ^d W CO 1 " to cc Q g ' to ^ y CO 1 1 CO c; Q H CO 1 co CO Li CC CO CO CC K K 1 ^ CO CO hrj c_j CO 1 < CO1 CO K X CO LO -^J c; cc ^ ^ co r V1 CO H i w i w I 0 i 1 'o o 0 o 1 G CO W 00 «3 00 CO O CO to OJ CO 00 H CO CO CO h^i CO CO o 1?' LO - 1 h-i io to cc 5 co CO t-1 co cc CO '& CO 0 co co CO 0 > w 1 w ^ w 1 w 1 r* w l > w 00 o 10 Cn w 00 oo CO Q CO l?1 to 00 00 oo CO CO 00 CO CO CO o CO IO CO OO CO CO e-i CO r?> -J y, CO o co [H CO cc cÓ CO h-1 CC CO Zwart moet spelen. Rectificatie: In de tabel van 16 Oct. staat bij partij Xo. 43 A 21-26 ; dit moet zijn A 16-21. Voortzetting van : Partij No. 33. F 32-27, E 22 : 33 gedwongen. iiiiiiiiHimiimimiiiiiiifiiiiiiimimmiinmiiiiimiiiiiniiiiMMi Htt onderwijs in tiet Neflerlanto aan de uitten. Het is reeds 8 of 9 jaren geleden, dat ik onderricht genoot op de Cadettenschool, maar ik vrees, dat het onderwijs in het Nederlands daar niet veel vooruit is gedaan. De lessen in de talen aan de cadetten blijven gedurende VNiiiiMnmiiiMiiiiiiiniimimiiuiiiimiiumniimiiniiiiiimiiiiimiMiiim hoogte van de Belgische bieren was, dan van het Htout, dat Hpvy vervaardigt. Maar neen. als ware hij Jlovy in eigen persoon, laat hij Knyper, als hiorproever in zijn hemd staan, zoodat de getrouwe St(iin)(ta>'(/-\Kz<3rs wel den indruk moeten krijgen, dat er toidi iets kon zijn wat Kuyper nog niet wist: een gedachte, die voor hen allerbeschamendst moet wezen, nu een zoo onpartijdig blad het /egt. Ware ik niet wars van allo insinueereiide taal, ik zou misschien Jiot vermoeden uitspre ken, dat de >'/w/rt!/n7-rediicteur vrij bier uit ,,l)e Valk'' heeft.. . In elk geval, dat liij zijn chef zoo weinig eerbiedig behan delt, en hem voor 't eerst in zijn leven, on dat nog wel juist op het punt van bier en alcoholpercentage als oen onbevoegde te pronk stelt. . . ik begrijp het niet. .Maar dit geval staat niet alleen. Reeds is er aan voor afgegaan een poging om zijn chef belachelijk te maken. Ilon fijntjes dit ook geschiedde, door verscheidene nadonkondeii is hot opgemerkt. Immers toen men Kuvper lastig viel over zijn ..onder vragen en ontbieden," wol verre vau hem eenvoudig te verontschuldigen, als iemand die in overeenstemming mot xijn hooge positie, zich gaarne verheven en oorspron kelijk uitdrukt, maar zich dan wol eens vergist, stelde hij Kny per aan zijn lezers voor als een bijhelsclie persoonlijkheid uit zestien honderd en zooveel, d. w. /. hield hem een voudig voor den mal. Welnu tegen zulko praktijken protestoer ik : de tijden zijn daarvoor te ernstig, want gerallineerd als de oppositie is. komt deze nu ook nog vertellen, dat Knypor iu ISrnssel, zijn jiot-teko bier gedronken heeft, gekleed in liet ic/t, on ieder begrijpt wat dat beteekonen moot voor een goed Calvinist, die licviii in 't zTinrt, mot don bijbel voor zich, of met een psalm voor hot orgel, in vrome Siibbathstojiimijig heeft gedacht. Waartoe, zeg ik alweer, zulke mededeelingen zonder commentaar:' Is wit dan niet do onschuldigst e, do reinste kleur die er bestaat, een godgewijde kleur, waarin maagdon en engelen Wiuid'don als de echte kinderen dos lichts ': zovele jaren volkomen hetzelfde. Voor het mouwvest wordt aangetrokken hoort denieuweling raak van officieren en ouderen,. wat de leraar zal verkondigen, welke grappen hy denkt te verkopen. Ik wil erkennen, dat het zeer moeilik JA zich ieder jaar te ver nieuwen, maar ik voor mij maak er de gevolg trekking uit, dat, zo er geen wonder gebeurt, het onderwijs niet verandert. En toch is Jieverandering zo nodig. Het is immers een zaak van het grootste belang, dat onze toe komstige officieren wat meer liefde en belang stelling worde ingeboezemd voor de Neder landse taal dan tegenwoordig. Wat mijn tijd betreft, indien ik mijn kennis moest gronden op wat daar geleerd wordt zou ik geen enkel juist begrip hebben. Ik zou weten, dat Tollens Het Wien Neerlands bloed heeft geschreven, maar wie weet dat niet ? Ik zou weten (als ik het niet vergat), waar hij zijn jeugd doorbracht, wanneer De Génestet ge boren werd, doch ik zou nooit gehoord heb ben van Perk (laat staan van Guido Gezelle, wiens faam van de laatste jaren dagtekent), ik zou geen enkele regel hebben gelezen van enige dichter van de laatste vijf-en-twintig jaren. Achter Potgieter zou ik een vraag teken zetten, Vosmaer zou een klank voor mij zijn, Multatuli een vreemde noot, vaa Vondel zou ik denken, dat is onder onsafgesproken om ook een dichtervorst tehebben, doch ik zou blij zijn wanneer ik. nooit meer iets van hem behoefde te weten, enz. enz. Wat blijft de jongelui later bij 1 Het merendeel krg'gt een moeilik weer uit te wissen indruk van verregaande langwijligheid en achterlikheid van onze letterkunde ;. liefde noch lust is opgewekt en bij hen, die ze bezitten, zouden ze bijkans verdoofd wordenDan liever de Faust gelezen, das Lied von der Glocke of Heine. Voor enig proza hoogstens is belangstelling te bespeuren. Om een begrip te ge^en van wat de oud leerlingen onthouden, diene een persoonlikeervaring; het was een jong officier, dweper met Heine's poëzie, die enige ogenblikken moest nadenken, wie Hooft was; zou er iemand weifelen, als hij de naam van Frans Hals hoorde, al is deze niet eens in het onderwijs ingeschakeld ? En, wat komt het er op aan of de cadetten weten, wat een anapest is, wat een synecdoche ? Laat hen eerst de gedichten en de stukken. zelf kennen, dat is dan toch het voornaamste, en leg het andere in het kort uit, zo gij dat nodig acht, maar zet er wat spoed achter en. vertreuzel niet uw kostbare tijd. Vraagt eens aan een officier, die ge toevallig ontmoet, wat een dactilus is en wat een metonimia! Wat heeft hij aan al die vreemde namen ? Zij drin gen toch niet door, een stuk, dat pakt weiTen slotte dit; de leerlingen werken niet mee met de leraar. Goed. Hij trede dan wat voortvarender op. Kan men ook niet enige herhalings oefeningen in de lagere wiskundevakken. Meetkunde, Rekenkunde, Stelkunde schrappen. en door taallessen vervangen? Er blijven. nog genoeg andere wiskundevakken over. Op de Mil. Academie is zelfs geen enkel uur voor het Nederlands uitgetrokken. In de Nieuwe Courant werd daar reeds over ge klaagd, (v. D.) Het is mog»lik, dat er tans tenminste n. verandering is gekomen; naar ik meen, heeft het gebezigde leesboek ook nieuwere dichters opgenomen. Maar wordt daar gebruik van gemaakt ? O/ verbiedt de voorgeschreven. leergang zulks ? Wordt de laatste halve eeuw een nieuw bloeitijdperk van onze letterkundedaar tans ook behandeld en het oude Neder landse lied. Rraar dan mag het wel in andere geest geschieden. De onverschilligheid der cadetten zal wel niet minder zijn ge worden, voor zover zij zelf niet onaf'hankelik van alle leraars naar onze Nederlandse letter kunde grijpen. Het aantal lesuren is daarbij natuurlik hetzelfde. Wij verwachten, dat er iets gedaan wordt. Moge de toestand geheel veranderen, debelangstelling van de militaire kring voor eigen taal en letteren even groot worden als die van andere klassen. Aan een ander laat ik het over om voor het Militair Strafrecht op te komen, ook een. afgeraffeld vak, of te bespreken, welke lessen in onze letteren zij ontvangen, die op de Hoofdcursus voor officier worden opgeleid.. VAX ELKIXG. CORRESPONDENTIE. K. Br. te D. uw adres? En wie weot niet hoe Kuyper juist i re de Kngelenwereld. zich heeft thuisgewerkt., zoodat een wit gewaad hem meer daniemand anders om de leden past r1 Maai" wil men zulk een oplossing van dit raadsel niet aanvaarden . .. waarom zou men niet aan nernen, dat er vlak naast zijn kamer in 't hotel een danssalon of een vertrek met een plu n v was, en dat dit dnivelsch instrument, hetwelk een godvruchtig antirevolutiopair, volgens Kuyper's herliaal.le predicatie, slechts tot zonde kan. verleiden, werd bespeeld, zóó luid en zinne lijk woreldsch, dat Kuyper, zittende in zijn overhemd, opgeschrikt door het satanisch verlokkende spel, zijn ziel heeft willen hergen, als wijlen Jozef zijn rok in de_n steek latende, en zoo in zedelijkhoidspassie gerend is naar den boulevard en neergezegeii op den stoel voor het café! Natuurlijk, dat een man als Lieftinck daarvan niets heeft vermoed. Maar een nog simpeler verklaring geef ik gaarne voor de lui, die het allereenvoudigste als den stempel der waarheid erkennen. De nucht was warm.. . en Kuyper heeft daar in den vreemde eens willen uitblazen ... het zich wat lekker gemaakt, zijn bovenplunje uitgetrokken, tegelijkertijd er voor zorgende, dat do persmuskieten hom niet in 't oog konden krijgen. Hoe dit zij, de hatelijke bedoeling van al deze onbeduidende berichten is duidelijk genoeg en niets zal mij aangenamer zijn. dan iets te hebben bijgedragen, om ze hun uitwerking te doen missen. Kn al mocht dan de mijnheer van de Stundaani, hoe hij ook heete, zijn patroon om llovy of een ander (jen bons geven ik heb alle hoop, dat Kabins in de Ji'oltcnldiiniicr, of l.ohman in de Xerlerlctudrr, onzen premier hun steun niet zullen onthouden. Vooral op Lohnian reken ik in dezo, die zoo vaardig on waardig, zoo gezagvol on on partijdig onzen genialeu staatsman heeft bijgestaan van de Nieuwe Kerk tot aan hot /wolsche Htatenhuis, als ridder zonder blaam.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl