DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R N E D E R L A N D. N o. 1504 eener billijke vergoeding voor bedrijfs schade. Want onder hen zijn allereerst nog 724 jongelieden beneden 20 jaar, 'voor wie de beroepskeus bij Zuiderzee drooamaking nog vrij blijft staan. De overblijvende 3710 volwassenen zijn dan nog weer te onderscheiden in: 893 per sonen van 50 jaar en daarboven, 2817 personen tusschen 20 en 50 jaar. En hoe denkt nu de rapporteerende Commissie de schadeloosstelling te regelen ? Allereerst wenscht ze voor de bejaarden, dus voor de 894 personen boven 50 jaar, een lijfrente beschikbaar te stellen, met driemaandelijksche uitkeeringen, bere kend op 6 gulden per week. Waartoe, volgens de opgaaf van een der voor naamste verzekeringsinstellingen hier te lande, benoodigd zal wezen een kostprijs van ? 2.509.951.64. Het tweede cijfer, dat der volwassen visschers, wordt voorts nog verminderd met een aantal personen, die ook een nevenberoep waarnemen. Die berekening dunkt me niet geheel foutenloos te zijn, maar stelt het aantal beroeps-visschers, tusschen 20 en 50 jaar en geheel levend van de Zuiderzee-visscherij, vast op 2123. Voor hen wordt dan berekend gedurende 7 jaren een uitkeering a ? 2.50 per week overeenkomend met een uitkeering in eens van ?910, een gelijk bedrag als 'de verkoopsopbrengst van een visschersvaartuig (botter). Benoodigd zou hiertoe dan zijn een som van ?1.931.930. Te zamen zou de schadeloosstelling aan de visscherij bevolking dus bedragen bijna 4l/2 millioen gulden. In het tweede deel van 't besproken boekwerk komen, als gezegd, voorts ambtelijke rapporten van den minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid (oude formatie nog!) Behalve over de visscherij bezwaren ook over het technisch plan. 't Meest opmerkelijk is daarin het ingenieurskrakeel over den aanleg van den afsluitdijk, vol technische-beschouwingen over een rij zendam met of zonder kleibedekking. Dit vermeen ik den lezers der Groene" vrij te mogen besparen. De slotsom is natuurlijk dat de deskun digen" 't oneens zijn. Wat meer voorkomt. In het ongunstigste geval zou de kost prijs van den afsluitdijk met eenige millioenen guldens verhoogd moeten worden. 't Zal mij niet doen wankelen in 't ver trouwen op de goede uitkomsten van dit grootsche werk. Veel is reeds getwist over de becijfe ringen der Zuiderzee-vereeniging en der Staatscommissie. Dat men ten laatste toch eens ga be seffen, dat 't pleidooi voor of tegen de droogmaking der Zuiderzee niet wordt ge wonnen of verloren met enkele millioenen meer voor den afsluitdijk of voor schade loosstelling van de visschers. Een reuzenwerk als de Zuiderzeedroogmaking is geen rekensommetje, waarbij de tellers en deelers alles beslissen, 't Is geen pro bleem dat in cijferkolommen volledig kan worden uitgebeeld. Want n factor wordt dan overzien: het geloof in de volkskracht. Het besef: dat geheel het maatschappelijk, geestelijk en zedelijk peil van een volk wordt ver hoogd, wanneer het zich opmaakt oin een grootsch werk te ondernemen. HEYNE. 1) De rustelooze arbeid, door Van der Houven van Oordt aan zijn groot werk besteed, kan niet sprekender worden geschetst dan met de volgende herinnering. Den laatsten Zondag van zijn leven sprak hij tot de dochter, die hem gedurende zijn ziekte steeds zoo trouw in zjjn arbeid had bijgestaan nog deze woorden: Ik heb het laatste hoofdstuk nog eens overdacht en zal u dit spoedig dicteeren. Voor het voorwoord heb ik ook reeds het een en ander bij elkaar, het kan dan spoedig klaar zijn." Aan den avond van dien dag was hij niet ineer. Het Fries i Nederland. Een zestal zangen uit het Frysk Lieteboek in het Xederlandsch overgezet door C. WIELSMA. Grouw, Van der Spoel 1906. Het bovengenoemde boekjedoet mij nog eren vooraf uiteenzetten het verschil tussen onze opvatting van wat ten onrechte wel eens de Friese taalstrijd genoemd wordt en die van velen, als b.v. de heer W. Pik, in een vorig nummer van dit Weekblad. Taalstrijd wil ik het niet noemen, omdat er daarvoor duidelik twee partijen nodig zijn en die zijn er niet. Beweging is beter woord, dunkt me; wij willen de geesten in Friesland en daarbuiten bewegen, zoals men in 't voor jaar de groad omschept om er zaad in te kunnen werpen. En het is geen verdeeld heid zaaien; ook niet meer antiquarische liefhebberij". Dit laatste was het; vandaar dat zoveel in spraakleer en denken een beetje antiek is nog. Wat het dan wel voor ona is, heb ik al meer gezegd. De tegenstroom in het denken tegen 't kosmopolitisme is het individualisme. Het kwam in Nederland tot een heftige uitbarsting daarvan in de Nieuwe Gids, een hernieuwde Renaissance; in ons oncferwijs zet zich die stroming voort, wij eisen een eigen kyk-op-de-dingen ook van kinJers; de eigen taal moet de eigen levende sprake zijn; niet de dode schrijftaal dus, maar de algemeen verstaanbare beschaafde spraak. En ziedaar alweer de noodzakelike tegenstroom dus: het individualisme ontwik kelen goed, maar beperkt door het staats geheel-in-taal. Ook in de letterkunde is dat duidelik merkbaar: de allerindividueelste taalsensaties van Gorter zijn uniek gebleven; het algemene oefent meeren meer z'n invloed. Welnu: dat individuele zoeken wij ook tot ontwikkeling te brengen in de Friezen. Geen echte Fries kan zich zo goed in 't Nederlands uitdrukken als in z'n eigen klanken ; hij kan, hij moet naar een grote kennis van het Neder lands streven, Fries blyft hij indenken, stijl, wezen. Daarvoor eisen wij bij Friezen een open oog. Dat is geen provincialisme in de hand werken, want provincialsme sluit in zich af keer van het geheel en hier is het streven : door ontwikkel! Qg, vrij m aking van het individu te bereiken dat hij zich een krachtig lid ge voelt van de Nederlandse volkstam ; dus Tersterking van Nederland, wat men b.v. van het 17de; J 8de eeuwse provincialisme niet zeggen kan. Dat voelen de Friezen heel sterk, vandaar dan ook dat zij buiten hun provincie kracht daartoe bij elkaar zoeken en verenigingen stichten. Hetzelfde streven was het ideaal voor ds. Henry Beets van Grand Rapids voor de Hollanders in Amerika: ontwikkelen van het hoge bewustzijn (door de eigen taal) dat men tot de edelsten onder de volken van Amerika behoort, al moet men ten slotte na eeuwen er zelfs zijn taal by inschieten. Onze Toekomst, Amerik.-Holl. blad verschijnend te Chicago schrijft ?. Met de Nederiandsche taal staat en valt het Nederlandsche karakter. Wel langzaam, wel stukje bij stukje, maar toch valt. Dat raakt ons Nederlanders in Amerika. Nu is er in ons Nederlandsch volkskarakter, wat vallen moet. wat plaats moet maken voor iets beters. Maar hoe dat betere ons volk in te prenten? Door het zijn liefde voor zijn taal te .ontnemen, ontneemt men het de achting voor, het vertrouwen op zich zelf. Wil men het liefde voor Amerikanisme inboezemen en dat doen door met minachting voor het eigen volk te vervullen, dan bereikt men niet alleen zijn doel niet, maar men vernietigt het eenig vermogen, waardoor het liefde kan opvatten voor Amerika; men vernietigt het vermogen van liefhebben zelf. Die verleerd heeft zijn eigen volk, zijn eigen (aal lief te hebben, heeft verleerd lief te hebben en die dat ver leerd heeft... met hem kunt gij niets be ginnen. Wil men liefde tot Amerika inboe zemen, men versterke, veredele de liefde tot Neerlands volk en taal en verruime zoozeer het hart dat het ook voor Amerika een plaats vindt." Vervang hierin NederJan Is en Neder landers door Fries en Friezen; Americanisme en Amerika door Nederlander-zijn en Neder land en het is bijna volmaakt op ons Friezen toepasselik. Laat de eeuw desnoods komen, dat het Fries tot onkenbaar wordens toe verhollandst is, als de Friese vrijheidslust blijft bestaan en het hele Nederlandse volk doortrekt, is dat (haast ondenkbare) zelfs overkomelik. Zover is het nog niet. In af wachting hteft het Fries nog goede diensten te bewijzen en wij kunnen niet anders dan heil voor ons Nederlandse volk daarin zien. Bij instinkt voelt het dat: immers in Been stad wordt in de 28 Friese verenigingen ook maar iets gezien van provincialisme en toch de Friese beweging uit zich het heftigst buiten Friesland. De opwek"king van het Fries die er uitging van het bezoek van ons vorstelik echtpaar is dan ook geen ongedacht en on gewenst gevolg; integendeel, onze Koningin wist heel goed wat zij deed, kende haar Friezen door en door. Als een echo van dat bezoek komt nu dit zestal zangen, eerst natuurlik het Friese volkslied, dan Rol over bouw- en groenland" en Wij wij laten nooit haar varen, onze taal die de eeuwen tart", op het O God verlaat ons Friesland niet" volgt onmiddelik Oranje" met b.v. dit koepiet: O eeuwig licht, groot Albestuur, Dat zonnen schiep, schenk moed en krachten, Opdat 'slarids vrijheid blijv' bewaard, Ook voor de verste nageslachten l Bescherm Oranje en 't Vaderland, 't Rijk Insulinde en 't Westerstrand; En :t volk, vol geestdrift schaat're luid Het blij Oranje boven uit l Zijn wie dat zingen provincialisten? Zij mogen zeggen: Wij zingen 't beste land, het land der vaadren (Fries Volkslied) of het laatste van het zestal Schoon, eenig pchoon toch zijn onze wouden" (Woudzang), Vondel zei: De liefde tot zijn land is ieder aan geboren". De Fries ook. Voor de vertaling heb ik niets dan lof: de schrijver, doorgedrongen tot de geest van het Friese vers, heeft die gedachten in zangryk gewoon Hollands weergegeven. Hierbij is wel eens een of ander Fries bombasties woord verdwenen, maar nooit gebeurde het omgekeerde. Allén great wêze op" is niet zich verheffen op", maar trots, fier zijn", zoals al elders gezegd is. Hetis wel een aardig boekje geworden: zes liedjes met de zang en H. M. de Koningin zal deze eigenaardige herinneriug aan de genoeglike feestdagen in Fries land haar door Z. Exc. de Kommissaris der Koningin in Friesland verschaft dankbaar aanvaarden. Deze laatste toch was de persoon die de opdracht gaf aan de heer Wielsma, foarzitter fen it Selskip for Fryske Tael- en Skriftekenniase. Haarlem. J. B. SCHEÏERS. Veiliop. Voor 24 April a s. zijn er weder veilingen aan te kondigen, van antiquiteiten en van oude schilderijen, door de firma Fr. Muller en Co. in de Doelenstraat. Er is zooveel voorraad, dat de localiteit in het sous-terrain, waar men allicht het minderwaardige zou geborgen denken, vol is van onderscheidene mooie oude meubelstukken. Op te merken valt ook nu weer, hoe de firma profijt trekt van de beschikking over een eigen terrein. Door de veilingzaal in verschillende com partimenten te verdeelen, wordt er naar ge streefd de collectie, die aan de markt komt, te arrangeeren op eene wijze dat het een gesoigneerde expositie lijkt. Dat is een voor deel, niet alleen voor de veilinghouders. maar ook voor de belangstellende bezoekers, Zoo zijn er in deze collectie's verschillende voortbrengselen van Engelsche kunst uit de 18de eeuw, een kunst waarin de invloeden van Van Dyck wel duidelijk merkbaar na leven, maar die toch een zoo beslist eigendominelijk karakter heeft: portretten van Lawrence, Romney, Reynolds; daarbij por tretten van late Franschen als Nattier, Largilliure, Rigaud, een stukje fan Guardi, (bijna synoniem met Canaletto) dit alles in eikaars nabijheid royaal aan den wand ge hangen, en meubelen Louis XV en Louis XVI daarbij geplaatst, vormt een arrangement, dat aan deze aldeeling een smaakvol, weel derig uitzien geeft. Een attractie van deze veiling is de aanwezigheid van een Velasquez; onze oogen zijn werkelijk te weinig yerwend aan de klunst van dien Spaanschen grootmeester, dien adellijken Frans Hals, om hier niet met gretigheid op aan te vallen ter kennis name, al is deze Velasquez dan ook niet van prima importantie. Maar buiten dit zijn er van de oud-hollandsche kunst nog verschei dene exemplaren, die de belangstelling waard zijn, en enkele vroeg-Ntderlandsche. Van veel groote namen vindt men er de ver tegenwoordiging, de een gelukkiger dan de ander, zooals alty'd hij veilingen, sommige zelfs zeer ongelukkig of onaanneemlijk van toeschrijving; maar 't is hier niet de plaats en er zou ook langduriger beschouwing aan moeten voorafgaan, om de werken critisch te gaan opsomm«n. Maar er zijn verschillende werken, waaronder van onze eerste schilders die verzamelaar» op den dag der veiling wei in spanning kunnen brengen. Van bijzondere aanwijzingen wil ik me dus onthouden, zoo wel tot het opperen van bedenkingen als tot warme aanbtveling. Als curiosa vallen er twee schilders te noemen, wier werken zelden aan de markt komen; ten eerste vanLuttichhuys, het portret van een. jonkman, ten voeten uit, staande aan een zee of rivieroever, een stuk veel behagelijker dan zijn portretten in het mu seum te Brussel. Dan een landschap van Jacob Koninck, ,de broer van den meer be kenden Philips,; De kijkdagen zijn als ge woonlijk de dagen voor. de veiling, dus tot en met 23 Apriï; W. S. KUNSTVEILING. Directie C. L. C. VOSKUIL & C°. in. IDe Brakke Grond." te -A rasterd.airL_ Op DINSDAG l MEI 19O6, ten overstaan van de Notarissen F. C. P.BOTRIlHOVEN DE HAAN en \V. H. VOSKUIL, der hoogst belangrijke verzamelingen MODERNE SCHILDERIJEN, AQUARKf'LKN, TKEKKNIJVftKX, KTHKSf enz., waarbij voor komen fraaie werken van : APOL, BASTEKT, BLOMMERS, DE BOCK, BOSBOOM, BREITNER, DU CHATTEL, EERKLMAJV, GABRIËL, HART?NIBBRIG. JOZEF ISRAKLS, E. KARSEX, KEVER, KLINKENBERG, W. en J. MARIri, A. MAUVE, H. W. MESDAG, ALB. NEUHUIJS, POGGENBKEK, W. en A. ROELOFS, ROLAND HOLST, ROXXER, SADKE, J. v. d. SANDE BAKHUIZEN, VAN SOEST, Th. SUUWAKTZE, OOROP, VERSCHUUR Sr., Fl. VERSTER, VAN DER WEELE, .T. H. WEISSKXBRUCH, WIJ SM l'L LEK, DE KWART enz., een en ander afkomstig van: Atelier MARIE VOS, te Oostei'beek. Ti^lUlffïi/Yli'l^n van t'en Bazaar ten ^ate der Russische slachtoll'ers IVUIIaijnciliCIl en je Nalatenschap van wijlen den WelEd. Heer J. I. A. S., te Amsterdam. Geïllustreerde Catalogus u ? L?, ongeïllustreerd gratis, intijds verkrijgbaar bij de Directie der Veiling, Siirphatistraat S8O, Amsterdam. KUNST-AMBACHT Ft J. W. DE GRAAFF OUDEN ENGWEG 18 TE HILVERSUM. J. J. BI KSING, f* wn*! handel. 'S-GRAVENHAGE, lBlaitraat65,6Stafl. Moderat Schilderijen, Aquarellen en ravuret. Deensche Kunst. Groote collectie van Kunstvoorwerpen uit de onderstaande fabrieken: Koninklijke Porceleinfabriek, Faiencefabriek Aluminia", Terralit" Fabrieken, Koniukl. Hof Terracotta Fabriek P. Ipseus Enke, alle te Kopenhagen. Onze kunstzalen zijn dagelijks geopend van g?5. CHABOT & ALBERS, Interc. Telefoon 6519. Singel 164. MEUBEL-BAZAR, Singel 263 283, Kantoor-Meubelen 3. HEIJERISK MEIJER. Telefoon SOOS. Ergs. . ? 3O. MMMEREN /?» ó " (Jt Ot BLOeMGRACMT//. : ,gaFTSCMEJTWW)T$l' ',\BIUSTR.9«T 30 HAISON DROUOT ?f H- WESSKK A Co. +? ?*? * L AS O K 11UUTSTHAAT 7*2» - - Oen Hjirt-tf ? " " . . TK1.BFOON INTBBC. »7« . . GBOOTSTE INRICHTING VOOR COMPLETE MEDBILEERTNO IN ALLE STIJLEN = = = = ANTIQUITEITEN = = = BIGBNMEUBELFABRIEK stEÊNüRUKKERU TtltPHMN 970 NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP ZEISTER FABRIEK ___VAN KOPERWERKEN 2 MINUTEN VAN STATION DRIEBERGEN MODERN EN ANTIEK KOPERWERK GIETERIJ VOOR FIJN KOPER EN BRONS BEEUDEfi. TASKN »»»JAKDHJ1ÈRE8 ? TKQELSCHHJDERIJKN ENZ. MUSEUM 6RISAHTI, ROKLN 06, (StUU lijdt), AMSTERDAM. ? Toegang vrij. NIJYERHEIDSKMST KEIZERSGRACHT 304 STATIONSTRAAT 15a TE HILVERSUM. ArngTERipjArn AARDEUJERK Eh TEGELS v ' KI |N VT ww&PwiïZi urrvocRinc PLAFOCD - si U)AT2DB«CrllLC*RinG ? 6I2L l ORTW?RP?R ? VOOR MJBSTÜAALDUKRr; S R?CLA(D?S ? BO?NBAnD?n