DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1467 bestierder ziet, te weten met een geel damast wambasje en een wijde gecouleurde broek met linten, na 't leven uitgescbilderd gezien heb." Over andere namen in de reeks leest men in het opstel van G. P. Rouffaer over Oude schilderijen te Batavia" : Het portret van Reynst herinnert aan Mierevelt. Aan dat van Eeael kan men nu nog duidelijk zien dat het origineel door Thomas de Keyzer is geschilderd, zooals Valentyn ook vermeldt. Aan het fraaie etsportret van Van Goens herkent men evenzeer duidelijk Govert Flinck's hand. Mogelijker wijze kunnen nog de portretten van Speelman, van Van Outhoorn en van De Haen ook naar origineelen gedaan zijn. Maar het al Iermerkwaardigste dunkt mij wel het portret van Carel Reyniersz, dat hoogstwaarschijnlijk naar een origineel is gedaan, welk origineel van Rembrandt moet zijn (uit zijne periode van de Staalmeesters?); waar is dit? En waar is Govert Flinck's portret van Geraert Huift, toen hy stond op zijn vertrek na OostIndien", bezongen door Vondel? Schrijver had het bescheid op zijn vraag kunnen vinden aan de muren van het Rijksmuseum, waar het bewuste portret van den voormaligen secretaris van Amsterdam, ge sneuveld voor Colombo, het nummer 930 draagt. Een klaeu aen Hollants waterleeuw Geverft met Engelsch bloet", noemde Vondel dezen jeugdigen directeur generaal van N. I., door den listigen Maetsuyker met een slingerslag" naar het oorlogsterrein ge zonden en wiens sneuvelen bij het hollandsche leger op Ceylon een soortgelijken indruk teweegbracht als dat van den jongen Marceau in het leger der eerste Fransche Republiek. 'Doch behalve de inferieure portrettengalerij in het Binnenhof bevinden zich van enkele dezer gouverneurs-generaal, elders in het museum, nog andere afbeeldingen van eene minder grove penseelkunst. B.v. die van Diederik Durven, in 1736 door Hendrik van den Bosch geschilderd. In de koloniale ge schiedenis staat zijn naam met bloed ge schreven, als Chinezenhater en Chinezenslachter, de evenknie- van een Adriaan Val kenier. De strenge muze Clio had voor hunne plaatsen in de reeks der Indische landyoogden wel een dergelijk zwart doek mogen hangen als, in de rij der venetïaansche staats hoofden, voor die van den doge Marino Faliero. Tijdens dit portret geschilderd werd was Durven reeds door heeren Zeventienen van zijn eed ontslagen en gesteld buiten dienst en gage der Comp. Vier jaren later stierf hij als ambteloos burger te Delft, waar men zeker niets wist van zijn Domitianus-aard en voor liefde tot het spietsen van Chinezen. Echter beteekende het getal zijner slachtofl'ers nog niets bij de tienduizend, ongeveer, van Val kenier, door wiens toedoen die Hollandsche Furie in het Chineesche kamp te Batavia werd aangericht, welke aan den dichter staatsman Willem van Haren zijn treur- en boetzang zou ingeven. Een ander doublet, van de hand van den amsterdamschen schilder Dayid v. d. Plaes, stelt Willem van Outhoorn voor; den schoon vader en den voorganger van dien Joan v. Hoorn welke bij zijn repatrieeren een ver mogen (men zou mogen zeggen: een buit) meenam dat op tien millioen gld. werd be groot. Het portret van Gustaaf Willem baron van Imhoff, geschilderd door J. M. Quinkhard, ia van het jaar 1742, toen de duitsche edelman, wiens Consideratïn zoozeer de waar deering van bewindhebbers hadden verwor ven, aan den vooravond van zijn vertrek naar Indiëwas en bij voorbaat als een kolo niale Messias, als een Hersteller" gehuldigd werd. Later, toen zijne meeste hervormingen falikant waren uitgekomen, zijne meeste stich tingen aan verval van krachten bezweken, zy'ne meeste staatkundige remediën als lap middelen erkend, maakten de spotters in 't vaderland van dezen Hersteller een Versteller. Zijn voorganger in 't bewind, Johannes Thedens, werd uitgebeeld door Jacobus Oliphant. Hij was slechts gou v,-generaal ad interim, en als soldaat in Indiëgekomen. Zooal geen maarschalksstaf, den staf van kommando", waarmede zoovele dezer burger lijke onderkoningen zich lieten uitschilderen en die voor hen het attribuut hunner waar digheid was gelijk voor een vorst de scepter, droeg de soldaat toen inderdaad in zijn ransel. Want ook Abraham Patras, hier in efligie aanwezig (geschilderd door Th. J. Rheenj kwam als soldaat uit; en zij waren deeenigen niet. Onder deze beeltenis plaatste de schilder een zonderling attribuut, een paar dobbelsteenen n.L, ter aanduiding van de wijze waarop destijds een onderkoning van X. I. wel eens het roer van staat in handen kreeg. Toen et, na het overlijden van Dirck van Cloon, in den Raad van Indiëover de ver kiezing van een nieuwen gouverneur-generaal gestemd werd en de stemmen staakten tusschen Patras en Valkenier, werd frischweg de dobbelkroes (die in deze samenleving nooit ver af was) voor den dag gehaald. Het lot moest beslissen en God zegen' de greep! de gewezen koloniaal haalde met de meerderheid van n punt zijne waardigheid. 1) Onbekend bleef de schilder van de beelte nissen van Abraham van Riebeek, zijne vrouw Elisabeth van Oosten en zijn dochter Elisabeth, gehuwd met Gerard van Oosten, Men leest als 't ware op het gelaat des eersten de waarheid van Valentiju's getuigenis: Hij was een zeer stemmig Heer, die rnen byna noit zag lagchen, en gelijk hij streng in 't gemeen was, alzoo hield hij ook zijne kinderen zeer streng, en al wat te onderdanig op zich zelven. Hij was niet alleen zeer scherp tegen zijn minderen, maar zelfs tegen zijn meerde ren", enz. Elders in het Museum ,hangen de portretten van Abraham's vader Jan van Riebeek. den stichter der Kaapkolonie, en van zijn moeder, Maria de la 'Juevellerie. De twee laatsten werden geschilderd door Dirck Craey, een der oprichters van de haagsche schilderskanjer i'ictura. Aan deze Indische landvoogdengalerij zou meerdere beteekenis kunnen bijgezet worden, kon men de hand leggen op enkele stukken van waarde in de kolonie zelve. De jongste aanwinst is het portret van den bekenden vader van het Cultuurstelsel, J. v. d. Bosch, met dat van zijn tweede vrouw Elisabeth de Sturler en van den oudsten zoon uit dat huwelijk, allen geschilderd door Cornelis Krusëman. Tijdens de vader nog chef was van den generalen staf van den luitenant-generaal Constant Villars dweepte hij wellicht met de romans van Wal ter Scott, en had visi oenen van een groote toekoiust en een historischen naam voor zijne zonen, althans, hij kwam op den inval dezen oudste Richard 1) Du Bois. Hollandois. Leeuwenhart" te laten doopen. Maar er zijn nog vele hiaten in de reeks. Reeds in 1886, drukte de heer Rouffaer den wengch uit dat het Ryksmuseum, door tusschenkornst van het ministerie van koloniën, zou trachten in het bezit te komen van twee schilderijen van waarde, aanwezig in het zg. Groote Huis te Batavia. Een daarvan stelt voor een mans portret door Karel Slabbaert, de kleeding een zwart magistraatsgewaad met witten kraag, het hoofd ontbloot, met krullend kastanjebruin haar, het geheel tamelijk ver gieten. Overigens," zoo leeat men, is het een prachtstuk, geheel in dezelfde krachtige, sprekende en gloedrijke kleuren van het schilderijtje dat zich in het Mauritshuis bevindt. De oogen zijn van verbazende uit drukking. Enz". 2) Het andere portret is dat van den Engelschen gouverneur generaal lord Minto, die de sterke expeditie uitrustte welke in 1811 zich van het ontredderde en miserabel verdedigde Oost-Indiëmeester maakte. Over de herkomst leest men: Toen in Juni 1813 de Nederlandsche ingezetenen van Batavia en Ommelanden fiere en zelfbewuste va derlanders als altijd, met bloed van smetten vrij! een verzoek hadden gericht aan Lord Minto in Britsch-Indiëom hun zijn afbeeldsel te sturen, liet deze door een En gelsch schilder in Calcutta, Ghinnery, zijn olieverfportret vervaardigen en deed het naar Bataria sturen, waar het met de grootste eerbewijzen ontvangen en overhandigd werd." Bij de teruggave der kolonie in 1816 werd dit fraaie portret voor 13,000 ropyen (onge veer ?15,000) overgenomen, welke som door de Engelschen gevraagd, en door de Neder landers betaald werd. En wanneer Java nog eens weer in handen der Engehchen mocht vallen men weet, l'histoire se repète ? dan zal deze beeltenis door den Britschen over winnaar zeker met welgevallen worden terug gevonden. Zooveel wat de oostindische landvoogden betreft. Portretten van bewindhebbers der O. I. Comp. zijn er verscheidene; de Raad van Indiëdaarentegen is slechts met een enkele afbeelding vertegenwoordigd, 't Is het kapitale en fraai uitgevoerde portret van Mattheus van den Broecke, gepenseeld door den Dordtschen schilder Samuel van Hoog straten. Een ander portret van denzelfde bezit het Museum van de hand van Pieter v. d. Werff. Het eerste stelt voor een kloeke figuur, levensgroot op het doek gebracht. Geleende lokken, donkerbruin, omlijsten het vleezige sterksprekend gelaat, waaraan de onderkin niet ontbreekt. Een kleine knevel buigt zich over de ietwat dikke bovenlip; de eene hand heeft hij in de zij gezet, de andere rust op den gouden knop zijns rottings. Zijn kostuum zou voor het staatsie gewaad eens admiraals kunnen doorgaan: fluweelen jas, met eene rij kleine dicht opeengezette knoopjes gezoomd, de wijde mou wen halverwege opgenomen waaronder de witte pofmouwen en kanten lubben te voor schijn komen. Onder dit fulpen opperkleed het zijden kamizool, waarover sjerp en gordel, met goudpassement afgezet, zich bijkans kruisen met den draagband van zijn statie degen. Om den hals plooit zich de breede das van fijne witte kant, bestoken niet juweelen speld, en over de schouders slingert zich vijfvoudig de gouden keten met groote gouden medaille. Zelfs de gravure op die medaille, een admiraalschip met volle zeilen. is kunstig en nauwgezet door den schilder weergegeven. De geheele forsche figuur (een kniestuk) komt uit tegen een zuil metroode draperie, en een achtergrond die eene reede voorstelt bedekt met schepen. Wellicht had v. d. Broecke de onderschei ding tweemaal door een vaderlandsch kunste naar afgebeeld te worlen te danken aan het feit, dat hij in 1C70 een retourvloot thuis bracht inderdaad reich mit des Orientes Schützen beladen." De negentien schepen onder zijn kommando voerden een kostelijk cargasoen met zich; zelfs voor dien bloeitijd der Comp. was eene bezending koloniale goederen ter waarde van vijftien millioen buitengewoon, 't Was meer schats dan de befaamde Zilvervloot in 't land had gebracht. Buitengewoon was ook de uitkeering aan participanten der O. I. Comp. van /.estig procent, waartoe dit gewin heeren bewind hebbers in staat stelde. Geen wonder dat zij dezen ordinaris raad van Indiëhunne hooge tevredenheid betuigden over de wijze waarop hij dit Gulden Vlies uit het Indische Colchis behouden had thuis gebracht, dat zij hem den eerewijn plengden en om hingen met den gouden keten en medaille waarmee hij op v. Hoogstratens schilderij staat afgebeeld. De historiestukken en de topografische afbeeldingen, betrekking hebbende op het voormalig gebied der O. I. Corup. ontbreken hier niet. Een groot paneel van II. C. Vroom stelt voor de binnenkomst van het schip. waarmee Cornelis Houtman zijn eerste reis naar Indiëen terug volbracht, 't Was een gebeurtenis, die ontlos.sing aan eene Holland sche loskade van de eerste Indische specerijen. Le peuple tait accouru en foule", zegt de buitenlandsche kroniekschrijver. Jamais, on peut Ie dire, il n'en tait venu de pireilles de Ijisbonne. La bonne senteur uu'elles exluvlaient parfuma toutos les maisons voisines." Een ander groot doek vertoont de onder werping van Dipo Negoro aan den luit.generaal II. M. baron de Koek. Het werd door de familie de Koek te's Gravenhage in bruik leen afgestaan en door een modernen schilder. door N. l'ieneman vervaardigd. De uitvoering en de opvatting zijn over't geheel verdienste lijk. IloofdmuiteJing" wordt de beleidvolle Javaansehe prins in het opschrift der schilderij '2') Oud Holland. 1S',,'4 p. I'j7. genoemd, en bij die kwalificatie herinnert men zich allicht de opmerking van Multatuli dat dit woord muitelin gen" geacht moet worden eene vertalingsfout te zijn, waaraan zich ook de Spanjaarden schuldig maakten jegens de Nederlanders, toen dezen zich van indelikate vreemdelingen trachtten te ontslaan. De meer of mindere juistheid van zoodanige uitdruk kingen hangt dikwijls af van geografische ligging, dagteekening, huidskleur, geloof en -behoefte aan batige saldo's. De muiters van gister zijn dikwijls de helden en martelaren van vandaag". *) Zoo zou het ook met den sultan van Java" wel gebeurd zijn, ware Roorda van Eysinga's Vloekzang in vervulling gegaan. Aan alle Christenhonden de kris in 't lijf, of hen teruggejaagd in de zee waaruit hunne roofschepen eenmaal opdoemden; Java voor de Javanen! De eerbied voor den hoofdrnuiter", die niet door de Nederlandsche wapenen maar door een Nederlandsch verraad *) ten onder werd gebracht, spreekt uit de houding der voor hem in 't stof gebogen hoofden. Had intusschen een raden Saleh hier den Hollandschen schil der mogen terechtwijzen, hij zon hem ontraden hebben inlandsche hoofden af te beelden niet een Henri-guatre, inlandsche vrouwen met een manshoofddoek. (Slot volgt). S. KALPP. *) Men nam hem eenvoudig gevangen toen hij in het Ned. kamp gekomen was om over de voorwaarden zijner onderwerping te onder handelen. HlllllllflHIlHIIMIIMIIIMItlllllllllllllllHIIMMIIIIIIIIIMIIIIIItlllllHtWIM Js. VAN G1NKEL =?ZEIST = FABRIKANT VAN KUNST-KOPERWERKEN IN OUD-HOLLANDSCHE MODERNE- EN ANDERE STIJLEN GEBEELDHOUWDE MEUBELS. raii J. W. BE GBAAFF-HilTeim Ouden Engweg 18. BEEUDEJSU VASEN »% JARDINLÈRES ? TEGELSCHILDERIJEN ENZ. MUSEUM «KIS ANTI, ROKIN 95, (Stille zijde), _ AMSTERDAM. ? Toegang vrij. .U. K BES6 ARNHEM lopphisdie Minriditinq TELEGRAMADRES LITHO" l J. J. BIESING, iinnst Int miei. 'S-GRAVENHAGE, MoleDstraat65.654en67. Moderne Schilderijen, Aquarellen en Gravures. Laat Uwe woniog inrichten d.»r DE PeOElX",fSt Amsterd. Nieuwe ontwerpen. Smaakvolle ensembles. Zeer billjjke noteering. Foto's en Prijscouranten en Begrootingen gratis. Plaatsing door eigen personeel onder volledige garantie. Vele attesten. Panoramaj^^p in de JUunslsutal. Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil derijen, Oostersche Tapijten. Vaste prjjxen. Toegang vrtf. Het Panorama Jerusalem is dagelijks gecpeni 'tBINNENHUlS ROK1N 120-AHSTERDAM MEUBELEN ENHUISRAAD NAAR-ONTWERPENVAN BEKENDC-AMBACHTS-EN 51ER-KUN5TENAARS MATlGE-fRUZEN-MEUBELCN VAN-EIGEN-WERKPLAAT5 COMPLETE WONING-IN _RICMTINGEN_ ? ?? i i ? ? ? ? ? ? ? ? AmSTERDAm AARDEWERK Efl TEGELS D RIVSOHIflBEL COC M ( OP KOPER EN W..PELIX MERITIS" KEIZER5GRACHT32V .ZÖ07 UB . . ^* WERK HOEFB : UIT-DE-FABRIEK : ZUD-HO1LAND DEPOT-KALVERSTRAAT-W JKEeubileerinriditingr E i g-en Haard". Ter bezichtiging gereed: Oud Hollandsche Meubelen. EICEN HAARD *^-PrGaarne verstrekken wij inlichtingen zon der eenige verplichting. Spuistraat 171 hoek Paleisstraat, A.msterdam. T K I, KFOOX C140. Vies des Gouv. Généraux LARENSCHE KUNSTHANDEL VILLA MAUVE" BIJ DEH MOLEN LAREU (N.H.) WlE HET LAND VAN MAtTVE" BEZOEKT, VERZUIJrE NIET EEN BEZOEK TE BRENGEN AAN DB TENTOONSTELLING VAN LARENSCHE KUNSTWERKEN VAN : VAN BLAADEREN, VAN BEEVER, CO BREMAN, BROEDELET, BR1ÈT, DOOYEWAARD, GEBHARD, HART NIBBRIG, HUGENHOLTZ, DE JONG, KEVER, LAGUNA, LAXGEVELD, ANTON MAUVE Sr., MELIS, WALLY MOES, VAN DER VEN, V. D. WALL BAKE, WOLTEE ENZ. ENZ, DE KUNSTZAAL is GRATIS TOEGANKELIJK, OOK ZONDAGS. MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS [/? R. l Pfifll AMSTERDAM. ROTTERDAM/**t/TRECI C7» OC U, l/l/l/*»» BLOEMGRACHT?/ DELFT5CHE5TR^Ar6l* ;f'tBl£l4TR«A1 ES DE WONING^ KEIZERSGRACHT O^ Electrische LAMPEN KRONEN ontwerp ?en D O a a Jan Eisenloeffel Nieuwe Modellen in Koperwerk voor huish. gebruik. AMSTERDAMS