Historisch Archief 1877-1940
D E AM STEE DAMMEE WEEKBLAD V O OENEDEELAND.
teitsbediende opdroeg even het ochtendblad
van de Nieuwe Rotterdammer ie brengen.
botanische onderwerpen, zooals planten
ziekten, mutualisme enz., dan kan men toch
genoegzaam nagaan waarop men zich bij de
lezing onthaalt.
Voor beginners is het boek niet geschikt,
voor hen is het te gedrongen, te feitenrijk,
te arm aan uiteenzettingen, te weinig
wegwjjzend, te veel bergtop en te weinig helling,
te veel resultaat en te weinig methode van
zoeken. Maar daarvan kan aan den heer
Haaxman geen verwyt worden gemaakt, hjj
vertelt in het kort na, wat hij gehoord heeft,
en dat doet hij goed.
Als de in vroegere jaren uitgegeven
notulen" ook zoo rijk aan gehalte zijn
en dat ziet er te oordeelen naar de inhouds
opgave wél naar uit dan doet het mij
dubbel genoegen misschien mede te werken
aan een meer algemeen bekend worden der
geheele Serie.
A m s t., Dec. 1904. J. C. COSTERUS.
Daglaml
Den H a a g, 25 December 1904.
Den Heer Hoofdredacteur van het
Weekblad De Amsterdammer.
In het pas verschenen nummer van uw
blad is, door te late proefzending, mijn artikel
over Dagland ongecorrigeerd geplaatst. U
thans een lijst van corrigenda te zenden,
lijkt me een nutteloos werk, doch u verplicht
me met althans het slot van mijn artikel
nogmaals, en in verbeterden staat, te plaatsen.
In Dagland het drama van Ouden en
Jongen gaf de dichter-moralist Björnson
een werk van breede opvatting en groote
onbevangenheid. Er is niets wat het tragische
zóó versterkt, als het gelyk-hebben van alle
personen die door eikaars toedoen lijden. En
dat wordt alleen verkregen door volkomen
afwezigheid van strekking
Dan zien we het kleine en beperkte van
menschelijk denken en meenen tegen den
breeden, impozanten achtergrond van het
grootmachtige Leven. Dan openbaart zich de
liood/.aak van botsing en stryd, ook zonder
voorafgaande schuld of zonde. De tragiek van
het telkens terugkeerend conflict wordt veel
sterker door de treurige onmacht van het
individu, om te voorkomen dit conflict met
wie hem het naaste staan.
Boven dien menschen-ttrijd voelen we dan
als eenigeoplossing: het eeuwige Worden; als
eenige verzoening : de Liefde."
Met vriendelijken dank,
1.1.
W. G. VAN NOUHUYS.
Deutsche Wochenzeitung.
Prell's Deutscfie WoclieHzettung zal voortaan
met alleen voor Duuscüers in .Nederland,
maar oofc voor Duitschers in Belgiëeen
orgaan zijn. _______
NIEUWE UITGAVEN.
Ellen Key, door ELISABETH NEMÉNYI, ver
taald door J. P. WESSELINK-VAN ROSSUM.
Zutphen, W. J. Thieme & Co.
Het dijk- en waterschapsrecht in Nederland róór
1795, door A A. BEEKMAN, afl. 3 en
4.'s-Gravenhage, Martinus Nijhoff.
Onder zwart régime, 12
karikatuur-teekeningen, door ALBERT HAHN. Amst., A. B Soep.
Ocer stijl in bouw- au meubelkunst, door H. P.
BERLAGE. Amsterdam, A B. Soep.
Kern der plantkunde, naar de tweede
Deensche uitgave van prof. dr. E. WAKMIXG'S
Plautelivet, vrg bewerkt door dr. A. J. M.
GAR.TEANXE, met 195 af b. Groningen, P. IS'oordhofl'.
De tuin der muzen, gedichten van ALBERT
EEHM. Rotterdam, Meindert Boogaerdt Jun.
Complement de l'histoire de la l'Mératare
franyaise, (Morceaux choisis. poésies, analyses) par
E. E. B. LACOMBLÉ, 2e dition, revue avec soin
et considérablement augmentée. Groningue,
P. NoordhofT.
Spraakkunstig allerlei voor kweekelingen. Her
halingsoefeningen voor de mondelinge taalles,
door P.VAN DER Kooi. Groningen. P. Noordhofl'.
Onaannemelijk f Beschouwingen over het
Ontwerp-Arbeidscontract, door JUL. KEIZER.
Rotterdam, Meindert Boogaerdt Jun.
Rerum Novarum. In het Hollandsen vertaald
door TH. J. ZOETMULDER, met den officieelen
Latijnschen tekst aan den voet. Haarlem,
Henri Coebergh.
Maatschappij tot Kut van 't Algemeen".
Rapport over de Bankenvan Leening, particuliere
leenbanken en huizen van koop met recht
van wederinkoop in Nederland, bewerkt door
mr. J. Kruseman, mr. A.nt. van Gijn, dr. D. Bos,
mr. J. G. Schölvinck, Th. L. J. van Banning en
mr. Joh. M. Jolles. Amsterdam, S. L. van Looy.
Livres Anciens et. Modernes en vente aux prix
marqués chez Martinus Nijhofl'. Travail et
Industrie: Ouvriers. Question ouvrière.
Paupérisme. Socialisme. Anarchie.
Commerce : I. Histoire du Commerce: Routes
commerciales. Voyages. Compagnies de
commerce, NOS 1?856. II. Commerce:
Théories conomiques. Statistique.
Moyens de transport. Tenue de livres,
Xos. 857?1507. III. Politique
t'ommerciale : Proiection et libre change. Droits
d entree. Droit commercial. ??Sociétés de
commerce, NOS. 1508?2280. Archeologie
et art des peuples de l'Orient et de FAmérique.
De Sigarenmaakster, novelle van CI.ARA
YIEBIG, vertaald door ERMY THOMAS. No. 180
van Warendorfs Novellen-Bibliotheek".
Amsterdam, Van Holkema & Warendorf.
Kort begrip der psychische geneeswijze, door
dr. VAN RESTËRGKEM. Amst., F. van Rossen.
Twee pleidooien voor
Staats-IIooger-Onderwijs in de theologie, door dr. J A. BRUIXS en
dr. H. U. MEYBOOM. Groningen, P. Noordhoff.
Inhoud van Tijdschriften.
De XXe Eeuw, 12e afl.: Zomeravond, door
Jac. v. Looy. Goethe en de Toonkunst,
door Peter Spaan. Allerzielen, door H.
Heyermans Jr. Marie Bashkirtsefi', door
L. van Deyssel. Gedichten, door R. de
Cneudt. Heilige Tocht, door Ary Prins.
Wijsgeer en Volk, door dr. J. D. Bierens de
Haan. Verzen, door Fr. Bastiaanse.
Gedichten, door Au g. Peaux.
Aanteekeningen over historie en kunst, door dr. H.
J. Boeken. Palinodie, door G. Gaessart Jr.
Brienne, door Joh. Korteweg. Schetsen,
door P. H. Ritter Jr. Binnenl. Staatkun
dige Kroniek, door dr. D. v. Euabden,
Groot Nederland, Jan. 1905 : Van oude
menschen, door Louis Couperius, De dingen
die voorbijgaan, door Marie Metz. ? Liefde,
door Koning. Oud Heertje, door Frans
Hulleman. Vlaamsche Kroniek, door
Prosper van Hove. Zij en Hij, door
W. G. van Nouhuys. (Correspondance
de George Sand et d'Alfred Musset).
Bi b l i o gr a p h i e. Op den Zoom', door G.
Simons. Moraliteit, door E. C. van der
Mandelen. Liefde, door M. Constant.
Navolging en overeenkomst in de litteratuur,
door dr. Eduard B. Coster. Grondslagen van
het rytmisch Woord, door prof. dr. G. Verriest.
Machtsbegeerte, door Jonas Lie. Mijne
levensgeschiedenis, door Helen Keiler.
Mevrouw Bjvary, door Gustave Flaubert.
De dubbele tuin, door Maurice Maeterlinck.
Ei-gen Haard, No. 53 : La bellissime
Hollande, door L. E. (Slot.) De toren van
Oirschot, door J. C. A. Fetter. met af b. De
toren van Oirschot vóór den val, naar een
studie (krijtteekening) van Jac. van Looy.
De aardappel in de Groninger Veenkoloniën,
door R. H. Her wig, met af b. (Slot.)
Feuilleton.
De oplossing van een oranilenil vraagstuk.
In den voorzomer van dit jaar, in de weken
dat half Nederland examineert of geëxami
neerd wordt, deed zich het geval voor, dat
een examinandus klaagde over onbillijke bo
oordeeling. Hij meende een goed 'opstel te
hebben ingeleverd en toch was hern daar
voor slechts een laag cijfer toegekend.
De voorzitter der commissie, een
consciensieus wiskundige, confronteerde den
klagenden examinandus en den
examen-afnemenden leeraar in de Nederlandsche taal. Wat
bleek nu: in het opstel kwamen allerlei spel
fouten voor; om te beginnen in het opschrift:
Over de onmiddelijke gevolgen van de volks
verhuizingen". De leeraar toonde den voor
zitter het folio vel met een blauw potlood
was het woord onmiddelijk" nijdig onder
streept: iedere schooljongen weet toch, dat
onmiddellijk wordt geschreven met tweeZ's!"
In het oog van den stouten klager flitste
een ondeugend glimpje, en om zijn mond
speelde iets van triomf, terwijl hij een
postoctavo deeltje te voorschijn bracht, dit
bij een inliggend papiertje open sloeg en het
daarna den voorzitter aanbood. In het zwij
gen van dien examinandus speurde de leeraar
iets onheilspellend maar wat mocht 't
wezen? Toen toonde de voorzitter hem de
aangeduide bladzijde bladzijde 208 van
De Vries en Te Winkel." Hij kon zijn
oogen nauwelijks gelooven, nam even zijn
lorgnet af, wischte de glazen schoon, zette
toen de lorgnet weer op, keek het boek
weer in, de verticale rij van woorden vol
gende: on... on... on... on... onmetelijk
heid, onmiddelijk." Daar stond wel en dui
delijk onniddel'jk met n l.
Was dit nu werkelijk een De Vries en Te
Winkel"; haastig sloeg hij het titelblad op;
jawel, het was onafwijsbaar de Woordenlijst"
voor de spelling der Nederlandsche taal...
Vierde druk.
De voorzitter zweeg, de leeraar zweeg en
de examinandus zweeg met een moeielijk
ingehouden lachje.
't Is goed," zei de voorzitter eindelijk tot
den klager we zullen er over spreken."
En den volgenden dag werd er over gespro
ken in de vergadering van de geheele examen
commissie. De voorzitter bracht het ter tafel,
maar nauwelijks was hij er mee begonnen,
of de taalleeraar hief een spiksplinter nieuwe
woordenlijst'' omhoog. Mijnheer de voor
zitter, neem me niet kwalijk ... 't blijkt een
drukfout te zijn."
Een drukfout?" de wiskundig-secure voor
zitter begreep het niet recht, een drukfout
in een geschreven opstel!"
Pardon, meneer de voorzitter, de zaak is
zóó : in de eerste drukken van de bekende
ik mag wel zeggen ofïcieele woorden
lijst werd onmiddellijk geschreven met twee I's;
wel is waar wordt het nu in den vierden
druk geschreven met n l, namelijk m, i, d, mid;
d, e, de; l, ijt k, middelijk, maar dat is blijkbaar
een drukfout geweest, want in den vijfden druk
dien ik hier heb staat weer behoorlijk
en als van ouds onmiddellijk" met twee I's."
De vraag wa$ nu of de examinandus al of
niet een spelfout had gemaakt. Volgens mijn
innige overtuiging, ja, mijnheer de voorzit
ter," beweerde de leeraar, toen hij zijn opstel
schreef, was de vijfde druk van kracht."
Maar toen hij op de burgerschool kwam,
was de vijfde druk nog onbekend; toen
schafte hij zich dus een vierden druk aan,"
merkte een der andere examinatoren op, de
jongen is niet gehouden telkens een nieuwe
woordenlijst aan te schaffen."
Bij mij moeten ze van alle leerboeken
den laatsten druk hebben."
Niet van woordenboeken. . . !"
Maar 't is blijkbaar een drukfout!" riep
de taalleeraar op nieuw.
Quod demonstrandum est!" bracht de
leeraar in de staatswetenschappen te berde:
ik toch vind in het voorbericht van den%
vierden druk, : enkele drukfouten ge
lieve men te verontschuldigen"" dat woord
onmiddellijk" niet vermeld."
Ik zeg ook blijkbaar een drukfout," bracht
de leeraar in de Nederlandsche taal er
korzelig uit.
De wiskunstige voorzitter, die nog nooit
een brief had geschreven zonder behulp van
de woordenlijst", schudde het hoofd. In
logarithmentafels niogen ook geen drukfouten
voorkomen, en zoo'n woordenboekje is als
een wiskundige tafel, daar moet je op kun
nen vertrouwen als op den lieven Heer."
Op voorstel van den presi lent werd het
woord onmiddelijk" met n l den klagenden
examinandus niet als een fout aangerekend.
De leeraar in de Xed. taal moest er in
berusten, doch er over zwijgen, dat kon hij
niet. 's Middags aan het leeraars-tafeltje in
de sociëteit begon hij er dadelijk over.
Maar wie maakt dan toch zoo'n nieuwe
woordenlijst?" vroeg de gymnastiek-leeraar,
die De Vries en Te Winkel zijn toch al lang
dood."
De taalleeraar haalde even zijn exemplaar
van den vijfden druk dat hij nog altijd in
den zak van zijn pandjesjas meedroeg ? te
voorschijn. Lees zelf maar : Vijfde uitgave,
bezorgd door dr. A. Kluijver!"
Dus als ik nu wel heb," overwoog de
wiskundige voorzitter, dan is het dr. Kluij
ver die de Nederlandsche taal regelt."
Commandeert!" verbeterde de
gymnastiekleeraar, als onderollicier heb ik dat ook
eens gezien, eerst was het leiddraad rnet twee
d's, en toen werd er gecommandeerd lei
draad" je doe-maar, want De Vries en Te
Winkel, of zooals ik dan nu h or, dokter
Kluijver had het gelust !"
Dit kleine voorval was bijna weer geheel
vergeten, toen de gymnastiekleeraar op het
bitter-uur aan het leeraren tafeltje don
socieWat is er voor nieuws ?" werd hem
gevraagd.
Kijk eens, heeren, ik heb een prachtig
denkbeeld een brandend vraagstuk is
opgelost."
Hé. . .??"
Ja, de heeren herinneren zich de onmid
dellijke gevolgen van een examen-opstel en
hoe we toen tot de conclusie kwamen, dat
een zekere dokter Kluijver de Nederlaudsche
taal commandeert."
In alle gevallen dan toch alleen maar de
spelling," verbeterde een der aanwezigen ;
waarop de leeraar in het Nederlandsch ver
ontwaardigd met het hoofd en schouders
schudde : nonsens, die spelling is eenmaal
vastgesteld, daaraan valt niets meer te wij
zigen zou je soms denken, dat een ge
leerde als Kluy ver een woord willekeurig zou
wijzigen ---- "
Op vereerend verzoek," grapte er een.
Juist," viel de gymnastiekleeraar
triumfantelijk in, en daarop vooral is nu mijn
voorstel gegrond, luister nu eens. Hier heb
je een ingezonden stuk in de Nieuwe Rot
terdammer :
Geachte Redacteur,
Beleefd verzoek ik u de navolgende regelen
te willen opnemen.
Na de verschijning van het woordenboek
van De Vries en Te Winkel werd door het
D. v. O. bepaald dat door het leger de spel
ling van dat woordenboek zou worden ge
volgd. Zoo moest dus o. a. de oude naam
Marechaussee (afgeleid van Maréchaux de
France, de vroegere chefs van het wapen),
tot aller leedwezen worden vervangen door
het toonlooze woord Marechaussee". Eenige
jaren geleden verzocht ik den geleerden
lateren bewerker van het woordenboek, dr.
A. Kluijver, laatstbedoelde schrijfwij/.e te
willen verbeteren (andere uit het Fransch in
onze taal overgebrachte woorden behielden
hunne klankgevende accenten, zoo b. v. détail,
préjugé, entree)...."
Mentmee is zeker ook een drukfout,"
interrompeerde de grappenmaker half luide.
. . . ZEd. beloofde mij, bij een volgenden
druk aan mijn verzoek te zullen voldoen. In
de dezer dagen verschenen nieuwe uitgave
van het woordenboek . . .
Woordenlijst" verbeterde de taalleeraar.
... is thans opgenomen, dat de naam van
het wapen ook kan worden geschreven
Marechausée".
Onder dankbetuiging aan den heer
dr.Kluijver, heb ik de eer de aandacht van autori
teiten en van de leden van het wapen op
de bedoelde naamsverbetering . . ."
Zonder koninklijke goedkouring" liet de
grappenmaker even hooren.
... te vestigen.
Met hoogachting,
LTw dvv. dr.,
Oosterbeek, P. INS,
26 Nov. 1904. Oud-Kolonel.
En nu je oplossing van een brandend
vraagstuk", riep de grappenmaker.
Wel, doodeenvoudig : als de heeren van
de vereenvoudigde spelling het nu eens niet
dien dokter Kluijver op een accoordje gooi
den zoo'n dukter is toch ook niet alwe
tend en die Kollewijn is tjch ook geen kwa
jongen en net deden als die kolonel Peins
was dan niet de heele spellingsquaestie
opgelost?"
Maar de uitgevers?'' merkte de leeraar in
het handelsrekeuen op, ,je begrijpt toch wel,
dat die uitgevers niet zouden dulden, dat
dr. Kluijver ten slotte gaf een woordenboek
van de Kollewijnsche spelling".
Zoo!" vroeg de gymnastiekleeraar,
commundeeren du- de uitgevers van dit boekje
de Nederland-che spelling?''
Ja, misschien wel ? en dat recht kunnen
ze verkoopen, als je er maar geld voor geeft".
Dan is het nog beter gevonden!" riep de
gymnastiekleeraar uit, ja, gevonden mijn
idee is prachtig. Kijk eens: we zijn het er
allemaal over eens, dat de Nederlandsche
spelling, ik geloof dat je moogt zeggen
de olficieele spelling . is vastgelegd in de
Woordenlijst", wie maakt die woordenlijst :
dokter Kluijver; wie dragen hem dat op : de
uitgevers; wie kunnen die woordenlijst
aan een ander verkoopen: de uitgevers;
dus . . ." hij zag glimlachende rond, in 't prettig
gevoel van 't te hebben gevonden dus
als de heeren van de Kollewijnsche spelling nu
een aardig duitje bij elkaar brengen, dan
koopen ze de woordenlijst en de heele Neder
landsche spelling op den koop toe, en dan
geven ze een zevenden en een achtsten druk
gtheel naar hun gading!"
Maar de Regeering!" riep de taal-leeraar
verontwaardigd uit, 't is toch de olticieele
spelling, zou je denken, dat de Regeering,
het zou dulden: de nederlandsche spelling
afhankelijk van een zak met dubbeltjes!"
De leeraar in de staatswetenschappen knikte
bevestigend: ja, amice, de Regeering zon het
dulden, want de Regeering heeft niet alleen
gezegd, maar dubbel en dwars getoond, dat
zij zich buiten iedere spellingsquaestie hield !"
De taal-leeraar schudde ongeloovig het
hoofd, de grappenmaker lachte, en de gym
nastiekleeraar commandeerde met
stentorstem een rondje; ,,ik heb een goeien mid
dag : ik heb de oplossing gevonden voor een
brandend vraagstuk!"
F. A. B.
IMHHIMIMIItlllllllllllllllllMIIHiiiiiiiiMIUIiliiiHIMUIIIIIIIIIIItlllHIHIHH»
De zelfmoord in net MüiöerwonJ.
Amst., 27 Dec. 1904.
Meneer de Redacteur!
De kennisneming van het door u over
genomen artikeltje uit De Maasbode, over
de wanhoopsdaad, waartoe mevrouw A. zich
liet, vervoeren, heeft me met verontwaardi
ging vervuld. Immers waar zich het geval
voordoet, dat eene in alle opzichten hoogst
eerbiedwaardige dame van goeden huize do
hand aan zichzelve slaat, daar past, dunkt
me, een andere toon dan De Mtwshode
aanslaat, die het feit vermeldt met eene
banaliteit, waarvoor het blad zich moest
schamen. Zóó spreekt men kwaad op hofjes !
Meneer de Redacteur: ik was met de over
ledene persoonlijk bekend, en nu zij en haar
intiem leven door haar daad het onderwerp
zijn geworden van gesprekken in huiskamer
en soos, mag ik niet zwijgen en acht ik mij
voor den goeden naam der overledene ver
plicht, mede te deelen, wat ik weet. om
zoodoende malle berichten, als die van De
MiKifb'ide, te smoren.
Mevrouw A. behoorde zoo niet tot de
oudste, dan toch tot de aanzienlijkste ge
slachten in ons land. Vroeger zér rijk, was
haar vermogen in de laatste jaren buiten
haar schuld achteruitgegaan. De handel,
waar n vele harer kinderen hun kapitaal
hadden gestoken, floreerde niet en de rente
standaard daalde.
Intusschen was haar gezin grooter gewor
den, wat veel kostte aan onderwijs, lichaams
verzorging, etc., zoodat de uitgavt-n sterk
stegen en gelijk we zagen de uitkomsten
daalden. Deze wanverhouding moest al lang
tot rampen gevoerl hebben, indien bezuini
ging, n'en déplaise De Maasbode, juist niet
zooveel mogelijk was toegepast.
Nu meende mevrouw A, dat zij op de
verzorging van hare kinderen niet mocht
besparen, dan nadat alle andere pogingen
tot inkrimping van de uitgaven uitgeput
waren. Zij voelde het dus als eerste plicht
zich te beperken in de kosten van ha ir toilet,
en zij zette dat door met al de fierheid van
haar karakter. Zonder dat natuurlijk van
slordigheid sprake mocht zijn, werd haar
uiterlijk met den dag eenvoudiger, en zelfs
zóó, dat reeds langen tijd daarover niet altijd
goedkeurend werd gesproken. De haar in
eigendom toebehoorende perceelen bleven
langer hun verf behouden dan wenschelijk
was.
Deze bezuinigingen hielpen natuurlijk niet
voldoende, en mevrouw A., die dat zeer wel
inzag, liet toen zaken, die ze voor haar groote
huishouding noodig had, en die zij gewoon
was van buiten te betrekken, voor eigen
rekening vervaardigen, om zoodoende de
winst te eigen bate te kunnen aanwenden.
Natuurlijk moesten verder heel wat
liefdegaven, waartoe haar rechtvaardig en warm
hart haar gedreven zou hebben, ongedaan
blijven, of althans in omvang worden bepeikt.
Straatarme schoolkinderen waarvoor schoeisel
en voeding werd gevraagd kregen een schijntje;
van een kostelooze bibliotheek, die ze o zoo
gaarne had willen stichten, was natuurlijk
evenals van zooveel hoog noodige zaken,
geen sprake.
Zij droeg die armoede gelaten, maar zij
leed er onder. Als zij bij hare buitenlandsche
kennissen op bezoek was, en het leven iu die
huishoulingen zag, waar weidsche pracht
gepaard ging met mildheid, waar parken
werden geschonken, standbeelden opgericht,
leeszalen en bibliotheken gesticht, schouw
burgen gesteund, schoolartsen aangesteld, dan
werd zij droevig gestemd, 't Was hard, niet
tegenstaande haren hoogen rang en aanzien,
een zoo armelijk bestaan te moeten lijden.
Maar en nu ben ik tot mijn leedwezen
verplicht in dit protest een persoon te noe
men haar droefheid werd bitterheid toen
ze tot de overtuiging kwam de dupe te zijn
van onrecht.
En zekere meneer R. deed haar namelijk
in 1865 een contract teekenen, waarbij haar
meer dan de helft van hare inkomsten werd
afgenomen, natuurlijk tegen vergoeding. Met
die inkomsten verrijkte hij zich jaar op jaar,
terwijl de vergoeding al dadelijk geringer
bleek, dan de som, die haar was afgenomen.
Maar ergerlijk was, dat die meneer haar
een groot deel van zijne uitgaven op den
hals schoof, zoodat hij aan inkomsten rijker
werd en zij aan u tgacen.
In 1897 was het onrecht zoo groot geworden,
dat een nieuwe regeling door den heer R.
moest worden aanvaard, waarbij zij iets beter
werd bedacht, maar waarbij contractant ter
andere zijde'' toch aan 't langst < eind bleef
trekken llij gaf toen een vaste som per Hl
van 't huishouden, naar de eischen rara dat
oogenblik, maar aangezien deze niet alleen
bij haar maar in alle huishoudingen klimmen,
werd haar toestand alweer spoedig ellendig.
Mevrouw A. schijnt die lange strijd om
recht te zwaar te zijn gevallen, met het be
kende gevolg. Een ied-r past het over deze
diep tragische geschiedenis geen oppervlak
kige woorden te gebruiken, maar aan te
dringen op onderzoek. En dit te meer omdat
mij verzekerd wordt, dat meerdere huishoudin
gen zich in gelijke treurige omstandigheden
bei-indin, waaraan diezelfde heer R. schuld
moet hebben. f
Aan 's mans uitzuigerijen dient paal en perk
te worden gesteld.
U dankend voor de plaatsruimte,
J. H. B.
De heer B. is o. i. lang zoo gelukkig niet
in zijn schrijven, als de Maasbode, dien wij
verleden week citeerden. Deze streefde naar
het ridicule, en bereikte zijn doel volkomen;
zijn relaas was zoo ridicuul als 't maar
kan. De heer B. echter is te serieus daar
voor en geeft nu, zonder het te willen, iets
naargeestigs. Nu zijn er waarschijnlijk onder
de lezers, die het laatste meer kunnen waar
deeren, dan het eerste; daarom weigeren wij
den geachten inzender niet het woord. Elk
wat wils. Jted.
Kunst yoor 't 7oll
Amsterdam 20 Dec. 1904.
Aan de Redactie vun
De Amsterdammer, Weekblad voor Nederland.
Alhier.
Geachte Redactie.'
De losse bijvoegsels van uw blad, meestal
de eene of andere actualiteit op 't gebied
van kunst of kunstnijverheid besprekende,
brachten in ten der laatst verschenen num
mers eenige afbeeldingen van meubels, door
de heeren Dijsselhof, Nieuwenhuis en Lion
Cachet, bij de lirma Wisseling tentoongesteld,
met een begeleidend woord, waarvan de
inhoud mij tot den volgenden gedachtegang
aanleiding geeft.
Deze meubels, vervaardigd onder persoon
lijk toezicht der ontwerpers zijn slechts be
reikbaar voor hen, die over 'n zeer ruime
beurs beschikken en ik geloof, dat die eigen
schap een zeer ernstig beletsel vormt om in
de schepping dier voorwerpen een werkelijke
vooruitgang onzer Hollandsche kunstnijver
heidsbeweging te mogen zien.
: liet is niet kunstnijverheid van dut soort,
j die we zoo dringend noodig hebben! Wat
; immers, is het verschil tusschen kunst van
j welken kunstenaar ook en die van deze
werkers?
l Een schilderij, dat goed is, geeft iets aan
ieder, die met ontvankelijke oogen het be
ziet, al is het in een dier tallooze reproducties,
t die onze techniek ons heden bijna om niet
j schenkt; een goede rnu/.ikale compositie aan
j ieder, die haar hooren, en n>jg meer aan
! ieder, die haar reproduceeren kan, de woord
kunst van een boek aan ieder die kan lezen
! en die het desnnods uit een leesbibliotheek
voor een week tot lijn eigendom kan maken;
alle kunst eeeft iets, drukt iets uit, dat met
woorden alféen niet te zeggen is en dat alleen
door de kunst tot ons kan komen.
De stoelen en tafels, de kaaien en al het
schoone gerei van de heeren D., N. en L. C.
kunnen slechts zeggen: zie, ik ben gemak
kelijk om op te zitten, ik ben stevig om iets
te dragen, ik ben ruim om iets te bergen,
dat is m. i. het eenige wat voorbrengselen
van kunstnijverheid kunnen en mogen zeggen.
En dat zeggen ze niet tot ieder, die ze ziet,
maar allén tot wie ze kan koopen en ge
bruiken en dat is 'n zeer kleine minderheid
en nog wel 'n minderheid, die er 't minst
behoefte aan heeft, want wat onze ontluikende
kunstnijverheid het eerst en 't best leverde,
dat waren peperdure en kostbare meubelen,
waarvan de groote meerderheid slechts 't
bewonderen door winkelruiten heeft.
Zouden de bovengenoemde artiesten niet
een beteren dienst n aan hun volk n aan
hun kunst bewezen hebben, indien ze hadden
aangetoond, metterdaad, dat duur en kostbaar
materiaal en dure en kostbare technieken
niet onvoorwaardelijk noodzakelijk zjjn om
iets schoons en goeds te leveren, dat ook in
de eenvoudige werkmanswoning de
bazarrommel kan vervangen worden, door iets
eenvoudig moois, dat evenwel niet duurder ie,
dan de met verscheiden tusschenhandswinsten
bezwaarde twaalf-in-'t-dozijn meubelen.
Voor den niet onbemiddelde, voor hem die
voor zijne installatie fl. 4000 a fl. 10,000 kan
betalen, voorzien inrichtingen als 't Binnen
huis, De Woning e. a. in de behoefte en
voor den werkman denk ik aan 't geen
Düsseldorf ons 2 jaar geleden in zijn arbeiders
woningen te zien gaf en bedoel eene Hol
landsche uilgave dezer zoo specifiek Duitsche
inrichtingen.
Dat is 't wat onze kunstnijverheid ons
moet gaan geven en zelfs indien wij, om den
prijs niet te hoog te laten worden, de hulp
moeten inroepen van den
kunstnijverheidsantichrist, in casu de machine, dan meen ik,
dat wij gerust mogen zeggen: Liever iets
goeds met behulp van de machine, dan voort
te gaan het slechte, door machines gemaakt,
te tolereeren."
En nu nog iets!
Zou het niet op den weg der Vereeniging
Kunst voor 't Volk ' liggen in deze richting
opwekkend te werken; ik meen, dat onder
haar werkende leden kunstnijverheidsmannen
van naam zijn, genofg om haar beroep niet
ongehoord te laten blijven
Dat zou, meer nog dan de zeer verdien
stelijke Steinlen Tentoonstelling Kunst voor
't Volk" zijn, kunst om te gebruiken, niet
om te bezien!
Met dank voor de verleende plaatsruimte
Hoogachtend,
E. A. LOB.
Reclames.
De ontwikkeling van de beende
ren en het spiervleesch van zuige
lingen wordt het meest bevorderd door
Knfeke Soep, gemengd met koernelk.
Het met water gekookte Knfeke's
Kindernieel kan gemakkelijk aan de
melk toegevoegd worden, voorkomt in de
maag de grootere vlokvorming der koemelk,
zoodat ze gemakkelijker verteert, en verhoogt
de voedingswaarde van het voedsel door het
even groote gehalte aan mineraal- en eiwit
stoffen, als de moedermelk bevat.
ECHT VICTORIAWATER.
Oberlahnstein.
Zeker en pijnloos werkt het sedert 30 jaren
erkende fly* Echte Radlaner'sche Ekster»
oogenmiddel. "^W8 00 pfennig p. flac. Slechts
echt met de firma: KRONEN APOTHEKE,
Berlijn. Depot in de meeste Apoth. en Drogister.
Fournisseurs de la Cour.
ChocolatVEEN
CHOCOLAT LE PLUS DÉL
CIEÜX POUR CROQUER.
Usines a Sneek (Hollaride).
Normaal-0n9erkleeding
Prof.Dr G.
Y Eenige
Fabrikanten
W.Benger Söhne
Sfuttgait
Hoofddepót te AMSTERDAM: Kalverstraat 157
K. F. DEUSCHLE-BENOER.
Aanbevolen wordt de
i i
RvanderLAffl,
)!É18.
Telefoon 5730.
Vraagt prospectus.