Historisch Archief 1877-1940
D E A M d 'l' K U I) A M M E' K W K E K J5 L A D V O O II N E D E R L A N D.
No. 1487
De Kerstmisengel komt dezen keer met emmer en bezem, om het bloed, dat
de GHjRJiSTlï7.ZV-volkeren dit jaar weer over de aarde deden vloeien, af te spoelen.
onderhevig. En ieder die bekend is met
onze gymnastiekverenigingen en hare na
tionale en internationale uitvoeringen, weet
ook wel, dat onze turners er zeker in doorsnee
niet aan denken bij hun oefeningen, dat
schoonheid van het lichaam er het doel van
moet zijn.
De volgende voordracht van dr. Diebow
Director der kgl. Turnlehrerbildungsanstalt"
in Berljjn kenmerkte zich door niets, dat
speciaal op een Kunsterziehungstag" gezegd
behoorde te wordeu.
Interessanter was z\jn opvolger, de heer J.
Sparbier, klasse-onder wijzer te Hamburg, die
sprak over Spielf und volks türuliche Uebungen.
Wanneer kunst en gymnastiek te zamen
zullen gaan, dan moet aan twee eischen vol
daan zijn. Ten eerste moet het turnen
zoodanig hervormd worden, dat het tot 'n
persoonlijkheid opvoedt. De grondslag van
ons huidige gymnastiseeren is: gehoorzaam
heid, en niet de vrije wil. Geheel anders is
dat bij het spel. Hier is de leerling meester
zijner handelingen, hier wordt ook het gevoel
der verantwoordelijkheid versterkt, zelfs nog
in hoogere mate, dan het bij den voorturner
ontwikkeld worden kan. Uit zulke gevoelens
komen daden voort, en op dezen grond is
het spel ook te stellen boven de oefeningen
aan de werktuigen, want de daad geschiedt
hier uit vrjje beweging. Door en bij het spel
wordt de vastberadenheid geboren, welke wij
in 't leven noodig hebben.
In de tweede plaats moet in een volk,
waar de kunst volkszaak worden moet, liefde
tot den geboortegrond werkzaam zijn. Ware
..Heimatliebe" laat zich niet van buitenaf
inprenten, zij wordt gevoeld, wordt onder
vonden.
Hoe zullen nu bij onze jeugd der groote
steden zulke gevoelens gewekt worden ? De
straat,waar een agent het kind z\jn bal ontneemt
of het verjaagt, kan dit gevoel niet opwekken,
wel echter de speelplaats, de wandeling bui
ten. De jeugd der stad moet naar buiten
gevoerd worden, waar vrijheid, licht en lucht
is, waar zij zigh bewegen kan, waar zij kan
juichen en zingen. Dat zal liefde tot den
geboortegrond kweeken en daardoor zal de
jeugd voor de kunst gevoelig gemaakt worden.
Ons gymnastiek-onderwijs is te geleerd, te
schoolmeesterachtig; het is niet eenvoudig
genoeg, het kan niet populair zijn. Wordt
aan het spel geen voldoende plaats en tijd
ingeruimd, dan is het gymnastiek-onderwijs
onvoldoende. Wandelen, zwemmen,
schaatsenrijden moeten in het opvoedingsplan op
genomen worden.
Dat deze voordracht gepakt had en de
gevoelens der meerderheid van 't congres
uitdrukte, bewees het warme applaus, .waar
meer zij beloond werd.
Van 't hierop volgende debat wil ik alleen
vermelden als iets nieuws, den eisch van
een der redenaars, dat n.l. naakt geturnd zou
worden. Jammer genoeg was zijn tijd om,
en hoorden «ij geen nadere toelichting, en
daar ook weldra het geheele debat gesloten
moest worden, bleef het bij 't uitspreken van de
stelling. Interessant ware 't zeker geweest,
het voor en tegen hieromtrent te hooren, en te
ervaren hoe de meening van het congres was
uitgevallen. Hoewel ik zelf altijd tot zeer
doortastende hervormingen geneigd ben, zou
ik dezen eisch toch niet graag op 't
oogenblik aan onze schoolautoriteiten willen stellen.
En of zijn inwilliging eenige kans van slagen
heeft in onze gymnastiekverenigingen, valt
ook te betwijfelen. Intusschen zou ik er
toch in principe niets tegen weten in te
brengen.
Nu kwam aan de beurt de heer H. Fricke,
vroeger klasse-onderwijzer, daarna school
hoofd en thans inspecteur van 't volksonder
wijs te Hamburg, die een voordracht hield
over het Zwemonderwijs in de school. Fricke
is een warm voorstander der aesthetische
opvoeding, en hoewel Schulinspector" neemt
hij nog mét zijn vroegere collega's te zamen
een werkzaam aandeel in hunne beweging
voor een nieuwe, 'n betere opvoeding der
jeugd. Het is vooral aan hem te danken,
dat in 't Hamburgsche leerplan der
volksschool het zwemonderwijs is opgenomen. Hij
weidde nu uit over het nut en de
noodzakeHJkheid hiervan, deelde mede hoe het in
Hamburg gegeven werd, en stelde vooral in
't licht, dat juist bij 't zwemmen het
gezondheids- en het schoonheidsbeginsel beide tot
hun recht komen. Voor hem is zwemmen
zelfs de beste van alle gymnastische oefeningen.
Ook de meisjes moeten zwemmen; hare ge
zondheid is voor de volkswelvaart zeker van
evenveel belang als die van 't mannelijk ge
slacht. Daarom: alle jongens en alle meisjes
in het zwembad, uitgezonderd de zieken en
verminkten. Moet het zwemonderwijs ver
plichtend zijn ? Spreker meent van niet. De
kinderen nemen er van zelf gaarne deel aan,
en de ouders zenden ze wel. Ofschoon het
zwemmen in de zee en de rivier het beste
i?, moet toch voor het onderwijs aan de over
dekte zweinschool de voorkeur gegeven wor
den, ook wijl deze 't heele jaar door ter
beschikking staat.
In het debat sprak een rektor uit Elberfeld
een woord voor het verplichte zwemonder
wijs en dr. F. A. Schmidt betoogde, dat
douche-baden niet ter wille van de zwem
baden veronachtzaamd mochten worden. Hij
was voor de inrichting van beide.
Tot slot van den 2en congresdag zou men
een voordracht hooren van G. Fuchs, redac
teur van de Münchener neuesten
Nachrichten" over den dans. Daar de referent echter
verhinderd was te komen, werd zijn manu
script door een ander voorgelezen.
Een danskunst hebben wij tegenwoordig
niet meer ; slechts een danspraktijk, die zich
tevreden stelt met de spaarzame resten van
lang uitgestorven dansvormen. Dit geldt
zoowel van den balletdans als van den ge
zelschapsdans. Nieuwe vormen ziet men niet;
het dansen is ook tot 'n sport verlaagd. Dat
dient anders te worden. De dans moet even
eens in dienst der aesthetische opvoeding
gesteld worden, en hiervoor beveelt de heer
Fuchs aan de invoering van dansonderwijs
in de school, als een tak der gymnastische
oefeningen. Gelukkig begint er reeds een
kentering te komen. Aangespoord door den
dans der dames Isadora Duncan en Madeleine,
heeft men b.v. in München al geprobeerd
nieuwe dansvormen te vinden. Van machtigen
invloed zou het zijn, als in plaats van het
conventioneele theater een artistiek, ontwik
keld schouwtooneel nieuwe dansen zien liet,
die dan gemakkelijker toegang zouden krijgen
in de school, in de gyinnastiekzaal, in de
danszaal. De vrouwenbeweging moest zich
deze zaak aantrekken.
Hiermee eindigde ook het eigenlijke con
gres. Op den derden dag had alleen nog een
openbare vergadering plaats, waar voor 'n
grooter publiek de nieuwe ideeën omtrent
gymnastiek en zang in de aesthetische op
voeding verkondigd werden. Dit geschiedde
door dr. Batka, die sprak over Musikalische
Kultur en door Turn-Inspektor" Karl Muller
uit Altona, die het deed met betrekking tot
de gymnastiek. .
Over de beteekenis der drie gehouden
Kunsterziehungstage" sprak ten slotte de
leider der beweging in Hamburg, de onder
wijzer Carl Götze, waarna het congres ge
sloten werd.
(Slot volgt.) J. W. GERHARD.
Een noodig geworden nieuwe vraag
aan den heer Antoon Averkamp.
Het antwoord van den heer Averkamp (in
dit blad, van ""9 Nov. 11.) dat ik geloof
de te kunnen ahnen laat de kwestie
al te onbeslist. Hij heeft het enkel over de
molt-verhouding naar onder:
en dat is
-, -,
thans gewis slechts 'n onderdeel.
Zien wij even wat in Riemann's nieuw
gevonden harmonie- systeem te onderscheiden
valt.
1. De becijfering der verhoudingen naar
onder, voor de mol-accoorden;
2. de vruchtbaarrnaking van Rameau's
geniaal denkbeeld : de omkeering der accoorden,
waardoor het mogelijk werd alle
accoordvormen tot eenige weinige grondvormen
terug te brengen ;
3. bij Riemann kan deu accoord-aangaaf
bij elke stem voorkomen : sopraan, alt, tenor,
of bas; bij de generaalbasleer, kan dit enkel
bij de basstein alleen.
Ja, zelfs zonder gegeven stem" kan Rie
mann's systeem harmonie- oefeningen opgeven;
4. de tonale functies (T, D, S, Tp, Dp, Sp
enz.) waardoor elk accoord niet alleen duidelijk
is aangetoond, maar waarbij tevens ook de
functie die elk accoord in de tonaliteit
inneemt, op den voorgrond treedt ;
4ft)'s. hieruit volgt nog een ander eminent
voordeel, dat hij de studie en anali/ge op
B K K I H T.
De teekening1 van Ibels is te laat gekomen
om haar iu dit No. te kunnen reproduceeren.
js. VAN G1MKEL
= ZEIST =====
FABRIKANT VAN
KTJNST-KOPEBWEEKEN IN OUD-HOLLAKD8CHE
MODERNE- EN ANDERE STIJLEN
DIRKSCHNflBEL
C L O CM f
OP KOPER EN
GEB°W?PELIX MERITIS"
. 2ÖO7
Panorama
Amsterdam,
Plantage
in de Mtunniaaat.
Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil
derijen, Oostersche Tapijten.
Vaste pry*ett. Toegang rrty,
Het Panorama Jemsalem is dagelijks gecpeni
J. J. BIESING,
JHnnHthniutet»
'8-GRAVENHA.GE,
MolGDStraat65.65ten6'I.
Moderne Schilderijen,
Aquarellen en Gravures.
PHOENIX"
Inrichting.
- HOOFDMAGAZIJNEN:
234 SPUISTRAAT.
i,iwi i* *i . /Kantoor \
FILIAAL. (Meubelen)
= 76 DAHRAK =
Amsterdam.
GROOTE VOORRAAD
Franco levering, met
garantie H H i-
HSteeds iemand met
groote poto-Albam
te ontbieden zonder
ikostenberekening.
Vraagt UITGEBREIDE
n» J. W. DE GRAAFF-HiteM
Ouden Engweg 18.
BEEUDEfi.
VASEN »% JARDINIERES
--TEGELSCHILDERIJEN ENZ.
-MUSEUM
ROKIN 96, (StMe zijde),
_ -- AMSTERDAM.
-Toegang vrij.
AmSTERDAfll
AARDEWERK
EN
STEENDRUKKERU
VOLDOET AAN ALLE EISCHEN
n\oderr\g i
\9iaen dlaa
/v
s, baat
ate&et* &ij+
baatboot vnttt tvv*
iavi op ove*oc*vovn*w
pfaatjc».
XVI,
»ief tapijt,
of fa?c w
ccwipfeet, ft. boei cige-n.
tL 606.
c -n.
i op aavivtag*.
Spunlïaat 171, &o<2,& oPalaitoliaat. ofzizjoon 6140.
U KC
BK
HOEF3S
IT -DE -FABRIEK
ZU D-HOLAND
DÈPOT-KALVER5TRAAT-I4-I
mm
tm
am
MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS
G. & J, COOL,
AMSTERDAM. ROTTERDAM. UTRECHT.
BLOEMGRACHT?/ DELFT5CHESTHAAT6I . BILTSTRAAT 30