Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAÖVOOR NEDERLAND.
No. 1440
over 't algemeen over 't laatste boekjaar
gunstige resultaten. Zoo ook dat van de
Baltimore & Ohio. De bruto's van dezen
spoorweg gingen in 1903,4, met betrekking
tot die van het daaraan voorafgaande boek
jaar, van bijna 03,5 millioen tot 65 millioen
dollars vooruit. Vooral het passagiers- en
het goederenvervoer brachten belangrijk meer
op. De maatschappij leed evenwel in het
vorige jaar, door den grooten brand in de
stad Baltimore, belangrijke schade. Daardoor
laat zich de vermeerdering van de exploitatie
kosten van 39,5 millioeu tot 43,0 millioen
dollars verklaren. De notto's bleven dien
tengevolge 2.4 millioen dollars beneden die
van den vorigen jaarkring, Voor uitkeeringen,
rente en verschillende ontvangsten werd
n millioen dollars meer ontvangen, zoodat
het voorschot, na betaling van 4 pCt. op de
gewone en op de preferente aandeelen,. on
geveer even groot is als dat van 1903/4, d.i.
Taijna drie rniliioen dollars. De bovenvermelde
ongunstige omstandigheid in aanmerking
nemende is de uitkomst derhalAe nog zeer
bevredigend. Het overschot zou toch vol
doende zijn geweest om nog 2 pCt op de
gewone aandeelen uit te Keeren. De Baltimore
and Ohio ontving in de maand December jl.
223.000 dollars meer dan in dezelfde maand
\'an het vorige jaar.
De 2e week van Januari gaf voor DenverRio
Grande 16 duizend dollars, voor de Wauash 6
duizend,.^yoor de Missouri Pacific 92 duizend,
de Louisville & Nashville 3 duizend en de Sou
thern Railway zelfs 20 duizend dollars meer
dan in dezelfde week van 1903-4. Voorde Miss.
Kansas Texas is over die periode eene vermin
dering van 30 duizend dollars te constateeren.
De laatste zes maanden brachten voor dezen
spoor weg even wel een vermeerdering van ruim
1.2 millioen dollars, wellicht in verband met
den belangrijken maïs- en katoenoogst. De
directie van de Miss. Kans. moet echter nog
belangrijke verbeteringen aanbrengen, zoodat
kans op dividend voor de eommons nog
niet Ie berekenen is. Het overschot be
droeg over het afg elcopen jaar ruim n
millioen dollars. Het dividend op de 13 mil
lioen preferente aandeelen zou een uitgaaf
vorderen van 520 duizend dollars, zoodat het
overblijvende nog niet voldoende zou zijn
?om l pCt op decommon-stock uit te keeren.
Bovendien mag ook niet vergeten wordeYi
dat de vaste lasten in het loopende jaar be
langrijk vermeerderd zijn do jr de uitgifte
van nieuwe refunding hypotheek obligatiën.
De directie gaat evenwel voort den toestand
van de maatschappij voortdurend te verbe
teren. Dat zal den aandeelhouders in de toe
komst ten goede komen. Het passagiersver
voer vermeerderde in de laatste jaren be
langrijk tengev.olge van de snel toenemende
bevolking in het gebied der maatschappij.
Volgens mijn onderzoek van het reor
ganisatie voorstel van de obligatiehouders
der Passoeroean stoomtram, geeft dit den aan
deelhouders weinig, ik zou gedecideerd/.eggen,
te weinig te hopen. Door de reductie van
hun kapitaal tot 10 pCt., terwijl het nieuw
te creëeren aandeelen kapitaal aan de obli
gatiehouders wordt toegewezen, gaat voor
hen niet alleen het heden maar ook zelfs
de toekomst zoo goed als geheel verloren!
Is dat wel billijk'.' Naar ik hoor zou een der
slachtoffers aandeelhouders namens eenige
vrienden voorstellen: lo. het
aandeelenzoowel als het obligatiekapitaal met 3o p(Jt.
te verminderen en alzoo beide vast te
stellen op zeven ton, 2o. den obligatiehouders
als bonificatie ?300 aan aandeelen te geven
De aandeelhouders behouden dan 40 pCt.
van hun vroeger bezit. Volgens dit voorstel
zou het aandeelenkapitaal twee ton grooter
?worden dan overeenkomstig het reorganisatie
plan der obligatiehoudeis. Bij de reorganisatie
der Madoera verloren de aandeelhouders
slechts 10 pC't. van hun nominaal kapitaal.
Goede toekomst is hun dus niet onmogelijk
gemaakt. Bij deze maatschappij .gaan de
ontvangsten in de laatste maanden heel wat
vooruit. Ook bij de Pasweroean komt dit
voor. En het recht der obligatiehouders om
de maatschappij te doen executeeren heeft
toch slechts zeer betrekkelijke beteekenis.
Zeer wenschelijk 't is in elk geval, dat de
aandeelhouders talrijk opkomen, persoonlijk
of bij gevolmachtigde. Daartoe wek ik bij ver
nieuwing op. Daarom is't wel jammer dat de
directie, ofschoon handelende overeenkom
stig de statuten, de oproeping voor de verga
dering op 11 Febr. a.s. slechts in tweellaagsche
bladen, het Vadnrl>m>l en de ViY»//v' Ct. heeft
gedaan. Het grootste aantal aandeelhouders
toch '/.OM buitenden Haag gevestigd zijn.
De kans op overrompeling en het gebruik
van stroomannen behooren uitgesloten te
blijven. Ook is een groote opkomst zeer
gewenscht in verband mot ernstige bespre
kingen, waartoe een onder'.oek van het tin
meieëe verleden der maatschappij aanleiding
zou kunnen geven. Sommigen meenen dat
er zelfs overwegende rullenen voor rechts
vervolging zouden bestaan.
* -*
J. v. M. te K?A. Bepaald houden. Aan
koop met eigen geld is in uw geval zeker
niet te ontraden.
Een getrouw lezer: Hoe is uw naam?
Amst., Marnixstr 409. j
Bussuni, Borneo . l
IL'l (.'tipitii/ttiiti'iinti Ir, l i:n, 'Ie l 'erei n'yin;/
V<x>i'ti:(i/ijiti- Mcrïi'h f' irt r<r,-l,trurl inef
<fr licUini/en nm den Xtnat, la-t J.fi/i r < n
ile l'lofit. door PATRIOT. Arnhem.
Stenfert Kroese fa Van der Zande, 1904.
AVij herinneren ons hoe vóór eenige jaren
op aanwijzing van ..hoogerhand" in enkele
garnizoenen gedurende de wintermaanden
door officieren onderricht moest worden ge
geven in niet-niiiiraire vakken. De leerlingen
waren onderofficieren, meest van eenigszins
rijperen leeftijd, die zich tot het bekomen
van dat onderwijs, vrijwillig moesten aan
melden. Wij herinneren ons eveneens hoe
dat onderwijs een aanvang nam en hoe on
gewoon, hoe vreemd wij- het vonden, die
lessen in niet militaire vakken, in de kazerne
eene klasse van beroepsonderofïieieren met
nu eens niet vóór zich de bekende boekjes.
met glimmend zwarten omslag, voor ons kader
veelal de eenige bron van wetenschap. Ken
vreemd gezicht, die mannen van betrekkelijk
gevorderden leeft ij 1. trachtende kenni- <>p
te doen van datgene, wat de ineosten onzer
reeds in de kinderjaren als Inin geestelijk
eigendom mogen beschouwen.
Doch wij herinneren ons niet minder dui
delijk, hoe jammerlijk die bij wijze van proef
genomen maatregel misluk 11'. De))clam.r.-U-bi:r_'
verflauwde, d;- leidingen bl"V>'U w CL'. <!-'
officieren-leeraren ontvingen eene
belachelijkkleine belooning. Aan hoogerhand" kon
worden gerapporteerd dat dit onderwijs niet
aan de verwachtingen had beantwoord en dat
mitsdien niet tot bestendiging van den voor
gestelden maatregel kon worden geadviseerd.
Was deze poging soms eene wegbereidster
tot het capitulaiitenstelsel?"
*?
Bovenstaande herinnering werd bij ons
verlevendigd toen wij de genoemde brochure
ouder de oogen kregen. Het zgn.
capitulantenstelsel" bedoelt in 't kort het volgende:
Nederlandsche jongelingen van 1(5?-24
jarigen leeftijd, die voldoen aan de te stellen
eischen voor physieke geschiktheid, verstan
delijke ontwikkeling, goed gedrag enz. kunnen,
met machtiging van ouders of voogden, zich
verbinden, bij Leger of Vloot het Rijk te
dienen gedurende den tijd van 12 jaren.
De graad van onderofficier kan zoo spoedig
mogelijk verkregen worden, maar moet ver
kregen zijn na 6 jaren dienst. Deze categorie
van vrijwilligers draagt den naam van
capitulanten. De capitulant ontvangt in de tweede
helft van zijne dienstverbintenis, behalve het
vereischte militaire onderricht, ook nog het
capitulantenonderwijs," dat geschikt moet
maken tot het bekleeden eener burgerlijke
betrekking, waarop de capitulant recht heeft
na zijn 12-jarigen militairen dienst."
Alzoo moeten niet minder dan twaalf jaren
onafgebroken militaire dienst gedurende de
beste periode van het leven de brug vormen
die leidt naar eene Rijks-, Provinciale of
Gemeentebetrekking. Het meerendeel onzer
toekomstige beambten, dienstdoend bij nage
noeg alle takken van algemeen bestuur,
voorzien van den stempel oud-gediende," als
waarborg hunner bijzondere deugdelijkheid.'
Wij gelooven Patriot" gaarne, wanneer
hij ons verzekert, dat in Duitschland
kadernood onbekend is en dat zoowel daar als in
Frankrijk het eapitulanteustelsel" zeer goed
voldoet. Zelfs willen mij aannemen dat het
ten aanzien van den dienst in onze koloniën
goede vruchten kan afwerpen.
Doch laten wij vooral niet vergeten ddt
onze Xederlandsche legertoestanden in de
verste verte niet kunnen worden vergeleken
raet die van onze groote naburen.
Veel, zeer veel zijn de klachten, de grieven,
die het hoogere zoowel als het lagere kader
van ons leger inbrengt tegen den militairen
dienst, zooals die in-de laatste jaren is ver- j
worden." Thans willen wij op die klachten
niet verder ingaan. Doch, zoolang g»en af
doende verbetering zal zijn aangebracht in
de allertretirigste toestanden die in onze
Xederliindsche militaire huishou iing bestaan, j
zoolang onze jongeling niet duidelijk leert
inzien dat hij in den onderolliciersrang een
werkelijk maatschappelijk-mittigen, zijn ge
voel van eigenwaarde alleszins bcvredigenden j
werkkring kan vervullen, zoolang kuMi 'n
wij ons moeilijk voorstellen dat hij een goed
deel zijner beste levensjaren zal willen door
brengen in eene ttnmljjiiri/je vrijwillig gesloten
dienstverbintenis.
Zeker, dreigend is de kadenviod. Hij zal
nog wel dreigender worden! Wij achten dit
een hoogst bedenkelijk feit. Het
eapitulantenstelsel" wil in dien nood voorzien en
tegelijk Je materioele belangen dienen van
zijn ca pi tu l anten."
Als zoodanig verdient de bedoeling van
Patriot" waardeering. Doch eene eventueele
invoering van dat stelsel zou moeten gepaard
gaan met zooveel ingrijpends op het gebied
van onze militaire toestanden en verhoudin
gen als wij ons vooreerst bezwaarlijk kunnen
voorstellen.
En wij kunnen onder anduren dit zeggen, j
dat men zeer ver op weg is om den
knappen ervaren onderofficier dringende reden
te geven het leger te verlaten." Dit is de
uiting der hoofdredactie, van een onzer groote
dagbladen. Met deze waarschuwing, die wij
ten volle onderschrijven, voor oogen zal wel
geen adspirant-capitulant" te vinden zijn.
liet plantje van vreemden bodem kan ons
inziens vooralsnog op on'.en killen, verzuur
den Nederland-ichen militairen akker onmo
gelijk wortel schieten. Xi>l<I,:nier.
bergen, door dr. Ant. Pannekoek. Afdruk
ken op blauw ijzerpapier, door dr./. P
Bouman. Weervoorspelling, door jhr. J.P.F.
van der Mieden. Iets over geneesmiddelen
uit vroegere eeuwen, door P. N. van Eek.
Anthropologi-che afstamming, door dr. H. 11.
van Eijk. De stereodroom uit La Nature"
Barlata, door H. J. C.?De ontwikkeling der
luchtvaart in 1904, door H. Vreedenberg.
Over de kuituur van vijgen, door K. W.
Tuinzing. De mikrofotogralie met
ultravioletlicht, door dr. R. G. Rijkens.
Oiidergrondsche mijnen, door D. S. S. Nesten van
weide- en moerasvogels, door J. Daalder Dz.
De electrolytische watreontleding en du toe
passing' van zuurstof en waterst-ifgas, door
AudréMeeuwissen. Korte mededeelingen.
Eenvoudige proeven op chemisch gebied.
Drijvende suiker, door dr. A. J. C,'. Snijders.
Dt vrije Tribune, au. l : J. L. Waleh, J n de
wereld. Jef Mennekena, Aan mijn kinde
ren. Frits van Raalte, liet vreemde vuur.
Lode Baekelmans, Spinsterslied. Piet
Koomen(, Beschouwingen. A, Dolfers.
Verzen. Roimond Janssens, Levenszorg.
Eigen Haard, No. 4: Een Toevlucht, door
M. RedeléDe Negri. IV. De Strelitzia
der Koningin, door J. K. B., met afb.
Met liets en camera in Zeeland en Vlaan
deren, met afb. Kindervoorstelling, naar
het Duitsch van Josefa Metz. Het
RijksProefstation voor Zaadcontróle te Wapenin
gen,, door J. van Slooten, met afb. (Slot).
Dr. J. Th. Cattie, met portr. Feuilleton.
Vereeniging voor Volksbibliotheken.
De Vereeniging voor Volksbibliotheken
alhier vraagt hulp. In bijna alle bibliotheken l
is er gebrek aan. Vooral midden in den j
winter is de toeloop van lezers zóó groot, !
dat de uitgeefsters geen handen genoeg
heliben, om iedereen het verlangde te geven, \
zoodat het sluitingsuur altijd ver overschre
den wordt. i
Dat er zoodoen Ie geen tijd is om wat voe- :
ling met de lezers te houden en eenigen
invloed uit te oefenen op de keus der hoe
ken, wat van zooveel belang is, spreekt van
zelf. Om hierin zoo spoedig mogelijk ver
andering te bren.'en, doet het bestuur dringend
beroep op de hulpvaardigheid van ieder, die
voor het streven der Vereeniging voelt en
eenige avonduren per week vrij heeft.
De bibliotheken zijn verdeeld als volgt:
T.ibl. J. O. 1.. S. No. 5!i, C,ove,-t Flinekstnuit. ;
Maandagavond 7H?9 uur : II < >. l.. S. Nn. ;;:;, '
Kraijenholl'<traat. Dinsdagavond 7?9; "III en
]II«, Ons l luis. Rozen-traat, Vrijdag-en Maan
dagavond 7?9 en I V Yolkskolliehnis,
,lodenbreestraat, Dinsdagavond 7'A?'.<'A uur. Men '
kan zich aanmeld.'n bij mej. Tilanus. I'n's..
l leerengracht :!hi: mej. A. Abreseh. NTV..
Pauliis Potterstraat 4 2 en mej. 10. ."-pakler,
L\')in>ii<Jin., Prinsengracht ?>.'>".
Inhoud van Tijdschriften.
De \<i/i:nr. all. X : liet Naardermeer. 'nier
2 illustr.i. door .lac l'. Thij>se.?Van varenen
kieken, (met 3 illustr. i. door,!. A. Honing.
Op de giinzenjaeht, door M. Vrij. NOU eens
orchideeën, door 10. J. Kempeo. (Oen mooi*1
vondst, (niet i Ulus.r.i, door A..!. van
Eijndhoven. Vragen en kotte medodeelingen
<>]> '/< ll'r^/le. .lan,-all. : Kiiü-tbijlago. repro
ductie naar de schilderij van Simon Mans
Moeder en kind". -- Over de maand, die
heenging, door i, van liosso. ()ver
balikkunst in ons land. door K. de Winter. De
club ..de Tien", door ! l M. Krabbé. Sientje,
schets in n bedrijf, do >r S. v. Pruttelen.
Smynia en zijne ! lolland-vlie Kolonie, i !os-v
bladen 'fit een da-jbook i. d -or M:ini-its \Vavft ui
voer!. - Illusies schets dooi1 A Kiii<' Sniomons
Bru;io'< redding, schets door (leert ruida
Carol-en. Blu-ch hei vuur. \\anneer het nog
tijd is door L'raaf Leo '1'oUtoi. ? v, rtaald .
Muziek. - Knn--!V'i!i_'. door i-,-a,i-
Mulhnirin. - 'i'ooneef -- l .i-tti-rkioi-li _' ov.'ivichl.
W;:t o!\y,o li-/' r> \\on-cMi n t'- v. cl ,1. - .M c< l
dcciini:.':! aan on'e abonnó's - D"
\hdionU(.(.,,.;,,. ,\!ol i >:; i;»_'t? .. \ >,>r on'i J ;:::d .
i1' '~* ..'-''O' l o .1 :Ul.: ] '. ' 00 f- ! 'l'oi l _' i l' ?;? i! ;;|.\i , ?
Amsterdam vóór honierd jair,
i.
Een eeuw geleden lag Amsterdam nog
tusschen zijn muren besloten en wie de stad be
zoeken wilde, moest dooreen vandepoortun
naar binnen. Kwam hij in den zomer, tusscheii
7 Mei en 8 Augustus, dan vond hij de, poorten
van 4 uur 's morgens tot 's avonds half elf
open. Doch in den winter, tusschen (i No
vember en 'il Januari werden de poorten
niet voor 7 uur 's morgens opengemaakt en
gingen zij reeds om half vijf's avonds dicht.
Dan kon men echter tot half elf nog terecht,
mits men een stuiver betaalde.
Op de Oude-, Wester- en Zuidertorens weid
's morgens en 's avonds een kwartier lang een
klok geluid, om het openen en sluiten van
poorten en boomen aan te kondigen. Zulk
klokgelui geschiedde ook aan iedere poort
zelf, eer zij gesloten werd. Om die, klokken te
kunnen bevatten hadden de poorten ieder
een torentje, gelijk het op de Mniderpoort
nog te zien is. Het luiden van de
boomklok" heb ik in mijn jeugd nog gehoord. In
IStiöhield het op, toen de. stedelijke accijnzen
werden afgeschaft en de barrières verdwenen.
In ISilöbetrok de schutterij nog de wach
ten, zij opende en sloot de poorten, waakte.
voor de algemeene veiligiieid en de hand
having van de goede orde was haar toever
trouwd. Verscheidene compagniën vormden
de nachtwacht; de personen, hiertoe
behoorende begaven zich des avonds naar het, Corps
de garde, in de wandeling Kortegaard genoemd,
en van daar Laar de hun aangewezen wijken.
/ij waren vooriien van een ratel en met stok
en sabel gewapend. Te tien uur begonnen
zij hun wijk rond te gaan en het uur uit te
roepen, na vooraf gerateld te hebben, het
welk zij ieder half uur herhaalden. Was er
brand, dan moesten zij de ..gealfecteerden'
tot de brandspuit gaan wekken, en door hun
wijken alarm maken.
Alen was over dezen dienst zeer tevreden.
Een tijdgenoot zegt: De waakzaamheid dezer
mensehen i< zoodanig, dat. men des nacht-;
met volkomen g-'Uistheid de straten kan be
treden zonder zich aan dieven of straatschen
derijen te zien blootgesteld ; en wanneer er
veel kwaaddoeners te gelijk moeten gevat
worden is een enkel fluitje genoeg om eene
menigte nachtwachts bijeen te krijgen en dat
zoo spoedig, alsof zij uit den grond opkomen."
Op Wester-, /.uider- en Ondekerkstoren
was 's nachts een torenwachter geplaatst, die
verplicht was, alle halve uren op de trompet
te blazen. Xoodra hij brand ontdekte l k-1 hij
een langdurig getoeter weerklinken, en hing
naar de zijde, waar het, vuur woedde, een
lantaarn uit.
Klke brandspuit stond in een huisje, waar
van de brandmee-^ter den slen'e] had. Hij
het ontstaan van brand ging de brandmeester
met zijn stok. van het stadswapen voorzien.
in de hand, naar het huisje, waar de geaf
fecteerde u" in allerijl t e sa men waren gekomen.
ten getale van 4o. kenbaar aan een witlederen
band met het stads\\apen. om den ai m ge
dragen. Zoodra was de spuit niet uit het
huisje of in vliegende vaart ging men naar
d''ii brand, om de premie, die de t wee spiiilen,
welke het eerst water gaven, verdienden,
zoo mogelijk machtig te worden, hdci, die
een oven of fornuis in zijn huis had. moest
daarenboven een aanlal lederen em.'iiers
onderhouden, om bij het ontstaan van brand
water in te kunnen aandragen. Des zomers
moesten de spuitgasten zich in de euis op
het IJokin oefenen, des winters, hij liesl'/ten
water, rustte op hen de plicht, de noodiire
b i ] i c n te hakken.
Amsterdam werd bij nacht, in l^uTi door
drieduizend lantaarns, op iioiilen [.alen
-'a;mde. verlicht, l'i'1 lantaarn- werden bij volle
maan niet e. ut stoken. Over de straatverlichting
die eerst de tro's der ^ad was geweest, toen
Jati v;tn der J f ev<irn haar had mu'ertcht, \\cr.j
nu u'cklaaL'd. 1'aarom natu men ecu proef
met reverbi'-res. ais die te Parijs, aan toiiuen
over de straten gespannen, opgehangen. Uit
ver!i'-h(in^smiddc! \v;i-; om-treeks 3 Mi'.' ;)og
in de buitenwijken van Amsterdam te zien
l>e waterverver^ching liet in IS'M evenveel
te wensehi-n over. als thans. Allerlei vuil
word in het Hater der grachten geworpen:
o-n dit misbruik te keeren had de maui-traat
hooge palen doen plaatsen, waarain een keur
gehecht was die de sebifdigeii met zwaie
s'r.iilei) -H'iireigde. Een tijdgenoot ze_:t echter:
..Men heeft juist op deze plaatsen de vuilnis
der geheelo \\ijk bij elkander, alsof' de keur
medebracht di'/rlvc daar te verzamelen
Voor het onderhoud der boM rat itii!. die
uit veldkeicn voor de rijwegen en uit klinkers
voor de voet paden l H-si oud. l.Verd een bela-l ir, j
op d" \ a-te L'oederen L'e!n-\ en. ilie al- ..-t
:aatireld" bekend Ma.-. Nier hout ve-Oers zorjden
voor de 'oooin. n op grachten en pleinen.
'lüJaargang. L'1.) Januari 1.907).
Red.: C. H. BROKKKAMI', Damrak 59, Amst.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betredende, te richten aan bovenstaand adres.
Probleem No. L'(>, van i i. van Leeuwen. Amst.
/ vart (11 schijven en l dam).
hallen in de Nes, op de Hcerenmarkt, op
de Botermarkt en op de Westermarkt ten
verkoop brengen. , Vele artikelen mochten
niet anders verkocht worden, tenzij ze eerst
van stadswege gekeurd waren.
Niet alle goederen mocht men doen be
handelen naar welgevallen. Turf-, bier-,
kalk- en korendragers werden door de stad
aangesteld en hadden een monopolie, gelijk
ook de wijnroeiers, de laken-, linnen- en
kolenmeters, benevens de waagdragers.
In 180.Ïhad Amsterdam 217.000 inwoners.
Een schrijver uit dien tijd zegt: Zelden {
heerschen besmettelijke ziektens binnen Am
sterdam, ofschoon vele meiischen in het
voor- en najaar, maar vooral als de winter
zacht en vochtig is, door zinkingkoortsen en
verkoudheden worden aangetast. Men vindt j
ook veel voorbeelden van langlevenderi en
beweert zelf-*, dat de onaangename dampen
die in den zomer door de grachten worden
uitgewaassem l, voor longzieken heilzaam
zouden zijn." Maar om gezond te blijven,
moesten de Amsterdammers geen water drin
ken. In 18(15 gebruikte men zuivere en
onvervalschte wijn, soms vermengd met
minerale wateren of met het uitmuntend
Utrechtse!) bronwater, hetwelk men zich door
de schippers liet bezorgen." Om zijn gezond
heid te behouden nam rnen des
voorjiiddags een klein glaasje morgendrank of likeur,
des avon Is een glas punch " Men zag in
het tabiikrooken een behoedmiddel tegen
zinkings, hoofd- en tandpijnen."
Het was te begrijpen dat men het op het
Auisterdamsche water niet voorzien had.
Want het water uit de regenbakken was
loodhoudend, en veroorzaakte rhumatieke
ongesteldheden," terwijl het water, dat in
schuiten uit de Vecht bij Weesp gehaald
werd tot hevige buikpijnen'' aanleiding gaf.
Als het besloten water was, kwam de ijsbre
ker in werking, die door SO paarden van
Weesp naar Amsterdam werd getrokken met
de waterschuiten achter zich.
In 1805 diende het stadhuis op den Dam
nog voor zijn oorspronkelijke bestemming.
De hoofd-ollicier of schout, d:e zijn kantoor
had boven de schepenzaal, zorgde voor de
openbare veiligheid van personen en goede
ren, deed de doodvonnissen en andere straf
fen ten uitvoer brengen en gaf vei lof tot het
arresteeren en het doen van explootcn. Hij
had drie on lersehoiitcn en la! van
gerechtsdienaars tot zijn beschikking. De negen
schepenen spraktn nog recht zoowel in bur
gerlijke als in strafzaken. Zij zaten onder
het kantoor van den schout, in de tegen
woordige troonzaal, waar nu gedanst wordt.
De Kamer van Kleine Zaken, bestaande uit
vijf commissarissen, deed recht in de zaken,
die hoogstens iioi) gulden bet rullen. Dit
college zetelde in haar oude lokaal, aan de
zuidwestzijde van het stadhuis De vier
Commissarissen van Huwelijkszaken en
Injiiricn teekenden, op de
tn-schenveidieping. naar de zijde van de Nieuwe Kerk,
de huwelijksverbintenissen aan, en gaven
vonnis in alle geschillen, of aanklachten
wegens beleediging of laster.
Onder haar deed de Kamer van Assuran
tiën, A varyen en Zeezaken. bestaande uit vijf
commissarissen, uitspraak over alles, wat de
zeeverzekering betrof. Naast, de Assurantie
kamer zetelden aan de Damzijde de Wees
meesteren, en naar den N. Z. Voorburgwal
toe de heeren van de Desolate IJoedeikainer,
terwijl de Rekenkamer in het vertrek op den
hoek aan de noord-westzijde de gelden, als
borgtocht gegeven of aan onbekende eigenaars
behoorend, bewaarde, en de belasting op
paarden en rijtuigen inde.
(H'-v/f i;'i-n,l;/(l ) A. W. WKI^MAX.
Wit i l 2 schijven i.
Oplossingen moeien binnen 1-1 datren op
gezonden worden aan bovenstaand a'lrc'S.
< bploSMng van prolm cm No. 25;
Wit !5-!o, ;;(:;? i, 49- l:;. 37-3!. 2--23. 21-17.
IU 27, l l -l-l i3-3-v 25-:;!
Een prachtvolle opsluiting en hiervoor een
compliment aan den auteur.
DE PIMP.I.EMISÏ. IY,-r../,;i.
Nu is het wi (h-r toegestaan om de praktijk
aan de theorie te verbinden en handelend
op te 'treden. NV ij spelen dan l -? l 2 als eerste
zet. waarna ''.wart Weder t\\ee varianten kan
ontleden, '2:\ ,11 < n :',f- In.
NV ij /uilen eer-t 3il-;ll onderzoeken om te
zien of hiermede de reiui-e kan verkregen
worden. NVii i- gedrongen om 2L':3il te
slaan, waarna /.wart vervolgt uu t :;4 39.
Nu zien \\ ij diiidclï]k dat \\ it 3il-27 moet
spelen, om te beletten dat. zwart de ruit -l>
bemachtigd en iredwungen wordt om op 11
te eaan. en dit behoeft du- niet verder ver
klaard te worden.
Ais \\i| nu e * en nag;i;in \\ at (r kan gebeu
ren indien wil 12-7 speeli, dan zien wij
-poedi-_i' dat hij een tempo tekort ko ut :7-l , en
z\\ar! jui-t tijd '_rcnoe'_:' iu-(-lt om
te'uit^uap]'en. NN'ii is du> g'-d A oiiL'eii om :.jr.2_' te
spelen, uil hij niet direct de \v':u-ikan> laten
.-iipj.e;!. indien ::\var! i.u ne-; ; .-.10 \ crvol^t.
dun b re; i jeu \\ n de \vi: 11 , ia u i . >p ó en d ..\
in;.'i n . v.ait ??',; op 15 ;e ua.in. \\ luirna wi.i het
de witte schijf 12 de insluiting belet. (Dit
noemt men een ondervariant), hij speelt
dus 44-49. (Dam).
Nu zullen wy nog even onderzoeken of do
zwarte dam gedwongen kan worden, want
bij de minste vrijheid die wij hem geven,
zal hij ons zeker ontsnappen. Indien wit nu
12-7 speelt dan kan zwart niet op de lijn
49-1 (i blijven; hij kan ook niet op 35 gaan
want dan oll'ert wit hem twee stukken 22
en 7, en vangt de dam op 11 ; hij is dus
gedwongen om op 4'! te spelen, waarna het
duidelijk zichtbaar is dat wit met 7-1 moet
vervolgen, om aan zwart het verlaten van
den korten vleugel te beletten. Dit eischt
dus geen nader betoog.
Na 7-1 heeft zwart maar een vrije zet 40-Uö,
en liet is niet moeilijk te zien, dat daarna
met 22-17 van wit, hij het centrum nog niet
kan bemachtigen, want dan krijgt hij twee
dammen te slaan en is verloren. Hij kan
echter thans terug op 49, als gevolg van den
laatjten tempo-zet 22-17.
2su heeft wit reeds een fijnen tempo-zet
afgedwongen en niet 17-2 L belet hij dat zwart
terug gaat op 35, omdat nog altijd het offeren
van twee stukken dreigt. Zwart is dus gefor
ceerd om op 44 te spelen, daarbij eiken anderen
zet hij direkt verliest.
Thans zien wij een lichtstraal blinken, want
indien wit nu vervolgt met 1-0, dan moet
zwart op 40 of 35, daarna spelen wij w O 44..
z 40 of 35: 49, w 21-27 en zwart is onherroe
pelijk verloren! ( Wordt ervolyd).
CORRESPONDENTIE-WED STRIJD.
Tabel der gespeelde zetten van Zwart.
^P'.r'r- «H t^ ? Q r- M > ; O
W «H
Wit moet spelen.
; Voortzetting van partij :
. 4. -) 11-lii, A 25: l-l '
2;:. K 2i>:37, D42::)l, K 28:I 7, D 31:22.
K 11-17, D 22:11
2n. D 29-34, l' 4H:29
27.(i 14-2M, I' 25:14
31). M 21-2Ü, I- 25:14
:',7. l'. 4-!». (T 2il:17, H 11:31, <J 3r,:27
-10. J 4-9, (?> LM: l 7, .1 l 1:31, (i 3ü:27
?l"). E 3-9. Il :',1:4, K. l 1-17. H -l :',!,
K S-13. H 3::l. E 12-1S, II 4:11
49. P. 21-2'! .! 25:1 t
5-1. N 23:3-1. J 3ii:39
.Ml. C 10-14. K 2(i:i7. C II::',!, K 3(1:27
59. .1 4-9, K 2H:17. J l 1:31. K 3ii:27
114. II 1-1-20. L 25:1 4
H9. 1-: 14-2H, M 25:14
71. J 7-11. M 25:1 l
7s.M2l-2ii. N 25:14
J. e l W,
iiniiiiiiiiMiiiiimiiiitiiiiHiiiKiiiiiiii
INGEZONDEN.
??: De Bcnrs te Aistsrilain.
De heer .1. R. de Kruyll' heeft een boekje
doen verschijnen ter verdediging van zijn
houding ten opzichte di r Amsterdamsche
beiirsipies'ie.
Ui dit boekje zegt hij, dat ik hè.n een
uitdrukking heb toegeschreven, die hij niet
heeft gebeziil. 'foch kan men haar. blijkens
mijn aanteekeningen, in het weekblad l'n
A nixtiTilii,-mi: i van 3 Mei l,ss-t vinden.
N'erder zegt hij. dat aan een latere uitspraak
de woorden ..die wij hadden" zijn toegevoegd.
Die toevoeging heeft inderdaad plaats nehad,
d H-h de. beteekenis van den zin is daardoor
niet veranderd.
.Mij wa- hei voorgekomen, dat de heer De
Kru\ il in zake de questie een weifelende hou
ding had aangenomen. Hij zelf beschrijft aan
het slot van het boekje zijn houding aldus:
Nooit heb ik het Danira % tusschen de
Papenen Oude Bril .j-tegen afgekeurd als empla
cement, voor een daarvoor passend Beurs
gebouw. Ik mag verreweg de voorkeur
gegeven hebben aan den Dam, voor dit
denkbeeld geij\ erd hebben en menig openbaar
pleidooi hebben gevoerd, het betreurd hebben.
dat het Damrak werd volgegooid en zelfs
mei'1 geadviseerd hebben om liet wee"'r uit te
graven, elk ander geschikt terrein, dat het
I >a i u ra. k kon on' la-ten, zij n bij gevallen, zoi idra
daar kans toe \va< -?iu betrekkelijke!! zin
het. Damrak elimineerend, zoodra er ernstig
sprake was van \\at beter*?toch ten alle
tijde ben ik m ij/.el l' gelijk gebleven."
'fui-scheii zulk zich zelf gelijk blijven en
wei'eleii i- te weinig voi>chil. dan dat het
noodij: \vus. u'eilik d.' lieer !'e Kruvil deed.
een o -'elsje vall \ijt' en tachtig blal'ijdcll te
doen vei-s.-hrnen. o:u het verschil düidehjk
ie maken. A. 'V. \\ KI?-.- -iAV.