DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1485 Jft c0 dpt&ttatft tmnftm btn< oföeW»m/fonöcrun0bcallc Hrpferê/«£a coninc haaud/)dtotioa< &enmöc«iifnnenc0tif0fKuêuja0 drfec groter en ouocr0utoeoanOccöclf tonflc ^ fleoccnplaptfebefonDcrc/ö.rui.ÖOat^ van Iauror.rfDO.Uct rofkhr fmroOrltf fnmfhf!trtmJtöoonnjaa/alfo0b^^wt amnêoli?frtcn0hcplo0cbefft/«ü5. No. 32. Cronike van Vlaanderen (1531). Veiling der Bibliotheek Chev. Gust. van Havre, uit Antwerpen. Nevengaande reproductie's kunnen reeds aantoonen, dat deze boekenver zameling, door de firma Fr. Muller m de Doelenstraat onder den hamer te brengen, 11?15 December, wel 't een en ander diepen, 't Is een eigenaardige verlustiging in een voorraad boeken te snuffelen, waarbij de belangstelling voor het mooie op avontuur uit is, en die levendig blijft als herhaalde verrassingen de verwachting steeds prikkelen, 't Doet me denken aan het prikspelletje uit de kinderjaren, waar bij op goed geluk af met een speld tusschen de bladen van een gesloten boek wordt No. o. Dyalogus creaturarum (1480). belangwekkends inhoudt! In werkelijk heid is ze heel wat deelen rijk, getuige de zware catalogus. Maar een opper vlakkig nakijken der tallooze nummers en vooral eenige grepen uit de stapels boeken zelf, doen u opmerken, dat uit dien overvloed ook veel kostelijks is op te hier en daar prentjes geprikt, waaria verborgen zijn. Deze boekenverzameling opent een zoodanig terrein voor jacht naar geliefde dingen, want ze is ook rijk aan kostbare voortbrengselen van middeneeuwsche boekdruk- en houtsueekunst. Uit deze enkele reproductie's kunnen de belang stellenden en de ijveraars naar verede ling van onze tegenwoordige letterdruk en pagina-vulling, reeds opmaken welke uitnemende voorbeelden hier te vinden zijn. En daarbij, of liever bovenal, is de houtsneekunst (meest in Nederlandsche voortbrenselen) er ruim e a rijk vertegen woordigd. 't Treft dan altijd in het uiterlijk voorkomen der bladen, hoe juist het karakter der teekening correspondeert aan den vorm der letter, hoe de blad vulling een enkele gedaante aanneemt, als ware de tafereeltjes met hun strakke gedetermineerde lijntjes, gegroeid uit het lettertype, als de vruchten aan een boom. Dit naar het uiterlijke. Maar een andere eigenschap is er dan nog van geestelijken aard bij deze boekschilderijtjes, die met hun primitieve en naieve uitingswijze een zoo sterk suggereerende macht hebben, 't Is de text veraanschouwelijkt op concreetste wijze, in soberste aanduiding, want de meditatie over het gelezene bij den middeneeuwschen kunstenaar, was onafgebroken, zijn verbeelding zwaar doorvoed met de mys tieke opvattingen, de, voor ons waanwijzen, bijgeloovige vreezen en hopen uit dien vroegen tijd. En hij werkte rustig en ingetogen zijn naam wenschte hij. niet aan de vergetelheid te onttrekken. De ze dui velsty pen konden alleen groeien in zijn verbeelding, hij die waarachtig ge loofde in hun tastbare bestaan, of die, lezende in de Openbaring, dat de zee tot een berg werd, in beminnelijke goedertrouw dat letterlijk opnam in zijn uit beelding van een berg met kronkelende golftijnen waarbij hij ook de visschen niet vergat! De verzameling is in verschillende afdeelingen, naar aard en inhoud der boeken, gesplitst. Als de merkwaardigste onder die rubrieken, mogen genoemd zijn: de Incurutblcs, met 15e oeuwsche Nederlandsche houtsneden, geïllustreerde boe ken uit 16e eeuw, Exlibrissen, verschei dene Almanakken (meest Vlaamsch) vanaf het jaar 1520, Ylaamsche Kronieken, Oude .Nieuwsbladen, (Geschiedenis vau het Protestantisme in boeken uit de 10e eeuw, geschiedenis van de plaatselijke gesteldheid van Belgiëen Nederland in de 160 eeuw, werken over heraldiek, muntkunde, genealogie, over zeden en gewoonten, over sport en krijgsoefeningen en verschillende wetenschappen, Nieuwjaarsprenten door de schutterij aangeboden in de 10e eeuw, etc. etc. Als een kostbare zeldzaamheid, voor de geschiedenis der Nederlandsche hout sueekunst. moge genoemd zijn : Den oorspronck onzer salicheyt: Gheprent Thaiitwerpen in de Stat, bi Jan van Doesborch. Als een bijzondere curiositeit doet zich daarbij opmerken, dat de bekende Biblia Pauperum daarin met losse lettertypen werd uitgegeven. Dat populaire en alom gewilde boek werd in hoofdvorm over genomen en aangevuld met fragmenten en prenten uit andere gezochte werken. De nummers 65 geven prentjes uit dit merkwaardige en zeer zeldzame werk. No. 7,'!3 is het hoofd van een krant, die op onbepaalde dagen verscheen te Ant werpen, en een 10?8 blaadjes bevatte. Van den jaargang 1022 zijn er hier uit de 170 nummers, 92 in een boekvorm vereenigd. 't Zijn exemplaren, die interessante nieuwstijdingen brachten van de gewich tige gebeurtenissen in het toenmalig Europa; allerlei bijzonderheden over bele geringen, veldslagen, veldtochten van den Prins van Oranje, overstroomingen, zijn daaruit voor geschiedpluizers te lichten. De reproductie's 5 zijn genomen uit een 121 tal in een boekje, dat als eerste proeve geldt van den boekdrukker (ïerard Leeu, voor hij zich te Antwerpen ves tigde. De mooie prent No. 41 is uit het Iloveken van Devocien", een uit de 20 houtsneden, die tafereelen geven in een om muurden tuin, waar de ziel in verkeering No. 50. Belial (1512). IS met Christus of met de Deugden, onder vrouwe-gedaanten gegeven. No. 32 met de mooi gevulde compositie en de vaste teekening in zuivere lijnen, voorstelling van een schiet wedstrijd; de kannetjes in den achtergrond zijn de prijzen voor winners. Ik hoop uit deze enkele vermeldingen fltfit Ifuucrlicboerrben gfye^ett löatöoufhcnoanDeuoncn gtjetrocbenrotDetborröftlnbelrn No. 41. Hoveken van devocien (1500). is uit een der belangrijke Croniken van Vlaendere: Gheprent Tantwerpen by my Willera Vorsterman 1531. Zoo merk waardig zijn die kronieken, wijl ze in reeds duidelijk te hebben gemaakt wat een schatten in deze verzameling, voor belangstellenden in oude litteratuur en geschiedenis, in boekdruk en prentkunst, No. Dyalogus creaturarum. voortreffelijke prentkunst te aanschouwen geven den aard van het ridderwezen, de gewoonten en zeden, de groote feesten, de gebruikelijkheden bij alle gelegenheid uit dien tijd. Bijgaande prent geeft een te vinden zijn. Zaterdag en Maandag kunnen zij naar luste daarin snuffelen. \V. STEKXHOFF. miUMitflKtu tut«atptumetmoue bunrutQmKlartita, H&,wit>' foédogaui fu0iene mfoUtuirinc. ctntc.cfl*., quiïomumm ain ccoiimQ Ijabitan oncm mftim «aarnr ao querm Oum aommum et na Kwa pmtria ia tob focmitrine (tanig. ., i mT mmüut omoattt fSunc ergo f tli f uge Jf ra au lab f catc? m< i liabitabicfi coBtfSpautOB Bonerrrijcf tat furoüfcio mi/n obliuiftat' ros tj fmf timctl/polftammanaDDuütemljuc. ?f tic mcoq; otbaba: ftlio. te. aniöot fiiBoDtrëteüiitfirét'mïiiic ija r» anüriaOrn ini(b,ot n w; fiia Ditcs.infj faliuiurt! K bat noctt tra» moii«;.5)e Pofuit eüg ftneftrü/potco fllcabij t» au fitfpratq; feluat? c Tul» ttür mirtiol No. 05. Den oorspronck onser Salicheit (1517). No. 05. Den oorapronck onser Salicheit (1517).