DE AM-TÉRDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1498 de tentoonstelling te Luik, hebben de retro gpectieve en andere tentoonstellingen elders in Belgiëgetoond, in de dagen van her denking en viering van het 75-jarig eigen volksbestaan. Juist de wetenschap van wat Belgiëis en was, wat de bewoner kon en kan, dwingt en dringt er, om meer dan ooit de handen in elkaar te slaan ten einde hen, die verstoken zjjn van onderwijs, vreemd aan be schaving en aan zelfbewuste kracht, in de voorrechten van onderwijs en ontwikkeling te doen deelen. Yeel van wat er op gebied van onderwijs en opvoeding goed is in België, heeft hét te danken aan De Onderwijsbond" La Ligue de l'Enseignement." Zegenrijk heeft deze bond gewerkt. Vóór ruim veertig jaar werd hij opgericht met het doel eene navolging te zijn der Maat schappij tot Nut van 't Algemeen" in NoordNederland, om het volk te verlichten, om het volk het voorrecht te schenken, als een eer Conscience toegekend: Hij leerde het volk lezen". Onderwijs en opvoeding voor de jeugd, onderwijs en opvoeding voor de manschappen in de kazerne, en voor ouderen; oprichten van modelscfeolen; stichten van bibliotheken en het houden van voorlezingen. Gemeentebesturen op het belang er van gewezen, begrepen dit en steunden. De waarlijk vrije mensen" zeiden de leden van De Onderwijsbond" is hjj, die gaat in het volle licht, hij, die, verlost van de vooroordeelen der on wetenheid, zijn eigen weg kan gaan en een gids kan ontberen. De onwetende leeft onder de voortdurende voogdijschap van hen die weten: niet pp zich zelf dur vende vertrouwen, nederig, onderworpen, schuchter, heeft hij het gevoel van slaaf, niet van vrjje burger." Het geheele pogen van den Onderwijs bond is daarom gericht geweest om vrije burgers te vormen, door onderwijs voorge licht, wetende wat hunne rechten en wat hunne plichten zijn. Welke is thans, na 42 jaar de staat der ontwikkeling in België; wat moet van het programma uit 1864 behouden, wat er aan toegevoegd worden, om te zijn en te blijven op de hoogte van onzen maatschappelijken vooruitgang ? vraagt de oud-Burgemeester van Brussel, de voorzitter van den Onder wijsbond, de heer Buis in een zeer lezens waard vlugschrift. De statistiek duidt aan, dat de uitgaven voor onderwijs in die veertig jaar voor namelijk gedragen zijn door gemeenten en de godsdienstscholen. Verder, dat het aantal leerlingen der gemeente-scholen onrust barend verminderd en dat der godsdienst scholen toegenomen en de hoedanigheid van het lager onderwijs naar evenredigheid ver minderd is. "Wat het geven van onderwijs aanbelangt, gebleken is, dat 30 pCt. van het personeel niet in het bezit is van eenig diploma. Met beschaming op de kaken schrijft de heer Buis moeten wij erkennen, steunende op de statistiek, dat 14 pCt. van de bevolking, op den leeftijd dat zij school moest gaan, van alle onderwijs verstoken bjijft, dat van hen, die in den militairen dienst treden 25 pCt. der jonge mannen van 20 jaar, geen onderwijs heeft genoten. Hieruit kan men afleiden, dat er m Belgi 175.000 jonge mannen van 20 jaar geen onderwijs hebben gehad. Om deze schande te niet te doen, is er maar n middel: verplicht onderwijs. Duizenden kinderen in Belgiëgroeien anders in onwetendheid op; de krachten, gaven en talenten in hen sluimerende, worden niet ten leven gewekt. Hebben wij niet roept Oud-Burge meester Buis uit meer zorg voor onze ossen en paarden ! De Onderwijsbond heeft daarom besloten een krachtige campagne te openen ter ver krijging van verplicht onderwijs. Onnoodig te zeggen, dat ieder niet-onderwezen Belg een verloren kracht voor het land is. Getoond moet thans worden, na gewezen te hebben op het kwaad, dat men kracht en moed zal hebben om het geneesmiddel toe te passen. Eene tweede zorg voor het volksonder wijs is: dit onderwijs zoo goed mogelijk te doen zijn, en het belang van de gemeente besturen te wekken voor eene goede oplei ding der onderwijzers en een goed leerplan. Het herhalingsonderwijs, het onderwijs verstrekt na het verlaten der school, is vruchtdragend geweest. Enkele Universi teiten hebben hierin gesteund, en door openbare lezing en cursorische voordrachten veel nut gesticht. Met het middelbaar onderwijs blijft het slecht gesteld, het is achterlijk. Bovendien heeft het nog de schaduwzijde, dat de leeraar er met den leerling minder in aanraking komt dan de lagere onderwijzer. De leeraars bij het middelbaar onderwijs hebben al te zeer de moreele en aesthetische opvoeding der leerlingen verwaarloosd. Mr. Daxhelet doet daarom in de Revue de Belgique" van 15 Aug. 1905 een beroep op zijne collega's, dat de heer Buis toe juicht : II appartient a ceux qui sont chargés de l'enseignement secondaire de contribuer pour leur part a ce réveil de notre génie, a la montée des cerveaux, d'allumer par une culture désinteressée au cerveau des jeunes gens l'enthousiasme du beau et du bon. Donnons leur la soif de eet au dela d'eux meines qui les gardera des déchéances et les moralisera. Apprenonsleur a mettre leur vie dans les idees, selon Ie mot de Fichte, c'est-a-dire a inspirer toutes leurs actions d'un idéal: Excitons en eux Fadmiration de tout ce qui est grand et généreux: l'admiration est féconde. Leur faire entretenir commerce avec les penseurs illustrés de tous les temps et de tous les pays sera toujours, répétons-le, Ie moyen Ie plus sur d'arriver acesfins-la. Faisons a nos enfants, oui, des esprits clairs, aiguisées et méthodiques, autant que largement ouverts; mais faisons-leur aussi de belles ames, des ames harmonieuses, unissant l'amour du vrai, du gout des nobles rêves, la reflexion a la spontanité, la raison a la chaleur du coeur, des ames auxquelles rien de ce qui touche a la grande familie humaine ne soit tranger, en inême temps qu'imbues a fond du sentiment national et prêtes a tous les nobles dévouements qu'il inspire." Hejaas! verzucht de heer Buis wij zijn verre van het ideaal, gedroomd door Mr. Daxhelet, want laten wij den moed hebben het te zeggen : onze burgerij is even dom als ons volk. Bijna uitsluitend bezig met stoffelijke belangen, blijft zij onver schillig voor voortbrengselen van den geest en bizonder voor die van onze schrijvers. Zoekende naar de oorzaken van dat kwaad, vindt de heer Buis er zoo vele, dat hij ze in vier groepen rangschikt. 1. De enge grenzen van het grondgebied van België. 2. Het tijdperk, voorafgaande aan België's nationale eenheid. 3. De afwezigheid eener hoogere be schaving. 4. Het bestaan van twee landstalen. De heer Buis gaat in den breede de oor zaken na, en vindt voor alle deze groepen schier dezelfde oorzaak: het misverstand, laten we het zoo eens noemen tusschen de talen, die in Belgiëgesproken worden : Het Vlaamsch, het Waalsch, het Fransch. Eigen taal is iets anders dan een mantel die men zoo omhangt. Eigen taal is eigen leven, eigen wezen, eigen karakter. Eigen taal f-taat in verband met afstamming, met den grond waarop, en de lucht waarin men leeft. Waar eigen taal is, is eigen kunst, ja heeft er alles, iets eigens. Eigen taal wortelt diep in het wezen van het volk. Het volk, dat zijn wezen, ondanks vreemde invloeden, weet te bewaren, en ondanks onderdrukking, toch dat wezen niet verloren laat gaan, zal steeds een eigen taal spreken, al ware het alleen de taal der kunst. Tot nadenken stemt in dit opzicht het resultaat der Retrospectieve tentoonstel ling van het vorig jaar, te Brussel, be treffende de schilder- en beeldhouwkunst in België, sedert 1830. Van de 173 schilders en beeldhouwers, die ingezonden hadden, waren er 102 Vlamingen, en hunne werken de treflijkste. De Vlaamsche geest is de krachtigste. Moeten nu de Walen Vlaamsch en de Vlamingen Fransch loeren; moet er n taal, een Fransche of' een Ylaamsche, de algemeen heersuhende worden ? Mer. lette op de afstamming, op de volkengroepen. De landstreken en de afstamming wijzen de groepen aan. Daar lette men op, en late ieder zijn eigen taal: de machtigere, meer ontwikkelde zal de toekomst zijn. De heer Buis verzuimt niet te wijzen op het feit, dat jongelui, door-en-door Vlaamsche jongelui, hoogere ontwikkeling slechts kun nen verkrijgen, op Hoogescholen waar alles Fransch is, en klem te leggen op den eisch van een Vlaamsche Hoogeschool voor de Vlamingen. Maar wat den onderwijsbond boven alles en voor alles moet bezighouden, is het kind, het beeld der toekomst. De Belgen hebben gezien wat zij na 1830 zijn en ver mogen, wat hun ontbreekt, wat hen dreigt h(j louter oog-hebben voor het stoffelijke, bij verlies van eigen-wezen. ? Wat hun thans te doen staat, is dit eene: Werken" voor de toekomst, niet alleen voor het stof felijke, maar bovenal voor ontwikkeling van het intellectueelele ven.G eestes-ont wikkeling ga voor ! Laboremus !" roept daarom de heer Buis uit en hij stelt, in de Fransche taal, zeven stellingen, en verdedigt die in 't kort. I. Le seul moyen de mettre en valeur les forces intellectuelles de notre population est de décréter l obligation legale, pour les parents, de donner linstruction et l'éducation a leurs enfants. Une sanetion pénale devra garantir raccomplissement de ce devoir. II. L'enseignement primaire a pour objet de fortner des tres humains sains, vigoureux de corps et d'esprit, conscients de leurs droits, aptes a remplii leurs devoirs de travailleur, de citoyen,de père et de mère de familie. III. L'éducation populaire doit tre organisée en vue d'empêcher la formation de non-valeurs; elles constituent les déchets de la population que la société, soit par humanité, soit par les nécessités de sa s curité, doit envoyer dans lesécolesd'anormaux, dans les tablissements de réforme, les depots de mendicité, les hospices, les asiles d'aliénés, les prisons. IV. Tout Ie monde s'accorde a reconnaltre que Ie temps consacréa l'enseigne ment primaire est insuffisant pour en consolider les résultats obtenus a la sortie de l'école. L'éducation physique, intellectuelle et morale doit tre continuée et développée a l'école d'adultes, a l'école d'appreritissage, a l'école industrielle, <ïl'école moyenne, ii l'athénée, suivant les carrières auxiiuelles se destinent les jeunes geus et les moyens Deensche Kunst. Groote collectie van Kunstvoorwerpen uit de onderstaande fabrieken: Koninklijke Porceleinfabriek, Faiencefabriek Aluminia", Terralit" Fabrieken, Koninkl. Hof Terracotta Fabriek P. Ipsens alle te Kopenhagen. Onze kunstzalen zijn dagelijks geopend van g?5 Interc. Telefoon 6519. CHABOT * ALBER& Singel 164. dont disposent leurs parenta. V. Les oeuvres post-scolaires forment Ie corollaire indispensable de ces enseignements spéciaux, en fixant les connaiseances acquises k l'école, en en montrant les applications pratiques, en développant cbez leurs participants Ie gout des jouissances levées qui découlent de l'étude des arts, des sciences et des littératures. En faisant apprécier la sécuritéque procurent la prudence, la prévoyance, a l'homme qui suit les régies de l'hygiène et participe a des institutions de mutualité, d'assurance, d'épargne, ces ceuvres enveloppent leurs adhérents d'une atmosphère de coneorde, de fraternité, de dignité. Elles consolident les sentiment» d' honneur, de politesse, de self-respect qui sont les conditions de relations agréables et policées entre gens associés en vue de s'instruire et de s'amuser intelligemmeut. VI. L'enseignement supérieur doit non seulement avoir pour ohjet de conduire aux professions libérales, mais encore de préparer une elite capable d'études approfondies d'o sortiront les chercheurs, les rudits, les savants, les littérateurs, les artistes formant Ie sel de la nation et dont la mission est de lui donner un idéal levé, d'imprimer une large envergure a sa pensee, afin de lui permettre d'apporter a l'huraanitésa part de découvertes, de vérités, de pens esmaitresses. VIL La question des langues a en Belgique une importance spéciale au point de vue de la conservation de l'originalit de notre caractère national. Les difficultés qu'elle présente, l'apretédes discussions qu'elle soulève, ne doivent pas nousempêcher de chercher a la résoudre dans l'intérêt. de tous les Belges. Alzoo: LABOREMUS! LABOREMUS! heeft ook Björnson gezegd, en er aan toegevoegd : Arbeid doodt kwade instincten !'' J. H. K. llltllllllllllHllllllllMIIIIIIIIIIIÜIHIIII FiEancieele en oecoBomiscIie Wat zegt ge nu omtrent het voorstel der directie van de Moeai Ilirf Dat behoeft niet gevraagd te worden. Immers om te oordeelen, om te decideeren ia nauwkeurige bekendheid met het pro en contra noodig. Deze is even wel nog steeds niet gegeven. Hoogstens kau men dus gelooven dat het voorstel, dat pl.m. 2/:t kapitaalverlies berokkent, het beste is z. a. de voorstellers wederom verklaren, maar in zulke materieele zaken gaat weten boven gelooven. Niet te verwonderen, dat enkele groot-aandeelhouders hun afwachtende hou ding voortzetten. In verband met het ver langen van aandeelhouders der Moesi Ilir om, in elk geval, 'n extraatje te verkrijgen als de toekomst door de bestuurders-oprich ters voorspeld, waardoor zij tot deelnemen aan de onderneming zijn overreed geworden, nog eens werkelijkheid mocht worden, 'n op merking. De Moeara Enim heeft in 1004 hare activa en passiva ook tegen Koninklijke" aandeelen verkocht maar daarbij 'n royalty \an de oliepro'ductie geconditioneerd, die voor 1905 meer dan 'n half millioen gulden zal opbrengen. Me dunkt een overeenkomst in deze richting zou door 'n vergadering van aandeelhouders, diévoorstellen van verschil lende zijden gedaan, nauwkeurig kan beoordeelen, tenslotte goedgekeurd kunnen worden. De ScheepvaartpapieTen over 't algemeen zwakker. Dat geldt voor de Java China Japan lijn, voor de Paketvaart, voor de WestIndische maildienst, voor de Holland-Am. lijn, voor de Nederland en niet 't minst voor de Ifdamsche Lloyd, waarvan de aand. van 128 tot 122 verminderden. Dinsdag a.s. kan op 4000 aand. van ? 500 tegen l L2 pCt. ingeschreven worden. Aandeel houders in het bezit van drie aandeelen hebben recht van voorkeur op n nieuw. Het verleden van deze onderneming wekt vertrouwen op. De directie droeg voor af schrijving, ook in minder goede jaren, steeds zorg. De mpij is opgericht in 1883 en keerde over de laatste 10 jaren achtereenvolgens 6, 3X, »%, 93i, 10%, 3.1, 3, 3.5, 4}i en 6 pCt. Het dividend over 1905 is bepaald op 'J pCt. Over de laatste jaren is de uit keering derhalve gemiddeld ongeveer 6 pCt. De koers van uitgifte schijnt daarom wel aanlokkelijk, mede in verband met den prijs der oude aandeelen, waarin 'J pCt. dividend begrepen is; maar toch mag het risico van het bedrijf niet vergeten worden. Ue resul taten waren, blijkens de bovenstaande dividendenlijst nog al eens afwisselend. De Ned. Am. Stoomvaartmpij verblijdt de aandeelhouders met 15 pCt. tegen 2/ïpCt. verleden jaar. Het aantal en de verhoogde prijs van het vervoer van 3e klas passagiers droegen niet onbelangrijk tot de betere resultaten bij. Ook voor het pas begonnen jaar zouden de vooruitzichten zeer bevre digend zijn. Dat zal ook ten goede komen aan de Int. Mercantile Marine Cy die vele aandeelen Holland-Amerika-lijn bezitten zou. Het bericht van de ontbinding van het syn dicaat, dat zich met den verkoop van 4X pOt. marine bonds belasten zou, bracht nog al wat beweging ter beurze. Al wordt daardoor de prijs der stukken wellicht ietwat gewij zigd, op de werkelijke waarde kan dat, geen invloed hebben. Die hangt ai van de uit komsten en de vooruitzichten van het bedrijf. En daaromtrent zijn de berichten bemoe15"-".B OnTU)?RPQJ ? T?KQ2in«n ? UITVOÉRIIW PLAFOHD - en WAI2DB?SCHILD?RinG ? «2Z. ORTWÉRPÉR ? VOOR MJnSTnAALDUKRK R?CLA(D?'S ? BO?r\BARD?n ? 121. T. J. BI KSING, Kunsthandel. 3-GRAVENHA.GE, olenstraaU5_654en6l 'oderoe Schilderijen, Aquarellen en Gravures. MODERNE MEUBILEERING APARTE MODELLEN *_ +. ontwerpen, eigen fabrikaat, bij onze ensembles wordt steeds op artistieke kleur en combinatie gelet. Billijke prezen.-t- .«-.i--t-.i-.t-.t--t-.»-.»Stalen en Teekeningen op aanvrage. Levering franco met garantie. ?+- ?*Vraagt onze speciale prijscourant voor Kantoor-Meubelen. PHOENIX Meubileer-lnrichting 234Spuistraat,76Damrak, Amsterdam MEUBEL-BAZAR Singel 263 283, l»|j de Ptilelwstraa.t. Kantoor-Meubelen enz. J. Mlil.IEIClNK JIF.UK.lt, Telefoon 39 B 8. Prijs. . f 3O. DROVOT -l- ?* WKSSER A Co. ?«- -H * LANGE HÜDTSTRAAT 7 A 8 » - - - Den Haag1 - - . . TELEFOON INTEKC. «74 - GROOTSTE INRICHTING VOOR COMPLETE MEÜBILEERING = IN ALLE STIJLEN = = = = ANTIQUITEITEN EIGEN MEUBELFABRIEK AfflSTERDAm AARDEWERK h TEGELS n? J. W. DE GRMFF-Hilversii. - Ouden Enirw««r 18. NIJYEKIIEIDSKINST KEIZERSGRACHT 304 STATIONSTRAAT TE HILVERSUM. 5TEENDRÜKKERIJ ETIKETTENFABRIEK ARNHEM TÉlfPHOON 970 BEEliDEJSl, VABEN »«, JARDINIÈRE8 TEGELSCHILDERIJEN ENZ. MUSEUM QBISANTI, ROKIN 96, (KtUle tijdt), _ AMSTERDAM. Toegang vrij. MARMEREN SeHOORSTEEHMAnULS "'"% l Plini AMSTERDAM. ROTTERDAM. OTffEC .ÖC l/* UUt/lLf BUJEMGRACMT77 PÖ.FT3CHE5TBAAT6I 8IJ.T4THJÏIP Neêrlands Oude Kunst. 12 Etsen van WILM STEELINK. Met Tekst van J. F. VAN SOMEREN, Bibliothecaris te Utrecht. Gedrukt op zeer fraiii papier, de tekst in rood kader met vele vignetten en handteekenin<jen, kost dit prachtwerk (groot folio form.) gebonden slechts Alp Kist- 8D KistDijvertóilsliaiÊl Sierkunst IV. " Aardewerk, Koperwerk, Batik en Borduurwerk. Schilderijen, Lithografieën. Antiquiteiten. Beeldhouwwerk. BODOLF ELION & Co.