No. 1504 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. te kwader uur, ten einde den tegenstand van aristokratische mededingers te breken, volkshartstochten .ontketend, die ten slotle hein zelven met een bjjl de hersens kloven zou den? Men weet alleen dat noch de schitterende overwinning bij Kortrijk, noch Artevelde's diktatorscbap, een onafhankelijken, Ylaamschen staat hebben kunnen, grondvesten. Mogel£k wel lag de oorzaak in den n dj ver der Vlaamsche steden onderling. Gent, Brugge en Yperen, spelen in Artevelde's republiek (feitelijk althans heeft hij er eene willen stichten) de rol van drie jaloersche konsula, waarvan da een den ander het licht in de oogen schier niet gunt. Tot overmaat van ramp gaat Artevelde, in den boezem der Genlsche burgerij zelve, de verschillende ainbachteinnet politiek gezag bekleeden. Nieuwe bron van inwendige verdeeldheid. Van burger oorlog en broedermoord,mag men zeggen; want het sla dood l" sla dood l" lag in den mond der middeneeuwsche Vlamingen bestorven, en zy plachten met niet minder blinde woede in eigen ingewand, dan iu dat van den Pranschman te graven. Eene natie van slach ters, op mijn woord, behagen scheppend in het aanrichten van slachtingen. 11 oe dit zij, Vlaanderen'» volksbestaan heeft, evenals de belfrood van Gint, het nooit verder dan tot de twee derden dtr aanvankelijk bedoeUe hoogte kunnen brengen. Op de Franscheovertieerschingisde Bourgondische,op de Bourgondische de Spaansche, op de Spaansche de Oostenrijksche gevolgd. Nationale ondeugden bediervan de nationale deugden. Artevelde's beeld op de Vrydagmarkt symboliseert eene machteloos heid, die honderd maal op het punt geweest is, eene kracht te worden, maar daarin niet slagen mocht." (blz. 118 tot 120). De Vlamingen hebben hunne onaf hankeItfkheid niet moedwillig of laaghartig ver speeld. Zoolang het eene misdaad geweest ware, haar los te laten, hebben zij haar kloekmoedig gehandhaafd. Eerst toen de hertogen van Bourgondiëhen in eene staat kunde zijn komen wikkelen, van wier draden deze burgers het einde niet zagen, zijn zij voor- de verleiding bezweken. De politiek was hunne zwakke, de kunst hunne sterke zijd«. Hun natuurlijke aanleg biacht niet mede, aan de zaak der Europeesche bescha ving diensten te bewijzen op positief gebied. Zjj waren noch een militair, noch een koloniseerend, noch een organiseerend volk. Handel en nijverheid hebben bij hen slechts zoo lang gebloeid, als de omstandigheden medewerkten. Zoodra de markten zich ver plaatsten, was het met hun koopmansgenie gedaan. In niets van dit alles brachten zij de aangeboren meesterschap met zich ter wereld, welke de gelegenheid, die zich verschuilt, doet opsporen, naar het getij, dat verloopt, de bakens verzet, of voor de uitgedioogde bron van welvaart, omzien naar eeu nieuwe, nog vloeiende. Groot zijn zij alleen geweest in het rijk der Muzen, de. letteren uitgezonderd; en het bewijs moet nog geleverd woeden, dat eene natie,, welke in de beeldende kunsten de hoogte der oude Vlaming-.n bereikt, hare bcsümming mist. Overwinningen op het slagveld, ver beterde staatsinstellingen, maatschappelijke hervormingen, alles gaat voorbij. De kunst blijft." (blz. 131?132). Zoo schreef Huet voor vijf en twintigjaren, en zyn boek beleeft thans een derden druk. ?ifiliimiMimiiifiiiiiiiimiiiiiiiiHiiuimiMiiiiiMiiiiiiiiiiiiMiiiiiHiiiiiiMiii Staan we nu voor de vervulling onzer be stemming ? Wij Vlamingen durven het geiooven, en met vertrouwen staren wij in den mistigen uchtend der herleving. Wij gelooven het des te meer dat dit ontwaken eene diepe levenerilling in zich besluit, daar wij thans meenen stilaan te verkrijgen wat we nooit bezaten : eene zelfbewuste individualiteit. En zie, het eerste wat wij wonnen was onze jonge, frisch en sterk bloeiende, litteratuur, een grondslag vqor degenen die, mogelijk in de toekomst, ons ook eenmaal groot zullen maken in het rijk der letteren l * * Bij het herlezen .van Het Lind van Rubens dacat ik soms onwillekeurig aan Taine's boek L'Art dans fes Pays Bas. Deze beide schrandere en positief aangelegde geesten schenen me menigmaal nauw verwant, en dit verwant schap is vereerend voor Huet en ontneemt hem niets van zijne krachtige persoonlijkheid. Voor ons, Vlamingen, blijft zijn boek van onschatbare waarde, en zeer sympathiek ondanks alle tekortkomingen. Wij krijgen een scherperen blik op en in onze eigeu ziel, we zien beter eigen dingen, zoo hoedangheden ah gebreken van ons nationaal karakter. Vond vroeger dit hoek wel in Zuid-N'ederland de belangstelling die het zeker toe komt ? Ik betwijfel het sterk. Ik gaf me de moeite eens de tijdschrif'.en die liier ver schenen rond 1879?1880 te doorsnuffelen, en ik trof er geen enkele bespreking aan, waaruit ik wel terecht durf besluiten dat het haast onopgemerkt bleef. Moge daarom juist nu het werk ingang vinden, prachtig en met smaak geïllustreeid, knap ingeleid door een Vlaming, Max Rooses, en hierdoor juist het bewijs leveren dat in Vlaanderen ernstige belangstelling gewekt is voor al wat de natio naliteit, in den breedsten zin, aanbelangt. LODK BAEKEI.MANS. Maalde mm. Elsa, naar het Zweedsca van SEI.MA LAGEKI.ÜF, vertaald docr MAKG. MIU.JIJQOM. Amsterdam, H. J. W. Becht. Boven de werken van Selma Lagerlöf zweeft de mystiek en de metaphysica is het gebied, waar z\j ons bij voorkeur henen voert. In hare romans is 't zinnclyke en 't onzin nelijke wonder dooreen geweven en uiterst moeilijk is 't aan te gevea, waar 't eene eind;gt, 't andere begint. We komen daardoor in een stemming, zóó weinig critiscli, zóó ontvankelijk voor de onznuelijke dingen, dat we dikwijls 't onderscheidingsvermogen ver liezen en ons geheel overgeven aan 't vreetndbeko1 rlijke van hare verhalen. Denk slechts aan Gusta Berling. Waar houdt 't reëele op? Waar begint de verdichting? We geven ons geen rekenschap meer, we lezen, lezen slechts en genieten. En 't is een zeldzaam, heerlijk genot en van hooge orde. Geen wonder, dat een auteur van hare geestesrichting, zooals we die hebbon leeren kennen uit hare werken, zich aangetrokken gevoelt tot het spiritisme. Geen wonder dat in een land, waar diep geheim waait over de eenzame vlakten, ruischt door de groote, woeste bosschen en zingt in de fjorden en over de stille meren een klogelijken zang, vreemd en wonderbaar, dat daar 't spiritisme IIIIIIIMMinillMlllllllllllllllltlllllllHIIIIII ernstig wordt beoefend. Eenzaamheid wekt nadenken en doet dikwijls contact geboien worden tusschen onze ziel en wat daar nog vreemd is en ongekend tusschen hemel en aarde. En zooals Couperus deed in zijn boek, Over licht-endedrem; els", zoo doet Lagerlöf in Elsa. 't Spiritisme speelt hierin een groote rol. En daarom moet men dit boek niet onvoorbereid lezen. Zij die van spiritis ne niet weten, ook zij die daaraan geen geloof hechten, zullen over veel in dit boek hunne schouders o, halen en het verwijzen naar het rijk der phai tasie. Toch moeten ze zeer voor zichtig zijn in hun oordeel en bedenken, dat geleerden van grooten naam, Crookes, Gibier, 'iamarion, Wallace, Richet, om maar enkelen te noemen, hun kunde en hun lijd hebben gegeven aan het wetenschappelijke nder-.oek van het spiritisme en daardoor overtuigd zijn geworden van het zelfstandig voo tbestaan van den geest na den dood. Het ver mogen van de afgestorvenen om zich in gemeenschap te stellen met de levenden, het vermogen orn gedaante aan te nemen, zich te materialiseeren, staat voor velen onomstootelijk vast. Kn daarom zou't wel kunnen wezen, dat zeer veel van wat in dit boek door sommigen onmiddellijk als phantasie wordt aangewezen, werkelijkheid blijkt te zijn. *' * 't Verhaal is droef genoeg. Heer Arne, de predikant van Solberga, zijn vrouw, hoog bejaard als hij, een hulpprediker, een doch tertje van Arne's zoon en haar pleegzusje Elsa, de meiden eri de knechten worden 's avonds overvallen door roovers en allen, op Elsa na, vermoord. Acht dagen later, toen allen begraven waren en de justitie had uit gemaakt dat de moo:denaars bij hun poging om te ontvluchten waren verdronken kwam een vischkoopman langs de p aats, waar de pastorie had gestaan. Kn zie, het gebouw staat daar weer als vóór den brand, 't dak witbesneeuwd ; een oude knecht wenkt den koopman : heer Arce wenscht hem te spreken. En ja, allen zijn daar weer gezeten in de groote zaal, heer Arne, zijn vrouw, de h' lpprediker . .. Een ontbreekt, de kleine Elsa, En de koopman moet vertellen of de moor denaars al zijn gevat en gestraft. Neen heer Arne, niemand onder de levenden kan u wraak verschaffen. Dan moeten wij o helpen,' en het kleine plee^/.usjis wordt uitgezonden. Zij had het meeste recht op wraak ; haar hadden de moordenaars van het groo'sle aantal jaren beroofd. Want ze was de jongste van allen. Ka nu begint de zwerftocht van 't meisje, dat in haar graf geeti rust kan vinden, vóór de moordenaars zijn gestraft . . . In Marstrand waren dien winter vele vreemdelingen; ze moesten met vertrekken wachten tot de kust weder vrij zou zijn van ijs. En onder hen waren drie Schotten, voorname lieden blijkbaar, die veel geld uitaaven en een troolijk leven leidden. Zóó althans dachten de menschen, die hen zagen. Maar zij zelf wisten wel beter. Zij wisten wel dat ware vreugde niet gekocht kan worden met gestolen, door moord verkregen g"ld. Zij gevoelden wel, dat telkens de slachtoffers zich plaatsten tusschen hen en 't geluk en de rust en de vreugde. Kleii.e Elsa ja 't verhaal wordt wél droevig die haar zusje moest helpen in 't opsporen van de moordenaars, kleine Elsa is nog in de macht van de levende natuur en aan hare wetten onderworpen. En de groote wet der liefde is ook voor haar geschreven; ook in dit leven zal de liefde weer haar spel spelen, dat wel mooi kan zijn en vol-heerlijk, maar dik wijls ook zoo wreed, zoo heel wreed. En kleine Elsa is nog zoo jon,; en ze kent nog niet het leven en nog niet de groote smart van een liefde die nooit, nooit kan voeren tot geluk. Maar nu zal zij die smart leeren kennen, wat in haar jonge hartje ontwaakt een liefde, innig en machtig en met die liefde komt het groote leed, zóó tragisch, zóó wreed, dat hier wel de grens van wat kan worden geleden bereikt is. Op een der moordenaars wordt ze verliefd, de kleine, teere Elsa. En als nu haar zu.-je haar voorgaat en met bloedende voeten door de witte sneeuw haar den weg wijst naar den moordenaar, smee kend om rust in haar graf, als Elsa dan ontdekt wie zij moet overleveren aan de wraak ... nietwaar, 't verhaal is wel droevig... dan begint de vreeselijke worsteling tusschen liefde voor den man en liefde voor het ge storven zusje. Ze wil den moordenaar aan wijzen; ze kan niet, want ze heeft hem zoo lief. Ze wil hem volgen naar Schotland ; ze kan niet, want 't is de moordenaar van haar zusje, dien ze volgen zal... Voor kleine Elsa is die strijd te zwaar, dat leed te groot. Zij gaat sterven ... En nu wilde ik zeggen, dat hier't kunnen van de schrijfster gebleven is beneden 't ge weldige van het gegeven. Juist waar haar kracht 't grootst moest zijn, is die niet toe reikend gebleken. In dit opzicht schijnt me de roman dan ook niet geslaagd. T.C. Nieuw Tijdschrift. In katholieke bladen komt onderstaande advertentie voor: De Redactie van het tijdschrift Lectuur, vernomen hebbende, dat de uitgever de ver dere uili;a?e van dit tijdschrift staakt, deelt mede, dat zij besloten heeft tot het oprichten van een nieuw lijdschrift onder den naam van Boeken'chouvi, dat volkomen hetzelfde doel als Lectuur door olkomen dezelfde mid delen zul trachten te bereiken en alleen hierin van Lectuur zal verschillen, dat het bij een minder nalatigen uitgever verschijnt. De abonnees van Lectuur en allen, die zich op B' ekensrhoutu weuschen te abonneeren, worden verkocht zich ten spoedigste bij hun boekhandelaar of bij den nieuA'en uitgever E.van der Vecht, Amsterdam, als inteekenaren op Hoelcnschoiin- op te geven, e Redactie: dr l'. Diickx, drs. J Hudleston Slater, J M. J. Kniiiipen, j rof. M. l', l'. Rath, dr. L. Scharpé, dr. Jus. Schrijnen, \V. de Veer S. J. en dr. Ta. M. Vlaming. NIEUWE UITGAVEN. SoT'noci.K.s. Anliyorie, metrisch vertaald door dr. J. L. CIIAILLKT. Amsterdam, A. Versluijs. l'ro en Contra", l ivüectif. Een kritiek, door dr. G. LrciiTMAXs.'ü-Iiage, drukkerij Vrede". Se;ie van Keurwerken", I. AEKXOUT Duovr, De l'i'slile.nlie tt- Kntwijk (1625), met inleiding van Ai.BEKT VKKWUY. 'taalkundige aanteke ningen, door dr.C. G. N. de VOOYS. Amsterdam, G. Schreudeis. mmiiiiim mHiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiimmiiiminimiiimiiumiiilii Dr. med. F. A. SCHMIDT, Physiologie der lichaamsoefeningen. Toetssteen voor de Duitsche en Zweedsche schoolgymnastiek. Het spel en de «por*, door P. J. SCHUIL. Amsterdim, A. Verslujjs. Horatius' brieven, in proza vertaald door dr. W. G.VAN DER WEBED. Amsterdam, A Verslage. Horatius' Satiren, in proza vertaald door dr. W. G.VAN DEK WEKKE. Amsterdam, A.Versluys. lllllHltltllHIHIIIIIItllllllflIIIIIIHIIHIIIIIIIII ^^*^^J^^^^VA*v%."^j' IIIIIIHMIIHIIIIUIHMMiq n ?TI Gaiiler iedeponeerd. Filialen: SPUI 25, VAN AVOUSTRAAT 9. Depots: v. Baerlestraat 38, Joh. Verhulststraat 105, Ferd. Bolstraat 4, Weesperzijde 74, Plantage Kerklaan 15, Tilanusstraat 83, Voa Zesenstraat 29,Watergraafsmeer: Breedewe^r 1. Ie Helmersstr, 201, Ie Gonst. Hnygensstr. 92, de Clercqstraat 8, Nassaukade 304a, Marnixstraat 257, Haarl.dijk 20, 2e uindwarsstraat 2cht Victoriawale OBERLAHNSTEIM. ; cht Victoriawate OBERLAHNSTEIN. . BOUWT te NUNSPËET o/d, VELUWE. Inlicht. b,d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Nunspeet. ilnmirmmminii Engadin Zwitserland I2ffO Meter boven de Zee. Etablissement van den eersten rang, met Villa Wilheimina, Villa Erica, Villa Post en Dependance. Hotel Waldhaus TT*i«1 C?A% ftrrn nnv*\* «£ l Huis van den eersten rang, met Dependances Bellevue, £10 Wol CilW S128iILOI \ Teil en Alpenroze. 300 kamers, 400 bedden 200 kamers, 250 bedden Villa Eng-aclinn, Villa Silvana en Villa IMaria. Seizoen van 15 Mei tot eind September. Post-, Telegraaf- en Teleplioonkantoor. ' Electrisclie verlichting. Hydrotherapeutlsche inrichting. Baden en Douches. Lifts. Aan de eigen groote parken liggen dennenbosschen. Groote speel plaatsen. Lawntennis. Eigen kuurkapel. Apotheek. Van het station Davosdorf in 6, van Bevers in 5 en van Landeck (Arlbergbahn) in 8 posturen te bereiken. Dagelijks verschillende postverbindingen tot Vulpera. Tien minuten van de wereldberoemde Tarasper alkalisch-, salinische-, of koude Glaubersalz-bronnen (hetzelfde als Karlsbad, Kissingen en Marienbad) op verhoogd, door woud omringd graspluteau gelegen. Prachtige wegen door de bos«chen naar de drink hal. Drf nabijheid der Tarasper bronnen en baden heeft het groote voordeel, badkuur en verblijf op het land op de eerstgenoemde wijze te verbinden. Onvergelijkelijke Alpen-luchtkuuroord met ge lijkmatige dagtemperatuur, voor de Oertel-kuur zeer geschikt. Voortreffelijk overgangsstation naar en van de kuurplaatsen in Oberengadin, St.-Moritz etc. Vergeleken niet andere hooge lucht kuuroorden wijst Vulpera weinig buitengewone wisseling in temperatuur en relatieve vochtigheid, zoodat Vulpera ook bij erge prikkelbaarheid en zenuwachtigheid voortreffelijk verdragen wordt. 1' K IJ Z E N : -W.tnbliftKeinent Pension 8 fr., Kamers vanaf 4 fr. Sc h te etser h o f- Elnhliftneinett l Pension 8 fr.. Kamers vanaf 3 fr. Tot midden Juni en vanaf 5 September faela grijke reductie op de kamerprijzen. Het is zeer aan (e hevelen, van Bevers, Davos en Landeck directe postplaatsen tot Vulpera te bespreken. Op verzoek staan onze eigene vertrouwde rijtuigen (landauwers) op de stations avosdorf, Bevers en Landeck ter beschikking. Ook is het raadzaam zware koffers liefst als iil^oed via Bevers te verzenden. Alle verdere inlichtingen geeft gaarne Kuurdoctoren in de Hotels. , J> E »I K K < T I K. De natuurlijke koolzuurrijke Ars- en Ijzerbron (Ulriclisbron) der Tal Sinestra in Sent, bij Vnlpera-Tavasp, Engadin, Zwitserland, door medis aanbevolen, houdt in de gebruikelijke dagdosis van 700 gr. water 0.00317 gr. arsenige zuren (As. 03) of 0.255 gr. solut. tb w L Uitstekend door den fijne sche autoriteiten zeer . . . . 3 . . . nen smaak. Als alkalisch' muriatisch water geheel giftvrij en zeer goed te. verdragen voor de verteringsorganen. Uitstekende gevolgen bij anaemie van alle soort ; bleekzucht, scrophulose, chronische spier- en gewrichtsrhurnatiek, zwakvallen van de zenuwen en spieren, huidziekten en alle katarrhen. Men zie het behandelde door Prof. van Norden te Frankfort a 'M. in het Deutsche Med. Wochen-schrift. 1904, No. 26. HAFTER . . . . , . . _ jpüts: BerlUQ> HEYL & Co.; Frankfort a/M. KÖLSCII, Nachfolger ; Mflncheu, BAKBAKINO & KILI> ; Hamburg, H. EXGEI. ; Breslau, HEKU. STRAKA ; Stuttgart, W. BEXZ ?. NE; Dresden, MOHHEN APOTHKKE; Keulen, W. CTJSTOR ; Wiesbaden, F. WIKTH ; Karlsbad en Weenen, H. MATTOXI ; Meran, A. VEKDKOSS ; Bern, Eooscaüz & Cv.; Zürich, CORKODI- B TER; Basel, bENGLET & Co.; Clenève, W. PICTET ; St.-G allen, HAUSMANN. ? ?? Opening van het kuurhaus en de baden Val Sinestra l Juni. Proef kisten en brochures van doctoren gratis. ,Sinestra" Export directie, Sent