DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1441 ondergeschikte zijn persoonlijke denk beelden mag hebben. Dit toch is nergens verboden, wat dan ook volkomen in strijd zou zijn met het gezond verstand. En als nu eenige personen te zamen willen komen, om onderling van denkbeelden te wisselen en daarbij van tijd tot tijd vreemden uitnoodigen met hen samen belangrijke zaken te bespreken, dan mag een meerdere zich daarin niet mengen, al zou ook die vreemde hem onsym pathiek zijn. En dit nu is thans wel gebeurd. Neem aan, dat het legerbestuur een zekere richting verkeerd acht, dm mag het déaanhangers van die richting niet lastig vallen over hun denkbeelden, mits zij hun dienst behoorlijk doen. Het Rijk toch leidt jongelieden op eenigszins wetenschappelijke wijze op tot officieren en geeft daarmee dus te kennen, dat het wenscht, dat zijn officieren zich een oordeel trachten te vormen omtrent de zaken hun beroep betreffende. Wan neer verschillende inenschen naden ken over dezelfde zaken, zullen zij toch uiteenloopende meeningen krijgen. Het legerbestuur moest dit eerbiedigen, doch het doet dit niet. Was het legerbestuur zoo vast over tuigd van de juistheid van zijn meerlingen, dan zou het moeten trachten onjuiste denkbeelden van zijn (denkende) officiereu door -kracht vau redenen te bestrijden en niet door kracht van ge ia.g, of achter uitzetting der andersdenkenden. Wat bereikt het door de tegenwoordige wijze van optreden? Dat energieke en voor hun overtuiging uitkomende mannen het leger zullen trachten te verlaten, wat dan nagenoeg allen ge lukken zal. Van de officieren, die over blijven zal een klein gedeelte bestaan uit energieke menschen, wier denk beelden samenvallen met die van het legerbe&tuur, maar do meerderheid zal zijn samengesteld uit flauwhartige figuren, die geen meening hebben of die er niet voor durven ui'komen. Het is een grief, die reeds meermalen is geuit: de rechtstoestand van de officier is niet behoorlijk verzekerd. Hij is op genade overgeleverd aan eiken meerdere, ook aan hem, die hot met vrijheid van denken, zoo nauw niet neemt. Krachtig moet worden aangedrongen op een ernstig, onpartijdig onderzoek van de zaak Reitsma. * * Het louwvall'g kastee1. Het Assensch luitenantsdispuutgezolschap pardon, de dito debatingclub zoo iets heet het immers, nadat al \vijzc hoogerhand"' aan de/o verderfelijke, revolutionnaire corporatie don kop heeft ingedrukt, bracht heel wat journalistieke pennen in beweging. Wat verbeelden zich tagonwoordigdio jonge officit'uen wel ? Discuteeren over legertoestanden! Een eigen opinie er op nahouden? Kun je begrijpen! Die mogen wij, ouderen, die al een kwart eeuw en langer ineeloopeii, nog niet heb ben. En als je denkbeelden afwijken van die van je meerderen, och, wees dan zoo wijs en breng ze spoedig en maar heel spoedig ook in harmonie mot de hunne. Geloof mij, dat is je tegenwoordig maar geraden, wil je tenminste niet heel veel kans loopen, den militairen nok te breken. Wil tnen weten, waar het in de officierswereld boven alles op aan komt? Zeemanschap gebruiken, weten te geven en t i nemen, tact. handigheid, slag van dienen! Doch, vooral geen eigen opinie en zeker geen die in bescherming neemt datgene, wat den superieur ongevalli»; is. JS'ict zijn vóór k.orten oefentijd, vóór een volksleger, zeker niet vóór do instel ling der viermaandcvs; evenmin gunstige gezindheid jegens het overigens reeds aan aiiemie kwijnend reservekailer. in n woord: slag van dienen.'' Alles vermijden wat den chef ongevallig is en bovenal: dezen nimmer bloot stellen, op zijne beurt ouk maai- óénc aanmerking te krijsen. Oefeningen, zeer zeker, noodig zijn ze en nuttig kunnen en moeten ze zijn. doch, ook die weer ondergeschikt aan do wijzere inzichten der meerderen. Initiatief botoonen. Ja, maar ook dat weer gericht" met de hoogere ideeën. Er bestaat in do militaire wereld een soort flinkheid of liever een scliijn vertoon daarvan, gebaseerd op de zucht om den chef te behagen. Wie die flinkhoidkan betooncn, neen maar, prachtig hooi1, die heeft den slag al aardig te pakken. Decanieters gouden kraag mitsgaders tal van firmamenten zullen in de toekomst sieren diens Heren hals. O, jeugdige onbezonnenheid der Assousche luitenants. Wat waait ge heerlijk, benijdenswaardig naïef en vertrouwend! Uwe militaire onsehuid zal thans wel een gevoeligen knak hebben gekregen en uw vertrouwen.... Voor u hopen wij, dat dit ongcsehokt moge zijn. * # * Zal nu nog geen enkele stom uit de Volks vertegenwoordig! n g opgaan, v ra aonde, neen ci.-'ctiaidc helder licht over liet optreden der militaire autoriteiten in deze ? Van waar toch die lijdzaamheid onzer afgevaardigden, wanneer liet legerzaken geldt ? En waarom, dat zirh-orgoedig-bij-ncerleggcn als - /..mals ge bruikelijk is in antwoord op eene inter pellatie een hooghartig, nietszeggend be scheid wordt gegeven Y Omdat men er zoo weinig Nerstand" van heeft. Maar is het dan geen duro plicht, te zorgen, dat het verstand" ver kregen wordt ? Waarom kunnen onze volksvertegenwoordigers zich aangaande militaire toestanden niet even goed doen voorlichten als zij dikwerf gewoon zijn te doen, wanneer het andere aangelegen heden betreft ? Met wat goeden wil is in deze alles te bereiken en mits flink aangepakt kan geen enkele militaire toestand den waarheidzoekenden afgevaardigde verborgen blijven. Doch, .steeds gaat het op dezelfde wijze : de oorlogsbegrooting wordt aangenomen. Voor eene zaakrijke, degelijke behande ling der onderdeelen oirbreekt de tijd, of liever: daarvoor gunt men zich dien niet. En nauwelijks zijn de milliocnen gevoteerd, of de roestige ophaalbrug over de gracht die het middeleeuwsche militaire kasteel scheidt v.m onze moderne samenleving wordt knarsend opgehaald en wee dengene die het waagt, de ringgracht over te steken, over den hoogen muur te kijken en een onbescheiden blik te slaan in de ongeluchte, dutte, naar schimmel riekende zalen vau het bouw vallig slot. De bewoners daarvan, zij durven niet praten met hen, die daar staan in het volle leven, aan gene zijde van het diepe water. Als zij het doen, dan geschiedt het fluisterend, geheimzinnig, bedekt. De slotvoogd is hardvochtig en bitter hard maakt hij het lot van hen, die zich ver stouten klachten te uiten over onrecht vaar dige behandeling, over gemis aan welwil lendheid, gebrek aan belangstelling in hunne aangelegenheden, over te weinig lucht en ruimte. Het karig loon moet veelal in de behoeften van vrouw en kroost voorzien en de werkzaamheden, die op het kasteel worden verricht, zijn van zulken aard, dat zij geonerlci geschikt heid aanbrengen voor arbeid aan de over zijde der breede gracht. Integendeel. Wie te lang op het slot dient, wordt geheel onbruikbaar voor elke nuttige, productieve inspanning daarbuiten. Want, wat hij daar opdoet, wordt in de groote menschonmaatschappij slechts een vernisje srenoemd, een ondeugdelijk glansje, dat maar al te dikwijls blinkenden weerschijn verleent aan de meest verrotte dingen. Otu dat alles zien de kastcelbewoners reikhalzend uit naar niiiinn'it die den moed zullen hebben den slotvoiigd ge biedend toe te roepen: Werp open de deuren en vensters van uw bouwvallig kasteel. Demp de gracht die het afscheidt van de buitenwereld. Doof niet langer in uwe ondergeschikten elke uiting van zelfstandigheid, van nieuwer denkbeeld, van karakter. Kwel hen n;et meer met allerlei plagerijen, wanneer zij zich het recht toekennen ook eens dr/en inzichten te hebben over den bouw en de inrich ting van het vervallen slot. .Bouwvallig is het in do hoogste mate. Onbetrouw baar zijn de fundamenten. Met steeds meerdere moeite worden telken jare, de onrustbarend stijgende onderhoudskosten toegestaan.... Die /iHtinu'ii, naar wie zoo verlangend wordt uitgezien, zij wonen op het Ilaugsehe Binnenhof! Mar*. Over Rotterdamsche politiek. U hebt me daar. waarde Redacteur, in uw laatste nmnniüi1 ecu strafprodikat ie gehoudon over de euteute" tusschen de imioliberalüii en vrijzinnig-democraten, oorzaak van vreugde bij ZOON cel ministers-in-spë, die waarachtig niet voor do poes was! Hier, to l'ottordam, althans, heeft menig eer/aam vooruitstrevend- liberaal, en memoeen die zich bij vergissing \rijzinnig-domocraat noemt, /ondagmorgen, toea uw stak" gelezen was, liet hoofd geschud, en gezegd : die (iroono, dat is toch altij l neer 'n malcontenr, IK'-! Die kiinnca /e 't nou nooit naar den zin nutkeu! 't (iiug uu /.oo mooi, /oo een.... !'n daar komt-l \veer niet i! reprimande, zóóscherp. zóó afkanmiend het moeilijke werk van meneer Knrgosius, die zeil'.- Treiib getornd had ea Van ('JU1 uit z'n hand liet eten! Maar toch zo zaten d'r mee verleden, on toon 7.0 .Maandag op 'h' l>eurs kwaaien. on hier en daar de gesprekken or o\ er liepen, en de hoor Voogd, die in /.ijii Weekblad de ontente zoo vurig had \ 'ordodigd, en toch «l zooveel tegenslag had gehad met ..Vooruitgang" on met do lui in de Witte do W ittstr., troost zocht in /ijn wanhoop, kon men toch niet anders zeiden als: ja, half-en-haif licet't-i toch gelijk, je /al met do socialisten on met de oud-liberalen heel wat wei k hebben! .Maar hoe kan je d/r d'r nou hij krijgen!- ])e oud-liberalen willen van 't algemeen kiesrecht niets weten, en de socialisten, nee, zou1, daar kan jo toch geen coalitie mee sluiten! Da's immers al te gek Kntin. u hebt heel wat consternatie in ons vrijzinnige kippenhok gebracht! Ku ware hot nu dat alleen, wat ik tl had te vertellc-n, ik zou n waarlijk om geen plaats ruimte lastig vallen. Maar er y.ijn twee redenen, waarom ik mij voroorhmf, er iets van to zoggen : l1', omdat de Kotterdamsclie verhoudingen volkomen uw critiek op de ontento bevestigen, en Jl". omdat de ontenle te Rotterdam een wanhopigen toestand in 't k-ven dreint te roepen ! liet /al u wel reeds bekend zijn, wat er hier de laatste weken is voor:je\ alie.i. (leen kleinigheid! liet clubje mm of meer be langhebbende en i>eljingl;ri|gondo |ier.-oneu. die tut don kring der kamerleden behooren. had weten gedaan te krijgen, dat de .ommissie, die uii/c machtige en dnorslaggevemle kics\ereen. . \ ooruituan^ " luid be noemd om Ie i'urmuleeren hel begiii-ol der \ ereeiiiiiing, /icli \ erklaardu vóór aluomoi n kiesrecht i-u : rumi w el.-lierz,iriii!i j, om een blanco artikel te krim'rn de \ourwaarde, waaronder, in < nie;itc. volkomeiie samen werking \erkreuen kun worden. Afgesproken /aakje. natuurlijk, h:s--,-hou mr. i o k en mr. jjorgosi'u-. 't l,eek in cl mooi. l iet ]!i)tterd. Weekblad sprak alreede Je vurige hoop uit, dat zulk een kloek besluit"' ge nomen /ou worden, waardoor vruchtbare samenwerking straks gewaarborgd" zou zijn. Het blad spotte al met do A. J{. ('t., die in haar hemd bleef staan, nu de ondlineralen met don grooten hoop meegingen Eilaci! Het W'eekblad had to vroeg ge juicht! J)e oud-liberalen van Rotterdam vinden nog altijd hun mondorgiun in de N. K. ("t. Enfin?de debacle kwam! Kr was op de groote soos blijkbaar over gesproken. Men kent mr. Fock als iemand die wel vooruit" wil; Plate zat ook in de commissie en die tuurt zich blind op do TariefVet, terwijl het (lorde lid 'n vooruitstrevend haartje op z'n hoofd had, maar dat ging zoo niet! Voor mogelijk succes kon Voor uitgang' toch niet meewerken, Jan Hap naar de stembus te brengen! Jn 1904 ver klaarde 7,0 zich nog tnjcH urgentie, daarom had ze nog wel Muller tegenover Van Kaalte gesteld. En nu ineens voor een blanco-artikel? Dat zou de traditie en het karakter van liet Itotterdatnsche oud-liberalis'me, door Hees en de X. J!, ('t. /oo fier verdedigd, eenvoudig te grabbel gooien zijn... . Dat nooit! En ernstig maar beslist, als het in zulke oogen blikken past, kwam dan ook mr. Keepmaker op de vergadering waar het revolutionaire voorstel der Oonimissie in behouden haven gebracht zou worden, namens een groot aantal leden zich tnjai de voorstellen van de Commissie verklaren, dat liet aannemen van deze voorstellen de afscheiding van een aantal leden dezer vereeniging ten gevolge zou hebben; er geen aanleiding was, zich over dit punt, waarover zooveel meeningsverschil bestaat uit te spreken, en de oude kiesrecht-paragraaf moest blijven gehandhaafd. En wat deed het bestuur!' Tiet verklaarde, dat het dan maar m t het oude artikel, dat de kiesrechtiiitbreiding uitstelt tot St. Jutmis, genoegen zou nemen; dat dus de kiesrecht-kwestie uitgesteld zou worden tot nii de verkiezingen, en iinm als de meening der vergadering aan, dat door Vooruit ga.n g" ook candidaten kunnen worden gesteund, die zich ten opzichte van het kiesrecht op de basis van het hier voorgestelde bewegen." Xeemt iiitusschon aan...!" Men moet goed begrijpen, wat dit zeggen wil. Voor uitgang", do machtigste liberale kiesvereen. die in eenige districten hier de meerderheid beheerscht, verwerpt uitdrukkelijk d ? coalitie-voorwaarde, omdat do groote meer derheid le.ijt'ii algemeen kiesrecht is. Xc behoudt zich (ld rrij!mij/ voor, óók candi daten te steunen, d'ie wél voor alg. kies recht zijn. Maar indien de meerderheid van Vooruitgang" nu eens er voor hr.il<nikl, om vo jrstanders van alg. kiesrecht te kiezen, en Van K lalto en Do Klerk in don steek laat, ou in \\ llint/.ea stelt om Mees to ver.angon \\at moet er dan van Rot terdam terecht komen! Ik vraag u, waar Ie heer hoofdredacteur, wat moet ei' uit zulk een toestand groeien j' lladde de commissie ni'-fn voorgesteld, dan ware or ook nii't-t verworpen. Ka het voorstel i'i'i'ii'ni'iii'ii is, is nog eens uitdruk kelijk verklaard gouo^den, dat de oudliberalen, zonder wier hulp to.di do coalitie itii-tx kan beginnen, is :/c;/,1/? algemeen kies recht ! Want zooals de oud-liberalon to Uotterdam er over denken, zóó denken ze ook elders er over! Moesr nog bewezen worden het jammer lijke van deze coalitie voor een /in.-n/ir/e Ie ize, door n reeds zoo klommen l betoogd, dan heeft tui reeds, in 't allereerste begin. dit bewijs geleverd. K o t t e r d a m. l'. Eet IJÏD in de MM. XIII. De iirnk'e aan bet waarnemen mijner betrelvkinir in de reisje, ni.und vau !iet jaar verbonden, is voorbij, xui d;il ik tbans de pen weer kan opnemen om mijne beschou wingen in dit blad voort te /etten. Al wat hier in den laalsten tijd is voor gevallen, waarover reeds in «ie x'i'oote bla den -.veid gt?ch reven. IK cfl slcclits lievestiud wat ik bij ren vorige f;rlegenlicid uitrrnzettr. d il namelijk d.i grcst der oude Abderieten nii \"our u'ued in dii \-ulkj).1 ^cbijnt rvuveu rit zijn nutmir'.i.ikc ui'ing vindt in u,band'- ingrii v;ui den raad. niet iicl minst in die \Mll bei d:Mcl;j Usc; i besiiuir. Aaiej-'/ii n ik .uvciiszin- de laak van krunirk-cl,rljvrr op mij in-b ^eiKimcn, il->chnij' bepaal tot eeni;,'e on! 'o? .rzrmin<;rii over de toestand,-u in bet ab_'emt-cn. kan ,k mij ook thans beperken tut enkele opmerkingen, die baar unlsuum dankt-n aan het crootr verschi! tu<s''!ii'n de levenswijze en vooral d.-levens opvatting van mijne tegen u1 oord i/o oinu'Pvinu' en die van vroegere woonplaatsen, welke toch oni:(^veer gelijke belanden hadden. De drie elementen: publiek, rua l, dajrelijksch lirstuiir, die voor ren goeden gang van /a:<r:i bcbourcn ,-amci; te werken, komen hier voortdurend in bot.-inj.'. (lei-n der dii"tuort zich aan wat eik der beide undi re duet of wenscht: van harmonische saaiensteinniiiij; is grcn sprake; van daar de ge volgen, die zo*.)vrel opsjtraak in de pers vcroor/akcii. AllererrHt de zaak van den archivaris, een van de weinige werkelijk verdienstelijke ambtenaren der gemeente, die liet outw ikkeld publiek aan zich heeft \rrpliciit duor /.ijne hmidelingcn en irrscbriftrii. De meerderheid van i,el ilagt'lijk-cli besuii'.r wil in-in volstrekt a's den /ondcliok in de woe-jijn sturen, Kouder da! ooi! de re len voor di" bittere vervolging op vuM'iendc wijze is uiteengezet. Dr laad uil daaraan niet meedoen, maar ook niet in coijllict komen met zijn iv'-luur en bepaalt zich daarom, in plaats van krachtig op te treden, tot lapmiddelen. -N<"_' i< dr zaak niet tut bi lnnirlijke o,p'ossin^r L'rkinnru. want baidnekliis; liiijf; i.i1! da^i ?' i i k -,-: i be-'i:i;; u:j /ij;i (.('iitiiaai iiji^cvaiie 'Mreniii'^ en hr.K-iikt :iiua (-i u :! \'i licliien ('in zijn br- ui! «looi1 ii- driivi-i1.. wrli wrlrmlc dal i'cn :-i\\a-;l-.c rn \-oo,' eik <.>i'iiicl t'cruudcinzrndr laai ten sloi l e v,/m1 /ij r. '.'. i! zal i -uiiirn. !',? j' h'icind'1 ;i i c ;'! ,?; iaa!. Uiii i n'i'.-oi .ui i; k '.'?ilvkei.d. /iai hc-i ~;., ?:.(,, 'rr ?., o: dm. maar i. in ??}: \, o.::ii -':', i'i ?; ? l ? . .;.<?:,' 'd; r'; hcrl aalpersorganen is gebleken, heeft gekozen. eet't het werkelijk het voornemen het ge meentelijk ambteniiarspersoneel te ontdoen van onbekwame, voor zijn taak niet berekende elementen, dan zou het zijn kracht kunnen tooncn, en, van de zijde zoowel van den raad als van liet publiek, medewerking onder vinden. Maar ook hier handelt liet als de schoolmeester, die, niet bij machte om zijn verloren gegaan gezag te herstelen, in woede ontsteken een mijner leerlingen bcetpakt en afstraft, terwijl dan blijkt dat hij een on schuldige heeft gegrepen! Ware de raad krachtig en eensgezind, hij zon beginnen met wethouders, die zich zoo weinig tot samtnwei king bereid toonen en zich zoo weinig om het aanzien der gemeente bekommeren, naar buis te sturen en anderen te bei.oemrn, die bnn taak op waardiger wijze weten op te vatten doch waar dezen te vinden? /.ij moeten immers uit de raads leden worden gekozen ; indien nu hier geen geschikte perst nen, die bekwaam en tevens bereid zijn tot het opvatten d -zi r taak, wor den gev< nden, dan moet men zich immers levredui stellen met wat men heeft en dee moedig het hoofd buigen, uit vrees van in nog erger toestand te geraken ! Hoever het bij deze \\anvrrhonling reeds is gekomen, blijkt wel uit de discnssiën over het vrrdespalcis, dat niet ten onrechte twistpaleis" wordt genoemd. Na al wat daarover reeds is gesproken en gesproken, kan ik de zaak thans voorbijgaan en mij bepalen tot het wijzen op de eenige goede oplossing: de plaatsing iu /orgvliet. _\u in vroeger dagen de raad uit krenterigheid (nadat de minister van b;imenlandsche zaken deze uitdrukking iu zijn oflicieele memories niet versmaad heeft mag ik haar hier wel overnemen), het bezit van dat heerlijke park heeft laten glippen, laat stijfhoofdigheid, die gemeenlijk met on bekwaamheid en eigeuwaan gepaard gaat, niet toe hierop terug te komen, terwijl toch nog altijd de gelegenheid openstaat om voor redelijken prijs een voldoende plaats voor de stichting in het pai k te verkrijgen. Jn den raad is nu openlijk uitg.-sproken, dat hij niet heeft te letten op, noch zich te storen aan ingezonden stukken van dagbla den; geen wonder dat het publiek zich zoo weinig stoort aan uitspraken van den raad eii zijn dagelijksch bestuur. Dit is nog niet lang geleden duidelijk gebleken. Naar aan leiding van schandalen, voorgevallen onder de schoolgaande jeugd, werd iu den raad een interpellatie uitgelokt, die door den wethouj der van onderwijs werd beantwoord niet d*3 i uitspraak : dat zij geenszins gevolg waren van co-edncatir en geheel buiten onderwijsver- | houdingen stonden. Een nauwkeurig onder- j zoek had hem in staat gesteld te verklaren, dat. uit niets is gebleken, dat uok maar in de verte een of meer leerlingen van het ! gymnasium of de vier hoogere burgerscholen bij het geval betrokken zouden zijn. Jn den meest beperkten zin genomen, kon de wethouder aldus naar waarheid gettiiicn, want de schuldigen waren geen leerlingen j van dezelfde openbare scholen. De schandelijke teilen, die het onderwerp van alle gesprekken uitmaakten, waarbij nauwkeurige inlichtingen met aanwijzing van naam en plaats werden gegeven, waren niet l bet gevolg van cu-cdueatie op ren der open bare scholen, waar meisjes on jongens op de | t-choulbanken derzrlfdr klas plaats nemen. \ eel eer waren zij bet gevolg van bijzondere inzichten omtrent opvoeding, in verband met spurt en haar aankleve, zooals ik dit reeds in een vorig schrijven schetste. Jn elk geval werpen deze schandalen als uitingen van zulk een opvoe Jingsstelsrl een eigenaardig licht op de opvatting van goede zeden en gcwoontrn, die hirrin vele klingen i heerscbt. en in ruimer geest moet genomen worden dan de genoemde- feiten aan liet licht brachten. Wanneer in Frankrijk inbreuk op iroede zeden ui gewoonten voorkomt, wordt daarvan i dooi' dr da.'bhuk n zooveel beweging gemaakt, | worden de feiten zoo openlijk besproKen en in bijzonderheden blootgelegd dat de liedrijvrrs voor gin d aan de verachting van allen, die goede /.eden op prijs stellen, zijn ovrrgrgeien. Jn Kngclan l wordt een ieder, die be kend staat als een oii'.edeiijk leven te leiden, uit goede kringen geweerd en heelt zijn in vloed op het publieke leven verloren. Doch hier gaat het anders. Schandalen van /rdrlijkrn aard \\urd<-n zuuveei mu-'ebjk onder drukt, da.irovrr slechts l lui -lerend uvsproken . Suhijnlu-i.igheid verbinden de verspreiding; zoolang bel onheilig bedrijf stil kan worden gehouden en bedekt wordt door ren correct optreden, b b ft de- vu! m gri\d en kan de bedrijver /.irh in xijn krim.1" ongehinderd blijven beween, i I ij kan zells opl reden in het openbaar, voi.rdi.-cir,-], i, oud. n. het volk toe spreken en lot on! v. ikkeiini; aan.-poren zoodat hij zijii rede wel mag be-!uitcn met de uitspraak: .,hoor naar mijne woorden, maar : let niet op mijne daden". Nog onlangs las ik l in een aardig jaarboekje, door de ven eniging die Ha^hc" ui l gegeven, dr beschrijving vande j hervormde gemeente alhier gedurende de negentiende eeuw. .Met zeer veel lof wordt over de bedicnareii van liet evangelie gesproken. hun werk', wijze van optreden en invloed geivem I. Op de lijst \ all predikanten, achter hot opstel gevoegd, komt uok een imam vour, die in hot opstel volslrrkl niet wordt genoemd. Toch is het een bekend-.' naam, befucht om het schandaal, dat hij \ oroor/aakie en waar tot zware straf weid verooi deeid, lnh-:t op stel w jrdt echter over hem het diepst, stil zwijgen in acht genumcn : aidti- >chrijtt men hier historie l Evenals in andere plaatsen, '.vaar ren recht bank is ge-vestig 1. wurdt ouk hier in de dag bladen Uitvneng vrr-'ag gegeven van iiaie , uitspraken ; geldt het arme drommels, dan leest men namen, toenamen en plaatM'ii van de misdrijver.- en inisdrhv.-n met alle bijzon derheden : doch is in h--', mi-drijf de naam van een familie \an im n of mind"i aanzien gemengd, dan wordt de zaak verzwegen ut met zooveel olll 'üc::1, [?'.held meegedeeld, dat men in hè! \erslag d> n naam d, r >e!i uldigen niet kan ontdekken, /u., wordt de voim g. i. d, - n kan de schuldige hit r oj,:r'deii n: :?-.:; kiin_' m zich daal \ i ij brv, ,-u- n a- ','? a > !.:;?!?? im-c liid in prrs'.oi.. \V,:! w., ril som- ..,?;.!.?! zrn rug grlltii-irrd : ..neem u '.o- T dien n-anin i.chl on mijd liever zijn .<:: ^uu; maar da! kan \ :i ; te IM ";\ i ?::, i :, l '. '. -O \ 'i' - " 1 1 ding m . -. ?; lij ?/?,!? ? ,,,-a., n : c., i iv, -i ,i;.;r. den. i;;,aru:.dcr \ cr.-t.-iat me.. ;.'? i : '?'.' ui L. \ 'ü-vns di n acht nemen, niets of zeer weinig van het aangebodene gebruiken, de dames van het gezelschap volgens rang en stand aanspre ken, zich daarbij door gepaste conversatie onderscheiden. Mogen de heeren van het gezelschap nog wel eens tegenover hem eenige terughouding in acht nemen, bij de dames blijft hij een gezien en gezocht gast. Onder dergelijke omstandigheden vergeven zij hem alle in stilte begane zonden en ongerechtig heden. Ja, deze verhoogen in nare oogen zijne aantrekkelijkheid. Waar de jeugd reeds vroeg getuige is van dergelijke tooneelen, waar zij zulk een op treden hooreu roemen en als de hoogste trap van beschaving aanprijzen is het niet te ver wonderen, dat elk begrip van zedelijkheid in de kiem wordt verstikt en de gevolgen zich vertocnen in den vorm der schandalen, waarop ik doelde. De«-, toch zijn geen geïsoleerde feiten maar moeten beschouwd worden a's gevolgen van de moderne opvoeding, waarbij zelfs liet neo-malthusianisme een rol vervult en liet behalen van prijzen bij >port-wedstrijden als de hoogste eer wordt aangemerkt. Tot slot van deze beschouwingen wil ik nog een goeden raad ten beste geven vau hen die voornemens zijn, of door hun werk kring worden genoodzaakt, om zich bier te vestigen Jlebt gij geen kinderen meer, die moeten opgevoed, of wier opvoeding murt voltooid worden, dan zult ge als verstandig man, zelf wel inden waar ge u kunt vertoonen en wat gij hebt te mijden. Doch zijn nog kinderen aan uw zorg toevertrouwd, wees dan voorzichtig. Zie goed toe aan welke school gij hen overgeeft, let daarbij niet alleen op het onderwijzend perso neel maar ook op den geest, die on Ier de leerlingen heerscht. Waar uwe kinderen wor den uitgenoodigd tot een of anderen kring of club toe te treden en die uitnoodiging u zelfs wordt voorgespiegeld als een eer, die op prijs moet worden gesteld, wees dan dubbel voorzichtig l JJoe hooger die eer wordt geprezen, hoe meer gevaar dreigt. Na genoeg al die clubs zijn uit den booze, de enkele uitzonderingen verbergen zich en zijn daardoor moeilijk te vinden. Jn voetbal, ten nis- dans- of comedie-club heerscht hier in het algemeen een andere geest dan in de eenvoudiger plaats, vanwaar ge waarschijnlijk hierheen komt; laat u in dit opzicht niet door den schijn bedriegen, noch door voor spiegelingen van eer en aanzien misleiden ! Terwijl ik verdiept ben in deze overpein zingen, komt de gepassionneerde wielrijder van mijn vorig schrijven mijn kamer binnejj stormen. Ua" roept hij uit liet is gevonden l" Nu wat dan?" Wij hebben opgericht een onderlinge verzekerinj;maatschappij tegen verbeurdverklaring boete, bekeuring, en wat er verder mee ..samenhangt, bij het wiehijdm. Volgens gewoonte van oiurn tijd hebben wij ren drskundige geraadpleegd en deze heeft volgens de eri-aring der laatste jaren denoodige berekeningen gemaakt en de prem:ën opgesteld. /ij zijn zoo-laag, dat, w ij ons die gemakkelijk kunnen getroosten. Voortaan behoeven wij geen pad of straat te mijden, ons niet te be.,kreunen om het overrijden van dieren of aanrijden van personen: alle daaruit, voortvloeii-nde boeten en kosten met den daaraan verbonden omslag worden door de ..voi'Oeniging gedragen". ,,l'.-achüg'' was mijn antwoord doch ik ..moet u ontraden veoteerst de koninklijke goedkeuring op de statuten dezer nuat,,-ehappij ; au te vragen' . SIOMOU. iiiiiiiiiiiiiiiiintitiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiif SociaU minimin ..... HIIIIIIII ....... nimiiiiiimiiiiiiiiiiiiii Woaiupooil eii Op de in de maand October j.l. te DarmstaJt gehouden ulgemeene vergaderingvan do .. Voreeniging tot ilervorniug van het lirondbezit", is door een van do meest be kende hygiënisten, prof. Max tiruber, over het verband tusschen de bovengenoemde verschijnselen een zeer belangwekkende rede gi-hoiidon. J)e/e rede is hierom be langrijk, omdat zij hoofdzakelijk LM'richt iteMi1!! hen die \an oordeel y.iju, dal de be.-trijdir.g van de tuberculose \idstrekt niet in do eerste plaats ecu .-(ir,',<'V ^<KI/,- en een taak van do gemeenschap zou wezen, /ij is van het grootste belang ook voor ons laad, waar do regeering krachtens do lic^ routing van Int \orig jaar sh-ciiis Mer / P1.'!!!) liarerzijils een bestrijding vau de -, erschrikkelijki,- ziekte van gemeenschapswege steunt ; en \\aar natuurlijk het oven noodig als waar ook er de volle aandacht op te vestigen, dat een rationeele wijze van be strijding hoofdzakelijk op het terrein van de algemecne \orbetering der sociale hy giëne gevonden kan worden. Woshaho wij er het een en ander hieruit willen mededeelen. \ ast staat, zoo betoogde prof', (irnbcr, dat wij de kiem van de tuberculose niet lande ter wereld brengen, maar dat zij er na de geboorte pas in komt bij den monsch. De uitzonderingen op de/on regel x-jju \,erke!ijk uitzonderingen. Verder dient 'er aan te worden vastgehouden, dat de tubercel- bacil een strenge parasiet is, d. w. z. dat hij zich slechts in hot lichaam vanden mcnsch, of in dat van voor hem ontvan kelijke dieren ontwikkelenen vermeerderen kan. De moderne bestrijding van de uit breiding der ziekte legt er zich dus hoofd zakelijk op toe, om een t'i'.rhrr/ii/inj van de zeer virulente en w oerstamiskracblige ba cillen, die zich voornamelijk in de spnta van aan tuberculose, lijdenden bevinden, zoo krachtig mogelijk tegen te gaan. Daaroi.i is een /oo st reng mogel ijk en zoo (-onsei; went mogelijk doorgevoerd isolement van een t nuiTculoso lijder een allereerst e ve re i se h t o. Hel zijn alle voorzorgsmaatregelen, die voor (?enigszins beschaafden gemakkelijk genoeg l ? lo:'ren zijn, en in v- el-gesitueerd'e kringen niet mueieiijk door te voeren, die evenwel b ij iiiinder bedoelden nagenocL;- niet opge volgd worden. i>U de inliercolose verhoudt zich \\i \. v. eci'.-lan.l.-.vi . rniouen \an hei organisme leg. 'n e Z:(-tel-. ftal men.-c|i(-!i dur '-s .-i 'kidijk onl vankciijk ;s vuur de t nberkelu ;;?;!. \\\ v, ellie,1 |i.--]iaam h ij dus \ eniiag uen underdak ie \ in.!, -n, i -. onijel-i'iiil gronr. i).1 und"i'/i.ick iiiL-en \a:ide laatMi .|ai en hebben dit < erst voed ti-r