De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1905 1 januari pagina 4

1 januari 1905 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

D E AM STEE DAMMEE WEEKBLAD V O OENEDEELAND. teitsbediende opdroeg even het ochtendblad van de Nieuwe Rotterdammer ie brengen. botanische onderwerpen, zooals planten ziekten, mutualisme enz., dan kan men toch genoegzaam nagaan waarop men zich bij de lezing onthaalt. Voor beginners is het boek niet geschikt, voor hen is het te gedrongen, te feitenrijk, te arm aan uiteenzettingen, te weinig wegwjjzend, te veel bergtop en te weinig helling, te veel resultaat en te weinig methode van zoeken. Maar daarvan kan aan den heer Haaxman geen verwyt worden gemaakt, hjj vertelt in het kort na, wat hij gehoord heeft, en dat doet hij goed. Als de in vroegere jaren uitgegeven notulen" ook zoo rijk aan gehalte zijn en dat ziet er te oordeelen naar de inhouds opgave wél naar uit dan doet het mij dubbel genoegen misschien mede te werken aan een meer algemeen bekend worden der geheele Serie. A m s t., Dec. 1904. J. C. COSTERUS. Daglaml Den H a a g, 25 December 1904. Den Heer Hoofdredacteur van het Weekblad De Amsterdammer. In het pas verschenen nummer van uw blad is, door te late proefzending, mijn artikel over Dagland ongecorrigeerd geplaatst. U thans een lijst van corrigenda te zenden, lijkt me een nutteloos werk, doch u verplicht me met althans het slot van mijn artikel nogmaals, en in verbeterden staat, te plaatsen. In Dagland het drama van Ouden en Jongen gaf de dichter-moralist Björnson een werk van breede opvatting en groote onbevangenheid. Er is niets wat het tragische zóó versterkt, als het gelyk-hebben van alle personen die door eikaars toedoen lijden. En dat wordt alleen verkregen door volkomen afwezigheid van strekking Dan zien we het kleine en beperkte van menschelijk denken en meenen tegen den breeden, impozanten achtergrond van het grootmachtige Leven. Dan openbaart zich de liood/.aak van botsing en stryd, ook zonder voorafgaande schuld of zonde. De tragiek van het telkens terugkeerend conflict wordt veel sterker door de treurige onmacht van het individu, om te voorkomen dit conflict met wie hem het naaste staan. Boven dien menschen-ttrijd voelen we dan als eenigeoplossing: het eeuwige Worden; als eenige verzoening : de Liefde." Met vriendelijken dank, 1.1. W. G. VAN NOUHUYS. Deutsche Wochenzeitung. Prell's Deutscfie WoclieHzettung zal voortaan met alleen voor Duuscüers in .Nederland, maar oofc voor Duitschers in Belgiëeen orgaan zijn. _______ NIEUWE UITGAVEN. Ellen Key, door ELISABETH NEMÉNYI, ver taald door J. P. WESSELINK-VAN ROSSUM. Zutphen, W. J. Thieme & Co. Het dijk- en waterschapsrecht in Nederland róór 1795, door A A. BEEKMAN, afl. 3 en 4.'s-Gravenhage, Martinus Nijhoff. Onder zwart régime, 12 karikatuur-teekeningen, door ALBERT HAHN. Amst., A. B Soep. Ocer stijl in bouw- au meubelkunst, door H. P. BERLAGE. Amsterdam, A B. Soep. Kern der plantkunde, naar de tweede Deensche uitgave van prof. dr. E. WAKMIXG'S Plautelivet, vrg bewerkt door dr. A. J. M. GAR.TEANXE, met 195 af b. Groningen, P. IS'oordhofl'. De tuin der muzen, gedichten van ALBERT EEHM. Rotterdam, Meindert Boogaerdt Jun. Complement de l'histoire de la l'Mératare franyaise, (Morceaux choisis. poésies, analyses) par E. E. B. LACOMBLÉ, 2e dition, revue avec soin et considérablement augmentée. Groningue, P. NoordhofT. Spraakkunstig allerlei voor kweekelingen. Her halingsoefeningen voor de mondelinge taalles, door P.VAN DER Kooi. Groningen. P. Noordhofl'. Onaannemelijk f Beschouwingen over het Ontwerp-Arbeidscontract, door JUL. KEIZER. Rotterdam, Meindert Boogaerdt Jun. Rerum Novarum. In het Hollandsen vertaald door TH. J. ZOETMULDER, met den officieelen Latijnschen tekst aan den voet. Haarlem, Henri Coebergh. Maatschappij tot Kut van 't Algemeen". Rapport over de Bankenvan Leening, particuliere leenbanken en huizen van koop met recht van wederinkoop in Nederland, bewerkt door mr. J. Kruseman, mr. A.nt. van Gijn, dr. D. Bos, mr. J. G. Schölvinck, Th. L. J. van Banning en mr. Joh. M. Jolles. Amsterdam, S. L. van Looy. Livres Anciens et. Modernes en vente aux prix marqués chez Martinus Nijhofl'. Travail et Industrie: Ouvriers. Question ouvrière. Paupérisme. Socialisme. Anarchie. Commerce : I. Histoire du Commerce: Routes commerciales. Voyages. Compagnies de commerce, NOS 1?856. II. Commerce: Théories conomiques. Statistique. Moyens de transport. Tenue de livres, Xos. 857?1507. III. Politique t'ommerciale : Proiection et libre change. Droits d entree. Droit commercial. ??Sociétés de commerce, NOS. 1508?2280. Archeologie et art des peuples de l'Orient et de FAmérique. De Sigarenmaakster, novelle van CI.ARA YIEBIG, vertaald door ERMY THOMAS. No. 180 van Warendorfs Novellen-Bibliotheek". Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Kort begrip der psychische geneeswijze, door dr. VAN RESTËRGKEM. Amst., F. van Rossen. Twee pleidooien voor Staats-IIooger-Onderwijs in de theologie, door dr. J A. BRUIXS en dr. H. U. MEYBOOM. Groningen, P. Noordhoff. Inhoud van Tijdschriften. De XXe Eeuw, 12e afl.: Zomeravond, door Jac. v. Looy. Goethe en de Toonkunst, door Peter Spaan. Allerzielen, door H. Heyermans Jr. Marie Bashkirtsefi', door L. van Deyssel. Gedichten, door R. de Cneudt. Heilige Tocht, door Ary Prins. Wijsgeer en Volk, door dr. J. D. Bierens de Haan. Verzen, door Fr. Bastiaanse. Gedichten, door Au g. Peaux. Aanteekeningen over historie en kunst, door dr. H. J. Boeken. Palinodie, door G. Gaessart Jr. Brienne, door Joh. Korteweg. Schetsen, door P. H. Ritter Jr. Binnenl. Staatkun dige Kroniek, door dr. D. v. Euabden, Groot Nederland, Jan. 1905 : Van oude menschen, door Louis Couperius, De dingen die voorbijgaan, door Marie Metz. ? Liefde, door Koning. Oud Heertje, door Frans Hulleman. Vlaamsche Kroniek, door Prosper van Hove. Zij en Hij, door W. G. van Nouhuys. (Correspondance de George Sand et d'Alfred Musset). Bi b l i o gr a p h i e. Op den Zoom', door G. Simons. Moraliteit, door E. C. van der Mandelen. Liefde, door M. Constant. Navolging en overeenkomst in de litteratuur, door dr. Eduard B. Coster. Grondslagen van het rytmisch Woord, door prof. dr. G. Verriest. Machtsbegeerte, door Jonas Lie. Mijne levensgeschiedenis, door Helen Keiler. Mevrouw Bjvary, door Gustave Flaubert. De dubbele tuin, door Maurice Maeterlinck. Ei-gen Haard, No. 53 : La bellissime Hollande, door L. E. (Slot.) De toren van Oirschot, door J. C. A. Fetter. met af b. De toren van Oirschot vóór den val, naar een studie (krijtteekening) van Jac. van Looy. De aardappel in de Groninger Veenkoloniën, door R. H. Her wig, met af b. (Slot.) Feuilleton. De oplossing van een oranilenil vraagstuk. In den voorzomer van dit jaar, in de weken dat half Nederland examineert of geëxami neerd wordt, deed zich het geval voor, dat een examinandus klaagde over onbillijke bo oordeeling. Hij meende een goed 'opstel te hebben ingeleverd en toch was hern daar voor slechts een laag cijfer toegekend. De voorzitter der commissie, een consciensieus wiskundige, confronteerde den klagenden examinandus en den examen-afnemenden leeraar in de Nederlandsche taal. Wat bleek nu: in het opstel kwamen allerlei spel fouten voor; om te beginnen in het opschrift: Over de onmiddelijke gevolgen van de volks verhuizingen". De leeraar toonde den voor zitter het folio vel met een blauw potlood was het woord onmiddelijk" nijdig onder streept: iedere schooljongen weet toch, dat onmiddellijk wordt geschreven met tweeZ's!" In het oog van den stouten klager flitste een ondeugend glimpje, en om zijn mond speelde iets van triomf, terwijl hij een postoctavo deeltje te voorschijn bracht, dit bij een inliggend papiertje open sloeg en het daarna den voorzitter aanbood. In het zwij gen van dien examinandus speurde de leeraar iets onheilspellend maar wat mocht 't wezen? Toen toonde de voorzitter hem de aangeduide bladzijde bladzijde 208 van De Vries en Te Winkel." Hij kon zijn oogen nauwelijks gelooven, nam even zijn lorgnet af, wischte de glazen schoon, zette toen de lorgnet weer op, keek het boek weer in, de verticale rij van woorden vol gende: on... on... on... on... onmetelijk heid, onmiddelijk." Daar stond wel en dui delijk onniddel'jk met n l. Was dit nu werkelijk een De Vries en Te Winkel"; haastig sloeg hij het titelblad op; jawel, het was onafwijsbaar de Woordenlijst" voor de spelling der Nederlandsche taal... Vierde druk. De voorzitter zweeg, de leeraar zweeg en de examinandus zweeg met een moeielijk ingehouden lachje. 't Is goed," zei de voorzitter eindelijk tot den klager we zullen er over spreken." En den volgenden dag werd er over gespro ken in de vergadering van de geheele examen commissie. De voorzitter bracht het ter tafel, maar nauwelijks was hij er mee begonnen, of de taalleeraar hief een spiksplinter nieuwe woordenlijst'' omhoog. Mijnheer de voor zitter, neem me niet kwalijk ... 't blijkt een drukfout te zijn." Een drukfout?" de wiskundig-secure voor zitter begreep het niet recht, een drukfout in een geschreven opstel!" Pardon, meneer de voorzitter, de zaak is zóó : in de eerste drukken van de bekende ik mag wel zeggen ofïcieele woorden lijst werd onmiddellijk geschreven met twee I's; wel is waar wordt het nu in den vierden druk geschreven met n l, namelijk m, i, d, mid; d, e, de; l, ijt k, middelijk, maar dat is blijkbaar een drukfout geweest, want in den vijfden druk dien ik hier heb staat weer behoorlijk en als van ouds onmiddellijk" met twee I's." De vraag wa$ nu of de examinandus al of niet een spelfout had gemaakt. Volgens mijn innige overtuiging, ja, mijnheer de voorzit ter," beweerde de leeraar, toen hij zijn opstel schreef, was de vijfde druk van kracht." Maar toen hij op de burgerschool kwam, was de vijfde druk nog onbekend; toen schafte hij zich dus een vierden druk aan," merkte een der andere examinatoren op, de jongen is niet gehouden telkens een nieuwe woordenlijst aan te schaffen." Bij mij moeten ze van alle leerboeken den laatsten druk hebben." Niet van woordenboeken. . . !" Maar 't is blijkbaar een drukfout!" riep de taalleeraar op nieuw. Quod demonstrandum est!" bracht de leeraar in de staatswetenschappen te berde: ik toch vind in het voorbericht van den% vierden druk, : enkele drukfouten ge lieve men te verontschuldigen"" dat woord onmiddellijk" niet vermeld." Ik zeg ook blijkbaar een drukfout," bracht de leeraar in de Nederlandsche taal er korzelig uit. De wiskunstige voorzitter, die nog nooit een brief had geschreven zonder behulp van de woordenlijst", schudde het hoofd. In logarithmentafels niogen ook geen drukfouten voorkomen, en zoo'n woordenboekje is als een wiskundige tafel, daar moet je op kun nen vertrouwen als op den lieven Heer." Op voorstel van den presi lent werd het woord onmiddelijk" met n l den klagenden examinandus niet als een fout aangerekend. De leeraar in de Xed. taal moest er in berusten, doch er over zwijgen, dat kon hij niet. 's Middags aan het leeraars-tafeltje in de sociëteit begon hij er dadelijk over. Maar wie maakt dan toch zoo'n nieuwe woordenlijst?" vroeg de gymnastiek-leeraar, die De Vries en Te Winkel zijn toch al lang dood." De taalleeraar haalde even zijn exemplaar van den vijfden druk dat hij nog altijd in den zak van zijn pandjesjas meedroeg ? te voorschijn. Lees zelf maar : Vijfde uitgave, bezorgd door dr. A. Kluijver!" Dus als ik nu wel heb," overwoog de wiskundige voorzitter, dan is het dr. Kluij ver die de Nederlandsche taal regelt." Commandeert!" verbeterde de gymnastiekleeraar, als onderollicier heb ik dat ook eens gezien, eerst was het leiddraad rnet twee d's, en toen werd er gecommandeerd lei draad" je doe-maar, want De Vries en Te Winkel, of zooals ik dan nu h or, dokter Kluijver had het gelust !" Dit kleine voorval was bijna weer geheel vergeten, toen de gymnastiekleeraar op het bitter-uur aan het leeraren tafeltje don socieWat is er voor nieuws ?" werd hem gevraagd. Kijk eens, heeren, ik heb een prachtig denkbeeld een brandend vraagstuk is opgelost." Hé. . .??" Ja, de heeren herinneren zich de onmid dellijke gevolgen van een examen-opstel en hoe we toen tot de conclusie kwamen, dat een zekere dokter Kluijver de Nederlaudsche taal commandeert." In alle gevallen dan toch alleen maar de spelling," verbeterde een der aanwezigen ; waarop de leeraar in het Nederlandsch ver ontwaardigd met het hoofd en schouders schudde : nonsens, die spelling is eenmaal vastgesteld, daaraan valt niets meer te wij zigen zou je soms denken, dat een ge leerde als Kluy ver een woord willekeurig zou wijzigen ---- " Op vereerend verzoek," grapte er een. Juist," viel de gymnastiekleeraar triumfantelijk in, en daarop vooral is nu mijn voorstel gegrond, luister nu eens. Hier heb je een ingezonden stuk in de Nieuwe Rot terdammer : Geachte Redacteur, Beleefd verzoek ik u de navolgende regelen te willen opnemen. Na de verschijning van het woordenboek van De Vries en Te Winkel werd door het D. v. O. bepaald dat door het leger de spel ling van dat woordenboek zou worden ge volgd. Zoo moest dus o. a. de oude naam Marechaussee (afgeleid van Maréchaux de France, de vroegere chefs van het wapen), tot aller leedwezen worden vervangen door het toonlooze woord Marechaussee". Eenige jaren geleden verzocht ik den geleerden lateren bewerker van het woordenboek, dr. A. Kluijver, laatstbedoelde schrijfwij/.e te willen verbeteren (andere uit het Fransch in onze taal overgebrachte woorden behielden hunne klankgevende accenten, zoo b. v. détail, préjugé, entree)...." Mentmee is zeker ook een drukfout," interrompeerde de grappenmaker half luide. . . . ZEd. beloofde mij, bij een volgenden druk aan mijn verzoek te zullen voldoen. In de dezer dagen verschenen nieuwe uitgave van het woordenboek . . . Woordenlijst" verbeterde de taalleeraar. ... is thans opgenomen, dat de naam van het wapen ook kan worden geschreven Marechausée". Onder dankbetuiging aan den heer dr.Kluijver, heb ik de eer de aandacht van autori teiten en van de leden van het wapen op de bedoelde naamsverbetering . . ." Zonder koninklijke goedkouring" liet de grappenmaker even hooren. ... te vestigen. Met hoogachting, LTw dvv. dr., Oosterbeek, P. INS, 26 Nov. 1904. Oud-Kolonel. En nu je oplossing van een brandend vraagstuk", riep de grappenmaker. Wel, doodeenvoudig : als de heeren van de vereenvoudigde spelling het nu eens niet dien dokter Kluijver op een accoordje gooi den zoo'n dukter is toch ook niet alwe tend en die Kollewijn is tjch ook geen kwa jongen en net deden als die kolonel Peins was dan niet de heele spellingsquaestie opgelost?" Maar de uitgevers?'' merkte de leeraar in het handelsrekeuen op, ,je begrijpt toch wel, dat die uitgevers niet zouden dulden, dat dr. Kluijver ten slotte gaf een woordenboek van de Kollewijnsche spelling". Zoo!" vroeg de gymnastiekleeraar, commundeeren du- de uitgevers van dit boekje de Nederland-che spelling?'' Ja, misschien wel ? en dat recht kunnen ze verkoopen, als je er maar geld voor geeft". Dan is het nog beter gevonden!" riep de gymnastiekleeraar uit, ja, gevonden mijn idee is prachtig. Kijk eens: we zijn het er allemaal over eens, dat de Nederlandsche spelling, ik geloof dat je moogt zeggen de olficieele spelling . is vastgelegd in de Woordenlijst", wie maakt die woordenlijst : dokter Kluijver; wie dragen hem dat op : de uitgevers; wie kunnen die woordenlijst aan een ander verkoopen: de uitgevers; dus . . ." hij zag glimlachende rond, in 't prettig gevoel van 't te hebben gevonden dus als de heeren van de Kollewijnsche spelling nu een aardig duitje bij elkaar brengen, dan koopen ze de woordenlijst en de heele Neder landsche spelling op den koop toe, en dan geven ze een zevenden en een achtsten druk gtheel naar hun gading!" Maar de Regeering!" riep de taal-leeraar verontwaardigd uit, 't is toch de olticieele spelling, zou je denken, dat de Regeering, het zou dulden: de nederlandsche spelling afhankelijk van een zak met dubbeltjes!" De leeraar in de staatswetenschappen knikte bevestigend: ja, amice, de Regeering zon het dulden, want de Regeering heeft niet alleen gezegd, maar dubbel en dwars getoond, dat zij zich buiten iedere spellingsquaestie hield !" De taal-leeraar schudde ongeloovig het hoofd, de grappenmaker lachte, en de gym nastiekleeraar commandeerde met stentorstem een rondje; ,,ik heb een goeien mid dag : ik heb de oplossing gevonden voor een brandend vraagstuk!" F. A. B. IMHHIMIMIItlllllllllllllllllMIIHiiiiiiiiMIUIiliiiHIMUIIIIIIIIIIItlllHIHIHH» De zelfmoord in net MüiöerwonJ. Amst., 27 Dec. 1904. Meneer de Redacteur! De kennisneming van het door u over genomen artikeltje uit De Maasbode, over de wanhoopsdaad, waartoe mevrouw A. zich liet, vervoeren, heeft me met verontwaardi ging vervuld. Immers waar zich het geval voordoet, dat eene in alle opzichten hoogst eerbiedwaardige dame van goeden huize do hand aan zichzelve slaat, daar past, dunkt me, een andere toon dan De Mtwshode aanslaat, die het feit vermeldt met eene banaliteit, waarvoor het blad zich moest schamen. Zóó spreekt men kwaad op hofjes ! Meneer de Redacteur: ik was met de over ledene persoonlijk bekend, en nu zij en haar intiem leven door haar daad het onderwerp zijn geworden van gesprekken in huiskamer en soos, mag ik niet zwijgen en acht ik mij voor den goeden naam der overledene ver plicht, mede te deelen, wat ik weet. om zoodoende malle berichten, als die van De MiKifb'ide, te smoren. Mevrouw A. behoorde zoo niet tot de oudste, dan toch tot de aanzienlijkste ge slachten in ons land. Vroeger zér rijk, was haar vermogen in de laatste jaren buiten haar schuld achteruitgegaan. De handel, waar n vele harer kinderen hun kapitaal hadden gestoken, floreerde niet en de rente standaard daalde. Intusschen was haar gezin grooter gewor den, wat veel kostte aan onderwijs, lichaams verzorging, etc., zoodat de uitgavt-n sterk stegen en gelijk we zagen de uitkomsten daalden. Deze wanverhouding moest al lang tot rampen gevoerl hebben, indien bezuini ging, n'en déplaise De Maasbode, juist niet zooveel mogelijk was toegepast. Nu meende mevrouw A, dat zij op de verzorging van hare kinderen niet mocht besparen, dan nadat alle andere pogingen tot inkrimping van de uitgaven uitgeput waren. Zij voelde het dus als eerste plicht zich te beperken in de kosten van ha ir toilet, en zij zette dat door met al de fierheid van haar karakter. Zonder dat natuurlijk van slordigheid sprake mocht zijn, werd haar uiterlijk met den dag eenvoudiger, en zelfs zóó, dat reeds langen tijd daarover niet altijd goedkeurend werd gesproken. De haar in eigendom toebehoorende perceelen bleven langer hun verf behouden dan wenschelijk was. Deze bezuinigingen hielpen natuurlijk niet voldoende, en mevrouw A., die dat zeer wel inzag, liet toen zaken, die ze voor haar groote huishouding noodig had, en die zij gewoon was van buiten te betrekken, voor eigen rekening vervaardigen, om zoodoende de winst te eigen bate te kunnen aanwenden. Natuurlijk moesten verder heel wat liefdegaven, waartoe haar rechtvaardig en warm hart haar gedreven zou hebben, ongedaan blijven, of althans in omvang worden bepeikt. Straatarme schoolkinderen waarvoor schoeisel en voeding werd gevraagd kregen een schijntje; van een kostelooze bibliotheek, die ze o zoo gaarne had willen stichten, was natuurlijk evenals van zooveel hoog noodige zaken, geen sprake. Zij droeg die armoede gelaten, maar zij leed er onder. Als zij bij hare buitenlandsche kennissen op bezoek was, en het leven iu die huishoulingen zag, waar weidsche pracht gepaard ging met mildheid, waar parken werden geschonken, standbeelden opgericht, leeszalen en bibliotheken gesticht, schouw burgen gesteund, schoolartsen aangesteld, dan werd zij droevig gestemd, 't Was hard, niet tegenstaande haren hoogen rang en aanzien, een zoo armelijk bestaan te moeten lijden. Maar en nu ben ik tot mijn leedwezen verplicht in dit protest een persoon te noe men haar droefheid werd bitterheid toen ze tot de overtuiging kwam de dupe te zijn van onrecht. En zekere meneer R. deed haar namelijk in 1865 een contract teekenen, waarbij haar meer dan de helft van hare inkomsten werd afgenomen, natuurlijk tegen vergoeding. Met die inkomsten verrijkte hij zich jaar op jaar, terwijl de vergoeding al dadelijk geringer bleek, dan de som, die haar was afgenomen. Maar ergerlijk was, dat die meneer haar een groot deel van zijne uitgaven op den hals schoof, zoodat hij aan inkomsten rijker werd en zij aan u tgacen. In 1897 was het onrecht zoo groot geworden, dat een nieuwe regeling door den heer R. moest worden aanvaard, waarbij zij iets beter werd bedacht, maar waarbij contractant ter andere zijde'' toch aan 't langst < eind bleef trekken llij gaf toen een vaste som per Hl van 't huishouden, naar de eischen rara dat oogenblik, maar aangezien deze niet alleen bij haar maar in alle huishoudingen klimmen, werd haar toestand alweer spoedig ellendig. Mevrouw A. schijnt die lange strijd om recht te zwaar te zijn gevallen, met het be kende gevolg. Een ied-r past het over deze diep tragische geschiedenis geen oppervlak kige woorden te gebruiken, maar aan te dringen op onderzoek. En dit te meer omdat mij verzekerd wordt, dat meerdere huishoudin gen zich in gelijke treurige omstandigheden bei-indin, waaraan diezelfde heer R. schuld moet hebben. f Aan 's mans uitzuigerijen dient paal en perk te worden gesteld. U dankend voor de plaatsruimte, J. H. B. De heer B. is o. i. lang zoo gelukkig niet in zijn schrijven, als de Maasbode, dien wij verleden week citeerden. Deze streefde naar het ridicule, en bereikte zijn doel volkomen; zijn relaas was zoo ridicuul als 't maar kan. De heer B. echter is te serieus daar voor en geeft nu, zonder het te willen, iets naargeestigs. Nu zijn er waarschijnlijk onder de lezers, die het laatste meer kunnen waar deeren, dan het eerste; daarom weigeren wij den geachten inzender niet het woord. Elk wat wils. Jted. Kunst yoor 't 7oll Amsterdam 20 Dec. 1904. Aan de Redactie vun De Amsterdammer, Weekblad voor Nederland. Alhier. Geachte Redactie.' De losse bijvoegsels van uw blad, meestal de eene of andere actualiteit op 't gebied van kunst of kunstnijverheid besprekende, brachten in ten der laatst verschenen num mers eenige afbeeldingen van meubels, door de heeren Dijsselhof, Nieuwenhuis en Lion Cachet, bij de lirma Wisseling tentoongesteld, met een begeleidend woord, waarvan de inhoud mij tot den volgenden gedachtegang aanleiding geeft. Deze meubels, vervaardigd onder persoon lijk toezicht der ontwerpers zijn slechts be reikbaar voor hen, die over 'n zeer ruime beurs beschikken en ik geloof, dat die eigen schap een zeer ernstig beletsel vormt om in de schepping dier voorwerpen een werkelijke vooruitgang onzer Hollandsche kunstnijver heidsbeweging te mogen zien. : liet is niet kunstnijverheid van dut soort, j die we zoo dringend noodig hebben! Wat ; immers, is het verschil tusschen kunst van j welken kunstenaar ook en die van deze werkers? l Een schilderij, dat goed is, geeft iets aan ieder, die met ontvankelijke oogen het be ziet, al is het in een dier tallooze reproducties, t die onze techniek ons heden bijna om niet j schenkt; een goede rnu/.ikale compositie aan j ieder, die haar hooren, en n>jg meer aan ! ieder, die haar reproduceeren kan, de woord kunst van een boek aan ieder die kan lezen ! en die het desnnods uit een leesbibliotheek voor een week tot lijn eigendom kan maken; alle kunst eeeft iets, drukt iets uit, dat met woorden alféen niet te zeggen is en dat alleen door de kunst tot ons kan komen. De stoelen en tafels, de kaaien en al het schoone gerei van de heeren D., N. en L. C. kunnen slechts zeggen: zie, ik ben gemak kelijk om op te zitten, ik ben stevig om iets te dragen, ik ben ruim om iets te bergen, dat is m. i. het eenige wat voorbrengselen van kunstnijverheid kunnen en mogen zeggen. En dat zeggen ze niet tot ieder, die ze ziet, maar allén tot wie ze kan koopen en ge bruiken en dat is 'n zeer kleine minderheid en nog wel 'n minderheid, die er 't minst behoefte aan heeft, want wat onze ontluikende kunstnijverheid het eerst en 't best leverde, dat waren peperdure en kostbare meubelen, waarvan de groote meerderheid slechts 't bewonderen door winkelruiten heeft. Zouden de bovengenoemde artiesten niet een beteren dienst n aan hun volk n aan hun kunst bewezen hebben, indien ze hadden aangetoond, metterdaad, dat duur en kostbaar materiaal en dure en kostbare technieken niet onvoorwaardelijk noodzakelijk zjjn om iets schoons en goeds te leveren, dat ook in de eenvoudige werkmanswoning de bazarrommel kan vervangen worden, door iets eenvoudig moois, dat evenwel niet duurder ie, dan de met verscheiden tusschenhandswinsten bezwaarde twaalf-in-'t-dozijn meubelen. Voor den niet onbemiddelde, voor hem die voor zijne installatie fl. 4000 a fl. 10,000 kan betalen, voorzien inrichtingen als 't Binnen huis, De Woning e. a. in de behoefte en voor den werkman denk ik aan 't geen Düsseldorf ons 2 jaar geleden in zijn arbeiders woningen te zien gaf en bedoel eene Hol landsche uilgave dezer zoo specifiek Duitsche inrichtingen. Dat is 't wat onze kunstnijverheid ons moet gaan geven en zelfs indien wij, om den prijs niet te hoog te laten worden, de hulp moeten inroepen van den kunstnijverheidsantichrist, in casu de machine, dan meen ik, dat wij gerust mogen zeggen: Liever iets goeds met behulp van de machine, dan voort te gaan het slechte, door machines gemaakt, te tolereeren." En nu nog iets! Zou het niet op den weg der Vereeniging Kunst voor 't Volk ' liggen in deze richting opwekkend te werken; ik meen, dat onder haar werkende leden kunstnijverheidsmannen van naam zijn, genofg om haar beroep niet ongehoord te laten blijven Dat zou, meer nog dan de zeer verdien stelijke Steinlen Tentoonstelling Kunst voor 't Volk" zijn, kunst om te gebruiken, niet om te bezien! Met dank voor de verleende plaatsruimte Hoogachtend, E. A. LOB. Reclames. De ontwikkeling van de beende ren en het spiervleesch van zuige lingen wordt het meest bevorderd door Knfeke Soep, gemengd met koernelk. Het met water gekookte Knfeke's Kindernieel kan gemakkelijk aan de melk toegevoegd worden, voorkomt in de maag de grootere vlokvorming der koemelk, zoodat ze gemakkelijker verteert, en verhoogt de voedingswaarde van het voedsel door het even groote gehalte aan mineraal- en eiwit stoffen, als de moedermelk bevat. ECHT VICTORIAWATER. Oberlahnstein. Zeker en pijnloos werkt het sedert 30 jaren erkende fly* Echte Radlaner'sche Ekster» oogenmiddel. "^W8 00 pfennig p. flac. Slechts echt met de firma: KRONEN APOTHEKE, Berlijn. Depot in de meeste Apoth. en Drogister. Fournisseurs de la Cour. ChocolatVEEN CHOCOLAT LE PLUS DÉL CIEÜX POUR CROQUER. Usines a Sneek (Hollaride). Normaal-0n9erkleeding Prof.Dr G. Y Eenige Fabrikanten W.Benger Söhne Sfuttgait Hoofddepót te AMSTERDAM: Kalverstraat 157 K. F. DEUSCHLE-BENOER. Aanbevolen wordt de i i RvanderLAffl, )!É18. Telefoon 5730. Vraagt prospectus.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl