DE AMSTERDAMMER W E E K B L A D T O O R N E D E R L A N D. No. 1489 naslaan, u overtuigen dat hjj he.t archief als bewaarplaats van het boekje (32 ongenaaide 4°bladzijden zonder titel) aangeeft en by den n niet-onbekende beheerder van dat boeklooze depot informeeren of hy dit unicum sinds 1898 deed verloren gaan. Want in dat jaar heeft een my'ner vrienden het met geen andere dan Moes' verwijzing spoedig ge vonden en voor my een excerpt gemaakt, dat nuj gelegenheid gaf de auteurs ervan te noemen. Dat dergelijk drukwerk in een archief niet tehuis hoort (tenzij om zeer speciale reden), ben ik volkomen met u een?, maar dat hèc er daarom niet zijn kan, schijnt minder .duidely'k en ik ben dan ook nog tamelijk gerust over mijn flater," die erger was dan uwe vergissingen!" Zelfs moet gij mij ten goede houden, nu ook die ne flater u ontviel, dat ik mij afvraag wat eigenlijk van heel uwe kleineerende predikatie'de bedoeling mag zijn ge weest. Het betoog dat heel-erge, zelfs kin derlijke, vergissingen, inditn zij worden gemaakt door geleerden van uwe positie, het signaleeren niet waard zyn, is hoe opmerkelijk ook toch nauwelijks gewichtig genoeg, om my het recht te geven te vermoeden, dat gij d&irom alleen met zoovele niets-ter-zakpdoende grapjes de kolommen van dit blad zy't komen opvroolijken. Was het alleen om voor de zooveelste maal nog eens te laten drukken, dat katho lieke gei-chiedschrijvers zér geneigd zijn de middeleeuwen te idealiseeren" gij moet toch Grisar eens over Ehrhardt lezen ook dan schijnt zooveel geestigheid mij wel wat overdadig. Maar misschien hebt gij gedacht aan het bekende: Ie ridicule tue en dus gemeend u op gemakkelijke wijze te kunnen ontdoen van eenen vliegenvanger, ofschoon die dit allerminst aan u verdiende, wijl hij u den weg wees om voortaan buiten zijn net te blijven 1 Ik weet het niet, maar, dankbaar voor uwe ongetwijfeld goede intenties, verklaar ik mij gaarne Uwen zeer hulpvaardigen JAN KAT.i'. 's-Gravenhage, 2 Januari lüUti. in de Hoofdstad. Zeer tot mijn leedwezen heb ik eenige concerten, aan het einde van het vorige jaar, wegens uitstedigheid moeten missen; o.a. het optreden van den violist Kreisler en de dames Lucie Coenen en Janette Walen in het Concertgebouw, de liederavonden van Julia Gulp, Messchaert en Röntgen, het eerste concert van Casals, enz, enz. Met groot genoegen woonde ik het op treden bij van Dirk Schafer in het Concert gebouw; en wel omdat hij in dubbele i|i;aliteit optrad. Als componist met een Pastoraio suite" en een Capriccio op een Gamelangmelodie, beide werken voor orcheat en als pianist, met Beethoven's vierde pianoconcert en een paar kleinere zaken. Het Capriccio heeft mij buitengewoon geïn teresseerd. Schüfer heeft daarin nl. de Gamelang-melodie zóó mooi gevarieerd en vooral rhythmisch zóó afwisselend behandeld, daarbij zj'n werk in een zóó kleurrijk gewaad ge stoken, dat men met een waar genot luistert naar zijn interessante compositie. 't Is te wenschen dat dit stuk gedrukt wordt; ik ben er van overtuigd dat het zijn weg in de buitenlandsche concertzalen wel zal vinden. De Pastorale" staat m. i. niet op dezelfde hoogte. De orchestklank is hier en daar ietwat bleek en de geheele behandeling van het orchest een weinig conventioneel. Een uitzondering hierop maakt het Finale, het welk punten van overeenkomst oplevert met het hierboven besproken Capriccio". Toch verdient de vinding, vooral in het derde ge deelte, alle achting. Beide werken genoten door het orchest een prachtvolle vertolking. Schafer werd als componist zeer toegejuicht, maar als pianist nog meer. Vooral in Beethoven's vierde con cert bewees bij een waarachtig kunstenaar te zijn, die, zonder de virtuoose zijde van zyn spel te verwaarloozen, allen nadruk laat vallen op het kunstwerk. Na zijn solo-nummers van het tweede deel moest Schafer herhaaldelijk den dank van het publiek in ontvangst nemen. Hoe komt het toch, dat de entreeprijs zooveel lager is voor concerten, waarop Nederlandsche kunstenaars medewerken, dan TOor die, waarop buitenlanders optreden? Schafer behaalde thans een zeer groot succes. De toehoorders zouden een vreemd kunstenaar niet meer hebben kunnen waar deeren. Voor my'n gevoel ligt er iets onkiescb in, om het publiek duidelijk te maken dat de waarde van een kunstuiting, voor zoover men die met guldens kan uitdrukken, bij een Nederlander minder hoog aangeslagen mag worden, dan bij een buitenlander. Ook hebben wy' het onlangs beleefd dat de orchestleden. bij het verschijnen van een buitenlandsch directeur, vóór het begin van het eerste nummer reeds, zich van hunne zit plaatsen verhieven, terwy'l een andermaal, toen een Nederlandsch kunstenaar den staf zwaaide, noch vóór, noch na een der nummers zijner compositie, een dergelijke huidebetuiging plaats vond. Toch zal wel niemand aan de de uitheemsche compositiën den voorrang toegekend hebben. Waarom dat meten met twee maten? Waarlijk, het strekt een kunstinstelling niet tot oneer en een volk niet tot schande, wan neer het eigen kunstenaars evenzeer waar deert als vreemde. Voor hunne tweede uitvoering te Amster dam hadden de heeren Casals en Rüntaen gekozen de sonates in D-Dur, op. 102 van Beethoven en in e-moll, op. 38 »an Brahms, voor violoncel en piano. Ik ken neen cellist, die zich zoo verdiept in zijn kunst, die zoo wars is van alleuiterlykheden als Casals. Er zijn violoncellisten met grooter, glansrijker toon, er zijn er mis schien met schitterender techniek, maar of er zyn die zóó zich zelven vergeten en zóó opgaan in het kunstwerk dat zij vertolken, dat geloof ik niet. Het Adagio uit Beethoven'? sonate klonk als een gebed. Het was roerend eenvoudig en hemelsch schoon. Maar ook het Allegro en de Puga waren vol enei gie en fraai van rhythmiek, Brahms' Sonate was door Casals reeds vroeger hier gespeeld met Bauer. De eerste, beide deelen zullen wel nooit hunne uitwer king missen. Het Allegro met zijn elegisch karakter van voorname lyriek en het roman tische tweede deel met zijn bewegelijk Trio! De gevreesde slotfuga echter zal wel steeds een hinderpaal zyn voor het populair worden der Sonate. Daakbaar is zij nu juist niet, maar wel echt Brahmsisch. Stoer, stug, stroef, op zyn Noord-Duitsch derb" is zij; maar welk een vast karakter spreekt er uit I Het laatste gedeelte, van oer-germaansche kracht, kwam bij Eöntgen meer tot zijn recht, dan bij den tengeren afstammeling van hetLatijnsche ras, hoeveel stijlgevoel hij overigen s ook aan den dag legde in de eerste beide deelen. Maar in zijn volle kracht was Casals in de G-dur suite van Bach, oorspronkelijk voor Viola da Gamba gecomponeerd. Daar had hij eerst recht gelegenheid zijn stijlgevoel te openbaren. De toehoorders hingen letterlijk aan zijn stok en waren niet moede te luisteren naar zijn voortreffelijke dictie, naar zijn onuitputtelijken rijkdom van fijngevoelde kleurschakeeringen en naar de nuances in de phraseering. Het is waar, Bach is ook een type van oer-Germaansche kracht, maar hier bleef Casals niets schuldig aan de eischen. Het was een genot den grooten kunstenaar weer eens te mogen hooren. Behalve het optreden van dezen artist, had de avond nog een andere aantrekkelijkheid. De heer en mevrouw Röntgen zouden nog eens spelen de variatiën voor twee piano's op. 86 van Max Reger, op een thema van Beethoven, die ik een vorigen keer niet had kunnen hooren. Men is er nu al tamelijk aan gewend te beweren'dat Reger meer met het hoofd dan met het hart componeert. Het is echtereen feit, dat men tegenwoordig de medewerking van het hoofd niet gaarne ontbeert. Keger heeft hier het voorbeeld van Beet hoven, Brahms en andere componisten ge volgd en niet een thema van /.ichzelven, maar een van Beethoven, uit diens Bagatellen" gekozen. Jn zekeren zin heeft hij hier dus het hart van Beethoven mede laten spreken. Het moge misschien waar zijn dat Keger's variatiën niet dadelijk toegankelijk zijn voor het groote publiek zij zijn toch ongemeen geistreich" en hier en daar van een prachtig klankeffect. Iets meer lichtheid in de instru mentatie had bij een enkele variatie, de ver scheidenheid nog wel verhoogd, maar toch werd de aandacht buitengewoon in spanning gehouden ; zij bereikte haar toppunt in de waarlijk grandiose fnga, een meesterstuk van polyphonie en van thematische bewerking. Buitengewoon was de climax die hier de componist heeft weten te bereiken. De uitvoering dozer variatiën door den heer en mevrouw Röntgen was een daad van beteekenis. Klaar en duidelijk was de voor dracht, zoodat het wei k volkomen helder geëxposeerd werd. Vooral de fuga werd met groote plastiek weergegeven, liet deed mij genoegen, dat de voordiacht van dit onge meen moeilijke stuk een buitengewonen bijval vond bij het publiek. .Nog wil ik met een enkel woord verniel den het concert der zangvereeniging Arti et Religioni" welke Schumann's l'aradies und die IVri" uitvoerde. Ik woonde er «een gedeelte van bij. Gelijk niet andere werken van Schumann eveneens het geval is, be gint die Peri hier en daar reeds bedenke lijk te verbleeken. Slechts een uiterst poëzievolle vertolking kan over dit manco heenhelpen; een uitvoering waarbij de twee hoofd solopartijen (sopraan en tenor) aan eerste rangs krachten zijn toevertrouwd. J<,n dat was bij de uitvoering van Arti niet het geval. Mejuffrouw Fredy Groneman had veel verdienst elijks in haar zingen, maar zij was toch niet de teedere Peri, die Schu-nann zich gedacht moet hebben; ook klonk haar stem ietwat ongelijk. De heer Swart heeft een wel wat keelachtig, maar toch niet on aardig geluid; om echter al de diepten te peilen die Schumann in de tenorpartij, de partij van den verhaler, heeft neergelegd, moet men over een veel grooter uitdrukkings- en schakeeringsvermogen beschikken, dan zulks bij den heer Swart het geval is. Mejuffrouw Joh. van de Linde zong hare soli met warme, innige voordracht; eveneen» mejuffrouw Gomperts, die over een wel niet groote, maar goed klinkende alt beschikt. De heer Orelio zong voortreöelijk; zeer stemmingsvol en sober in de voordracht. Het koor klonk heel mooi in de piano's; b.v. ^0 heiige Thranen" met solo-quartet, maakte veel indruk; ook de andere nummeis van zachten aard klonken goed. In de sterkere ge deelten hadden de dames echter meer energie aan den dag moeten leggen. In de lagere tonen werden zij overstemd door het mannen koor en de hooge tonen klonken te schuchter, Het Utrechtscbe orchest was zeer mooi en gedistinïueerd van klank. De heer Hub. Cuypers leidde het geheel met groote omzichtigheid maar met weinig temperament. Meer elasticiteit van tempo mag Schumann wel hebben. Kort antwoord aan den heer Em. Ergo. Ten gevolge van alwezigheid kreeg ik No. 1487 van 24 Dec. '05 eerst acht dagen later onder de oogen. Vandaar dat dit stukje eerst thai s geplaatst kan worden. Het is mij niet duidelijk wat de heer Ergo van mij wil. Nooit of te nimmer en nergens heb ik het systeem van Riemann aangevochten. De heer Ergo stelt zich, in zijn verdediging van Riemann's systeem, aan als iemand die zich op de meest heftige wij/.e weert tegen een aanvaller die niet bestaat. Duet hij daar mede eigenlijk niet nog erger dan de held die tegen windmolens vocht? Ik heb alleen bij bet bespreken van de Algemeene Muziekleer van Worp?v.Milligen geschreven, dat de auteur goed ge daan heeft zich niet volledig maar slechts in beperkte mate bezig te houden met de theorie van Riemann, omdat deze begon terug te komen op zijn nieuw gevonden systeem; en dat heb ik, op de vraag" van den heer Ergo, onlangs hier gestaafd met de woorden van Riemann zelven: Ich gestehe oil'en dass die Pseudo-logik dieser aus bertonreihen heraus konstruirten Untertonreihe, mich selbst langere Zeit getauscht hat und auch in meinen ersten theoretischen Schriften noch zu spiïren ist." Daar is toch niets tegen in te brengen, dunkt me! Wil nu de heer Ergo mij dwingen te er kennen dat v. Milligen niet goed gedaan heeft, zich maar terloops met de theorie van Riemann bezig te houden, dan zal hem dat niet gelukken. , Gesteld n.I. de auteur der Alg. Muziekleer had het volledige systeem van Riemann m zijn werk ontwikkeld, ook de Loaik der Untertonreihe, konstruiert aus den Obertonreihen" dan zou zijn werk thans immers onvolledig zijn geweest? Hij zou dan feitelijk aan alle degenen die zijn werk gebruiken, hebben moeten kennis geven van de her roeping des heeren dr. Riemann. Ik geloof het hierbij te kunnen laten. ANT. AVEHKAMP. Amateur-Fotografen- Vereeniging. Aan het programma voor den nationalen wedstrijd voor kunstlicht-opnamen (avondfotografleën), uitgeschreven door de AmateurFotografen-Vereeniging te Amsterdam, ontleenen wij: Verlangd worden fotografieën, gemaakt door middel van kunstlicht, en het karakter daarvan weergevende. De lichtbron moet geheel of ge deeltelijk op de foto voorkomen. Hulpver lichting, geen kunstlicht zijnde, mag worden gebruikt als aan het effect der kunstverlich ting daardoor geen afbreuk wordt gedaan. Er zal in vier klassen kunnen worden in gezonden, te weten: o. Portretten, genres en intérieurs op papier, formaat en procédége heel vrijgelaten. Motto of tit-sl moet op don achterkant voorkomen ; b. portretten, genres en intérieurs als lantaarnplaatformaat 8.!! X 8.3 de plaatjes voorzien van dekglaasjes, waarop aan den bovenkant de stippen en oan den onderkant motto oo titel; r. nachtelijke stadsgezichten of andere buitenopnamen, op papier, formaat en procédégeheel vrijgelaten. Motto of titel moet op den achrerkant voorkcmen.rf.N acht el ijke stadsgezichten ofandere bui tenopnamen als lantaarnplaat, formaat <s.:',X8.3 de jjlaatjes voorzien van dekglaasjes, waarop aan den boAenkant de stippen en aan den onderkant motto of titel. Bericht. De Nederl. vereeniging voor ambacht s-en nijverheidskunst gevestigd te Amsterdam, heeft een reinest verzonden aan den Minister van Nijverheid en Handel, waarin wordt aangedrongen op het benoemen van deskun digen op bet gebied van bouw- en decoratieve kunsten als leden der commissie voor de Hollandschti afdceling der in l!)()(> te .Milaan te houden Internationale tentoonstelling. De minister wordt in dit reinest verzocht, de toewijzing van een Kyks-subsidie van deze voorwaarde afhankelijk te stellen. Wandalmanak. De Amsterdamsche Boek- en Steendrukkerij V: h Ellerman, Harms en Co., heeft een grooten wandalmanak bet licht doen zien, met eene fraaie reproductie, dubbeltoon-autotypie, van Rembrandt's Nachtwatlïtf'y op hipt dekblad. De bladen, die de maanden en de data aan geven, zijn ? met (linke, flaideiyke letteren sprekend cijfer gedrukt. Om ieiler der twaalf bladen is eene \vwyivcrsie^i1igvroo<J en groen. Deze keurig uitgevoerde almanak, niet in den handel, is aai) geboden San de clientèle der firma. Kind en Kunst. Den 31 Dec. .4.1. o;ien«tó de vereeniging Kunst aan het Volk" de tentoonstelling Kind en Kunst in het Suasso nijjseum. Wij hopen op deze belangrijke expositie de volgende week nader terug te komen. Er is hier een keur van platen, prentenboeken, litteratuur en speelgoed bijeen gebraöht, dus een mooie gelegenheid voor ouders en onderwijzers om z.icb in dit onderwerp te verdiepen. NIEUWE UITGAVEN. Mimi. Een bundel schetsen door ALBKKT VAN MAASDUK. Amsterdam, Vennootschap Letteren en Kunst. Beknopt ovf.rzi.Khi der Kimhrtreüen en run <li' daardoor in onze ireAg^ng (jebrai'hte wijzi gingen, door J. VAN DER -BouGH. Zwolle, De Erven J. J. Tijl. (M iriisti'sc/ie rertooijen. Studiën en Krlietsen, door J. POSTMUS, met portret van Cats, Iluygens en Bilderdijk. Zwolle, firma 11. Tulp. Jaarboekje, uitgegeven dor de Evangelische Maatschappij. Kotterdam, C. Geleijns. James' Gexchie.de.mn der Frantche Rerolutie, vertaald en vermeerderd met de geschiedenis van het tijdvak van Thermidor tot de troons bestijging van Napoleon, benevens die van de Revolutie in Nederland, door J. A. Bergmeijer. Amersfoort, P. M. Wink. Handboek run Vreemde woorden, uitdrukkingen en:., door L. M. BAAI.K en mr. dr. H, BAAI.K, afl. 5 en (i. Zutphen, W J. Thieme A: Co. Hoi- dl' wereld otits-linm is, door dr. M. WiLii. MIOI.IER, met talrijke illustraties, bewerkt naar den '.Iden Duitschen druk. Amersfoort, l'. M. Wink. Js. VAN G1MKEL FABRIKANT VAN KTJNST-KOPEB WEKKEN IN OUD-HOLLANDSCHE MODERNE- EN ANDERE STIJLEN GEB°W.,PELIX MERITIS" . E l Z E RSG R AC HTSZ't MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS f* Ji* l /Y7/7/ 17* 0£ U, C/C/C/fcr» AMSTERDAM. BOTTEWDAM. «UTRECHT. BtOEMCR.ACHT77 .pEi.FTSCH6STRA^T6l ?'?.; BliTiTR^AT 3Q', J.J.BIKSÏNG, 's-GRA. VENHAGE, Molenstraat 65, 65* 'en 67. Moderne Schilderijen, Aquarellen en Gravures. Panorama tn «Me Amsterdam, Plantage Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil derijen, Oostersche Tapijten. Fcurfe prijaten. Toegang vrij. Het Panorama Jerusalem is dagelijks gecpeni MODERNE MEUBILEERING APARTE MODELLEN vol KOUS eigen ontwerpen, eijien fabrikaat, bij onze eiwmbles wordt hteeds op artistieke kleur en combinatie gelet. Billijke ju-ijzen.-i- ??.- t- -t- -t~ -t- -t- -i- -f- 4 StuU-ii en 'IVekeniu^en oji aanvrage, Levering franco niet garantie, -i- -rPHOENIX PVeubileer-lnrichting 234 Spuistraat,?'?Damrak, Amsterdam Firma J. W. DE - Ouden iiijwes 18. VA8EN ,*» JARDINIÈRES TEGEI,8CHILDERIJENT ENZ. MUSEUM GK1SANTI, ROKIN 95, (Stille zijdt), AMSTERDAM. Toegang vrij. AmSTERDAflj AARDEUJERK L 'V' iewv wi cjcvei-v O-M. Juiot <Wfó vow tctlouts, baat, esscfv» iw XVI, -wwaojief Staf. ?nctevw vnc£w sief ta-pijt, tnt(t*i wv J& cf' faUe-vv cvttcjet&j-nofv ecmpfeet, ft. boot eige pefAcvn*( ytpfaatst fl 690. Stafvn bei atcffWv «w aicottt* fctv» 111, ofikfoon 6140. AAR HO UIT-DE-FABRIEK : D-HO5LAKPi l 5V/Ub=/ M NL»/ DEPOT'KALVERSTRAAT-KI ? i