Historisch Archief 1877-1940
«'S
A,,
j
No. 1499
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD YOOK NEDERLAND.
tb«ma voor den prfts ?worden gemaakt en
wiat Beynen ons te bezielen en aan te vuren.
Heiwerk van hem die het eerst klaar was
Wer3 terstond door hem nagezien en was
hij tevreden dan mocht men heengaan. H\j
rekende met kwart, halve fouten enz. Voons
?weid ons het goed"articuleeren van wooiden
ingeprent en als wrj bij prof. Quack lezen
hoe'^Martinns des Amorie van d*r Hoeven
Juffrouw Toussaint stichtte door het voor
dragen van eenige regelen van Virgilius, dan
herinneren "wij ons hoe Beynen, de vriend
van Mevrouw Bosboom, ons tot luisteren
dwong als bij, met zijn welluidende stem,
uit de jleni'üciteerde.
Van Virgiliua gesproken, hij zegt dat Rome
zich even hoog boven andere steden verheft
als de cypressen boven de buigzame
meelboomen'.
Quantum lenta solent inter viburna
cupressi'. (Bucolica, Ecloga prima 25).
In soortgelijke verhouding staat voor mij:
de Open brief van Conviva tot Het Servetje".
De schrijver van dien Open brief, Johaunes
Kneppelhout, zegt: Uw oordeel over Beynen
deed mjjn hart goed, al zyo in uw beweren,
dat iedereen, wegens zijn welluidende stem,
meent govd te verstaan als hij blik zegt, twee
ongelijksoortige bestanddeelen, zoet en zuur,
tot n rtjnsch vereenigd, waarvan een teug,
hem wien het geldt, toch niet anders kan
dan doen glimlachen. Toen ik Beynen leerde
kennen was ik nog geen twaalf jaar oud. IIij
behoorde op' Noorthey reeds tot de 'groote
t jongen*. De Raadt beschikte mijne plaats
naast de zijne. Was liet opzettelijk? Ik stel
heui-mij nog zeer duidelijk voor, gelijk hij er
toen uitzag. Het is een der vooiregten eener
veeljaiige vriend-chap, dat' men zich den
knaap, en door eene, ik weet niet welke
eigenschap der verbeeldingskracht, als door
een (ouneelwiaseling. tevens .den man, weldra
het leven is zoo kort den grijsaard, ja,
alle leeftijden door elkander voor den geest
kan halen. Zoodra ik hem zag, mijn p lik den
zijnen ontmoette, zijn vriendelijk stemgeluid
mijn kinderl^k oor trof, ontstond die ge
negenheid welke, aan de Hoogeschool voort
gezet, nooit bij hem, noch bij mij verflauwd
is: uene genegenheid, welke zich in de ge
waarwording: hoe 'n lieve jongen! samen
trok, z:ch op het eerste oogenblik van mij
meester maakte, mij blijvend voor hem inuain
en zich nooit verloochende. Terwijl de meesten
den nieuweling plaagden, natn Beynen hem
in bescherming, was hij 4Jne vraagbaak en toe
vlucht. Niet om het voor hern op te nemen
en de ridder van den kleinen jongen te zijn,
om de goede reden dat Lau nooit vocht,
omdat hij toen reeds tot de bevoor
rechten behoorde, die door het leven gaan,
zonder vijanden, bemind, geacht van kinds
been t.f, maar door mij voort te helpen, de
hand boven het hoofd te houdtn, welwillend
toe te spreken, wegwijs te maken in het
onbekende land der kostschool. Als hij uit
de les de zaal weer binnenkwam, viel er een
steen van mijn beklemd, nog niet
geacclimateerd gemoed. Sedert bleef Beynen onver
anderd. Hij is thans ver van het oogenblik
zijner geboorte maar niet oud. Zijn geest is
frisch en jeugdig gebleven, Zijn stem heeft
door de jaren niet geleden, zijn gezondheid
is zoo goed als onverminderd, zijn woord
altijd oezield. Als hij zedig, bijna beschroomd,
te midden der toejuichingen van eeneivolle
zaa), van het spreekgestoelte daalt, is er
niemand niet bewogen en verrukt, niemand
ontevreden dan de spreker. En, ja, Beynen
behoort tot de rechtzinnige richting. Maar,
och l waarde Conviva! Beynen is, zoover OES
heugt en eer hij het zelf wist, orthodox
geweest, lang voor er nog eene partij onder
die benaming bestond. Hoe kwam dat? Omdat
zijn liefelijke natuur van zelve het christelijk
levensbeginsel al vroeg in zich had opgenomen,
hij een dergenen was, die de Heer liefheeft,
een man naar Gods hart. Gij vindt dat
Beynen's welspiekendheid somtijds wat te
veel aan den vorm offert. Ik aarzel die
meening bijval te schenken. Zeker is het dat
die vor»i, al zou het alleen wegens zijn
uitwendige schoonheid we;en, reeds weldadig
en opbouwend werkt op dengeen, die er
gevoel voor heeft. Mij althans is
eeaespreekgave gelijk de zijne eene der benijdbaarsten.
(Gids 1878 vierde deel bl. 348 en 319).
Zij, die in April 1879 in de groote zaal van de
Teekenacademie aan den Boechkant het
Bekrooningsfeest bijwoonden, hebben het voor
recht gehad door twee mannen het woord te
hooren voert n: door Beynen als voorzitter en
door Allard Pierson als feestredenaar. Welk
een schouwspel l De eerste den laatste dan
kende voor zijn heerlijke toespraak en daaraan
toevoegende : de beoefening der kunst is een
lijdensweg, maar zij voert tot het veroveren
van de gouden harp, die de onvergankelijke
toonen van liet eeuwig ware en sehoone
doet hooren."
De religiewe kunstenaar Bcijrten's ideaal. Met
instemming las ik wat dr. Dyserinck hier
omtrent op bl. 30 vgg. meedeelt, wijzende
op de eenzijdigheid in deze opvatting. Men
zie voorts wat dr. A. Pierson van deze op
vatting zegt in Rigtaiy en Letet. (Haarlem,
1863, A. C. Kruseman,' bl. 391-403).
Aan de Geschriften van Beyneii" zou ik
nog willen toevoegen : eene beoordeeling in
de Tijdspiegel" van Januari 18S8 ; liet eerste
boek van Neerland's krijgsgeschiedenis."
Ik eindig met het begin : een woord van
dank voor zijn werk aan dr. Joh. Dyserinck.
Multa renascentur qtiae iam-iam
cecidere." Het is al 50 jaar geleden! Al mijn
herinneringen aan Beynen zijn verlevendigd
door geschrift en portret.
Beynen heeft Dante den Homerus der
Middeleeuwen ' genoemd en van dien Homerus
?was Virgilius de geliefdste dichter der oud
heid.. Aan Beynen denkende komen mij de
woorden van Dante voor den geest als hij
tot dien dichter zegt:
Gij, o mijn Meester, mogt me als toonbeeld
sterken."
(8.5, 1ste Zang, de He)).
P. J. VAX ELDIK TIIIEMK.
Bloemendaal, 19 Febr. 1906.
Copietrlüst fles D^elijWen LCÏE"
Mimi, door ALBERT VAN WAASDUK.
Amsterdam, Vennootschap Letteren
en Kunst.
I may not hope from oulward forma In u-in
The passion and the K f e, whote fountaim
are viihvn. COLEHIDGE.
Copieerlust des dagelijkechen levens", was
het vonnis dat Potgieter over de Camera
Obscura uitsprak. Wat zou hij gezegd hebben
van een boek als dit, waarin die lust wordt
botgevierd zonder Hildebrands onmiskenbaar
talent? Hildebranda verhevenheid reikt niet
hooger dan de nok van een gereformeerd
bedehuis", zei Busken Huet; van dit boek
zou kunnen gelden dat de iewichtighe'd van
zijn tendenzen niet verder reikt dan een
2e klas-epoorwegcoupé.
In ernst, wanneer men kritieken schrijft
met dezen maatstaf, dat de beste
portretteerder van het dagelij ksch leven den prijs
verdient, en dat een schrijver alleen maar
goed uit zijn oogen hoeft te kijken om kunst
te maken, dan is er op dit onbeduidende
boek van Albert van Waasdijk heel weinig
aan te merken. Men zal wellicht een weinig
ironisch glimlachen over de aüedaagschheid
van zijn zedelijke beioelingeti een veel
belovend jongmensch is hij, maatschappelijk
gesproken, niet hoogst eerzame overtuigingen,
waarvan hij echter zoo dwaas ij tegelooven,
dat ze heel origineel zijn ; men zal wel
licht niet lachen om zijn humor en van
meening zijn dat hij daarin nog wel bij
Justus van Maurik ter schole mag gaan;
maar men zal niet kunnen on kennen dat
zijn waarneming van de werkelijkheid vrij
nauwkeurig is.
Toch blijven deze schetsen vervelend en
onbelangrijk, en zoo zal alle proza blijven
dat niets meer is dan waarneming van werke
lijkheid.
In een roman van de Balzac, lepere Goriol,
vind ik een treffend voorbeeld van wat proza
dan wel moet zijn. Hier z'ien wij de juistheid
van waarneming zeer fijn en voortdurend
aanwezig, maar de hoofdpersoon wordt veel
meer dan een in zielsbewegingen en levens
omstandigheden nauwkturigontleed individu,
zooals bijv. die in Une, \ ie van de Maupassant.
Hij woidt een sch ftpi.ru), niet van het
bestudeerende verstand, maar van de verbeelding.
Het komt mij voor, dat geen kunst als kunst
goed kan zijn, die geen schepping van de
verbeelding is.
Immers, Ie père Goriot zou, beschreven
eenvoudig zoc.als hij was: een oud mannelje
dat zijn dochters zóó verafioodde, dat hij
zijn welvaart, tot de nietigste overblijfsels
daarvan, aan haar opofferde; dat hij niets
dan goeds kon zien in een onwettige ver
houding die aan een van haar wat genot
kon geven buiten een rijk, maar rampzalig
huwelijk ; dat hij zich do )r beiden liet trappen
en vernederen en tocli dankbaar bleef voor
n vleugje van vriendelijkheid; zoo'n man
zou in zulk een levensschets geen anderen
iridruk maken dan op iedereen iu zijn
dagelijkschen ornaang: dezen namelijk, een
slumpert en halven idioot te zijn.
Maar wie dit boek van do Balzac leest,
wordt meegesleept door bewondering voor
dezen gek, de hoogere blik waarmee do
Balzac het meest alledaagsche wist te zien,
plaatst zijn schepping in een wonderbaarlijken
glred van zelfverloochening en verheven
vaderlief Ie; noemt hij heni zelf niet Ie Christ
de Paternité" ?
Het lut niet in mijn bedoeling, van
Waasdijk te vergelijken met dezen grooten
Franschman het zou trouwens onmogelijk zijn,
even onmogelijk als het vergelijken vaneen
molshoop met den Notre Dame. Maar ik
neem de Balzac als voorbeeld voor een kunst
theorie. Want van hem kan men zeker niet
zeggen dat hij de werkelijkheid verwaarloosde,
en dat is ook iets wat ik geen enkelen
schrijver zou willen aanraden. Alleen zij
kunnen de werkelijkheid gaan verwaarloozen,
of beter, op den achtergrond brengen, die
haar eerst volkomen hebben verstaan. Naar
mijn gevoel gaat er ongeveer niets boven
een schilderij van Thijs Marie, waar de
werkelijkheid .?losgelaten is, meent ge?
Neen, maar waar zij zoozeer beheerscht wordt
en door-droomd van de Goddelijke Verbeel
ding, dat zij door alle wazigheid heen voel
baar is als onverbiddelijk-zuiver aanwezig,
maar waar de ware plaats haar is aange
wezen, die van hulpmiddel te zijn.
Als men mij nu toevoest: Thijs Maris was
een droomer, maar Breilner, schildert die
dan niet alles zooals het «V dan zeg ik neen,
beslist neen. Men hoeft maar een door hem
geschilderd stadsgezicht iu werkelijkheid te
bekijken door het g!aasje van een
fotografietoestel, zoodat men het mét zijn kleuren,
verkleind, en omkaderd voor zich heeft, om
te moeten erkennen: 't is een aardig prentje,
maar op Breitner lijkt het niemindal.
De Verbeelding is de macht, waardoor de
ziel zich uit de haar omringende werkelijk
heid een beeld schept, dat in zijn Eenheid
de stemming dier ziel?droom of impressie,
naar gelang zij blijvend of Kort-tondig is
kan uitdrukken, waarbij dan veel dat bij
komstig is wordt weggelaten, en veel *su
weinig overdreven, d.it van groot belang is
in de werking van het geheel.
Ofmendioomer of impressionist is, doe.t .niets ter zake ;
of men schildert of pro'.a schrijft, evenmin.
Zoogenaamde kunst, die niet uit de ver
beelding ontstaan is. draagt een duidelijk
kenmerk hierin, dat er geen Eenheid in is.
Er zijn schilderijen waarop alle onderdeden
even minutieus en betrekkelijk juist zijn
weergegeven, maar als men 'ei n blik op het
geheel wil krijgen, om zich iets van de stem
ming te suggereeriii die den kunstenaar be
zield moet hebben, gelukt dat niet. Alles
is los van elkaar, het geheel is rammelend
en stemrningloo0. En proza, dat geen schep
ping van de verbeelding is, heeft noch begin,
noch einde, dus ook :-een Eenheid. Dat dit
gebrek ook aan van Waasdijk's schetsen eigen
is, kan men hem nauwelijks kwalijk nemen,
waar het een gebrek is van zooveel knappere
schrijvers van onzen tijd. Dit kan mij echter
niet weerhouden, het de, verderfelijke fout
te vinden die ik mij denken kan, want het
verlaagt de scheppende kunst tot een arbeid,
een routine; en als de verveling .van schrij
vers en lezers geen ui-muntend tegengif was,
zou ik den dag voorzien, waarop een boek
zou verschijnen dat van uur tot uur, van
seconde tot seconde alie levensbezigheden
beschreef van een mensch, van zijn geboorte
tot zijn dood. En 's schrijvers opvolger zou
dan over het zoontje van dien persoon Kun
nen schrijven, en zoo voort, tot het einde
der wereld.
De Verbeelding moet men niet verwarren
met wat gewoonlijk onder Verbeeldingskracht
wordt verstaan. De eerste is oorsprong van
alle kunst, de tweede niet meer dan een
eigenschap, die ook door
poppenkast-vertooners kan worden bezeten. Maar toch is ook
deze eigenschap, mooi gebruikt, dikwijls in
kunst van groote beteekenis. De
schitterendfantastische gedichten van Coleridge zijn er
bewijs van. Doch wie de Verbeeld n g in
hoogeren zin tiet bezit, doet best, zich aan
zulke kunst niet te wagen, want hij vervalt
anders noodwendig in gezwellenheid of sen
timentaliteit. Van Waasdijk bewijst het,
vooral met zijn allerakeligst verhaaltje : Van
een koning, die de waarheid weten wou".
Dit is ook een kras voorbeeld van het on
beduidende in zijn wonlJ-be-tendenzen. Dat
er kunstwerken mooi zijn ondanks hun, met
de kunst niets te maken hebbende, bedoe
lingen; dat er andere boeken zijn, geen
kunst, maar om hun tendenz belangrijk;
het is waar, rraar ik denk dat er weinig
ernstige critici zullen zijn die dit boekje, met
zijn handelsreizigers wijsk» ge.Tte (een nette
handelsreiziger, natuurlijk) onder een van
beide categorieën zullen rangschikken.
ALEX
Den lieer J. F.
Ik weet wel, dat het niet aangaat op een
recensie aanmerkingen te maken, wordt niet
wanneer die recensie, zooals de uwe, voor
den vertaler overigens zeer vleiend is. Toch
wilde ik u*even zegden, dat ik de Eransche
zinnen en woorden uit Stegemann's Daniël
Junt uit principe onvertaald heb gelaten. Ik
niceude hiermee geheel in den geest van den
auteur te handelen, die ze .anders immers
ook niet onvertaald in het Duitsche boek
zou hebben geschreven.
G. II. P.
Boekverkooping te Leiden.
De lirma Burgersdijk & Niermans annon
ceert een uitge reide boekverkooping, welke
29 Maart en volgende dagen zal plaats hebben.
De catalogus (pi.m. 5100 nrs.) bevat o. iu.de
boekerijen van dr. H. F. C. ten Kate,
antbropoloog en ameiicanist (schrijver van Reizen
en onderzoekingen in Noord-Amerika', Leiden
1885); pret', dr. W. C. van Manen, hoogleeraar
in de godgeleerdheid aan de Leidsche univer
siteit; dr. J. C. Th. Scheü'er, arts en
geneesheerdirecteur aan het krankzinnigengesticht
,. Endegeest" bij Leiden en meerdere andere
gewichtige verzamelingen op het gebied der
rechtsgeleerdheid, letteren, enz. Tal van ge
zochte standaardwerken en tijdschriften, zei
1zaamheden en curiosa staan onder de verschil
lende rubrieken vermeld, zooals over land- en
Volkenkunde, anthropologie, reizen, geschie
denis van het Oosten, Ned.-lndië, China, Japan,
Europeesche geschiedenis, godgeleerdheid en
wijsbegeerte, Oostersche en Kuropeescne taal
en letteren, kunstgeschiedenis, geneeskundige
wetenschappen, scheikunde, wis- t n natuur
kunde, plantkunde, dieikunde enz. Tot slot
geneeskundige instrumenten en
ethnographUche voorwerpen. De verzameling is Ie zien
27 en L'S Maart.
MMIIIHIIIIMUIIIIIIflIIMItllllMIJIIII
VOOR DAMES.
De Yionw tn ce
Het was Vrijdag 2 Maart weer het oude
liedje in het Lagerhuis; Sir Charles Dilke
had een wetsontwerp ingediend, dat niet al
leen teu doel had liet parlementaire, provin
ciale en gemeentelijke kiesrecht van alle
bezits-quahlieaties te ontdoen en aan alle vol
wassen mannen en vrouwen toe te kennen,
maar tevens om de laatsten bevoegd te maken
voor het lidmaatschap van beide huizen van
liet parlement, van provinciale en gemeente
raden en benoembaar voor alle openbare
betrekkingen. De tweede lezing van dit ver
strekkende voorstel was dien dag aan de orde.
Door de gehouden loting ging echter vooraf,
de behandeling der zonder stemming aange
nomen tweede lezing van een ander priraat
wetsvoorstel, waardoor de openbare besturen
verplicht zullen worden tot het verstrekken
van voedsel aan schoolkinderen, die daaraan
behoefte blijken te hebben. Deze zaak werd
reeds driemaal uitvoerig door het parlement
besproken. Toch werden ook ditmaal de
beraadslagingen daatover zoodanig gerekt,
dat bijna de gansche middagzitting in beslag
werd genomen, slechts een luim half uur
biet f er over voor het wetsvoorstel vanden
Uundigeu leider der radicale fiaclie. En door
dien do conservatieve Lord Crcil het in een
uiivoeiige speech bestreed, werd deze vrouwen
zaak andermaal van de. baan gapraat.
DU is tiet nadeel der Engehche gewoonte,
dat de tweede lezing van private .wetsont
werpen enkel in de korte
Vrijdagmuldagzittmg kan woiden behandeld. Met een beeije
goeden wil, had men echter de beraad
slagingen over het eerste ontwerp wat kuniun
beperken en daardoor gelegenheid kunnen
geven voor de tweede lezing van het andere.
Beide vooistellen zouden toch veider door
een of ander comitéondorzi cht eu ten slotte
aan de linale behandeling van het huis on
derworpen worden. Het is een unfaire manier,
zich door langdurig praten van zulke /aken
af te maken. Op den duur houdt men de
zaak van vjouwt-i;kiesr cht toch niet tegen.
l'.n zij komt dit jaar i.ogmaals ter sprake.
Maar het verzet der bevoorooi deelde, heeren
prikkelt de kieslustigc vrouwen natuurlijk
tot een steeds krachtiger actie. Zij beginnen
steeds harder aan de parlementsdeiire.n te
kloppen. Ken zevental vervoegde zich voor
eenige dagen aan de ( iliciëele woning van
den juist opgetreden premier, wien zij spoedig
met een audiëntie over hare zaak zullen
vereeren.
Waarom al die drnkfe, zullen tegenstanders
van het vrouwenkiesrecht zeggen, de belangen
van het onkiesbevoegde geslacht zijn even
goed aan de mannen toevertrouwd. Dat
werd vroeger ook gezegd van de maatschap
pelijk bevoorrechte kiezer^, toen de arbeiders
van dat recht verstoken waren. Deze ver
langden echter dat recht, en het weid door
anderen voor hen bepleit, opdat daardoor
meer rekening met hunne belangen, zou
worden gehouden. En zij verlangden niet
alleen het kiesrecht, maar ook hun eigen
vertegenwoordigers in het parlement. Dezelfde
leden drijft de vrouwen, daar de uitoefening
van een dirrcten invloed is op de wetgeving.
Dit is niet alleen een vraag van recht, maar
tevens van nut. En een nuttigheid, die de
geheele maatschappij ten goede zal komen.
In de vrouwenmeetin», die alhier op den
dag der etliciëele opening van het parlement
werd gehouden, hoorde ik een interessante
speech van mrs. Nel]ie Alma Marte', de
presidente der liberale hervormingsassociatio
van Nieuw Zuid Wales, welke een belangrijk
aandeel had in de doorvoering van vrouwen
kiesrecht in die Kngelsche kolonie, ruim drie
jaar geleden. Zij verklaarde dat in haar land,
zoowel als iu de andere vijf Australische
kolonies en in Nieuw Zeeland, waar de
vrouwen sedert jaren aan de verkiezingen
deelnemen, de invloed van haar geslacht
zeer gunstig op het openbare leven heeft
gewerkt. De onheilen, die veelal van vrou
wenkiesrecht geducht worden: dat het ver
schil van politiike meeniug oneenigheid in
de familie zal veroorzaken, dat de vrouwen
zich gemakkelijker dan de mannen door
politieke kwakzalvers zullen laten inpalmen,
of dat zij zich te veel door sentimenteele
overwegingen zullen laten leiden, al dese
dingen zijn uitgebleven. In plaats daarvan
hebben zij van haar recht gebruik gemaakt
tot beteugeling van corruptie en onzedelijk
heid en tot bescherming der zwakken. Een
der belangrijkste dingen door hare mede
werking tot stand gekomen, is de verhooging
van den leeftijd waarop meisjes in
geslachtelijken omgang mogen toestemmen tot 16
jaar. Een paar andere wetsontwerpen tot
bescherming van het leven der kinderen,
waarvoor voorheen in Nieuw Zuid Wales
geen meerderheid in het parlement harer
kolonie kon worden gevonden, werden sinds
de invoering van het vrouwenkiesrecht door
gevoerd. De kiesgerechtigde vrouwen in de
Australische kolonies hadden ook haar aan
deel in de doorvoering eener
ouderdomsverzekering, die aan alle mannen en vrouwen
op 05 jarigen leeftijd een pensioen van ? 6
per week waarborgt. De eerste dezer wetten
werd in Nieuw Zeeland in 1898 ingevoerd,
7 jaren nadat aan de vrouwen aldaar het kies
recht werd verstrekt. De publieke controle
over de draukhuizen is eveneens voor een
groot deel het werk der vrouwen.
In de Atnerïkaansche staten Wyoming en
Colorado heeft het vrouwenkiesrecht evenmin
de geduchte onheilen gebracht, ook geen
grillige veranderingen, maar daarentegen wel
nuttige hervormingen. Ik vond dienaan
gaande eenige belangwekkende
mededeelingen in een lezenswaardig boekjtë, dat voor
eeijige maanden in Macmillan's Citizen's
Library" verscheen: Some etldcalgains through
Leg's'adon. De schrijfster, Florence Kelly,
is algemeene secretaresse van den nationalen
verbiuikersbond van Colorado, alwaar de
vrouwen ze'is deel uitmaken van -beide
huizen van het parlement. Op pagina 194
zegt zij:
Het is geen toeval, dat na der vrouwen
kiesbevoegdheid een der eerste bij het
wetgevend lichaam ingediende maatregelen
was, ei-n aangenomen wetsontwerp van een
Vrouwelijk seuaatslid, waardoor de age of
consent ' tot 18 jaar werd verhoogd, toenmaals
hooger dan iu eenig ander land. Zoo'n wet
gei ft aan de. knapen en meisjes eener ge
meenschap een bescherming, die de jeugd
omringen in een staat, waar, gelijk in
Ncjotd-Carolinc, de verleiding der meisjes
slechts met een geringe straf wordt btdreigd,
zonder de zekerheid dat deze op een blanke
man worden toegepast. De vertiooging van
(k-u leef lijd der toestemming voor alle
knapen en meisjes eener gemeenschap, maar
tevens een bi schenmng voor de gemeenschap
zelf, tegen de kinderen der verleide meisjes.
Denver (de hoofdstad van Colorado) heeft
geen behoefte a,<n oei) ge-iicht voor vonde
lingen, gelijk de insielling 'lie de stad
NewYork tot schande strekt... Nimmer te voren
in de geschied nis der menschheid zijn het
recht der jeugd op een rein leven, de eisch
der jongelieden tot leiding en bedwang en
de belioi f(D van liet kind aan een goede
verzorging door den vader, de moeder, de
school en de getutenschap, dermate erkend
geworden als tegenwoordig in Colorado.
Dit klinkt wal steik gekleurd. Maar de
feiten bewij ;en dat het geen overdrijving is.
Evenals in Wyoming, wordt in Colorado
bi^er voor het jonge geslacht gezorgd dan
in de meeste andete staten van Amerika:
Wyoming was bij de volkstelling van 1900
de eenige staat met een aantal illiteraten
van K) tot 14 jaar oud beneden honderd,
namelijk 72, terwijl Georgië, bijvoorbeeld,
een aantal van tK5. !'_"J had. Te Denver laat
de verplichte leertijd der kinderen tot hun
Itide jaar. Alleen mei toestemming van den
hoofdschoolopziener en den provincialen
rechter, kunnen y,ij vroeger de school
verlatfii, maar dan nog alleen wanneer zij het
onderricht der eerste acht jaren goed
hebbui doorloopen. T._>t zijn Ui.Ie jaar blijft
het kind ie iter ouder toezicht van beide
beambten, die liet weer naar school kunnen
zenden wanneer het zich niet goed mocht
gedragen. Al deze dingen rechtvaaidigen de
opmerking van miss Florence Kelley, dat,
over het algemeen genomen, de belanden
der kinderen en der jeugd buitengewoon
goi d verzekerd zijn in een gemeenschap, wier
zaken door mannen en vrouwen tezamen
worden bestuurd."
Kr zijn «chter nog een menigte andere
zaken die hei. minst genomen, nuttig maken,
dat d ? vrouwen invloed op de wetgeving
kum en uitoefenen. Ken p ;ar millioeii vrou
wen verdienen in dit land haar eigen levens
onderhoud. Volgens het rapport van den
h Kjld.nspectenr van fabrieken en werk
plaatsen, werkten in l'.)()4 ongeveer ander
half miilioen order toezicht der
vrouwenal'ileeling van het inspectiebureau. Daarbij
«£!Jn echter niet inbegrepen de. duizenden,
die in wasch- en strijkinrichtinsien en thnis
arbeidende voor zich zeif of hare familie
het brood verdienen. Vooral voor de
huiswerksters, omtrent wier schrikkelijke exploi
tatie nu en dan voor den politie-rechter erye
feiten aan het licht komtn, is er sinds lang
groote behoefte aan een ferm ingrijpen van
(Je wetgeving. De Lngelsche kolonies gaan
ook hierin weer vooraan. In verschillende
.staten van Australië, en in Nieuw Zeeland,
bestaan raden, die voor de verschillende
bedrijven een minimumloon vaststellen. Door
de raden in Victoria, waar de senaat reeds
zevenmaal een 'door de wetgevende kamer
aangenomen wet tot invoering van
\rouwenkiesuclit heeft verworpen, werden de loonen
in verschillende beroepen aanmerkelijk ver
hoogd: van de kleermaaksters 14 stuivers
. per week. van de heoidennaaisters löen
van de jam maaksters 17 stuivers per week.
Vele costuummaaksters bleken na acht- of
neénjarigen dienst niet meer dan acht of
negen shillings per week te verdienen. Thans
is haar door di n raad na vijf jarigen dienst
een minimum weekloon van 16 shillings ver
zekerd. Ofschoon hUidoor de loonen in vele
gevallen iriet bijna het dubbele verhoogd
werden, hebben werkgevers en clientèle zich
reeds in dien toestand geschikt en onder
vinden dat gotdkcope arbeid geen degelijke
arbeid was.
S;r Clïarles Dilke ijvert sinds jaren voor de
invoering van dergelijke loonraden hier te
lande. Tot dusver kon hij echter het parle
ment niet daartoe bewegen. De vrouwelijke
werkers hebben nog meer belang dan de
mannen bij het vaststellen van een minimum
loon in hare bedrijven, omdat haar werk zoo
veel slechter wordt betaald. Zoodat zij ook
deze hervorming spoedig zouden wetendoor
te drijven, konden zij direclén invloed op de
wetgeving uitoefenen. Wel is waar kunten zij
indirect haar invloed laten gelden. En da*
doen zij reeds lar;g, maar het succes daarvan
is gering en langzaam. Dank zij den aandrang
van den Vtomen'a Trade Union League, heeft
het ofliciëeLingestelde centrale comitévoor
het vertrekken van hulp aan werkeloozen
in Londen, pas besloten dat ook vrouwelijke
werkeloozen in dien hulp kunnen deelen.
Een werkplaats zal worden ingericht, waarin
aan dergelijke vrouwen arbeid zal worden
verschaft, met het maken vah matten voor
de landkolonies en kleeren voor deze kolo
nisten en voor werkeioozen die door bemid
deling van het comiténaar Engelsche kolonies
emigreeren. Zonder den invloed harer
vctorspoediger zu-ters, zouden deze vrouwen niet
met de werkelooze mannen gelijk gesteld zijn
geworden En dergelijke dingen wijzen er op,
hoe nuttig de vrouwen in het parlement en
in de lokale besturen werkzaam zouden kun
nen zijn, voor het welzijn der gemeecschap
IIIIIIIHIIIHUIIIlmilllHIIIIIMIIIIIIMIIIIII
TRADBMARK
MARTELL'S COGNAC,
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bij alle Wynhandelaars en
.bg de vertegenwoordigers
MiOOP.ntXM «fc |(tt| IXIER,
Wijn h andelaars te Arnsterdam,
Prijzen van af/2,50 per'FW.
Normaal-Ontiefldeedfng
van ?-.-"? '->,. V "
PröfDnO, i'"
. Eénicj
/Fabrikanten
Shittgart
Hoofddepöt te AMSTERDAM: Kalverstraat 152
K. F. DEUSCHLE-BENGER.
cht Victopiawatei
OBERLAHNSTEIP
cht Victoriawate
OBERLAHNSTEIN.
A T U tl Jt W O I,
B K S L, l S T K K I M P V R IJ.
Firma A DR. KCITA KEI,, Hofl. Heiligenweg.
/?'.mm H. M /-J .//?./.'. UoH. Koningsplein.
~ ft 1:11", Vet nestr.49, Den Haag.
J. ^OO.vsV-J.ViV./r. (ir. Houtstr. C 4, Haarlem.
Waar geen contractanten zijn, wende men
zich t^t de Ned. Fabr. ..LA f'OVKTK"
Kggertstraat I! te Am^terda
Gedeponeerd.
; Filialen: SPUI 25, VAN WOÜSTRAAT G.
| Depots: v. Baetlestraat 88, Joh.
Verhulststraat l On, Ferd. Bolstraat 4. Weesperzijde 74,
j Plantage Kerklaan lö, 'l ilanusstraat 83, Von
i Zesenstraat 29,Watergraafsmeer: Breedeweg 1.
]e Helmersstr, 201, Ie Const. Huygensstr. 92,
de CJercqstraat 8. Nassaiikade 3U4n,
Marnixstraat 257, tlaarl.dijk 20, 2e Tuind warsstraat 2.
o/d.
VELUWE,
Inlicht, b d. Vereeniging Kantoren
voor Vaste Goederen in Nederland te
fiunspeet.