De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1906 6 mei pagina 6

6 mei 1906 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1506 J. G. GLEICHMAN. lang gevreesde slag is ge vallen. Johan George Gleichman is niet meer. Sa In den jongst en tyd was hij, onwillens, ambteloos. Wien echter, .tot het parlemen taire leven, ,ook slechts in verwijderde be trekking, bleef zijn beeld onbekend? Na eene voorbereiding, die hem, eerst commies, weldra referendaris bij het de partement, straks secretaris van de Nederlandscbe Bank, met de hanteering van financiën vertrouwd maakte, werd hij, minister, belast met de zelfstandige rege ling der hoogst gewichtige landsaangelegenheid. Het was eene zware taak in een zorgelijk tijdsgewricht. ', . Lang vóór hem was het denkbeeld eener successiebelasting in dé* rechte lijn aan den politieken gezichtiéiridér opgedoemd. Eren snel echter was het losgelaten. Men .dorst den maatregel niet aan, die, naar het heette, aan de kapitaalvorming in den-weg stond, en het deed, op het oogenblik zelf eener, door verwantschap geheiligde, bezitsverwisseling. Hetgeen zijne Voorgangers deed terug deinzen, was voor Gleichman eene aanspo ring te meer. Vastberaden deed hij de poging, brak den tegenstand en won. Op nieuw was de oude ervaring bevestigd, dat zelf bewuste kracht dwars door vooroordeelen heen een weg zich baant. Van dat oogenblik af behoorde G-leichman, ook na zijn kortstondig ministerschap, aan het publieke leven. Amsterdam begreep, dat zijne plaats was in het Parlement en dit gevoelde, dat daarin de eereplaats hemtoe? kwam. Gelijk vroeger des ministers werk kring, was. thans de presidiale bemoeiing, hoe wijdvertakt, hem welkom, begeerlijk niet._ Ik vatt dat wie de kracht tot regeeren in zich voelt, de hand naar den teugel uitrtrekt," zeide Thorbecke. Vóór dit gebaar was Gleichman te fier.Op den voorzitterszetel kenmerkte hem eene zeldzame yereeniging van eigenschappen: eene omvangrijke kennis, een rijke en rijpe ervaring,een strikte en stipte onpartijdigheidszin, een onverzwakt en nauwlettend waardigheidsgevoel. Bovenal dit laatste, schijnt de sleutel tot de eigen aardige bekoring, die uitging van zijne in drukwekkende persoonlijkheid. Niets ging hem vóór, niets boven het onverpoosd stre ven, déVolksvertegenwoordiging te houden en te handhaven op het standpunt, dat hare hooge roeping aanduidt. Het vrije woord van den vrijen man, niemand eerde het meer 'dan Gleichman. Voor den vorm der gedachtenwisseling echter stelde hu on wrikbare grens. Zóó werd hij de trouwe wachter van en voor de parlementaire beraadslaging in onverschillig welke richting. Zóó maakte hij den goeden toen in onze Volksvertegenwoordiging inheemsch, en werd, onder zijne leiding, hoffelykheid in 's lands raadzaal voorbeeldig. Zijne middelen ? Elders *) gaf ik ze aan. Een wenk, een blik, een korte vermaning, een summiere opwekking is voldoende om de gedachtenwisseling . terug tévoeren in hare bedding, indien zij uitspatten mocht. BÜvolledige vrijheid voor ontvouwing of betoog, toont hij gestadig, vertoont hij nooit, dat een vaste hand het roer omklemd houdt. Die kunst is niet gering, want velerlei zegswijs wordt in de Kamer vernomen: de zakelijke en de oppervlakkige,' de breed *) Eigen Haard '95 No. 7. sprakige en de bondige, de langstijlige en de puntige, de sierlijke en de gemeenzame, de deskundige en de vluchtige, de teemende en de kloeke, de geestige en de zoutelooze, de zalvende en de forsche, de alledaagsche en de gezochte, de zwierige en de eenvou dige, de gekuischte en de ruwe, de knoestige en de gepolijste. Ook tieren er allerlei bloemen in den parlementairen hof; geurige, fleurige, frissche, dorre, maar ook doornige en stekelige. Veteraan in het parlementair debat, is geen enkele vorm van redeneer trant of beeldspraak dezen Voorzitter vreemd. Aan iedere individualiteit doet hij rech,t wedervaren, op ne voorwaarde onver biddelijk volgehouden, tegenover Kamer, zoowel als Regeering. De lijn van het debat, hoe breed getrokken, is er steeds, en die lijn moet worden gevolgd. Deze gestadige toewijding met zelfver loochening volgehouden, maakte zijne leiding verlokkend voor allen. Gleichman deed zich gelden, voorzeker, maar wat hij deed, gold een ideaal, dat buiten hem lag. Tot zelfs zijne grootste politieke wederpartijders moesten erkennen: tua res agitur ook gij behoort tot hen, die hij tot hooger peil opvoert. Voeg bij dit alles een letterkundigen gekuischten smaak, van een hooggestemd karakter de afspiegeling. Denk aan de volharding, waarmede hij, soldaat of veld heer, in de liberale gelederen diende. Her inner u, hoe zijn bondige roepstem nooit hare werking miste, vaak den doorslag gaf. En gij zult bij de thans geopende groeve het, voor hem, den dichter nazeggen: non omnis moriar. Gleichman is van ons heen gegaan, doch de herinnering aan zijn leven en werken zal niet lichtelijk verflauwen. Zij, van wie, samenvattend, dit getuigenis kan worden afgelegd, behooren tot de besten hunner tijdgenooten. Zijn verscheiden maakt, voor het Nederlandsche volk, de Meimaand tot een rouwmaand. A m s t., l Mei 1906. J. A. LEYY. miiiiimiiiiiiiiiiiMi IMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIIIIIMIIlnillllllllltllllllllMIIlm Kunstveiling van J. Schulman. Oude en nieuwere schilderijen, waterverfteekeningen, tapijten van Jan Abel Wassenberg, gravures, prenten, meubelen, antieke spiegels, pendules, oud-Delftsch, zilver- en goudwerk, Chineesch en Japansch porcelein. Netzuke's kunstig be werkte koperen, bronzen en tinnen voor werpen, beeldhouwwerken, gobelins, Per zische tapijten, Indische wapens, kortom eene groote verzameling van kunst van velerlei aard, afkomstig van voorname familiën en bijeengebracht door den expert J. Schulman, is Zaterdag 6 en Zondag 7 Mei, van 10 tot 4 uur te zien in De Brakke Grond" te Amsterdam, om daar 8, 9 en 10 verkocht te worden. Onder het oud-Delftsch trekken de aandacht: een zeldzaam fraai Delftsche schotel (No. 49), met het goede merk: Pijnacker; een paar koeien" (No. 15) met het vermaarde merk: Pieter Gerritz Kam: Delftsche bekers met Japansch decor, (No. 35.) Merkwaardig zijn twee schotels (No. 102 en 103) met de por tretten van Stadhouder Willem III, in zijn jeugd, dérapd ge-polgd naar de Italiaansche llrbinsènotels. Bij het Cfyineeseh en Japansch porse lein munten 'uit eön paar porceleinen kommen van zeldzame kwaliteit, zooge naamde : klapmutsen, enz. Onder de meubelen treft men vele oud-Hollandsche kasten aan, Fransche commodes, buffetjes uit den tijd van Louis XVI, Banken-stijl Louis XIV, kabinetten, empire-stoelen, enz. Van het zilver werk vragen de aan dacht : de Apostellëpels, een gegraveerde brandewijnkom (Sfo. 618), een bouilloir met komfoor door een Amerikaansch zilversmid. . " De horloges NOS. 670, 671 en 672 zijn zeer begeerd door verzamelaars. Voor dames is eene rijke keuze: een goud feëmailleerde nécessaire (No. 677); een iamanten rivière'(1673); ringen en een chatalaine (687.) De nabootsingen van gobelins, de ge schilderde behangsels zijn uit het huis der familie Dorhout Mees te Groningen. Voor de geschiedenis van Amsterdam komen waterverfteekeningen van H. P. Schouten in aanmerking: o. a. de Vischpoort op den Vijgendam, enz. ['.' Rozehouten commode, buikvorrnig. Stijl Louis XV. Bronzen beslag. Zilveren brandewijnskom (voor Boerenjongens") Achtkantig, met vrouwenfiguren, voorstellende: de Hoop, het Geloof, hetj Gehoor, de -Smart en het Gezicht. Deze voorstellingen, even als het familiewapen, zijn er niet, zooals gewoonlijk, in gedreven, maar gegraveerd. Poim;ons anciens Oroningue. Gewicht 323 Gram. 17 eeuwsch werk. Portret van Jacob van Borssele van der Hooge, geboren te Middelburg, waar hij in 1650 deel uitmaakte van het stadsbestuur. In 1655 werd bij gekozen tot lid van den Raad van State. Geschilderd in 1648 door C(brispijn Queborn) een zelden voorkomend schilderij. Woelige Zee. Het schilderij is gemerkt H. V. Anth, d. i. Hendrick van Anthonissen, geb. 1605, geat. te Amsterdam, na 1655. Het groote schip op den voorgrond heeft den Hollandschen vlag in top.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl