Historisch Archief 1877-1940
'
10
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1478
leden jaar werd 15 pCt. beschikbaar gesteld.
Ea sedert 1890 betaalde deze rnpij achtereen
volgens 3, 3, 7, 7, 6, 6, 10, 10, 10, O, O, O, O,
20 en 15 pCt. Houders van
inkomstpandbrieven van ?1000 onl vangen ?17 die van
? 500, ?8.50. Na ontvangst van het jaarverslag
zal dit meer uitvoerig besproken worden.
De Amsterdamsche Hjpotlieekmaatschappij
geeft a.s. Dinsdag gelegen heid om tegen 98 H
pCt. in te schrijven op n millioen 4pCt.
pandbrieven. Waarom niet, wat ruimer tijd
tusschen de verzending van de prospectus
sen en den datum van inschrijving?
Ook deze week was het niet gemakkelijk
de reeds hooge koersen der amerikaniische
spore» te handhaven.
Het prospectus van de 5 pCt. eerste
hypotheek-pbligatiën ten laste van de Keystoue
Telephoiio Cy of Philadelphia kwam te laat
om nog in de vorige kroniek in 't kort
besproken te worden. Deze obligatiën werden
aangeboden tegen den koers van 99X pCt.
Van de 10 millioen obligatiën, wordt voor
een bedrag van 4 millioen dollars uitgegeven
om de vlottende schuld af te betalen
en om het bedrijfskapitaal te versterken.
De overige 6 millioen blijven gereserveerd
voor latere behoeften. Het overschot, dat
in 1904 voor de betaling van den interest
overbleef, bedroeg ruim 259.000 dollars,
nadat ruim 58.000 dollars voor vernieuwingen
gereserveerd zijn. Voor het loopende jaar
wordt het overschot geraamd op 318 duizend
dollars en volgens het rapport va» de ac
countants mag verdere toeneming verwacht
worden. Volgens de cyfers van het prospectus
schijnen de inkomsten derhalve voldoende
om de rente van de nieuwe obligatiën te
betalen. Is de uitgifte niet wat hoog ?
De Maatschappij tot Exploitatie van Hotel
Coomaus in de Maasstad vraagt 7 ton ter
leen voor aflossing van ? 217,000 die nog van
een vorige leuning verschuldigd zijn, en voor
uitbreiding en verbouwing. Zij geeft daarvoor
4 pCt. eerste hypothecaire obligatiën tegen
den kosrs van 98 %, pCt. Dinsdag a. s. kan
worden ingeschreven bij de II.II. .A. Gillissen
te Rotterdam, Th. Gillissen te Amsterdam
en bij Telders & Co. in de Residentiestad.
Houders van de oude obligatiën hebben
recht van voorkeur. Voor n oude kan n
nieuwe obligatie gevraagd worden. Alle on
roerende goederen van de Maatschappij wor
den voor deze leening hypothecair verbonden.
Volgens het prospectus geeft de exploitatie
bevredigende u tkornsten. De netto-winst be
droeg in de laatstejaren ongeveer/45,000.0ver
de laatste 22 jaar werj den aandeelhouders
gemiddeld 4' 1.1 pCt. uitgekeerd. Voor afschrij
vingen, is volgens het prospectus goed gezorgd.
Door de verbouwingen vergrooting worden
meerdere ontvangsten verwacht, inaar ook
zonder die vermeerdering schijnen de resul
taten voldoende om de rente en aflossing
te betalen. Opneming in de noteering van
de Ofiicieele Prijscourant zal worden aange
vraagd.
De geldmarkt bleef hier nog ruim voorzien.
De prolongatierente is nog slechts 2-K a 3 pCt.
De prima StaaUleeuiugen ondervonden daar
van, weinig invloed. Voor de Kussen kan
ook nu wederom gezegd worden dat het erg
moeilijk was de noteering voor ietwat be
duidende verlaging te behoeden. Russisch
papier is nog genoeg te wachten en voor
zichtigheid zal men nu ook bij dezen debi
teur bet) achten.
Bij de bnitenlaudsche diversen doe ik op
merken dat de aandeelen Banque Aux. de
Ja Boürse den parikoers hebben bereikt.
De Glasfabrieken Ziegler stegen van 172
tot 177 K.
Ten slotte een opmerking, ontleend aan
Mms Prollelman Brommey'er.
Daar zit ik dan
eindelijk weer in mijn
eigen huis. Het pro
letariaat daar aan
den wal heeft zijn
biezen gepakt. Soms
lijkt het me wel of'
het grachtwater er
nog een beetje naar
gt..., maar dat kau
ook van den
onzaligen wind en regen
zijn, die het den
laatsten tijd in be
roering hebben ge
bracht enfin, in
mijn kamer, met den
uitkijk op den over
kant, voel ik me
weer patriciër; den
?welgedanen man, die
in het deftige, rustige
hoekje van de Bocht,
van zijn eigen ver
diend fortuin, zich aan zijn deugden en
geneugten to goed mag doen.
Ah, dat is iets anders dan daar aan den
Itijn Keuwig en altijd dat vale
stroomênde water, wat je niets te vertellen heeft
dan dat het niet ophoudt van naar de zee
af te zakken, zoodat je, als Salomo, moede
wordt van het aan te zien. Wat een ver
veling was het die laatste w-eken, en hoe
verlangde ik weer naar de groene boonien
aan 'de overzijde en dan mijn eigen huis,
palende aan dat van buren, die ton minste
tant soit pen zich zelf van mijn stand kun
nen rekenen al behoef ik dan ook geen
vier gevels ver te gaan of ik stuit op een
paar parvenu's... Nu is dat iets, wat me
haast iiiet meer hindert: ik ben, om zoo
te zeggen, er al overheen. De echte Bocht
soort is bijna even moeilijk te vinden als
de onversneden Tokayer, ze neemt met
den dag at', en zoo kan ik verklaren, dat
me niet eens een rilling over 't lijf is
geloopen, toen ik las, dat het niet veel ge
scheeld had of het huis van Sjoerd was
aangekocht voor stiidentenkroeg. 't l'ast zoo
geheel in den geest van onzen corrupten tijd,
al zou je oppervlakkig kunnen meenen, dat
de Pijp, de Nes of de Zeedijk daarvoor een
meer geëigende plaats zoude zijn geweest.
Maar, al mocht het standsbesef mij, ware het
zoover.gekomen, niet eens tot oppositie heb
ben gedrongen, ik had toch de stichting
van zulk een drinklokaal daar niet geduld.
Op grond van nioreelo overwegingen zou
ik de Bocht hebben beschermd. Niet dat het
gebruik van goede oude klaro, zuivere
liqueuren en wijnen van de beste merken
hier door mij zoude worden afgekeurd
ik geloof niet dat iemand ons behoeft te
verdenken van een schijnheilige versmading
?van datgene wat onze lieve heer als het
smakelijkste den mensch heeft voorgezet
het niet mooie : andermans leed, troost, voor
ons belastingbetalende Amsterdammers. Bur
gemeester en Wethouders van Rotterdam
verklaren bij de indiening van de begrooting
van 1900 : de buitengewone stijging, welke
de uitgaven voor den dienst der door de
gemeente gesloten leeningen, te zien geven,
geeft reden tot bezorgdheid". Een parlemen
tair woord is gewoonlijk een gereserveerd
woord. Daarom is de waarschuwing van
B. en W. inderdaad nog al kras. Misschien
zou 't bemoedigender geweest zijn als het
bestuur van de Maasstad vooraf beproefd
had de 4 pCt. leeningen van 1900 en L90L
in een 3% pCts. te converteeren.
Amsterdam,
Bussum Borneo",
19 Oct. '05. D. STIGTER.
Voor de ontslagen werklieden der
Amstel Suiker-Raffinadery.
Na vele besprekingen is het bestuur van
het genootschap Liefdadigheid naar ver
mogen" er in geslaagd eenige ingezetenen
bereid te vinden een commissie te vormen,
ten einde te trachten den ontslagen werklieden
der bovengenoemde fabriek een hun passenden
werkkring te bezorgen, en intusschen, voor
zooveel noodig, geldelijken steun te verstrek
ken, De pogingen tot let verkrijgen van geld
slaagden aanvankelijk zeer goed, en worden
dan ook voortgezet; de commissie zal eerst
daags haar arbeid aanvangen. Het bestuur
van Neerlands werkman", dat ook reeds
doende was om in gelijke richting to werken,
heeft besloten, na daartoe door het genoot
schap Liefdadigheid naar vermogen" gedane
uitnoodiging, met deze commissie samen te
werken, en heeft twee leden afgevaardigd om
in die. commissie mede zitting te nemen. Een
gelijke uitnoodiging tot den Amsterdamschen
bestuurders-bond" gericht had niet het
gewenschte gevolg. Ondergeteekenden richten
zich nu allereerst tot de werkgevers in en
buiten Amsterdam met de vraag, om de
ongeveer 300 zonder eigen schuld werkeloozen
voor werk in aanmerking te brengen. Aan
vragen daartoe, met opgave van bizondtrheden,
ten einde wederzijds teleurstellingen te voor
komen, worden gaarne ingewacht aan het
kantoor van Liefdadigheid naar vermogen",
Raamgracht 4, of aan het Secretariaat van
Neerlands werkman", Rokin 87. Het spreekt
van zelf, dat aldaar, evenals bij elk der
ondergeteekenden, geldelijke bijdragen* gaarne
worden aanvaard.
Het bestuur van "Neerlands werkman":
J. H. Verseef, .E^re-Yoorzitter, Linnaeusstraat
111; G. Allard, Voorzitter, Rokiu 87; J. B. J.
v. d. Berg, Secretaris, 2e Oosterparkstraat 171;
W. J. Jansen, l'enriingmeester,
Kromboomsloot 40; B. Paulus, 2e Secretaris, 2e
Nassaustraat 44; W. G. Cys, Commissaris,
Haarlemrnerweg 195.
Het bestuur van het genootschap Liefda
digheid naar vermogen": J. F. L. Blanken berg,
Voorzitter, Vonde.lstraat 95; A. van Eik,
Penningmeester, Keizersgracht G49; F. C. P.
Boterhoven de Haan, Keizersgracht 637; R.
Stork, Weteringschans 99; W. F. C. Momma,
Heerengracht 155a; Lod. S. Boas,
Tesselschadestraat 8 en Th. I. B. Hiltermann,
Koningslaan 18, Sicrelarissen.
Ijs- en Wintersport.
Vanwege het district Hoo^karspel van den
lisbond Hollands Noorderkwartier zal te
Enkhuizen van 20 December tot en met 27
maar wij zijn althans zoo bezonnen, om,
gelijk bij meer verrichtingen volgens de
Schrift past, eerst de deur te sluiten. Stel
je nu voor, dat huis van Sjoerd, de deur
open, de ramen opgeschoven, glaasjes en
kelkjes op den vensterbank... en dan
's avonds langs je stoep 's avonds en
's nachts, net zoo goed van je schuinste als
van jo loodrechtste liederen, en een van
spiritualiën doortrokken straatrumoor ... je
dochter, als je zo hebt, eerst uit haar bed
achter de gordijnen om ongemerkt to luis
teren ... en als haar dat op den duur want
je went aan alles niet meer voldoet....
het raam een beetje naar boven .... eindelijk
met het hoofd er uit... Houdt u maar op!
riep ds. do Visser, die me de eer aandeed
mij een bezoek te brengen, on tot wien
ik zoo sprak... U heeft gelijk, hier aan de
Bocht van do Heerengracht, in het voor
malig huis van Burgemeester YeningMeinesz
is zulk een satansinstelling gansch niet op
haar plaats .... of het zou er een moeten
zijn van de Vrije Universiteit -?waarc p
ik hernam: nietwaar, me lieve dominé, zoo'n
ding moeten ze zetten waar er iets minder
te bederven valt.
Intusschen, hoe zeer ik mij daar in don
laatsten tijd aan den Rijn had verveeld, ik
was toch een paar weken vóór mijn vertrek
vervuld van een streelend gevoel van vol
daanheid. Niet omdat ik de crisis had helpen
oplossen, want het is mij spoedig genoeg
gebleken, dat je do Meester geen dag aan
zi^h zelf kunt overlaten, al staat hij dan
onder de leiding van Goejeman Borgesius,
of' jo ziet hem daar wandelen met een zoo
genaamd Jiliniro artikel", dat zoo veel wil
zeggen als oen groot gat in zijn kous. Neen,
wat mij zoo bijzonder weldadig heeft aan
gedaan, is de warme belangstelling en zorg',
die in dezen nazonior aan het merg en do
pit van de Bocht, en wat met haar samen
hangt en van haar leeft ik bedoel den
handel, den handelsman, anders gozogd,
den koopman, zijn gewijd. Ik wil graag
erkennen, dat ik er in 't geheel niet op
was voorbereid, dat een theologisch professor
over den handel zou handelen" on toen
ik zag, dat de Bussy dit heet hangijzer zou
aangrijpen, zei ik al bij mezelf: domino
brand je befje niet! maar ik moet erkennen,
hij hoeft 't er best afgebracht zonder eon
blaarrje aan zijn vingers; je kon zelfs
heolomaai niet nierken, dat hij zoo dicht bij
den schoorsteen was geweest. Hij was zoo
verstandig van er op te wijzen, dat maar
weinig professoren de type van oen geleerde
vertegenwoordigden, en ook maar weinig
randelslui de type van den koopman
en nog verstandiger onthield hij zich van
beide typen te schetsen, zoodat hij over
den koopman handelende", even als de
geslepen koopman zelf handelde ' m. a. w.
dat hij geen vat op zich gaf.
lutusschen, en hier kun jo weer dadelijk do
superioriteit van den professor in zien,
corrigeerde hij, zoo oven in 't voorbijgaan,
den oppervlakkigen Lessing, die maar niet
December 1905 eene tentoonstelling (de derde)
op het gebied van ijs- en wintersport worden
gehouden. Er zal gelegenheid zijn om in 5
afdeelingen in te zenden: werktuigen ten
dienste van verrichtingen op ijs of bij sneeuw;
schaatsen, prik-, hand- en arresleden en
ijsschuiten; .rediin^s- en verbandmiddelen;
winterkleeding en voeding op sportgebied;
opluistering,
immuun mm i nul iiiiiiilimiiimimiiiitiiiiiMMliitfi
2e Jaargang. 22 October 1905.
Red.: C. H. BKOEKKAMP, Damrak 59, Amst.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
betreffende, te richten aan bovenstaand adres.
Probleem No. 45, van C. II. Broekkamp,
opgedragen aan de damvereeniging
Amsterdam".
Zwart (7 schijven).
Wit ('J schijven).
Oplossingen moeten binnen 14 dagen wor
den opgezonden aan bovenstaand adres.
Oplossing van pr. No. 44, van den auteur
C. F. Visse, Haarle.'u.
W 30-24, 24-20, 18-12. 41-37. 47-41. 44-39,
39-34, 25 : 51
2e opl. W 44-3;', 30-24, 28-22.2021,41-37,
25:1!
DE PROBLEMIST. (Verrotf/).
De volledige, in volgorde genoteerde oplos
sing van het theoretisch behandeld einlspel.
, , l Zwart: twee schijven, 2ti en 34
fetand^ wu. ^ ^ ioenis,daïi22
W22-33 .16-11 ,11-7 , 7-1
Z 26-31 A.B,31-37 C.D.E,37:41 F.G. 11,34-40 J,K,
33-28 ,28:50 , 50-28 of 33, 1:18!
40-44 L.M, 41-40 of 47, 46 of 47:12,
^28:40,^1-6 , 6-1 , 1:18!
M 4*Ó~45, 45*50, 50-45, 45:12,
__ ,_18-12_of^8-_33 , 1:18!
L 41~4Üof 47, 40 of 47: 7 of 12,
,33:44 , 41-28 o f 33, 1:18!
K 34 39, 41-40 of 47, 4(5 of47TT2,
' J» 28 of 18-12 , 1:40'.
J 41-40 of 47, 46"ö7T"7l2of 7,
.33-47 7-1 ,47-33
H 37-42,34-39a 39-43 of 44,43-48 of49,of4i-49b
33-39 of 44, 1:18!
tiMMiiliiiiiiMiniMMiiiiiiiiiMiiniiiiiiiiiMiiiiiiiiintiiniiiii iiiniiiiiiiiiiiii
schijnt te hebben gevoeld, dat het bezitten
van de Waarheid voor een mensch aangena
mer is dan het zoeken er naar. En inderdaad
had Lessing maar een beter idee gehad van
hetgeen een menschenkopjo om\atten kan,
en een even diepe studio van het zoeken
naar waarheid gemaakt, als do Bussy van
's koopmans zoeken naar winst, de wereld
zou een wanbegrip minder te betreuren
hebben gehad. Maar na dit intermezzo iu
de redeneering heeft de doopsgezinde
hoogleeraar me eenigo goode en eenige kwade
eigenschappen toegeschreven, evenwel zóó,
dat do goede me geen goed en de kwade
me geen. kwaad doen, weshalve hij tot
betere kennis van den koopmaus ze gerust
voor zich had kunnen houden, ware hot
niet, dat hij als Iti'i-tor mmjnifictis een
redevoering moest uitspreken, en dus al
den tijd had zoo op zijn vingers eens na
te tellen, welke zwaarwichtige waarheden
hij in de kerk, in den omgang, en in zijn
boeken omtrent den koopman had verschalkt.
Een van do aardigste opmerkingen vond
ik wel deze, aangezien zij een volkomen
juiste is, dat er bij ons kooplui meer goede
trouw heerscht, dan b.v. bij doinip.es, advo
caten, onderwijzers, telegratisten, militairen
enz. Dit is een gevolg van do gebruiken
bij den handel geldend. Alles gaat zonder
getuigen, op het gesproken woord at'.
Xelfs als hij bespeurt beetgenomen to zijn,
zal het niet bij een koopman opkomen,
het gegeven woord te breken. Ik
vermeld dit met te meer genoegen, om
dat Böhriuger, naar aanleiding van het
aannemen tot lidmaten, mij eens dezo thans
uitgesproken stellingvan zijn menisten col
lega, bij voorbaat hoeft bevestigd. Geloof
mij, zei hij, mijn waarde heer Brommeijer,
van alle jongelieden stel ik hot incest ver
trouwen op koopmanszonen on op hen die
voorden handel worden opgeleid ... In den.
regel houden vooral zij zich aan hun ja
woord bij do belijdenis. Dit was toen
een uitspraak alleen op ervaring gegrond;
blijkbaar had Böhringer over de kwestie
nog niet zoo diep nagedacht als de Bussy
thans. Wel heeft de Bussy lot tempering
van de bewondering, waarmee hij zijn gehoor
en lezers voor den koopmansstand vervulde,
even later doen volgen: schroomvalligheid
in do keuze der middelen, die hem tot zijn
doel leiden, kenmerkt hem nu juist niet,
en dit toont hij ook wanneer hij zich be
weegt op ander dan handi'lsuel.iied. Maar dit
en zooveel meer hangt samen niet zijn groot
za'j'iji'ciH'l. Als een koopman niet erg
kieschkeurig is in het toepassen van mid
delen, dan vertoont hij daarin zijn onaf
hankelijkheid''. /'jo is het! Vi'at woorga,
ik zal toch zelf weten, wat ik doen en
laten wil ; ik bedank er voor te vragen
wat de lui er van zeggen, of'ze ..te behagen
met middelen van goedkoop allooi", Is
't niet het doorgaand beginsel van mijn
handel en mijn wandel geweest, waardoor
ik zoo'n onverstoorbare harmonie tusschen
mijn loven en mijn grootboek heb ge>ticht l'
48 of 49:12,
. 1-0 , 6-1 , 1:18!
b 44-50,50-45,45.12,
, 47-33 enz.,
a 3AÖ|
,, , 7-1 i3 47» i-6
_ _ _ __ _
G 34-40, 40-45a.b, 45-50c, 50-45 of ?,"45:12,
, ' ,47:36 of 33, l of 33-0, 6-1, 1:41!
c 37-41, of 42, 45-50 ? 55-45, 45:12,
, 33:50 , 18-12 enz, als voren!
b 40-44, 37-4 Lof 42;
, 33-28 -enz., als in hoof Ivariarit!
a 37-41,
, 33:44 , 7-1 enz als bij G b!
F 34-39,37-41 of 42,
,11-7 , 7-1 enz_a1s in hoofdvariant!
E 31-36, 36-41 a. b, "~
, 7-1 en -i. als bij_G!
b 34"-"4ü7 ' ' ~
, 33:44, 7-lenz. als voren!
a 34 39, 30-41, " ~~
C ORRE S PO N DEN TI E- WED STRIJD.
Tabel der gespeelde zetten van Wit.
N N j N N N N
g
K
*
g
|-J
CO
^
r-i
C.O
I O
o
^
5
K
to
!4
r>
10
te!
f1
0
"K"
4i
w
o
O
o
'
tS
1
hc;
?
'H'
*
ffi
C
0
IX
1
t-1
0
£
bi
^"
*
^ te i ^ W
tO O j tO O
: ir1 O : =H o
O O : O O
W o IK ^
t-O i
r? ?* . T' ,
IO : H^
-O to
t-1 H . <-i W
=> - ! =
JP, ^ i ,_,
t| ' |= "
r1 o . «-i c
0 .-o : O -J
S W;5K
[2 ? ^
n «-. s ^
0 C . -^ 0
«-i ^ : O ^
: h-1
O ^3 : "i" .
?.o
W tr> j K t-1
?J O i -c O
^ £ 0 K
0 -j "i
.. .
10
< i ? ' l
CO ' to
^£0:0
to o to
1 O O ; M
-^3 CS : .^5
*J 0 ';0
S ' =
o ts ::o
to : ie
W «3 ; O
i i :
*1 3':G
^ , i 0
^: :
M S .0
i ' ;
^ «H O
to O -o
jtj ^ o
£ ?
h.j JTH ;O
^ o ; .^
K K
T" i o
*3 a O
i i : i-i
CC ~ I
«;
O :
O i W O
c i o to
O ;
"°\
te) ; w w
* : o to
hg ;
'^
O . te Q
to i o to
HH :
~°l
^ W s-t
o o to
!>1 i '
"°',
ir1 i W t-1
c i o to
^ t
.^l
>st i w te|
* ; o to
No.
Voortzetting van partij :
23. K 24-29, D 33:24 gedw.
56. D 20-24, E 21:23, D 24-29, E 23:34
42. N 15-20, G 25:! 4
46. G 26 31,1-18(1:27
74. I) 18-22, N 3221
78. M28-32, N 27:38
Kn zoo heb ik in mijn verschijning op de
Beurs, in de Ronde Luthersche kerk, en
in mijn maatschappelijk optreden, doen
uitschitteren, hoe het echte koopmansbedrijf
een fnuiking van het verwoekelijkend Boed
dhisme en een den hemel welgevallige aan
vulling van het eenzijdige Christendom mag
heeten iets wat ook de Bussy heelemaal
niet voorbij heeft gezien.
Toen ik dan ook het verslag van zijn
redevoering bij herhaling had gele/en, is
steeds meer de vraag bij mij opgekomen,
waar hij mij geobserveerd kan hebben, en
mij zoo door mijn body heen heeft bekeken.
Want in alles wat hij sehrijff, ontwaar ik
mijn eigen beeld. Geen enkel beroep over
treft het zijne (het mijne) en de ontwikke
ling van de eigenschappen, d;e wij bij
voorkeur aan het mannelijk karakter plegen
toe te kennen: zelfbehecrsching. wilskracht,
vastberadenheid. Gunstbejag, grootspraak,
oogendienst, gemaaktheid, kleinzieligheid,
de koopman ( Brommeijer) leert ze ons alleen
kennen door tegenstelling" zoodat geen
zendeling of' geen zeekapitein het hem ver
beteren zou. l)eze laatste toevoeging is van
ii! ij, omdat ik graag groote waarheden zoo
duidelijk mogelijk zie uitgedrukt.
Het spreekt van zelf, dat de Bussy zich
met zekeren schroom op het gladijs van de
zedelijke schatting'' van het beursbedrijf
heeft bewogen. Hoeveel liever zou_hij de
zedelijk schatting van het dominésambt
hebben gegeven ; een onderwerp, waarbij
voor hem zelfs tot in de diepste diepten
geen geheimen verscholen zijn. Om zich
echter niet al te zeer te beperken, heeft
hij nog eventjes het prol'essorenberoep ah
factor tot zedelijke karaktervorming aan
geraakt. Kn dat met gepaste bescheidenheid.
T/ouden wij'', zoo vroeg hij, wenscheii,
dat alle beroepen zoo onschuldig warm als
b. v. dat van een professor;' Iii'nuutf
vui-i-n''. Te recht sprak hij zoo. De zedelijke
kracht, die van het les gevend en leerend
voorbeeld van een professor uitgaat, wilde
hij zeggen, is in don regel heel wat minder
dan die wij bewonderen 111 een man als
j llrornmeijer, een van Eeghen, een i-'nts
Olie. een Briegleb, een Crone en zooveel
anderen. Heeds te \oren had hij er op ge
wezen, dat n eigenschap sterk bij den
koopman op den voorgrond kan treden :
j nl. met het zaken doen, groeit de zucht om
zaken te doen; zij wordt een passie, die do
ziel onder haar dwingende heerschappij
krijgt", /'eer juist, want het is zoo, olke
koopman van beteekeni-. houdt voor zich
zelf een race in pliclit.-,vurvulling ; maar
wie heeft dat ooit bij een professor gezien:'
Ik heb er althans nooit vmv gehoord, dat
zij tot een passie van examineeren en
college- geven zijn gekomen, of dat zij,
zooals wij, tevreden zijn met zoo'n enkele
biink-holiday. Hiermede bedoel ik aller
minst de Bussy iets onaangenaams te zeggen,
alleen wil ik bevestigen dit onderdeel van
zijn betoog; waarvoor hij nog een kleine
bijdrage leverde, toen hij namelijk zyn pu
bliek verzekerde: Zij (Brommeijer c. s.)
stellen er prijs op dat een vrucht van hun
negotium het otium is, dat de wetenschap
behoeft. Welnu, wat mij zelf betreft, en
ik durf uit naam van do Beurs te spreken,
die ik ken wij hebben bij onze negotio
nog nooit met eenig welbehagen er aan
gedacht, dat wij tegenwoordig zooveel
getogardo heeren den kost moeten geven. Maar,
dat was natuurlijk een vJeierjjtje van den
professor; een sport van gunstbejag, groot
spraak, oogendienst, kleinzieligheid, ge
maaktheid altemaal akeligheden waar
boven ik en de mijnen door hem verheven
zijn verklaard. Toch had hij in zoover
gelijk: hij had ook hiermee zijn stelling
bewezen: do maatschappij zou er uit een
zedelijk oogpunt slecht bij varen, als iemand
van Brommeijer's zedelijke beteekenis pro
fessor werd.
?Nu moet ik ronduit verklaren, dat wat
mij het meest in de Bussy's redeneering
heeft behaagd, niet zoozeer was de inhoud,
maar het onderwerp. Zie eens, al had hij
dat niet zoo volledig en diepzinnig behan
deld, ja, al had het van het begin tot het
eind op een nutslezing geleien, mijn vol
doening zou daaronder niet geleden hebben.
Het feit alleen, dat, om me nu ook eens
een beetje gemaakt" uit te drukken
een priester van de Amsterdamsche
Minerva" het gepast acht, een handvol wierook
te strooien op het altaar van den
Amsterdamschen Mercurius'' of .iets grootspra
keriger gezegd: dat de Wetenschap, die
hier troonf\ niet zóó indifferent" is om
den Handel een plaatsje te gunnen niet te»
ver van den uil", ziedaar een teeken des
tijd s.
En dit heeft te dieper indruk op mij ge
maakt, nu ik bij mijn terugkomst meer
aanwijzingen heb gevonden van een ver
hoogde belangstelling in den koopman.
Het jubileum van llülsmann heeft, bijna
tegelijk niet de Bussy's studie,
aanleidinggegeven tot het wekken van een geestdrift
voor den ouden handel, die hier weleer
zoo levenslustig zich heeft betoond,
en ik twijfel er niet aan, die nu
betere dagen te gemoet zal gaan, om, als
een fenix uit de asch verrezen, op nieuw
te gaan gelijken op mij en nog een half
dozijn kooplui, die al een kwart eeuw lang
de eer hebben opgehouden van het halt'
verstorven en misselijk bedorven Amster
dam. Jawel, ik voel iets jeugdigs in mijn
beenen ik heb op het eene staande, mot
het andere, zoo caduc als het is, al een slagje
in de rondte gedaan. Het is bijwijlen alsof
ik de wereldwindjes hoor ruischen, die mij
in 't oor blazen: rje zult nog eens wat
van je. vergane stad^glorie om je heen zien
ontluiken, vóór je dood gaat, jij oude
man ... !Nreen, dat is geen verbeelding! Van
overal komen do stemmen. Charles b.v,
die anders altijd aan idealen doet, is nu
ook aangegrepen door lust tot zaken
doen. 't Zou me niets verwonderen of je
vond hem weldra, niet meer op do Drafna
of op do Pijpenmarkt, maar bij het Entrepot
of aan de Beurs. p, die Handel! riep
hij mij toe, toen hij mij voor 't eerst weer
zag. Die handel! Jonge mannen, maar
ook gij, oude heer die Handel is een
mooi iets!! O, de handel is iets
ridderlijks! Ik weet niets wat handel
zoo tot eere is als het doen van zaken
door een engelen knik...." niets dat zoo
poëtisch is als Krediet"! Wat bon je
opgewonden, zei ik, dat had je immers al
lang kunnen weten, als je maar naar mij
geluisterd had, en naar je familie maar
wat je daar van 't krediet zegt is een
beetje bedenkelijk en vooral in een blad
ah 't jouwe, dat óók door allerlei soort
van tuig gelezen wordt, zou ik wat voor
zichtig zijn met dit krediet aan te bevelen als
iets poëtisch, want die poesje kan erg dra
matisch en tragisch zijn. Wil je wel geloovenr
dat juist de smeerlappen in de wereld, do
hooge en de lage, veel meer de poëtische
zij van het krediet leeren kennen, dan de
brave menschen zooals jij en ik, die er aan
denken een ander zijn geld behoorlijk terug
te geven. Nu weet ik wel, dat het
'lumdelxcrediet.... Maar Charles had niet den
tijd mij te laten uitspreken .... Daar pra
ten wij later nog wel eens over, want.
zoo vervolgde hij, ik kom u vragen of ik voor
u mag inteokenen op den handelscnrsns ...
het zou zoo'n eer voor mij zijn. weldra
met u op n bankje naar een voordracht
to zitten luisteren. Al ware het alleen
maar als een blijk van belangstelling en
een te.ekpu van aanmoediging stond ik hem
dat gereedelijk toe.
Daarop spoedde hij zich naar Bram de Wit,
om bij dezen hetzelfde succes te hebben.
Maar hij kwam to laat. Nu,-wees Bram eens
vóór! Die had al ingeteekend. Don vol
genden dag moest hij me dat zelf vertellen,
tevens orn mij raad te vragen voor een
plannetje dat bij hem opgekomen was. Weet
u, wat ik gedacht heb, mijnheer Brom
meijer, nu we hier op eens zoo'n opbloei
van den handelsgeest krijgen, zou ik ook
de sport niet daaraan dienstbaar kunnen
maken:' 't Is een idee, zei ik. -?Ja
lachte Bram, we hebben nu zoo wat alles
gehad: ren-, zwem-, tippel-, rooi-, zeil-,
klim-, fiets-, auto-, tuftuf-, ijs-, miauw-,
kukeleku-, rook- en spuug-sport, waarom
zou ik nu 't ook niet eens met oen
liandelssport probeeren ; de meest serieiise sport
om de lui een sport of wat hooger op don
ladder van den maatschappelijke!! welstand
te brengen. Maar hoe ? Ah, knikte ik,
dat ligt zoo maar niet voor de hand. Je
denkt misschien aftn een springsport;'
Neen, schudde Bram. ?--- Nu dan aan een
dringsporr, om 't canaille van de Beurs to
gooien, maar dit heeft zijn bezwaren; do
beurs is op veel plekken zoo erg beursen.
al is zij dan ook niet rot. l'bedoelt dat
het nmeilijk zou zijn om een jury te vin
den ? vroeg Bram. Neen, riep hij harts
tochtelijk, in die richting wou ik het niet
zoeken. Mijn dool zou zijn hot
handeldrijven /elf to verzedelijken, courses te houden
tct veredeling van het koopinansras, zooals
dat zoo uitstekend gelukt is met het
paardenras. Maar dan zonder bookmakers, vuldo
ik aan of, hernam Bram, wél met book
makers, maar onder een moreele regeling
van het gedo'obel en gegok ....
Wij spraken nog een poosje hierover
door - en ik geloof zeker, dat, zooals alles
wat Bram onder handen neemt, ook dit
slagen zal. Alleen den vasten vorm voor
het plan is nog niet gevonden, 't /uu me
niet verwonderen of De Bussy kwam er
nog aan te pas.