DE A M S T E R D A M ME R 'W E E K B L A D VOOR NEDERLAND. No. 1466 juiste uitdrukking was van den _ des tjjds, die de stichting aanschouwde. Een gebouw als de Haarlemsche vleeschhal werd toen beweerd, zou beter hebben uit gedrukt, dat de Republiek der Vereenigde Nederlanden en met haar Amsterdam, het toppunt van macht bereikt had. Wie zoo oordeelden deden Jacob van Campen niet alleen onrecht, doch toonden onbekendheid met de geestelijke stroomin gen, die in de zeventiende eeuw zoo dui delijk vallen waar te nemen. De liefde voor al wftt klassiek was bestond dien geheelen tijd; niet alleen dichters en geleer den, maar allen die in de zeventiende eeuw op eenige beschaving aanspraak maakten; gingen bij de antieken ter school. Vondel vertaalde Horatius, Huygens maakte Latijnsche verzen, eer hij zich aan Nederlandsche waagde. Van Campen was in Italiëge weest en had de paleizen van Palladio te Vicenza, die navolgingen zijn van Komeinsche werken, bestudeerd. Het is zeker een der meest merkwaar dige feiten in de kunstgeschiedenis, dat te midden eener zoo door en door klassicistisch gezinde omgeving onze beroemde schilderschool heeft kunnen bloeien. Misschien moet de verklaring daarvan hierin worden ge zocht, dat de schilders van dien tijd niet door beschaving naar den toenmaligen zin van het woord hebben uitgemunt, /ij werden wel als handwerkslieden door hun tijdgenooten gewaardeerd, maar de werken, die zij schiepen, zijn eerst door het nageslacht op hun juiste waarde geschat. Een jaar, nadat het Raadhuis was ingewijd, moest Rembrandt onder Quelliens' reliëf', dat den gevallen Icarus voorstelt, doorgaan, om voor de heeren van de Desolate Boedelkamer te verschijnen. Nu zijn zijn schilderijen millioenen waard. Toen Jacob van Campen zijn Raadhuis ontwierp kon hij niet anders doen, dan aan de klassieke neigingen der beschaafde klasse, waartoe hij behoorde, uitdrukking geven. In de strenge Composiete en Kprinthische pilasters, de breede frontons, de onversierde deuren en vensters vonden de zeventiende eeuwsche patriciërs de afspie geling van hun hooghartige deftigheid, van hun onbetwiste macht. Hun rijkdom spreid den zij ten toon in de kostbare materialen, voor het werk gebruikt. Een reeks van uitnemende beeldhouwers, met Quellien aan het hoofd, lieten zij tot het vervaardigen der plastische versieringen uit Vlaanderen komen, om zinnebeelden aan de antieken ontleend tot tijdgenoot en nageslacht van hun grootheid te doen spreken. Een hedendaagsche burgemeester, die slechts ambtenaar is, zou zich niet thuis voelen in het vertrek, waar zijn voorgan gers over het wel en wee van Europa be slisten. Hoe zou het wethouders van finan ciën en publieke werken te moede zijn als zij, die zoo geheel en al van den raad afhankelijk zijn, moesten plaats nemen, waar de thesaurieren hebben gezeten, die als oud-burgemeesteren het hoogste gezag hadden;* Een gemeenteraad, gekozen door de burgerij, behoort niet te vergaderen in de vroedschapskamer, waar met de openbare meening geen rekening werd gehouden. De oude zinnenbeelden passen niet meer op de nieuwe toestanden. Daarom is het een gunstige beschikking van het lot geweest, dat het stadhuis, toen de toestanden veranderden, paleis is ge worden. Hopen wij, dat het die bestemming nog lang moge behouden. Heeft het als paleis eenmaal uitgediend, dan make men er een museum van, waar alles wordt bij eengebracht, dat aan onze gouden eeuw herinnert, die nooit meer terug zalkeeren. A. W. WEISHMAX. inilllllllllllllllllllllllllllllllMIIMIIMMMIIlHIIIHIMIIIIIIIIIIIIlmimlIII La Joconde de Leonardo da Vinci. Frag ment uit de Russische roman van DIMITRY DEMÉRE,iKO\vsKY,uit't Fransch naar J. SOKRÈ/E. Toen Frans I Koning van Frankrijk in 1515 Italiëbinnentrok,bood Leonardo da Vinci, die in Rome langzamerhand verdrongen was geworden door Michel Angelo en Raphaël, zich aan om in zijn dienst te treden. Frans I stelde een klein kasteeltje, J e Cloux in Fourraine aan de Loire, ter zijner beschik king en beloofde hem een mooi jaargeld. Zonder veel smart verliet Leonardo op 64 jarigen leeftijd zijn vaderland, waar bij nooit meer terug zou keeren en trok naar Frankrijk?? Het was herfst. Leonardo zat te schilderen in zijn groot kaal atelier, afgezonderd van de wereld. Een paar laatste zonnestralen vielen door de kleine ruitjes naar binnen en gretig maakte hij van dit licht gebruik om aan zijn Saint Jean Baptiste te werken, toen hij plotseling overvallen werd door een bexoek van Frans I en eenige van zijne vrienden. Zoo gauw als Leonardo voetstappen en stemmen op de trap hooide, had hij haastig eene draperie geworpen over de welbekende schilderij van Mona Lisa, dat altijd naast hem stond. Dit sprekend gelijkend portret, dat een stuk van zijn eigen leven in zich sloot, trachtte hij altijd yoor bezoekers te verbergen. Zeer verschrikt sprong hij op toen hijdtn jongen koning zag binnenkomen. Het was de eerste keer dat Frans I Leo nardo de eer bewees, hem in zijn atelier te bazoeken. Vriendelijk kwam hij naar den grijsaard toe en informeerde naar zijn gezond heid en zijn werk. Met nieuwsgierigen blik werden de enkele schilderijen, die aan de witgekalkte muren hingen, bekeken. De meeste hiervan waren niet afgewerkt, zooals helaas met zijne werken dikwijls het geval was. Van een oogenblik dat Frans I verdiept scheen in n der studies, wilde Leonardo gebruik maken om zijne Mona Lisa" achter een gordijn bij 't raam te verstoppen. Maar de jonge koning draaide zich juist om en vroeg: HéLeonardo, wat heb je daar voor eene schilderij ? Een oud portret Sire, Uwe Majesteit heeft 't vroeger al eens gezien. Dat doet er niet toe. Stel ons dan nog eens in de gelegenheid ze te bewonderen. Hoe meer men je schilderijen bekijkt, hoe meer ze bevallen. Een van de heeren die bemerkte dat Leo nardo aarzelde, trad op de schilderij toe en nam de draperie wetr, zoodat het portret van la Joconde" geheel zichtbaar werd. Er heerschte een stilte in 't atelier. Aller oogeu waren op Mona Lisa" ge die met baar zeldzamen glimlach iedereen scheen te betooveren. Leonardo alleen keek voor zich. Frans I was in verrukking. Dit hooge gladde voorhoofd, die droom-zware oogleden, deze charme die van haar geheele wezen uitstraalde, en daariij deze pieusemoquante uitdrukking rond haar lippen, dit alles boeide den jongen koning in hooge mate. Het was hem of ze leefde. Nog nooit had bij zulk eene verrukkelijke vrouw gezien. Wie is /ij ?, vroeg hij eindelijk. Mona Lisa, de vrouw van een Florentijnsch burger, Giocondo, antwoordde Leo nardo gelaten. Wanneer heb je haar geschilderd? Tien jaar geleden, sire. Is ze altijd nog even mooi? Ze is nu dood, majesteit. Leonardo trok zich terug en ging by 't raam staan. De verschillende opmerkingen vol bewon dering, schenen aan hem voorbij te gaan. Bleek, zijne oogen neergeslagen, stond hij daar, en wachtte... Leonardo da Vinci, zei Frans I na eenigen tijd van beschouwing, ik koop dit portret van je. Hoeveel vraag je er voor? Maar sire, begon hij verlegen, het portret van Mona Lisa is nog niet af. Ik dacht.... Onzin, riep de koning. Ik wil deze schilderij bezitten, begrijp je? Hoeveel je er ook voor vraagt, ik koop ze. Het werd Leonardo angstig te moede. Hoe kon hij den koning zeggen, wat dit portret voor hem was ? Hij kon er geen afstand van doen, ten welken pry's ook. Er moest een voorwendsel gevonden worden. Frans I werd ongeduldig, toen Leonardo hem geen som noemde. Drieduizend ducaten, is dat genoeg ? meester Leonard ? Sire, begon de ongelukkige kunstenaao. Ik kan Uwe Majesteit verzekeren dat.... hij hield een oogenblik in en verbleekte. Nu dan, vierduizend dukaten, zei Frans I denkende dat hij niet tevreden was met de aangeboden som. Leonardo kon niet spreken, diepe ontroering was op zijn gelaat te lezen. Hij keek ziju koning alleen smeekend aan, alsof bij hem om de gunst vroeg la Joconde niet van hem weg te nemen. Maar de koning die dezen blik als een opwelling van dankbaarheid beschouwde, stond op en omhelsde Leonardo tot afscheid zeggende: Dus dat is afgesproken, vierduizend ducaten. Morgen zal ik je schilderij laten halen. Je kunt gerust zijn, ik zal zorgen, dat ze eene waardige plaats krijgt. Hij vertrok met zijne vrienden en liet Leonardo diep wanhopig achter. Op de dichtsbijstaanden stoel was hij neergevallen, sta rende naar Mona Lisa. Zijn hoofd op de borst, zijne armen slap naast zich neerhangende, bleef hij geruit uen tijd zitten, peinzende over dit eene droeve feit, dat zij morgen niet meer bij hem zou zijn. Het werd avond, Leonardo was onrustig. Hij wilde niet gaan slapen trots het aandrin gen van zijn jongeren vriend en leerling Francesco die bij hem woonde, en voor zijn ouden meester zorgde. Juist was Francesco naar bed gegaan toen Leonardo zijne kamer binnen kwam en hem beval een lantaarn aan te steken en met hem mee te gaan naar bet slot van den koning. Als je niet wilt, ga ik alleen, zei de oude grijsaard beslist. Het was een smal donker weggetje van St. Cloux naar het slot. Leonardo liep lang zaam, steunende op den arm van Franuesco. Uit de verte zag men de hel verlichtte '/.alen van 't slot. Er was feest bij den koning. Leonardo da Vinci werd aangediend. Frans l keek zeer verbaasd op, maar beval hem bin nen te laten. Daarop traden de koning en zijne zuster Maguerite de paarl der paarlen", zooals zij genoemd werd, den kunstenaar te gemoet. liet vormde een schril contrast: deze schittende verlichte zalen, en rijke toiletten, en deze gebogen grijsaard niet lang wit haar en bijna wilde oogen, gekleed in een een voudige zwarte mantel, die langzaam tusschen al deze rijke pracht op zijn koning toeschreed. Wel Meester Leonardo, zei de Koning vriendelijk, gij zijt een zeldzame gast. Wat mag ik je aanbieden? Je eet geen vleesch, niet waar? Soms eenige vruchten? Dank uwe Majesteit. Ik kom u even iets zeggen. Wat is er mijn vriend, kan ik je hel pen? vroeg Frans I cenigszins verontrusten hij nam hem mee n:iar een stiller gedeelte van de zaal. Mag mijne zuster bij ons gesprek tegenwoordig zijn? Leonardo had hier niets op legen en begon eenigszins verlegen : Sire, het is over la Joconde" die U wen?cht te koopen. Wat, heb ik je nog niet genoeg geboden .' Waarom heb je dat niet dadelijk gezegd ? Het is niet het geld Sire; ik kwam t" vragen barmhartig te zijn. Neem mij dit portret nog niet af. Het behoort aan 1;, ik wil er geen geld voor hebben. Maar laat ik haar nog mogen behouden tot ik dood ben. Ik Leonardo kon niet verder. Het was hem onmoge'ijk over Mona Lisa te spreken. De koning fronste zijne wenkbrauwen en haalde ongeduldig zijne schouders op. Sire, zei de prinses tusschen bei ie ko mende, voldoe aan zijn verzoek, l lij heeft er recht op. Wees goedhartig. /ij lesrde haar hand vriendelijk up zijn arm en zei zachtjes: Hij houdt nog van haar, zie je 't niet? Maar ze is dood ! ! Wat doet er dat toe? Kan men de dooden niet liefhebben?? Je hebt zelf gezegd dat ze levend is op 't portret laat hem die herinnering, mijn broeder, doe den grijsaard geen verdriet. De koning bedacht zich een oogenblik. Er ontwaakte iets in hem dat reeds half inge slapen was. Hij wilde nu edelmoedig zijn. Ik sta je verlangen toe, zei hij met een glimlach om de lippen. Vrees niets, niijn vriend. Ik beloof je, niemand zal je Joconde" van je wegnemen ; zoolang je leeft, blijft ze je eigendom. Er schitterde iets in de oogen van Leonardo toen hij zijn koning bedankte. Eerbiedig kuste hij de hand die Marguerite hem zwij gend toestak. Dansmuziek weerklonk. Het bal begon en niemand dacht meer aan den vreemden grijsaard, die als een schaduw verdwenen was in de donkere nacht en nu met een zacht gelukkig gevoel naar huis wandelde. NIEUWE UITGAVEN. Kleengedichtji's, Driemaal XXXIII, mitsga ders rijmreken, nageldeuntjes, spakerlingen en diergelijk gestrooi, van (iuioo GE/KLLE. Am sterdam, L. J. Veen. Karin's droom, door GUSTAK AF GEYERSTAM, door JEANNETTK E. KEYXKR. Amsterdam, H. J. W. Becht. Hanger, naar het Noorsch, van KNTJT HAMRUN, door JKANSETTE E. KEYSEK. Amsterdam, H. J. W. Becht. M. SCHAHTKX-ANTINK, Sprotje. Amsterdam, (f. Schreuders. MmlIlllllllllllllllttlMIIMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIHIIIIIItlmtlllllMlllmmlMIIMI BEEliDEfi, VASEN »% JARDINIÈRES ? TEGELSCHILDËRIJEN ENZ. . MUSEUM GRISANTI, ROKIN 95, (Stille zijde), AMSTERDAM. ? Toegang vrij. ^ IE MEUBELS. n» J. V. DE GRAAFF-ltem Ouden Eng-weg 18. PLAFOHD - «n WAHDB?SCHILIXRinG ? tul. l ORTUKRPÉ& ? VOOR ? KUIJSTRAALDUKRK RKLAOté'S ? BO?KBAHD?R ? 121. MAISON DROUOT ?+ -i- WKMSKIC & Co. *? *? * L.VXUE IIOUrSTHAAT 1 & 2 * - _)O11 II<lil<£- . 11:1 I:K><> \ i\ l F,K« . ;;T l GROOTSTE INKJC1ITJNG VOOR COMPLETE MEUBJLEKKIXG IN ALLE STIJLEN A N T J Q U I T E I T E N EIGEN M E U B E L F A B li l E K LARENSCHE KUNSTHANDEL VILLA MAUVE" BIJ DEN MOLEN LAREN (N.H.) WlK HET LAND VAN MAUVE7' BEZOEKT, VERZUIME NIET EEN BEZOEK TE BRENGEN AAN DB TENTOONSTELLING VAN LARENSCIIE KUNSTWERKEN VAN : VAN BLAADEREN, VAN BEEVER, CO BRKMAN, BROKDELET, BUIËT, DüOYEU'AARD, GKBHARD, HART N1BBRIG, HUGENHOLTZ, DE JONG, KEVER, LAGUNA, LANGEVELD, AIVTOIV MAUVE Sr., MELIS, WALLY MOES, VAN DER VEN, V. D. WALL BAK E, WOLTEE, ENZ. ENZ. DB KUNSTZAAL is GRATIS TOI-OANKELIJK, OOK ZONDAGS. MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS G. & J. COOL, AMSTERDAM. ROTTERDAM. UTRECHT. BLOEMGRACHT 77 DELFT5CHESTRAPT6I BILTiTRAATjO J. J. BIESING, Kunsthandel» '8-ORA.VENHAGE, Molenstraat M'ei 61 MoiUrnt Schilderijei, Aquarillen M firavorts. MEUBEL-BAZAR, Singel 263-288, t»U Kantoor-Meubelen J. MEIJEROK KEUER. Prijs. . ?30. Laat Uwe woning inrichten *><* DEPHÖMX^f^Amsterd. Nieuwe ontwerpen. Smaakvolle ensembles. Zeer bUlQke noteering. Foto'» en Prijscouranten n Begrootingen gratis. Plaatsing door eigen personeel onder volledige garantie. Vele attesten. tBINNENHUIS ROKIN IZOAtlSTCKDAn MEUBELEN ENHUI5RAAD NAAR-ONTWE R PEN-VAN BEKENDE-AMBACHT5-EN 5IER-KUN5TENAARS MATIGE-PKUZEN-MEUBELEN VAN-EIGEN-WERKPLAATS COMPLETE WONING-IN RICHTINGEN. i ? ? ? ? AmSTERDAffl AARDEUJERK EN TEGELS ^1 FAIENCE l EN TEGEL J FABRIEK HOLLAND NAAML-VENN-cev-TE UTRECHT Meubileerinrichting* Eig-eii Kaard". Ter bezichtiging gereed: Oud Hollandsche Meubelen. Gaarne verstrekken wij inlichtingen zon der eenige verplichting. Spuistraat 171 hoek Paleisstraat, Amsterdam. TKI, EFOON 6140. * * * # KUN5T1NRÏO "AARD ^HOEFH I UIT-DE-FABRIEK '. ZUD-HOLAND DEPOT-KALVER5TRAATI4-I BK BH