DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1476 voerig gemotiveerd adres, dat gedrukt aan de pers eu_ aan alle autoriteiten, werd toe gezonden. Bg dat adres waren gevoerd; Tabellen, betr. Lage und Umfang der Ferien in deuttclien Kiaittn; de opgaven liepen over 33 Duitsche steden,, en vei meldden de data van begin en einde vtm'alle vacaaties, benevens den duur daarvan, en de somma van alle vacantiedagen. e in die vacantie vallende Zon- en l eestdagen worden natuurlijk meegerekend, even als de heer L. dat gedaan heeft in zijn op gave voor Nederland. Waarschijnlijk hebben de lui, die hem uit Duitschlaud inlichtten (getn onderwijzers denk ik) niet gesnapt, dat z,ij in hun uiededeelingeu dat ook moesten doen; vandaar 't groote verschil. Ean be kend Berlijnsch onderwijzer (G. Trensch, Fennstrasse 3) schreef me dezer dagen daar over: Ks werden also 70 age herauskommen wcnn die Sonn- u. Feiirta e in Abzug yebracltt werden." En nu had hij 't alleen over de groote vacanlies, terwijl in 't Hainburgsuhe rapport nog 3 sonstige Schulfreie age'' meegeteld worden. l>e lezer moge nu, uitmaken, aan welk rap port de meeste geloofwaardigneid moet toe gekend worJen: aan dat des heeren Lancee, ef aan' dat der Hainburgsche onderwijzerskommissie voorstatistiek, van men^chenaidus, die toch naar alle waarschijnlijkheid zeer goed op de hoogte: zuilen zyn van Duitsche toe standen L Verder maakt de heer L. mij er een verwyt van, dat ik de voorbereidende kiasse, maar even als een £ewoun leerjaar heb meegeteld." Ja, dat doen de autoriteiten ook; Mie schrijven m het officieele Leerplan: Jte leerjaar, £vu weet ik "wel, dat dit zooge naamd voorbereidend onderwijs is. Maar moet dat jaar niet in der kinderen leerjaren meegereken l worden, omdat daarin veel ge fröbeld, doch geen lezen geleerd wordt? Als die kinderen dat voorbereidende jaar niet gehad hadden, zouden ze dan in de eerste . klasse (Uians 2e) zóó ver komen als nu t geval is ? l>e heer L. weet beter. Dool), ik wil hein graa^ ter wille zijn en maar eens zes leerjaren rekenen, doch dan niet Vülijnm 't leerplan van l Januari 1905 maar van 't.vroegere, wairmee' 't huidige geslacht is opgegroeid. Daarnaar was de tortijd (Ie en 2e klasse scholen) jjer week2>K uur in de Ie?3e klasse; 2**A in de 4e?e kl. en 30X uurin de tie (-hoogste-) klasse. In de 6 jaar (elk 45 schooiwektn) bedroeg de leertijd: 7515 leer uren, zonder vrije kwartiertjes (voor de meisjes zelfs 7ü(J5 uur!!) En daarnaast hadden de Berlijnsche volkskinderen ia 8 jaar: 7360 leeruren. (je ziet, waarde kollega L., dat ik in mijn eerste stuk Nederland eigenlijk te rooskleurig geschilderd heb. U eer't Nederland vau lyoó en volgen Ie jaren kan nog geen oordeel geveld worden. '. lift is in 11)05 gelukkig rnet 'n uiterst kleine verbetering aangevangen; het zal goed doen, judien het op dien weg naar een hy giënische yerdeeling van den leertijd blijft ,voortgaan, liet Rapport van ket N. O. G. heb ik aanbevolen als een goeden steun. Dat ik het gaarne nóg beter en krachtiger géwenscïjt' heb, zal de lieer L. mij toch niet kwalijk nemen. Jk.,heb imtt groote blij Ischap van den heer L. gelezen, dat het N. O. (i. niet van plan is half werk te doen". Maar dan moet het «vooit jiaken, auderj is de Bond van Nederl. Ondet w." hem weer voor. Die moet nog altijd over. dezelfde kwestie een rapport uit brengen.:- En 't is nu. te voorzien, dat dit .allicht befer zal wor.len. Met groote voldoening heeft 't me ten «lotte vervuld, dat eindelijk ook de autoritei-tn zijn gaan " inzien,' dat het zoo niet langer kan voortduren, lltt .onderzoek naar de psychi sche energie" der leerlingen on Ier leiding vau D. Wayenburg is daarvan liet bewijs. Lang>aam aan gaat men dua ook in Nederland voorwaarts, tot bij/.ondere voldoening van ons, klasse-onderwijzers, die al jaren lang op .oo vele wanstaltigheden in onze school- en onderwijstoestanden geweien hebben. ? J. W. EUltAIlD. Om. onze Eer. Ofschoon-het verleden in alles zoo sterk afwijkt van hot heden, zijn er toch ooïonb.likkon, daf? het bizondore beteekenis krij»t. Nu de lang voorbereide verlieerlijking van Wille m III in een stand beeld haro bevrediging zoekt, mogen wij cer^t wel ee.ns weten, wat wij aan dien vorst Verschuldigd zijn. Heeft 't zijne eigenaardige aantrekkelijkheid, dit «urn de Jiand van professor Blok in zijne Geschiedenis van het Nederlandsche Volk op te sporen., 't biedt tevens eene weikomen aanleiding otn. zich rekenschap te gevüivivau de Wijze, waarop deze hoog geleerde zijne taak Iteeft opgevat. Dit Averk danken wij aan de nauwgezette studie van een goed geschoold vorscher, wien de inderdaad niet geringe verdienste toekomt, de eerste groote geschiedenis van ons vaderland naar de /oogcnoemde eUehoii do,r wetenschap te hebben samen gesteld. Ongelukkig onderscheidt het zich niet door do breede opvatting van ecu grooten geest, die in de verzamelde stof den dnad terugvindt der levende gedachten, waaruit het gebeurde te voor schijn kwam. Daar ik overtuigend ineen aangetoond te h-ibben, dat onze redding in dea oor log vau KÏ72, don hoer iïiok ten spijt, niet aan den stadhouder, maar naast de fouten der jYnuiseheii aan onze v! »ot te danken was, 't werk van Jan do W i 11, vr.agt allereerst de dood zijner door luchtige sluchtoil'ers onzo aanda, 'ht. Zonder ook maar eenigszins in twijfel te willen trekken, dat de aftocht van graat' Tilly met zijne ruiters uit den omtrek der gevangenis het doodvonnis was van do gebroc iers De Witt H>1.'J!)J deel V), mag men toch de vraag stellen, waarom juist die troep tegen 't ver schrikkelijk (!) gevaar uit 't Westland werd afgezonden en niet de schutterij, die er alleen scheen opgesteld om liet nioor-Jplim des te beter te doen gelukken. Was onze geschiedschrijver hier wat dieper doorgedrongen, hij zou ongetwij feld gestuit zijn op den onwil der haag- i bcho overheid en (ieconiniitecr.Ie Kaden of op hunne vrees voor de slechte ge- j zindheid van den prins. Had deze niet twee maanden vroeger, in Juni, daarvan op ongehoord vermetele wijze doen blijken, toen hij nog slechts legerhoofd de voortvluchtige schuldigen aan den moord aanslag van Jacob v. d. Grraeff op Jan De Witt in ijn leger eene veilige schuil plaats verleende (bl. 278) en ze aan het terecht bleef onttrekken ia weerwil van en aandrang der Btaten om ze uit te leveren ? Waarom is deze ongehoorde daad door den heer Blok verzwegen ? Was die opzettelijke soevereine minach ting voor recht en wet niet 't onmis kenbare voorteeken van wat hij zou durven, zoodra hij 't stadhouderschap bemachtigd had ? Geen wonder, dat deze geleerde naspeurder der historische waar heid de vraag ontwijkt, waarom zijn held, wien het, in deze landen ten minste, nooit aan den moed ontbroken heeft, zijn wil door te zetten, niets deed om de bedreigde levens te redden. Een enkel woord was genoeg geweest. Doch de prins was immers afwezig en dus niet verantwoordelijk" (bl. 29.'). liekent professor hier nie; te veel op de onnoozelheid zijner lezers? Staan wij hier voor de vrees, de his torische waarheid in al haar naaktheid te vertoonen; of voor die domme, dorre wetenschappelijkheid, waarvan lord Acton eens zei, toen hij 't over de duitsche historiografie had, die velen zoo braaf hebben nagevolgd, dat ze meer geleerd was dan gezond? Hoe 't zij, wij missen hier het zekere iets, dat aan de feiten kleur en karakter geeft, 't hoogere, wat alleen de ineesterhand schenken kan. Of dit te bespeuren is in zijne voor stelling van Willein's groote politiek ? Die heet een hoog ideaal" (bl. 352), een strijd voor 't protestantisme en de vrijheid. Maar zeer realistisch berekenend aanvaardde zij dankbaar het bondgenoot schap van den Keizer, die toch Ook zijne protestaii -ene onderdanen vervolgde,, al geschiedde het op geringer schaal en met minder vertoon dan in Frankrijk. Was de heer Blok daar vergeten, wat hij eerst van hem getuigde : ideaal aangelegd was hij allerminst" ? (bl. 25)8). Onder de be koring van dit hoog ideaal vermeit hij zich iii de beschouwing der talrijke sche pen, kanonnen en manschappen, die in zijn oog eene zeemacht vormen, bijna even indrukwekkend als de vloten van De Witt. Zoolang het innerlijke gelvilte eener strijdmacht meer te beteekenen heeft dan haar omvang, zal men evenwel moeten erkennen, dat de vloot van den raad pensionaris, onder zijne kundige leiding gebouwd en georganiseerd en uitgezonden voor de verdediging van zuiver nationale belangen, van veel hooger ge vechts waarde was dan die uit de dagen van Willetn 111, wiens hardhandig ingrijpen en onver zwakte energie niet konden goedmaken, wat hem aan tijd en kennis van zeezake n ontbrak, noch konden doen vergeten, dat zijne inzichten en plannen niet altijd de onze waren. ( his machtsvertoon was de uiterlijke schijn van een staat, die zich morrend en tegenstrevend uitputte om vóór alles de persoonlijke staatkunde van zijn vorst te dienen. Holland alleen heeft voor dit ideaal" een twee honderd mil joen moeten otteren. Voegt men hierbij zijn deel, ruim de helft, aan do schulden der 'Ueneraliteit, dan zal men de viermaal hoogere geld.s waarde in aan merking nemende ongetwijfeld inzien, dut elke vermeerdering van leger on vloot ons onherroepelijk nader bracht tot den onvermijdelijke!! ondergang. Al onze opofferingen ten spijt kouden wij niet eens verhinderen, dat de fransche kaperschepen de zoeuwsehe stroomen onveilig maakten en zelfs tot vóór Willemstad verschenen (bl. 4J8). Het schijnt mij voor een geschied schrijver van dit tijdvak als iets van 't allerhoogste belang toe. tot in bizonderhcden uit te vorschen, hoe de onderonbeschaamde ruwheid van. den gewel denaar, die hen overal uitstoot en ze door zijne creaturen vervangt. Wat dez.o /aken vooral bedenkelijk maakt is de omstandigheid, dat de l'rins bij het kiezen zijner werktuigen van hoogeren en minder hoogen rang aller minst keurig mocht heeteii'' (bl. ;>.">.">). Xijn achteriieef Odijk, die onder z-ijne hooge gunst en bescherming in Zeeland op schaamtelooze wijze met de ambten trafiiiueerde", werd door zijn eigen vriendjes ,,fripon"eii stronipeur" genoemd (bl. .'!.").')). En zooals het in ' Zeeland ging, ging het ook elders'. J 'e favonto van S\n Hoocliijt" werkte wonderen. Maar klakkeloos weggeschonken werd zij niet, getuine het geval, dat in l <>:».> te Rotterdam toevalligerwijze aan 't licht kwam. De heer Blok heeft het vermeld ( bl. :!,")4) maar 't iijue van die schoont; zaak weer verzwegen. Iemand, die in Ie eds omen, veron onder eede, blindelings te /uilen stommen volgens; de aanwijzing van een paar agenten Zijner Hoogheid in die sJad op verbeurte vau /'-1MKI.?; welke som daartoe van te voren op hot kantoor v-ui de/en verheven vorst moest worden pedep )tieerd. 'sVien /.al hor verwonderen. dat zijne giiiistelinncii over het algemeen slecht bekend stonden (bl. :',.V>), dat d.! regenten uit zijn tijd in bekwam;: voor die van vóór \'"i'2 moesten o: doen:' (bl. ,'-~i'l). Ikv.e Hoogheid tevreden ine-t tie. groote, macht, de jaren Ki7'J--7."> Ycrh'end eu inerdo y.ieh niet 'n:n de w ij/.o, de crea'tireti te, werk gingen, n; slc'oiits hündoiiüirs de politiek d; waaraan z;j hunne verheiiing te dan! hadden (bl. '?]'>?'>). \ au eene herv der ellendige staatsregeling is geen sprake, vooral niet sinds des stadhouders per soonlijke eerzucht volkomen bevredigd scheen door de hooge waardigheid, die hij elders bekleedde" (bl. 391). De stadhouder-koning, heeft Simon van Slingelari'dt gezegd en wie zal 't geschiktheid van on^e zeeofficieren aan de engelsche in krijgsraad en kommando de innerlijke verwording der zeemacht in'de hand werkte; hoe onze dienstbaar heid aan eene voor een deel beslist anti-nationale staatkunde de overmacht vau England, onzen geduchten mede dinger, hielp vestigen en ons zóó ver uit de goede richting bracht, dat wij ons ton slotte in machtelooze berusting willoos lieten gaan. Wel mag de heer Blok zeggen, dat onze samenwerking met de engelsche vloten en eskaders den roem der staatsche zeemacht niet vergroot, integendeel tot vermindering van haar aanzien gereede aanleiding gegeven" heeft (bl. 4J3). Verder komt hij evenwel niet. DJ hooge beteekenis van 't engclsch?nederlandsch verbond, waarbij de stadhouder lachend" (bl. 395) onze belangen aan die van zijn nieuw rijk -opofferde, is hem ontgaan. Politieke intriges aan een hof als dat van Munster keurt hij zijne hooggeleerde aandacht meer waardig dan momenten, die over 't leven van een volk beslissen. De nieuwe koers ging niet zonder strijd. Velen zagen in, dat eene overeenkomst met Frankrijk beter was dan zich dood te werken in een oorlog tot het uiterste. Maar wij zaten in het schuitje en de stadhouder wilde van geen ophouden weten. Sterk door de sympathie der domme massa, wist hij met brutale hand'ghoid en onverzettelijke wilskracht ten slotte allen tegenstand te breken. Eens zelfs durf Ie hij 't weerbarstige Amsterdam niet de volkswraak dreigen, eene herhaling van't beruchte moordjaar 1672 (bl. 3b'l). Eene bedenkelijke volks beweging begon zich reeds te vertoonen", maar hij scheen het ach'eraf beter te vinden, zich niet aan die proefneming te wagen en wierp het over een anderen boeg. 't Is tcekonend voor den toestand, dat hij er niet tegenopzag, zich in al zijne leelijkheid te vertoonen. Zijne handigheid was niet de slimheid, die de tegenstanders verschalkt, maar de betwisten? zou een on4ertl ijken naam en eene goed geregelde Republiek hebben kunnen nalaten, zoo hij van do zcc-r ongewone macht hem toevertrouwd, gebruik had willen maken om de gebreken en misbruiken in ons staatsbestuur te helpen opheffen. In pi tats daarvan deed hij alles om ons staatsloven te vergiftigen. Gelijk zijne lage wraakzucht de dood was der Do Witten, zoo was het onbluschbaar fanatisme zijner groote politiek de oorzaak van onzen ondergang. Zullen wij uu als zijne creaturen. jubelend in onzen val, offers brengen tot viering zijner grootheid? Ko tterdam. II. Kn:i;«'ii. N.B. Zoo men dit standbeeld volstrekt wil, late men dan in do voorzijde van 't voetstuk de/en variant van een bekenden versregel beitelen: l'tnf'iniiitt- i'i/lc Uuinif/'.t! en de achterzijde daarvan met de voorstelling sieren van den moi-rd der De Witten; opd.it de/e stuitende oranjevereering tot onze eeuwige schande het zichtbare beeld onzer nationale verwor ding blijve. Sec ia U aa tig: L^znCi^ (IIIIIIMIIHIUIUmmltllHIJItmitmlIllllllnMIIIHIIIlniHItllllllllllllllim. Bun Wrt ia He ariieiilsTeriioniliDgea in Niflerlai.il. Arbeidsverhoudingen in N"o Ierland" --l\a poort ( er.er enquête, gehouden door de Soc. dein. Studieclub, l itir. "\lasereeuw en iioutcn, Anist.-!!otterdani. Er heeft zich eenige jaren geleden te Amsterdam een clab gevormd vau jonge sociaal-dein o;-raten-i ni e! iec t tieelen, die ue moeilijke taak vrijwillig op zich naai om ten dienste der jiai-tii. waartoe' zij bohooreii in het l.ij/.onder en der arbeidersbeweging het algemeen, statistische gegevens te ver zamelen en te \orv.crktn in verslagen eu rappoi'ton, over arbeidersbeweging en arbeids\ erhoudiugon in binnen- en beitei.iaml. Ieder, dio ouk maar van nabij wret. wcHu1 enorme inoeüijkliedcn er '."crboailen z.jn nan het \erknjgea vau eeüi'_>/tns betrouwbare gegeven-, langs niet ot'licioolon wei1', UMI t waarlijk respect hebben voor den ijvc eu de toewjiiug, waai'-ieee deze einli sinds zipi bestaan d,i bij nitslek pi'eteiiticloo'o werk In.'eft verricht: de verbazende \ o'.hardii'g, waarmee door dit groepje van acht een eens opgevat p];ui wordt volgehouden. iiehalve veel klein v,, rk, zijn nr van deze club t w e-o belang *\ :'k;,oinle rnjipovten ver schenen n ove,- t en ariici-.lsdnur in Nederland, bo\attei;do (-en s. bal \an <joge\ens, o v (M' (ien wc; k tijd vau vol vv'.c-seu mannen, die men eehfer thai.s ook kan vinden, on uo.: moer \olkoiaci!, in de on langs verschenen uitga\en \anhet Centraal llüivaii \oor de Siiiti-tiek. Tiiaiis is verschenen e c'i lijvig rar-povt aangeduid met don \::gon titel ,..!,?/,-.-/ .?-? Do daarin verzamel Ie gegevens !i"b!ien ding in de fabriek', Iniitea loon ca werkuj'i. liet zakelijk" doel nog is: materiaal inj--je:i te hebben o.ntrent de ai hi-ids-oM'i c'mko.Mst. Het wetsontwerp A r'i.-i Is -outra''! v.fUsehi nailerc \votiolnxi' regelen fo slclien r.opoes de ivi-hl.on (--n bo\i-.;-... lbed"ii i e- - -hi il | ati'oon en iv l kiii.in : o. .xülijk : in e' pei!-:e;i de ab<o:;;;.' bevoej.; ;"i-i d ,e d ' p:'lroo:i hei ft do n- z.jn e o om i:a ii1 wi-lgeva i om te sri'iug-eü: I. veel hij verkiest; ontslag te geven wanneer hij wil; overwerk te regelen naar zijn zaak" het vordert, zonder te vragen of de licha melijke belangen der werklieden ook ge schaad worden; reglementen in te voeren, door hém ontworpen, die de werklieden hebben na te leven zouden ook maar n wojrd daarin in te mogen spreken... Eu zooveel meer. Die absolute, onbeperkte macht wordt al meer onveresnigbaar met het stijgende besef bij de werklieden van wat hun rechten en hun belangen zijn, wordt ondragelijk, wan neer de organisatie in hun hoofd en hart het menschwaardigheidsgevoel heeft doen ontwaken, en leidt dan herhaaldelijk tot conflicten: de patroon int baas" blijven in eigen huis vergetende dat de wereld vooruit gaat, en de arbeiders zich aan de totale onderworpenheid ontworstelen, de werklieden treden collectief op, om hun rechten ook binnon het productieproces in de fabriek, uit te breiden. Met het ontwerp-arbeids-contract, en vooral door de toelichting, heeft indertijd minister Loeü' erkend, dat ook hier een belangrijke, onafwijsbare taak lag der arbeidswetgeving, eu wanneer niet óók in dat ontwerp de bepalingen hadden gestaan omtrent staangeld en opzegginstermijn, en de rechtspraak ware toegu vvezen aan een leeken-college, dan zouden stellig de ar beiders deze hulpdankbaarhebbenaanvaard. liet ontwerp staat nu weer vóóraan op het Regeeringsprogrammu, en waardoor verkrijgt dit .Rapport der Studieclub een bijzondere actualiteit, fiet is verkregen door aan honderden arbeiders- en vakvereenigiiigen in ons land vragenlijsten toe te zenden, in te vullen door, of in overleg met, de arbeiders in de betrokken industrié'u en bedrijven. Do vragen betroffen: 1. arbeids-contraeteii eu -reglementen; 2. do wijze waarop wordt aangesteld en waarop ontslag gegeven wordt; 3. de wijze waarop het loon berekend en uitbetaald wordt, be taling van overwerk, nacht- on Zondagsarbctd, enz.; 4. de uitkeering bij ziekte, overlijden enz.; 5. Aacantio on verzuim; (i. bestaande sdieidsgerechten; 7. boetenen andere straften; 8. redenen waarom ontslag gegeven wordt. /ooals men ziet, een geheel complex van vragen, elk op zichzelf vormende een be langrijk onderdeel van de stilzwijgende en onbeschreven arbeids-overeeiikomst betref fende. Hij. die deze kwesties minder belang rijk acht, begrijpt niet, dat bij duizenden niedemenschen in industrie eu verkeer, de verhouding in de fabriek hun leren groot deels uitmaakt. Het gaat bier over het dagolijksch leven over de arbeidsvoorwaarden, over de plaats dio deze duizenden »/», nu er nog geen wettelijke regeling vau het arbeidscontract is, iu de industrie innemen. Kn omtrent elk der bovengenoemde punten bevat het rapport een schat van gegevens, uit alle plaatten van ons land, on bit allo bedrijven. Jli't ra/i/iurt- in ztjn 'ijehi'el is een bewijs, dat in onze industrie en Kei'keei'sbedrijccH de arbvïlei'sklassK, niet beschikkende over krachtige vakorganisatie, en gunstige uit zonderingen daargelaten, aait de meest ab solute iiiac/it der jxjtrüOiix, en aan totale retjellous/tei'l ia ot'/Ttjelet'er,/. Het begint al met de regiemer;ten. Schering en inslag is het antwoord: ,,Er is wol een regieinent. maar niemand houdt zich er aan. Kr wordt geen acht op geslagen." Of wel reglemen ten, dio niets, iiiets dan verbo isbepalmgen bevattun, waardoor menige fabriek meer op een straf-iiirichting gelijkt, dan op een etablissement, waar vrije' burgers hun bro-jd verdienen. Men gunstige uitzondering maakt do fabriek Van Marken, en enkele andere zoogen, modol"-fabrieken : maar daar elke regeling ten behoeve van den werk man to, h slechts een geschenk" en is menige bepaling slechts een bevestiging van de totaal afhankelijke positie, die ook in de. model '-fabrieken de arbeiders in nemen. Uit het hoofdstuk aanstelling en opzeg ging" blijkt duidelijk, boe in honderderlei bedrijven de arbeiders enorme diensten be wijzen aan du ondernemers door hun overcomploot: in tallooze bedrijven worden de arbeiders maar aangenomen als er werk is; voor l dag, voor'n week, voor'n maand : altijd staan ze gereed, eu als er geen vol doende arbeid meer is, worden er dat is de usance zoo- - maar zooveel meer weg geschoven als uoodig is. De opzegging iu do eigenlijke vakken is 8 of l-!- dagen. l!ij het hoofdstuk loonbetaling" blijkt dat vqoral te liotterdaai nog \eelal uitbetaling iu kroe gen plaats vindt. Kiiiiu wie omtrent do materie, waar over het ontwerp arbeids-contract" gaat, uit de practijk wil loeren kennen, uit de pen van werklieden van nooid- en zuid-en VMM midden-i lolland, die onafhankelijk vau elkaar omtrent al deze punten modedoelingcn doen uit hun ouder\ inding, die vindt in dit rapport ecu welkome aanvulling van de Verslagen der A rbcids-inspeetie eu liet eenige ai'zoiaiei lijke werk wat over deze zijde der arbeids\ erhoieling m Nederland i-en vrij \oliedig o\or/.ic'it eeld'r, een rijke bron \aa ihlicn; mgeii en materiaal, gedoI en nienti erd door uittreksels uit reglementen j en coiitraetcn. ]','] de behandeling van het ontwerp Ar beidscontract in do Tweede Kamer zal dit stuk werk ongi t vvyfulu uitstekende dienst1 7 en h°rp-(i;irn!!'p tl ^:1 t-j^lli Uu iU^tJlLuuüiu M-', ni Uanul S; r John ( :.);?.-(, de conscrvaticN e veteraan, spri'.'l-, l i u e" n ;>! ! ;kej inde A n r! h .!,//(?/?/<?;/// /i',-/-/.-/;" viüi .iuli l'. Vl.">, een zware iiesiii,;!diuiiiL' uit teg'.'ii <> regeerende kiasse in l'l.e.eiai;;!. Men lie.-chi.liligilu.', die. onzes ii;/.:eii--, Mie! even ',rc! recht kan ireiT'hr woidcii Se^eii de .re^i'i'rende k'.a-'-.c \ an a ;le andere bcs;-iia:i\';ic" landen -.'or vcvcld. \\\ b'ivimu'eMue.'ii.l nr! iVi'l. d;iV !rin'elt i^crib; /';', /.-..'-,''' n,, l l'iriii'l il! ( , r-.'ii- l»'i l !?:>!,. ii: !?!?.-,;. re-kt :ür -loliv Si.c-,1 ie-l on-..'erzofk en ;:^ c e -, rM..! '.;' '\ er -,;; ;ücli u o\er iliii l;c::;-nielijki-n locslciid \iin liet \oi!;. I ;'e s, !,; iJM-r z-^t, dat Int ingestelde "iidei'.'.e.ek h'-ei'! bc., e.-.cn, dai i n de ,-lo ppen ec, r^.'Lieii der Lli'note steden en o- k op het pla'ii1!1;1 d. ("'il '_??.?? ot :ci:!la! Liederen hi i i -i;-;i- .ei nl il K iiiueiiiji; op Ie ;.re\ en v ';?.>. ere;1, dal / ] iio .-t n:>rm.i;;l onf wikke-.i;; b, i !"::crs ii..jn:ien \\ord'1;!. nu;.'!1 i ut' -gendeel allerlei ziekten en misdaden in hen hun oorsprong zullen vinden en zij, zoolang zij leven, de maatschappij tot last zullenzijn. Het rapport verooriaakte groote op schudding in het lafid, het werd besproken in gemeenteraden, in gezondheidscommissies, op vergaderingen van aJlerlei aard. Maar toen het Parlement in 1905 bijeenkwam, bleek het, dat de regeering van het rapport totaal geen notitie genomen had! De schrijver is van meening dat het niet te betwijfelen valt, of vele oorzaken van den rampzaligen toestand, waarin de kin deren der armen verkeeren., zijn te voorkomen of te genezen. De eerste stap daartoe zou zijn, ze door doktoren te laten onderzoeken, die daarna de middelen konden aangeven, waardoor de ontaarding kon worden tegen gegaan. Maar de autoriteiten doen niets om het voortwoekeren van bet kwaad te beletten, hoewel het wettelijk recht der kinderen om goed gevoed en verzorgd te worden onbetwijfelbaar bestaat. Het behoeft geen betoog, dat het onderwijs in onfrissche frchoollokalen aan deze zwakke, uitgehon gerde stumpers gegeven, voor hen waar deloos is, daar zij niet in staat zijn het in zich op te nemen. Maar deze verwaarloozing vandenlichamelijken toestand van de armen eu hun kinderen wordt d^n rijken duur betaald gezet. De armoede met al den aanklevQ van dien is het broeinest van de tering, en rijken noch armen ontkomen aan de besmetting. Mannen en vrouwen van naam op wetenschappelijk: en sociaal gebied gaan voort de aandacht der regeering te vestigen op den ellendigen toestand, waarin een groot deel der burgers verkeert, maardastaat blijft werkeloos. Gedeeltelijk uit ai athic omdat zijn dienaren niet begrijpen, welk een nauw verT bacd or bestaat tusschen de gezondheid hunT ner eigen klasse en die der armen; gedeeltelijk uit slecht begrepen zuinigheid, om iat zij met inzien, hoe zij, door het weigeren ran de noodige sommen om het lot der armen te verbeteren, later tot veel grootere uitgaven gedwongen ^worden; maar gedeeltelijk ook omdat zij zóó geheel en al in beslag worden genomen door hun eigen partij-kwesties, van wier oplossing het behoud of tiet verlies vau hun booge waardigheden of' groote salarissen afhangt, dat zij geen tijd en geen lutt hebben zich te bekommeren om bran dende vraagstukken als bovengenoemde." Hieruit volgt, besluit Sir John (forst, dat, isiet voordat de lagere klassen zelf in massa belang gaan stollen in hun eigen lot, er kans bestaat op'verbetering in hun toestand. Zij zelf zijn te laken voor al wat .r ver keerds is m de wetten en de regeering van het land. BETSY. De Dochter, c!oor TOP XAEFK, Tot de weinige goede boeken, die in do laatste j.uen zijn verschenen, leken ik na eenige aarzeling, den nieuwen roman van Top N'aell'. De Dochter" heuft in GrootX<- Ierland gesta>n en de maandelijks ver schijnende afleveringen van dit tijdschrift werden met buitengewone graagte door mij ter band genomen, oegeerig naar den indruk van dezen roman, als geheel. Want al ucbtto ik deze schrijfster nis taai-kunstenares niet hoog, zij had dan tt ch maar de macht mij te dwingen tot onmiddellijk herlezen, t. .en haar boek te kijk en te koop lag tu.-scheii een bende boeken van allerlei slag. En nu, n;i lierle/.uig. zijn mijn indrukken vasler en rustiger d.in te voren, zie ik iu die werk een reeks levens tat'ereeien, ge schreven met kennis vau hart en «iel", een boek vol donkere maar ook niet heldere stemmingen, een boek vol menscbclijken wee moed, go^d begrejjen, mooi omschreven door eene met hart en ziel" Schrijvende Vrouw. Top Naeil' duet niet an woordkunst, ook niet aan' zieUuitraf'elinjr. oek beschrijft zij geen vrijerijtjes onder de droomende boomen", met een speelsch, maar zoet. venijnig adder je in de diepste diepte" der ziel, Top Nactl' schetst enkele mensehen, zeer waar genomen uit den wat men .noemt ge goeden burgersiaml, teekent in die omguvirg een meisje, de dochter vaij een man, die door eene kanken nde zonde, uich-zi-if venlolgt en ook het kleine, tengere geluk van zijn kind vernietigt, geluk, dat ze wel met beide handen had willen vasthouden, zooals ze liet i'ijnlijnige Tanagrabeeldje" vasthield, overwor.nen, stil dankbaar, bijna gelukkig, niet do< r het geschenk, maar door vader' s vnendcli.k denken aan baar, die zoo se lamper w 8 geweest, (pa g. U.i'2 2;!:-!.) De Dochter ' is een goed en mooi boek. Xcblen belion l ik uit een roman zn'k ecu kiachtige herinnering aun meij.-udicu, aan gesprekken, aan kaai rs, als die, welke thans in mijn geheugen isgc;_r:f'l en wel niet Sj oedig slijien za!. Deze z.ekerhei.l \vi-r i eciii>;e .la^eu geilden dubbel en dwars in mij verstcikf, (oen i1,;, liiupcn l tt! midden va.i la/.t'ugslruatlawaai meter boven uit d. me!, verniel'1!, tramgebel, terwijl de regen roil'elde o > bet strakke z vart der parapluics"', l i ag. L'JIII ploi-eüng i'ac'it aan het groorc- 'donkere buis aan de Haven, waarin ,Iu!;e, de dochter, haar leed van alle dag' opwacht, met nu en «lan i-en vJeii.'je van vrviig ie, als hij maar hij h-.c.u- i<. Imar vsuicr HH-.I z'n zwak pn-<! l a-1, 'lat hem zal vervreemden en \vrdwazen van z.l_,M naar cfde bunkerend kin. l. l1' n nu, tijdens dit scjirij ven. zie ik weer de kamer, waarin enkele schilderijen monuikskop niet uowr. die 'diep' e'n de kamer in zien. ei-n s>t. Sehastiaan bondon aan een boor.n en n;t IU',vi boc.ieicl, eeu biimeniniis ? naar Jan evn wait bet .T. UK in 111-n laten a VOL 11 «acht . . . huiverig en k'md «acht... tot ze. go ii'ank ! laan hoort ',i.u:s kiim. n, de trap ziet opgaan naai- /.'u kamer, en de vrees voor v, at jaren geleden gi In n; ile verdwenen is. to'-n bij, 's na'-hts thuisge komen, met l en vaisla'g van hè; dr.iiikenzwaar lichaam", '!c, trap \v-id opgcsjori! . . . iu hal ze gow-aa'üen g.jwaeht om de ma te Vije. a f-n mi.oi o-:.schreven, re'Küivo uu homme i« c!e g''(.ote weenn vader viaagt of hij c. rnkki vei.a t