Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VO'OR NEDERLAND.
No. 1505
GEREIT VAN ABEEL.
RUYTERKADE
Woonhuis. Eerste bouwwerk te Amsterdam van G. van Arkel, in 1873.
Bouwmeester Gerrit van Arkel, ge
boren in 1858 te Loenen aan de Vecht,
verliet al vroeg de school o<n bij den
timmerman van het dorp het timmeren
te leeren. De avonduren besteedde hij
tot zijne verdere ontwikkeling en het
aanleeren van vreemde talen. Op eigen
wieken moetende drijven, gin2 hij als
timmermansjongmaatje" naar Baarn en
van daar naar Amsterdam.
Te Amsterdam volgde hij 's avonds
de lessen aan de Industrieschool der
Maatschappij voor den Werkenden Stand.
Daar trok hij de opmerkzaamheid van
een der bestuursleden, van den water
bouwkundige Jan Galman, die hem
een plaats gaf op zijn bureau, waar
hem het teekenen van verschillende ont
werpen werd opgedragen, o.a.: eene
overbrugging van het Y, een plan voor
de bebouwing van den Buiksloterham, met
een Koninklijk Paleis aan den Ykant.
Gerrit van Arkel werd, toen hij ruim
17 jaar was, benoemd tot leeraaraande
Industrieschool, zoodra hij die als leerling
verlaten had. Het leeraarschap nam hij
er zea jaar waar.
Door tusschenkomst van den heer
Wilkens kreeg G. van Arkel een plaats
op het bureau van den architect G. A.
Sal m. Daar toekende hij verscheidene
groote ontwerpen en hielp die mee uit
voeren: o.a. Het Aquarium; De Bier
brouwerij: De Amstel"; de Pakhuizen:
de LJzerstaven"; het Gebouw der Vrije
Gemeente", de Westersuikerraffineerderij,
enz. Later werkte G. van Arkel saam
met Wilkens, bureauchef van architect
Salm. Deze samenwerking is voor hem
vruchtbaar, maar bovenal leerrijk ge
weest. Op zijn 23sten jaar had hij het
voorrecht zich met Wilkens teassocieeren.
' Deze associatie duurde kort. Wilkens,
voor zijne gezondheid eene reis naar
Indiëmoetende maken, stierf er, niet lang
na aankomst. G. van Arkel stond nu
alleen met beider leerlingen en den be
kwamen opzichter, den heer v. Vliet.
Het geluk hielp hern. Het bouwen en
verbouwen van het eene winkelhuis na
het andere, de meesten in de
Kalverstraat, werd hem opgedragen. Later kreeg
hij opdracht tot het bouwen van fabrieken,
villa's, hotels, café's, broodbakkerijen,
kantoor- en bankgebouwen, enz.
Met den architect A. W. Weissmann
deed hij verscheidene reizen door
NoordHolland om erteekeningtemaken van alle
oude gebouwen en antieke voorwerpen,
die in aanmerking kwamen. Deze
teekeningen met beschrijving zijn in vele
deelen uitgegeven door het Oudheid
kundig Genootschap te Amsterdam, onder
den naam: Koord-Hollandsche Oud
heden." Er is in Noord-Holland geen
toren, of hij heeft die om de opschriften, of
om de klokken, beklommen, vaak in de
gevaarlijkste positie. In Enkhuizen was
de toestand zelf zóó, dat hij aan touwen
die twee mannen vasthielden, buiten den
toren hing. Het was de eenig mogelijke
manier om de opschriften te ontcijferen.
Door het snuffelen in al die steden en
dorpen naar oudheden en merkwaardige
kunstvoorwerpen, was hij in de gelegen
heid zich vele zeldzaamheden en anti
quiteiten te verschaffen, zoodat zijne
woning veel gelijkenis toont met een
museum, niet dit verschil, dat al die voor
werpen, zooals antiek eet- en drinkgerei
gebruikt worden. De wanden hangen bij
hem vol met oude schilderijen, prenten,
miniaturen, porselein, aardewerk, hoogst
zeldzame Zaansche klokken, oude kasten,
waarin Getijde-boeken, oude bijbels, hor
loges, pronk- en drinkglazen, alles een
beeld gevende van oude kunst in
NoordHolland. |
G. van Arkel is, ondanks zijne vele
bezigheden, nog zes jaar lid van den
Amsterdamschen Gemeenteraad geweest.
Dat lidmaatschap heeft zich bepaald
bij het geven van adviezen buiten de
raadzaal, en een beperking in het spreken.
Bij vele stemmingen is gebleken dat hij
een verstandig streven van den werkman
voorstond en niet hield van geldver
spilling.
In zijn jeugd trok Van Arkel het
werk van den architect J. Gosschalk
het meest aan, op mannelijken leeftijd
dat van den architect R. de Bazel, door
hem voor een der meest artistieke archi
tecten gehouden.
De winkels en gebouwen, door G. v.
Arkel in den loop der jaren gebouwd,
zijn vele. Het volgend staatje noemt
slechts de voornaamste.
ir«*(/re/.s in d f Kdlwrstntttt: Sigaren
winkel De Veer; Schoen-en handschoen
winkel Anton Huf Jr.;
Handschoenenwinkel , Laimbok; Handschoenen winkel
Anton Huf Jr.; Goud- en Zilverwinkel
O. IL v. d. Velden; Winkel van
damesstoffen van Lichtensteyn & Co. ; (Cho
colade- en Suikerwerkwinkel van Gebr.
Stollwerck; Garenmagazijn van Bispinck
en Kuindort; enz. De Cigarenwinkel:
De Vorstenlanden", van Huf in de
Zoutstees, die hoe betrekkelijk klein de
ruimte zij, zich zeer groot opdoet, is een
bizonder werk.
H fit ds f n Cufff. Tweede" uitbreiding
Hotel Hoyal; Bible-TIofel; Cafó-Francais;
Café-Restaurant De Kroon. Het ontwerp
voor oen groot Hotel, voor den heer
Trier, verband houdende met de manier,
in welke de Beurs gebouwd is, werd
niet uitgevoerd, evenmin als dat voor
een Hotel, hoek Ainstelstraat en
Rembrandtsplein.
Banken: Buitenlandsche
Bankvereeniging, Damrak; Gebouw voor de Marine
Insurance (Jomp., Rokin; Eerste
Hollandsche Levensverzekeringsbank, Kei
zersgracht hoek Lelieeracht, enz.
Voorts bouwde G. Van Arkel de
irinCafé-Eestaurant: De Kroon", Eembrandtspein, Amsterdam. Gebouwd 1898.
kelhiiizen van IL Brückmann, Utrechtsche
straat, van P. M. Broekman, Leidsche
straat, enz.; de Ateliers voor Fotografie van
M. Buttinghausen, Spui; van A. Greiner,
Nieuwendijk; van Herz, Prinsengracht,
enz.; Woonhuizen als dat van Joh.
Messchaert, Vondelstraat; verschillende villa's,
landhuisjes, en vergrootte de villa aan
het Vondelpark der firmanten Hirsch &
Co., enz. enz. Ook het gebouw der
W ijk verpleging te 's-Gravenhage is zijn
werk.
Thans houdt G. Van Arkel zich on
ledig met de ontwerpen van drie gebou
wen voor diamantslijperij.
In den wedstrijd voor ontwerpen en
gebouwen heeft G. Van Arkel verschil
lende eereblijken verworven, als: de zil
veren medaille op de Wereldtentoonstel
ling te Brussel; de bronzen op die te
Parijs; terwijl de Maatschappij voor
Bouwkunst hem tweemaal de hoogste
onderscheiding toekende, bestaande tel
kens in een zilveren medaille.
Gebouw Eerste Hollandsche Levens perzekeringbank, Keizersgracht, Amsterdam.
Gebouwd 1905.