DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. .No. 1449 sche maatschappij toch verre van slaafsch ef ongunstig. Er zijn dan ook Gajö's, die zich ter verklaring van het feit, dat de Trouw nooit beboet wordt, beroepen op het maxime, dat de vrouw in vele opzichten met den rödjö[radja] gelijk wordt gesteld De man die op eeu smal pad eene vrouw ontmoet, is verplicht voor haar uit te wijken en haar baan te maken." ,Gewichtig is de vrouw, te ontzien is de radja'. Beiden staan, zij het in verschil lenden zin, boven de gewone wet." 11) Eene onzer voorvechtsters van het femi nisme heeft naar aanleiding van den vrouwenmoord der expeditie-\ran Daalen in een courant gezegd, dat de vrouw ook in den krijg volkomen de gelijke van den man behoorde geacht te worden en men haar evenmin ontzien moest als hem. Wat vol gens haar bij ons behoorde te zijn, moet evenwel in deze ter bepaling van ons oor deel minder zwaar wegen dan wat bij de Gajö's is. Daaromtrent nu schrijft nu dr. Suouck de korte, maar veelzeggende worden: Soms komen de vrouwen der partijen (DIE NOOIT IN' DEN STUUD BETROKKEN WORDEN') of de lat bÖ'i, onzijdige aan ver wanten, de strijdenden nopen tot naar huis gaan; die zijn het ook, welke dooden of gewonden weghalen." 12) Men ziet, hoe bij de Gajö's de rol der Trouwen in hunne oorlogen is. Nooit vech ten zij mede. Hunne taak is, als 't te lang duurt, een eind aan het strijden te maken; zij verzorgen de gewonden en halen de lijken weg. Nu mag de bedoelde feministe dit Terschillend optreden van vrouwen en man nen zeer onbehoorlijk vinden, anderen zullen ?wellicht meenen dat de adat der Gajö's in deze hooger staat dan onze Westdrsche. Met ontzetting werd waargenomen zoo leest men in het rapport?Van Daalen na de bestorming van het eerste dorp dat zich ook vrouwen en kinderen in de benting bevonden." Begrijpelijk, dat Van Daalen dit niet verwachtte. Even begrij pelijk echter, dat deze arme menschen gansch anders deden tegenover den gruwelijken Tijand dan in hunne eigene kleine vecht partijen. Het hart krimpt bij de gedachte in welk een stemming dit vrije bergvolkje moet verkeerd hebben, dat het zoo geheel zijn adat op zij zette. (Slot Oltjf.) J. F. NlERMEYER. 1) Blz. 15. 2) Blz. 74. 3) Bedoeld is de eerste bocht, in 1901. 4) Blz. 73. 5) Blz. 305. (5) Blz. 36G. 7) Op de kaart in den nieuwen druk van den Atlas van Xederlandsch-Indië", samen gesteld op het Top. Bureau te Batavia, is deze raam vergeten. 8) Blz. 219. 9) Blz. 127. 10) Blz. 125. 11) Blz. 112?U3. 12) Blz. 125. Woninghuur en Woningwet. In het nummer van 19 dezer kwam een opstel voor van Med. Dr. G. W. Bruinsma, waarin met veel groote woorden te velde werd getrokken tegen een, tot dusverre door geen enkel deskundige" bestreden, bepaling van de door mij ont worpen Statuten voor Bouwvereenigingen krachtens de Woningwet. Jk kan mijn tijd beter gebruiken dan met punt voor punt weerleggen van aller lei kritiek van ieder, die meent, dat ?waarde- en prijzenleer geen afzonderlijke studie waard zijn, omdat men daar, en passant, bij het gebruik van zijn portemonnaie wel van op de hoogte komt. Maar wol wil ik de lezers van dit tijd schrift even inlichten, wat nu eigenlijk door mij van bouwvereenigingen krach tens de Woningwet wordt gewenscht. Van Dr. Bruinsma, die het zelf' niet be grepen heeft, kunnen zij dat niet hebben verstaan. Er wordt van vele zijden beweerd en ik wil zulks, al betwijfel ik het, voor het oogenblik aannemen dat op vele plaatsen de prijzen, die huizenverhuurders maken, verre den prijs te boven gaan, waarvoor gelijke en even gunstig (of ongunstig) gelegen woningen, kunnen worden gegeven, verre dus gaan boven den kostprijs (bestaande uit: rente van het kapitaal voor grond en bouw benoodigd, onderhoudskosten, lasten en vergoe ding voor moeite en risico). M. a.w. hoewel er nog voordeel zou te behalen zijn met het bijbouwen van woningen, laten de bou wers zulks achterwege en door dit uit blijven van productie, van vermeerdering van aanbod, blijft de woningprijs hooger, dan hij behoefde te zijn. De reden van dit niet-bouwen, terwijl er nog winst op zit, moet dan natuurlijk zijn, dat alle bouwers op zoo'n plaats reeds veel wo ningen bezitten en het gemakkelijker vinden winst te maken door do woningprijzen hoog te houden, dan met het bijbouwen, dat wel winst geeft, maarden prijs van de bestaande woningen zou doen dalen. Als er nu zulk een toestand is, dan is het zeker gewenscht, dat een Bouwvereeniging met kapitaal vau de Over heid werkend*, dat spelletje van do open lijke of geheime bouwerstrust, dat niet in het algemeen belang is, komt breken (m. i. niet zoozeer om don arbeider voor minder geld een gelijke woning te geven, dan wel om hem voor gelijk geld een betere woning te doen hebben) Hoe kan men zulks nu doen? il ij dunkt, waar de kwaal is, ontbreken van concurrentie" is het duidelijk, dat de remedie is in het leven roepen van concurrentie". Stel eens woningen aan den omtrek der stad (waar dus bijbouwen mogelijk is) gele gen, doen thans f'2 en zulks is het gevolg van uitblijven van aanbod, dat rog mo gelijk ware bij een prijs van f 1.50 (kost prijs dus). Nu gaat een Vereeniging een paar flinke blokken bouwen; het is duidelijk dat noch zij, noch de particuliere bouwers na die vermeerdering van liet aanbod /2 kunnen blijven bedingen; stollen wij i;ens, dat \vic meer dan /' 1.7.> vraagt, voortaan met zijn woning blijft zitten en dus ?1.70 do algemeene prijs voor die woningen wordt (terwijl woningen welke wegens gunstiger ligging wat meer doen, van ?2.25 op ?2 zakken). Wat is er dan verkregen? Dank zij de Woningvereeniging zijn alle prijzen gedaald. Maar nog niet voldoende gedaald", zal men zeggen; dat is juist en wijst er alleen op, dat de vereeniging het, door het eigen belang van de bouwers-eigenaars ontstane, tekort nog niet geheel heeft aangevuld; zij beginne nog eenige flinke blokken te bouwen en de prijs van de minst gunstig gelegen woningen zal op /'1.50 (die van de gunstiger gelegene op ?1.75) dalen. Alvorens het zoover is, heeft de vereeuiging ook een winstje behaald, maar het ligt maar aan haar zelve om dit niet te lang te doen, en verder zal juist dat winstje, dat haar in staat stelt een reserve te maken, voor de gemeente het, anders allicht rijzende bezwaar tegen het voor schieten van nog meer geld voor de vol gende blokken, wegnemen. Ziedaar hoe ik mij denk, dat een ver eeniging in het bedoelde geval zal moeten werken; maakt zij zich schuldig aan af'zetterij ? Ja! zegt de tegenpartij. De vereeniging moet haar eerste blokken' terstond tegen kostprijs verhuren. Ik zou daar niets op tegen hebben, indien niet door aldus te handelen groot gevaar ontstond, dat de vereeniging wél b. v. een 100-tal arbeiders terstond ten volle zou doen protiteeren, maar dat zij haar goeden invloed op de nl(/emf,ene, woningmarkt er geheel of ge deeltelijk bij zonden inboeten. Een nauw keurige uitecn/.etting, waarom dat gevaar zou ontstaan, zou mij thans te vér voeren, en is in ieder boek over Economie te vinden ; in hoofdzaak komt zij hierop neer, dat wie vér beneden den marktprijs aan biedt, koopers (in casu huurders) trekt, die tegen marktprijs niet tot de koopers zouden hebben behoord, 1) zoodat voor de oude gegadigden het aanbod ten slottc niet grooter wordt, terwijl /ij even talrijk blijven en dus de andere verkoopers (in casu verhuurders) den ouden prijs kunnen handhaven. Welnu, als dat zoo is, waarmede han delt dan de Vereeniging meer in het al gemeen belang? dooreen 100-tal arbeiders (waaronder wellicht velen, die wel meer kunnen maar niet willen betalen) voor ?1.50 een goede woning te bezorgen. maar de prijzen van de woningen van bouwers-eigenaars weinig of niet te drukken, of wel door de geheele woning markt te drukken, .zoodat olie arbeiders b.v. 25 cents profiteeren, en dan nog daarenboven zich zelf finantieel sterk te maken, zoodat kapitaal voor verderen bouw, die den algemeeiien prijs nog verder kan drukken, gemakkelijk te verkrijgen is ? Geeft de Arereeniging in het eerste geval niet een ongemotiveerd geschenk aan eenige toevallige huurders op kosten van de Gemeente en van de andere geldschieters der vereeniging, ja, maar wat nog erger is, ten koste van allo andere arbeiders ? En is het niet te vreezen, dat de Vereeniging zulks doende zelfgenoeg zaam zal neer zitten, trotsch op de 100 die zij hielp, terwijl zij in mijn systeem zal zien, dat ze no^ maar halverwege is met haar werk ? Gezwegen nog, dat de Yereeniging mede concurreerende, ook de bouwers weer aan het bouwen brengt. Immers als de Vereenigmg de prijzen tot ?1.75 heeft gedrukt en gereed staat ze nog verder te drukken, dan zien zich de bouwers-eigenaars de hoogere winst op de bestaande woningen ontglippen; /ui len zij nu ook de winst, die vooralsnog met bouwen te behalen is aan de Ver eeniging gunnen ? Is er niet meer kans, dat zij, nu hun spel gebroken is, zelf' weer zullen gaan bouwen, omdat anders toch een ander het doet ? De heer Faber ineen t, dat als er een Vereen i gin»- gaat bouwen, do bouwerstrust het aanbod harer zijds nog meer zal inkrimpen om de markt tegi'D de \ ercciiiging (// hoog te houden. Laat zich zulks deuken ? Een groot offer zou het hun kosten zonder iets te be reiken. Konden zij de Voreeniging daar door uit den weg ruimen, ja, dau werd hun otter niet te vergeefs gebracht, man v ze maken juist de Voreeniging sterker, en prikkelen haar tot meerderen bouw. V\ elke trust bestreed ooit ongewcnschte concurrenten door liet hooghouden van don prijs? Ik zeide reeds, dat ik geloof dat een bmiwvereeniging in den aanvang zelden voor de vraag /al komen te staan, of zij haar woningen al of niet moet verhuren tegen concurreerenden prijs. Anders zal dit echter na 20, 'M) jaar in vele ge vallen zijn. Stel eens de vereeniging heeft voor ,'iüjaar den prijs van woningen aan den omtrek van een stad op /'l.50 gedrukt on telkens, als een bouwerstrust trachtte den prijs weer te doen stijgen, ging zij weer op nieuw aan hot werk om die poging te verhinderen. Intusschen is de stad grooter geworden ; de woningen die bijgebouwd en voor ? 1.50 kunnen gegeven worden, liggen voel verder van liet centrum dan do eorstgebouwdo blok ken. Wijl er altijd velen belang hebben bij het minder vér van het centrum wonen, zijn er voor de. .'10 jaar geleden gebouwde, woningen, die destijds vér, maar thans relatief dicht bij liet centrum liggen, thans genoeg liefhebbers bij een huur van ?2 (en voor do 15, jaar geleden 1) Ik gun aan deze lieden natuurlijk gaarne pon betere woning, maar daarvoor breekt de tijd eerst aan. al? door groote vermeerdering van liet aanbod de prijs zóó is gedaald, dal men hen helpen kan /onder dat anderen, die een goede woning meer op Jiriji stellen don gunstigeu invloed van liet werk der Yereenigiuir missen. gebouwde, bij een huur van ? 1.75). Moet nu de Vereeniging wijl de huizen haar slechts zooveel gekost hebben, dat zij met ?1.50 uit kan, ook maar ?1.50 blijven vragen ? Het is weer de zelfde kwestie als boven; de prijs ?2 is resultante van een zeker aanbod" (niet voor vermeerdering vatbaar) en van een zekere vraag (af hangende van het aantal der personen, voor wie het dichter-bij-wonen 50 (of 25) ets. waard is. Stelt de Vereeniging haar woningen voor ?1.50 beschikbaar, dan wordt de vraag grooter, er gaan lieden mededingen, voor wie het dichter bij wonen geen of minder waarde heeft, maar die liet toch wel willen, als het niets mér kost. Voorzooveel de Yereenigingswoningen nu aan deze personen komen, wordt het aanbod voor de wer kelijk belanghebbenden kleiner, en de particulier huizenverhuurders zullen van hen mér dan ?2 (resp. ?1.75) kunnen vorderen b.v. ?2.20 (resp. ? 1.1S5). llesultaat: lo. do werkelijk belanghebbenden zijn duurder uit dan noodig ware, en zulks om personen te laten profiteeren, die alleen gunstig wonen willen, als het niets mér kost, en 2o. de Vereeniging offert een belangrijk bedrag aan huur penningen op. Wil zij dus een kostbaar opruimingsplan uitvoeren, dan behoeft zij meer steun van de gemeente dan hoog noodig ware en de lieden, die reeds als huurders dupe werden van de tactiek der Vereeniging, mogen als lid van do ge meenschap nogéns bijdragen vooi1 hot (ternauwernood gewaardeerde) buiten kansje van hou, die huurders werden van de \ ereeniging. Hot helpt niets of do Voreeniging; de stijging van de huurwaarde harer pcrccolen al negeert; zij is er. Xoch de Ver eeniging, noch ook de particuliere eige naars van, oven gunstig gelegen huizen heliben die stijging veroorzaakt; zij is gevolg van het grooter worden van do stad, waardoor het belang om. er op gunstigon stand te wonen voor velen grooter werd. De gemeenschap, die de lasten draagt van de uitbreiding, heeft het moeste recht op de lusten daarvan; het gaat niet aan die aan eenige personen te geven, die toevallig huurder van de woningen worden, en die het voordeel wellicht niet eens ten volle waardeeren. Als de stad eens achteruitgegaan was en do huurwaarde ouder ? 1.50 was gedaald, zouden dan soms de arbeiders ? 1.50 blij ven betalen voor de woningen, omdat zulks nu eenmaal de kostprijs is? En als men zoo bang is voor winst maken, is men dan van meening, dat de Vor eeniging, wanneer het voorschot der ge meente is afgelost, de woningen r nor ui/'t moet gaan geven ? Dit zijn intusschen maar secundaire overwegingen. Hoofdzaak is u nu ter stond n over 20, .'!:) jaren, dat de Ver eeniging, die togen concurreerende prijzen verhuurt, overmatige winst van n/le hui zenverhuurders belet en dus alle huurders van kleine woningen doet profiteeren, terwijl zij, hare woningen gevende voor den veel lageren prijs, waarvoor zij ze soms door gunstige omstandigheden kun goven, dat vér-strekkende doel allicht veel 7ninder bereikt, zoodat dan allén haar eigen huurders profiteeren (al is het dan wat meei1). [k geloof dat de heer Dr. Pijnappel, dit alles overdenkende, het woord afzetterij" voor het behalen van winst door een bouwverooiiiging (als de omstandigheden zulks meebrengen) nog wel eens zal willen herzien en dat ik niet zooveel te vér ging, toen ik het geven van geschenken uit do publieke kas aan een kleine groep, niet i n, maar Injcii het publiek belang, bedeel i n g" noemde. Eischt liet publiek belang, dat aan eenige personen woningen worden ge geven beneden de huurwaarde, die zij in het vrije verkeer hebben en zulks is hot geval, als men anders voor afkeuren van krotten van de zeer armen zou terugdeinzen dan wordt de zaak geheel anders. Voor personen, die hun huisves ting verloren tengevolge van do Woning wet, en de volle, huur van een betere woning niet betalen kunnen, maken mijn Statuten een uitzondering op den regel: ..niet verhuren beneden den prijs die te krijgen is." A NT. VAX GI.IN. Den Haag. 2(5 Maart 1!>U5. * * De heer A. van Gijn verklaart zoo boud mogelijk, dat hij alleen do wijsheid in pa.eht heeft en dut ieder, die liet niet met hem eens is, daarom reeds met-d^skundige en tot oordcelen onbevoegd is; daarbij schijnt hij nog zoo naïef te zijn, dat hij zulk oen e hooghartige verzekering niet rangschikt onder groote --voorden''. Nu is hij bovendien zoo gelukkig ge weest te ontdekken, dat ik .!/?? ?<!. Dr. ben en hij ter weerlegging en oenig bewijs daarom kan volstaan nogmaals zijn be kend betoog af'te winden, gebeten op zijn stokpaardje der bedoeling". Gaarne onderschrijf ik zijne woorden: ik kan mijn tijd heter gebruiken dan punt voor puur, hiertegen te velde to trekken." :!0 Mrt. Iü'i5. (i. \V. 15. Eet leven in de toMafl, XVI. de ve: -deriu; o', r <\;\<\ deor i'onuii.en en mor.üier.te:, meedeelde, kan ^??makkelijk door een ieder jieveiïlk'-'i'd \\orien, want zij staan op openbare pleinen of voor bet alge meen toegankelijke wegen. Geheel anders is hu! ges'.eld nut de ve: «lering der wonin gen, die men slechts bij bezoek aan vrienden, verwanten of bekenden kan nagaan. Andere huizen blijven voor den onbekenden geslo ten ; onder de aanzienlijke woningen is slechts het koninklijk paleis voor nieuwsgierige blik ken opengesteld. Mij staat het echter tegeu om voor een paar kwartjes een toegangkaart te koopen, die de deuren van het paleis opent en zijn geheimen aan den eersten den besten openbaart. Daarover zal ik dan ook niet handelen, doch mij bepalen tot enkele op merkingen, die op de inrichting en versie ring der woning van den meer of minder bemiddelden Haagschen burger betrekking hebben. Toen ik mij hier voor een paar jaren hal gevestigd en de eenvoudige woning in het duinkwartier zoo goed mogelijk met de soliede maar ovulerwetsche meubelen van de vorige had ingericht, ontvingen wij naar gewoonte bezoek van kennissen en vrienden, waaronder enkelen van een jonger geslacht. Hoogst ver baasd waren dezen over de meubeleering; zij konden maar volstrekt niet vatten in welken stijl dit had plaats gehad. liet was toch geen stijl Louis X V. ook niet Louis XVI en nog minder style empire". Tot mijn spijt kou ik hen niet inlichten en daardoor allerminst tevreden stellen; slechts beloofde ik bun een tegenbezoek te brengen en dan goed op te letten, op welke smaakvolle wijze en naar welken stijl zij hun woning hadden ingericht. Aldus geschiedde na f enigen tijd en was ik aldus in de gelegenheid den mo dernen stijl van meubileerina te leeren ken nen. Door een jong gahuwd paar werd mij niet zonder trots de woning van boven tot onder vertoond; de meubileering was in u stijl, doch in welken, dat is mij weer ontgaan. Wel herinner ik mij, dat de in elke der drie afmetingen kleine vertrekken zoo vol van meubels stonden, dat eenige be zoekers onmogelijk tegelijk konden plaats nemen. Toen ik na het vertrek vau liet voor gegaan bezoek mij eindelijk in een moderne stoel mocht neerzetten dug het k-ak.' en de ril"' der s! oei bezweek ! l lierdoor in verlegen heid gebracht tegenover de joime huisvrouw, beloofde ik zelf voor een behoorlijke repa ratie te zullen zorg dragen eu begaf mij daartoe den volgenden dag naar het maga zijn, waar het ameublement was gekocht. Niet weinig verwonderd was ik daar te ver nemen, voor welk een geringe som het gebeele ameubleir ent was aangekocht eu hoe weinig het mij maar behoefde te kosten om het ongeluk te herstellen, liet was alles fabriekswerk, waarop do stijl als bloot orna ment was aangebracht. Ken dergelijk ameu blement, vernam ik, houdt het geen tien jaren uit en moet dan door een ander vervangen worden, waarbij de koopor bet voordeel heeft, dat hij /onder veel kosten of moeiten tot een anderen stijl kan overgaan. Ken ander maal bezocht ik jongelieden, die bun woning geheel in modernen, zoogenaamden sezession"-stijl hadden ingericht. ]k dacht dat zulk een stijl slechts in de fantazie des teekenaars van de FVieijemle Blüttrr bestond, maar neen, hier stond het in werkelijkheid 'voor mij. Ik durfde mij ditmaal in het geheel niet neer te zetten, niet zoozeer om vrij te blijven van liet on geluk dat mij bij het voorgaand bezoek was overkomen, als wel uit vrees door de vele zonderlinge uitsteeksels van tafel en stoelen pijnlijk te worden aangedaan. Na dat ik dus staande mijn bewondering voor de keurige inrichting had te kennen gegeven, verliet ik onder dankbetuiging voor de ontvangst deze hyper-moderne woning. In vele woningen van ambtenaren in rijksof gemeentedienst, gaat het weer anders toe. Komt men op bezoek, dan wordt men ge laten in een salon, die een zeker cachet heeft en omtrent de waardigheid van den bewoner zekeren indruk maakt. Doch is men in de gelegenheid de woning verder dan den salon binnen te dringen, zoo komt de tegenstelling aan het licht; de huiskamer slordig met ver sleten kletden en gescheurde gordijnen, van de meubelen geen stuk heel; alles getuigend van onder uiterlijke praal bedekte armoede. Ik sprak hierover wel eens een ambtenaar, die voor den aanslag in de belasting de geheele woning in oogensehouw moet nemen; hij was over dit onderwerp niet uitgepraat en beschreef mij op plastische wijze hoe hij. eerst in den salon gelaten, een vrij hoog denkbeeld kreeg van de welgesteldheid van den bewoner. Maar hoe veranderde de in druk, wanneer hij verder ging, de woonkamer betrad en tot de slaapkamers doordrong! Jonge dames, die na in keurig toilet, eomedie of concert bijgewoond te hebben, thuis ge komen, zich behelpen moeten met een kamer tje, zonder voldoende licht of lucht, soms afgeschoten van den zolder, zich daar moe tende neerstrekkeu op een armoedig van het noodige voorzien ijzeren ledikant ! Dat alles getuigt van schuld, die niet kan wor den afgelost, en daardoor steeds toeneemt; het crediet is verdwenen, zoodat men ge nood 'aaakt is vau den eeneii leverancier naar den anderen over te gaan, Dij dergelijke mededeelingen komt mij in de herinnering, wat mijn moeder in mijn jeugd als ..haagsch" betitelde. Een korstje kaas onder een fiaaie stol]); een woning met slechts n bruikbaar vertrek, dat tot salon is inge richt, terwijl eiken bezoeker het tot hiertoe en niet venter'' woidt toegeroepen. Voor gasten een keurig versierde disch. maar de vruchten geleend bij den fruithandelaar, zoodit daarvan niet mag rond gediend wor den, en zij ongeschonden den volgenden dag weer teruggegeven worden. Dit is ook het i-eval met het glas,vork, soms zelfs met het geheele servies! Ik dacht dan, dat mijne moeder in haar eenvoud fantaseerde, doch, ware zij nog in leven, ik zou baar nu mijn spijt te kennen geven over mijn vroeger on geloof, en naar waarheid kunnen getuigen, dat zij niet. overdreef. Herhaaldelijk ziet men een keurig ingerichte woning onver wacht te huur ot U' koop aangeslagen: men venieemt dan dat do bewoner.-! met do noordor/.on zijn vertrokken, zonder adres achter te laten. Nog onlangs deed zich een der gelijk geval voor. doch do bewoner was /(i() slim geweest vóór zijn vertrek een hypotheek op zijn huis ie irjmen en daarmede over de grenzen te gaan. terwijl hot aldus be zwaarde huis voor sciiuUUm moest WIT Ion verkocht. Komt <-en bezo'-kor ot' bode van het gerecht, danwoi-.lt door een huisbewaar der op do meest, beleefde wijze to keum-n gegeven, dat. mijnheer' voor onbopaalden tijd naar hot buitenland is gegaan, zonder behoorlijk adres achter to laten ! Aldu-' komi men lot inzicht, waarom hier do winkelveroonigiiig ..Kigen Hulp'1 meer dan elders bloeit. Wol is daaraan hei bezwaar der contante betaling verbonden, maar kan dit overwonnen worden, dan heeft men enkel voordeel .'Immers 15 13 procenl dividend over alles wat men daar in een jaar heeft gekocht, voorwaar geen kleinigheid! De vrouwen zijn er op verzot, het is een extraatje dat zij als eerlijk verdiend voor zich houden, om er ge heel vrij over te beschikken. Hoe meerjaarverbruik, hoe hooger dividend! Ik hoorde zelfs een van haar beweeren, dat bet haar niet aanging, hoe hoog de prijzen waren; immers haar man betaalde het verbruik, maar zij stak het dividend op! Aldus wor den de klanten dezer affaire gedemoraliseerd. Dit is reeds zoover, dat de prijs der waren moet worden opgevoerd tot daaruit liet divi dend kan worden voldaan. Ging dit toch dalen, dan ware het met de groote klandisio gedaan! /oo is het bestuur genoodzaakt den prijs der waren to regelen met het oog op het dividend, eu wanneer een zuinige huis vrouw komt klagen met de bewering dat in een anderen solieden kruidenierswinkel (bier ,,magasin de comestibles" genoemd) de prijs van sommige artikelen lager is, dan wordt zij afgescheept met de opmerking, dat zij toch vooral het te verwachten dividend in reke ning moet brengen. Zoo is het goede doel verloren gegaan; aanvankelijk had de ver eeniging de uitwerking, dat te hoog opge voerde prijzen der winkeliers tot normale werden teruggebracht; thans heeft reeds het omgekeerde plaats, en moeten deze dienen om het opvoeren der prijzen van de wiukelvereeiiigiiig tegen te houden. Daarbij gaat het bestuur in veel opzichten tyranniek te werk; zonder /.ich te storen aan hot gemak der clientèle deelt het deze iu naar wijken, waar succursalen zijn gevestigd soms tot groot ongerief der leden, die vrijheid verlangen om h uu gelden te storten en hun waren te halen, wuar hun dit het gemakkelijkst valt. Het vestigen der vereeniging Kigon Hulp'' heeft nog een ander zonderling gevolg ge had. Geen lid toch behoeft de illusie te koesteren ooit tot de waardigheid van raads lid te worden verheven. De winkeliers, die in dit opzicht een grooten invloed hebbon, bonden dit met alle macht tegeu. Zij be seffen niet van welk hoog belang het is om voor den gemeenteraad bekwame mannen te benoemen, die tijd en lust hebben hun l krachten aan de belangen der gemeente te | wijden; zij beschouwen hot louter als een eerepost, die niet aan een in den grond van bun hart verwenscht lid der vereeniging mag worden verleend; hij moot hiervoor ge straft worden, door hem elk eerbewijs te onthouden ! Aangezien vele bekwame bur gers uit verschillenden stand ??officieren, rijksambtenaren, gepensionueerden enz. tot de leden behooren, wordt aldus de beste kring afgesneden en doet zich dit verschijnsel op de samenstelling van den raad geducht gevoelen. Aan vele huizen ziet men oori gedrukte kaart bevestigd met de vermelding: ..aan de deur wordt niet gekocht en gedrukte stukken worden niet teruggegeven." De aankondiging dient tot wering der bedelarij aan do hui/.en ; zij heeft weinig gevolg, want vooral in de buitenwijken, die door de politie slecht wor den bewaakt, neemt de kwaal steeds grooter afmetingen aan. Men kan zich hiertegen slechts wapenen door de deur zorgvuldig ge sloten te houden en eerst door het luikje, dat aan geen der moderne huizen ontbreekt, te laten nagaan, wie er voor staat. Ook htt plaatje armenzorg" is geen beletsel voor het indringen van bedelaars; trouwens ook hier van wordt misbruik gemaakt, want bij ver wisseling van huurder blijft het plaatje aan de voordeur staan, al is de nieuwe bewoner geen lid der vereeniging; hij gebruikt dan de aankondiging als behoedmiddol tegen bede larij, zonder daarop aanspraak te kunnen maken. Nu kan men zich tegen dergelijke bedelarij op velerlei wijzen in acht nemen, doch hoe dit te doen tegen de wijze van bedelen, die door vrienden en bekenden in praktijk wordt gebracht? Nauwelijks toch is men hier gevestigd, of men ontvangt be zoek van dames, die op allervriendelijkste wijze komen kennis maken, maar terstond daarop voor den dag komen met een lijst, uitnoodigende tot deelneming in een of an dere vereeuiging, waarvan die dame bestuurs lid is. Op geoorlooide en ongeoorloofde wij'e valt zij de onverdachte op hot lijf met het verzoek om in te teekenen en af te schuiven. Het betreft een bederf in de conversatie, dat dikwijls op onbeschaamde wijze zelfs door dames van aanzienlijken stand wordt uitge oefend. Zij gaan zoo ver, om op een diner da om haar geplaatste gasten tot lid worden als te dwingen; hoe aan znlk oon a;mdrang, die niet uit een medelijdend hart, maar uit ijdelheid en bemoeizucht voorkomt, te ont snappen, zonder onbeleefd te worden ? Te vergeefs zoek ik de oplossing vau dit raadsel en zal dankbaar zijn, wanneer mij dezedoor een medelij lend lezer aan de hand wordt gedaan. Tot zoolang zie ik geen uitweg eu blijf in stille berusting. SEMOE. iiiiiiminiiiiiiiuiuiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiii llllllllllltlllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIflIlltl Arlx'iderxtuiiieti, door J. lÏKriNwoi.n KiKDKi.. Utrecht bij J. v. Bookhoven. ,.l)c uitgever zorgde voor eeu net kleed". .Met deze stereotype uitdrukking wordt vaak oene boekaankondigiiig besloten. Maar wat ik bet eerst zag, mag ik dat ook niet bet 1 eerst zoggen 'i i Het kleed past bij bet boek want hot is ! ook een net en een degelijk boek. Het is . een respectabel stuk werk, de vrucht van ' jaren studie. Studie van oen man die gestu deerd heeft en studeoron kun. Werk van | een man die niet verblinden wil oftnoeslopon, maar die de feiten geeft zooals /e zijn 011 de grooto, door hem met zon;'verzamelde en geordende stof klaar eu bevattelijk voor den luxer logt en de schaduwzijden niet bedekt. Ik weet niet of het onderworp oen stok paardje van den schrijver is; maar /oker is hot: oen oude liefde va» hem. oeds iu 's:> als jong predikant te l'itwierda ('(ir.) beuon hij er nu moe in de praktijk. In 'M7 aanvaardde hij zijn tegeu\\ oonligon werk kring bij het Xut en bevond dat hot hoofd bestuur reeds iu '80 do aandacht dor depar tementen op deze /aak gevestigd had. Tovh duurde hot tot lsfit; voor iu do serie kleine gesL'hrii'toii hot boekje TuinuTondvcrstrokking aan kleine hnjdon ' verscheen. Waar blijkens liet in 1Ü05 verschenen hoek de