Historisch Archief 1877-1940
8
DE AM 3. TERDAMMERWEEKBLAD VOORNEDERLAND.
Nó. 1506
B'
l?
f
zieh nog zonden aansluiten b(j generaal
JaniwCHg. jiDege bad zich met zjjn handjevol
getrcftwteijF in bet Rebergte gelegerd, maar
ign raak was hopeloos. Hij gafdeKapenaars
den r**d om naar Stellenboseh en
Draken?tein terug' te keeren omdat zy'anders
bexdreigd wefden met verbeurdverklaring van
hunne bezittingen. Daarna trad hij in onder
handeling met generaal Baird, den Engelschen
opperbevelhebber, die hem het eerst een
brief had geschreven, en h\j verkreeg de
beste voorwaarden die onder de omstandig
heden te verwachten waren. Al de Neder
landers zonden op Engelsche kosten naar
hnn vaderland worden overgebracht, waarbij
de officieren hun degens mochten behouden.
De inlandsche soldaten konden naar hunne
haardsteden en kralen terngkeeren, tenzy zy
in Engelschen dienst wilden overgaan. Door
desertie was het legertje van Janssens
intoÉschen neg voortdurend gedund zoodat
zie* ten slotie niet meer dan X60 man over
gaven.
Débeide Raden te Kaapstad hadden nog
op het laatst een maatregel genomen die
veel ncoeite veroorzaakte. Uit de krygskas
hadden , zij gelden toegewezen aan verschil
lende personen om hen by voorbaat schadeloos
te stellen voor bet verliezen van ambten,
en dit op voorwaarde dat het geld zou worden
terugbetaald indien de Engelschen nog moch
ten worden verslagen. Generaal Baird wilde
deze transactie niet erkennen en vorderde
alles terug. Janssen» was het geheel met hem
eens en hij keurde onvoorwaardelijk af wat
d« Baden hadden gedaan. Het geval gaf veel
'strubbeling, maar ten slotte slaagde men er
in, het bedrag van 80,000 pond sterling dat
was nitgekeerd, op een kleinigheid na terug
te krijgen, onder protest fan de aldus be
voordeelden.
De geheele capitalutie kreeg overigens haar
beslag. Op 7 schepen werden de Hollanders
ingescheept, te samen 94 officieren en 573
man, benevens 53 vrouwen en kinderen; 31
. civiele ambtenaren gingen over in' Engelschen
dienst. Generaal Janseens kreeg het beste
transportschip, de Bellona, tot zijne
beschik, king en hy' mocht aanwyzen wie hem aan
boord zouden vergezellen. Vóór hy scheep
ging richtte hy, als laatste handeling in
ZuidAfrika, een particulieren en vertrouwelyken
brief aan generaal Baird, waaïin de volgende
opmerkelijke zinsneden voorkwamen:
Vergun my, de ingezetenen van deze
kolo? nie in uwe bescherming aan te bevelen.
Zoolang ik hier geweest ben was het hoofd
doel van mijn streven, hun geluk en welvaren
te bevorderen, en al dien ty'd hebben zy my'
door hun houding de grootste tevredenheid
wieten ai te dwingen. Vertrouw daarom in
w dit- opzicht- niet op Mr. Barrow 1) of op de
* vijanden der ingezetenen. Wel hebben zij
hun gebreken, maar deze worden door deugde
lijke eigenschappen meer dan vergoed. Door
lankmoedigheid, door teekenen van wel
willendheid en edelmoedigheid kan men
attes van hen gedaan krygen (?they may
'conducted to any goöd").
Zooals reeds werd gezegd, ig het eekader
"' Waarmede de laatste vertegenwoordiger van
»h«l Nederlandsche geïftgoverde Kahpkolonie
* :'fl«»r het moederland vertrok, op den 6den
Maart,|806 van Zuid-Afrika njtgezeUd. Hem,
.Generaal Janssens, kan geen blaam treffen,
want hij. heeft gedaan wat in zy'n vermogen
atond. Het is zyn lot geweest nog een tweede
? * maal e«n Nedèrlandsche kolonie'ahn Engeland
oVer te moeten geven, onder ?ry wel
overeen? komfetige omstandigheden. Als.
GouverneurGeneraal over de wuittingen bewesten de
Kaap de Goede Hoop, zooals de oude
term luidde, volgde hij Daendels op, in
, Mfti 1811, raaar zy'n bewind duurde niet meer
dan enkele maanden. Na een hopelooze ver
dediging tegen een groote overmacht moest
?hij reeds in de maand September d. a. v.
Java aan de Britten overgeven. De capitulatie
tuaakte trouwens een eind aan het
FranschHollandsehe bestuur over den geheelen
- Archipel.
Hét Engelsche bewind over onze
OostIndische bezittingen ' is, gelukkig, een
tuggchenbeetuur" geweest, want in 1816 en
volgende jaren werd alles gaandeweg weer
teruggegeven. Niet echter aldus met de Kaap.
Bij bet Tractaat van Londen, gesloten op
13 Augustus 18U, verbond de Koning van
Engeland ^tteh, aan den Souvereinen Vorst
te restituer" de koloniën, kantoren en ves
tigingen (établissemens) die in het bezit van
Nederland waren bij het begin van den
laatsten oorlog, d. w. z. op l Januari 1803, in
de zeeën en op het vasteland van Amerika,
Afrika en Azië, met uitzondering ech
ter van de Kaap deGoedeHoop
'en van de tablissemens" van
Demerary, Esseqnebo en B er bic e.
Over welke possessions" de contracteerende
partyen zich het recht voorbehielden te be
schikken by' eene convention supplemen
taire, qui sera négociée ei- après", in verband
o. a. met de artikelen 6 en 9 van het op 30
Mei 1814 te Parijs gesloten vredesverdrag
(deze artikelen bepaalden N.B. de grenzen
van het nieuwe Koninkrijk der Vereenigde
-, Nederlanden, dat als een eiseh werd gesteld
voor het toekomstig evenwicht van Europa).
Nederland deed 'dus afstand van de Kaap en
de drie West-Indische koloniën en Engeland
nam daarvoor (dus niet voor den afstand
van , de Kaap allén I) de betaling op zich
?van zes millioen pond sterling, noodig voor
uitgaven welken den nieuwen staat Neder
land waren opgelegd, ten gevolge van de
toestanden die uit het vredesverdrag van
Parjjs voortvloeiden. Nederland kreeg vol
strekt niet de vrye beschikking over de som
men, door Engeland te betalen. De wy'ze
waarop de gelden zonden worden besteed
werd uitdrukkelijk omschreven.
Op deze en andere gronden heeft de
Leidsche hoogleeraar Mr. J. E. Heeres in een
uitvoerige en grondige studie t Hand. en
Mededtelingen van de Maatschappij der Ned. Let
terkunde te Leiden, 1897) eens en voor goed
uitgemaakt: (1°) dat er geen mogelijkheid
heeft bestaan om de Kaap terug te krygen;
(2°) dat de finantieele regelingen in het Tractaat
vervat, zoo zij al kunnen worden opgevat
als een rechtstreeksche compensatie, veeleer
moeten worden beschouwd als een vergoe
ding voor het afstaan van de genoemde
West-Indische koloniën; en, 3°) dat er in geen
1) John Barrow, bekend schrijver, wiens
nzijdige en partijdige - karakterteekening
van de Kaapsche Hollanders meer dan een
halve eeuw in Engeland voor welgélykend
en juist is versleten. In weerwil van zyn
boerenhaat in geschrifte, is hij kort na zy'n
aankomst in Zuid-Afrika, in een
KaapschHollandsche familie gehuwd.
geval sprake kan zy'n van een verkoop
van de Kaap door ons aan Engeland.
Hiermede heeft Mr. Heeres een eind ge
maakt aan een hardnekkige legende. Reeds
na de capitulatie van Janssens in 1806 was
het lot van de Kaapkolonie beslist en de
later volgende gebeurtenissen konden daarin
geen verandering meer brengen.
Tentoonstelling-De Zwart,
By Van Gogh op de Keizersgracht is er op
't oogenblik van dezen scMlder een kleine
tentoonstelling wat schilderyen en aqua
rellen. De Zwart is een schilder, die in bijna
al zy'n werken een aanstonds pakkende kant
heeft, maar tegely'k daarmee meestal
onroldaan laat. Het pakkende bestaat hierin, dat
het hem eigen is geprononceerde kleuren met'
een forsche beslistheid neer te schilde
ren. Hy is een schilder met eeh zekere kor
daatheid van aanslag, die uitdrukking zoekt
in duidely'ke bepaling der groote vormen en
een stevig in de verf zetten van zijn peinture.
Hij doet dit op zijn manier, zoo, dat hy werke
lijk zich onderscheidbaar heeft gemaakt. Maar,
zonder dat hem nog een uiterlyk
krachtvertoon kan verweten worden, lykt me die
weifellooze nadrukkelijkheid slechts matig de uit
gang van voldongen overtuiging, verluidt die
zwaar-kleur-houdende schildering nog niet
de volle weerklank van een uitbrekende drift.
De Zwart's werk lokt soms een vergelijking
uit met dat van Suze Robertsen hier byv.
bij een zittende dame, gebogen over een schaal
met bloemen, in de atmosfeer van een bin
nenkamer. Maar de zware kleurintonatie by
deze dame is rijker, daar gloeit meer van uit
de diepte de hartstocht van schilderen. De
Zwart is soms rauw en byna nooit geheel
uit de verf. 't Is waar dat zy'n teekening
meer determineerend is, maar wat zy'n besliste
fiksche lijnen omsluiten, is te veel verf nog.
Op deze tentoonstelling is er een oud
schilderij van de Zwart: een zanderij met
eenige schuiten, in een watertje pp den
voorgrond. Het heeft al de hoedanigheden
van dezen schilder, op de voordeeligste wy ze
tot uiting gekomen. Het is een stoer schil
derij, sterk sprekend met luide
kleurtegenstellingen, en van een zeer behagelyk afge
rond geheel. Alleen kan de aanmerking
gemaakt worden> dat op de, door de zon
beschenen schuiten) de lichtpartijen te weinig
substantie hebben en de schaduwpartijen
daartegenover te stoffelijk zy'n stoffelijk
heid van verf.
Dit kenteekent nu echter dien kant in De
Zwart's talent, waardoor zy'n werk toch altyd
in iets onvoldaan laat, zelfs in een gelukkig
en innemend schilderij als dit. Zy'n trachten
naar een energieke uiting en levendige
kleuraanduiding steunt te veel op zijn bemoeiingen
over de factuur. Wat hy' met de handen de
baas werd, hy heeft er te weinig kommer
over of het een oprechte vertolking was van
de indrukken, die hem tot den aanvang der
handeling bewogen.
Dat zy'n arbeid tot nu toe geen genietbare
vruchten heeft afgedragen, ik wil de laatste
zy'n om dit te beweren. We houden ons hu
aan de werkeüop deze tentbapstelling^en.
daar zy'n er enkele 'k herinner me byv. een
bloemstuk en een aquarel: landschap bij
avond waar ? de yerve in de behandeling
bezonkener was en de kleur meer bloedryk.
Maar, dat de'inspanning nu ingetogener en
het streven zich verinnigen mocht, zou toch
by dezen schilder voor verdere ontwikkeling,
geloof ik, wel gewenscht-zy'n. Als de
spankracht van een zeker vermogen tot het
uiterste.is gekomen, moet de veer eens ver
zet worden, maar niet allen hebben als
Floris Verster, daartoe de noodige energie.
Dat doet men trouwens ook niet na eenige
uren bedenkens. W. STEBNHOFF.
De Kleine Johannes. r>
Het tweede en derde deel van De Kleine
Johannes verschijnt in Zweden by' de firma
Wahlström & Widstrand te Stockholm in
vertaling van AMAIIA FAHLSTEDT. De uit
gevers verklaarden, dat zy' den schryver geen
honorarium wenschten te geven, daar Hol
land niet by de Berner Conventie is aange
sloten.
NIEUWE UITGAVEN.
Dagen, door STIJN STEKÜVKLS. Tweede drok.
Amsterdam, L. J. Veen.
BALTHASAR BEKKER, De bestrijder van het
bijgeloof, door dr. W. P. C. KNUTTEL. Den Haag,
Martinus Ny'hoff.
Rembrandt's leven en kunst, door JAN VETH.
Afl. l en 2. Amsterdam, Scheltea & Holkema's
Boekhandel.
De overstrooming in Zeeland, door A. BOOT.
Goes, Oosterbaan & Le Cointre.
Verslag van de eerste tentoonstelling-jaar
markt te Soerabaja. Batavia, Landsdrukkerij.
FKANS VAN EKLEVOOKT, Messalina. Amster
dam, N. J. Boon.
Karaktervorming. De macht der gedachten,
van KALPH WAI/DO TRINE, vertaald door ETTY
STOLLÉ, 2e druk. Nijmegen, H. Prakke.
Practische handelscorrespondentie,
CritischAnalytische behandeling van examen-opgaven
te gebruiken als handleiding by studie en
onderwy's, door L. F. VAN MEEUWEN Jr. Rotter
dam, G. Delwel.
Land en volk van Californië. Reishjdrukken
door prof. dr. HUGO DE VRIES. Met 15 afbeel
dingen van San Francisco en omgeving,
overgedrukt uit De Aarde en haar Volken. Haarlem,
H. D. Tjeenk Willink & Zoon.
Wereld-Bibliotheek". H. G. WELLS, Het
voedsel der Goden en hoe het .op aarde Kwam, uit
het Enzelsch, door J. J. KjutMAN.
Sprotje, door K. SCH.ABTEN-ANTINK. Amster
dam, G. Schreuders.
Koloniaalljes. Schetsen uit het Indische sol
datenleven, door CARL.SÜNBAHL. Nijmegen, H.
Prakke.
Pro en Cónirfy Serie U No. S ; Spiritisme.
Pro: J. S. GÖBBÏ. v?Contra: dr. A. J.
C. SNIJDERS, Hollandia drukkerij, Baarn.
Uitgave van de Maatschappij tot Nut van
't Algemeen": Bet voorbereidend onderwijs en
de kleinkinderbqwaarplaatsen in Nederland, be
werkt door de Gemengde Commissie voor
Onderwysbelangen.
Nordseebad BarkumïS&ison 1906. lllustrierter
Führer mit Kur- umi Badertaxe,
EinwohnerVerzeichnjs, Ortsplwi und Karte der Insel.
Herairëgegeben von der Bade-Direktion.
Jahrlich erscheinend.
Inhoud van Tijdschriften.
Onze Eeuw, Mei 1906 : Samenwerking
tusschen Nederland en België, door W. E. van
Dam van Isselt. Satan, door dr. A. S. Kok.
De grondvester der moderne Deensche litera
tuur (L. Holberg), door dr. J. M. Hoogvliet.
Inleiding tot een "«Tchaeologie van Neder
land, door o*r. J. H. Holwerda Jr. Verzen,
door U. E. V. Nieuwe boeken, door G.
F. Haspels Onze. Leestafel.
De XXe Eeuw, 5e afl.: Rembrandt's Leidsche
ty'd, door Jan Veth. Is celstraf' nog langer
geoorloofd n gewenscht ?, vervolg, door dr. A.
Aletrino. Warbold, slot, door Adriaan van
Oordt. Staatkundige- kroniek, door mr. H.
P. Marchant.
Oroot-Nederland, Mei 1906: Cyriel Buysse,
't Bolleken, slot. W. F. Gouwe,
Herfstnachtruisching. Herman Teirlinck, Zon.
Samuel Goudsmit, Persoonlijkheid. Th. B. van
Lelyveld, Een Tropendag. Dramatische
kunet. Literatuur.. ?
De Beweging, Mei 1906: Quia Absurdum,
door Nico van Snchtelen. Scheveningen,
Wereld-Centrum ?, door mr. P. Brooshooft.
Uit Naar het Leven*', door Maurits Uyldert.
Lentekomst, door Henr. des Tombe. Drabbe.
De Vreemdelingen, door Arthur van
Schendel. De Partyen in Rusland en de komende
Doema, door dr. 'W. van Bavesteijn.
-Boekbeoordeelingen. ,
De Katholiek, Mei 1906: Nogmaals eene
katholieke universiteit of niet ?, door J. M. L.
Keuller. Het christelijk Rusland in zy'n ont
staan en ontwikkeling, door L.Westerwoudt.
Fluctuaties en mutaties, naar de onderzoekin
gen van prof. Hugo de Vries, door Mgr. J,
Schmutzer. De Klaagmuur te Jerusalem,
door E. van Kroonenburg, .?De Wilge, door
Leo Baaten.
De Hollandsche Revue, No. 4: Mr. Willem
Bilderdijk. Wereldgeschiedenis. Belang
rijke Onderwerpen : Gemengde huwelijken;
De oudste bewoners van ons land; Het nut
van Wereldtentoonstellingen? Vochtige hui
zen. Karakterschfts : P. H..Ey'kman. (Ver
volg). Het boek'van "de maand: Huize
ter Aar", door Jeanne Reyneke van Stuwe.
De Boekentafel: April-O verzicht van nieuwe
uitgavea en terdr(i&kjiB in Nederland.
De Aarde en haar Volken, No. 22.- Hoofdblad:
Doon1 os't\Pèrziê>.A4is.'van majoor Percy
Molesworth Sykes, consul-generaal van Enge
land, te Kborassan.'1 J?(/4fojrf .? Een vriendelijk
plekje in Gelderland» Achterhoek. Open
bare parken. Bij de Pruisische grenzen.
Hulde aan de dagbladen.
Vragen van den Dag, Mei 1906: Dr. H. Blink,
Vulkanen en aardbevingen! in verband met de
uitbarsting van deö»-VeBuviu8i Javaansche
heerlijkheden en de»'terugkoop van particu
liere landbrtjen op Java. Dr.C. J.Wijnaendts
Francken. Iets over de moderne criminologie.
J. Brandt, Lichaamsoefening bij dieren.
Ornis, De huishaan op zy'n reis naar Europa.
Bibliographie. Van Maand tot Maand : De
bloementuin, door K. Siderius. De aardbe
ving en zeebeying van 1755 in Nederland.
Jeugd, Afl. 5: Mauk, Naar Amerika met
een kwartje op zak. Marie Hildebrandt,
Meiliedjë. J. Daalder Dzn., Naar buiten!
Ploegen. Vreemd en E:gen : Vesuvius de
Verdelger. Hoe-aen hobbelpaard gemaakt
wordt. B. van Hasselt, Bij de Plaat.
Waarheid en Fantasie. Ter recensie.
Slöjdwerd. Kunstjes en Spelen. Raad
sels.?Onze ruilhandel. Correspondentie.
Vragenbus.
De Jonge Kunst, No. 12 : De schoonheid der
constructie, door mej. E. S. van Reesema.
De muurschilderingen van Derkinderen in den
Raad, door K. van Leeuwen. Aan de leden
der vereeniging. Bij de plaat, door W.
Penaat. Verslag vergadering. Agenda jaar
vergadering. Meededeelingen v. h. bestuur.
Scandinaviè-Nederland, No. 8: Aan onze
abonné's. Hollandske tidsskrifter af J.
Tersteeg. Een Zweedsch avonturier uit den tijd
van den dertigjarigen oorlog, slot, doorHenrik
Schück. Sangaftnar vid Willemsfonden i
Gent, af prof. J. Vercoullie. Nederlandoke
Malere, ved J. Tersteeg. Boeken en tijd
schriften. Errata.1
Toonkunst, No. 16: Volkszang en zangonder
wijs op de -scholen, door S. Brons. Een op
zienbarend tijdschrift, door Wr. H. Het
Stollwerksche vaudeville en komische opera- gezel
schap uit Keulen in 1852 te Amsterdam en de
reis er heen, door J. H. R. Amerika, door
A. B. Jr.
Eigen Haard, Xo. 18 : Levens van ellende,
door Schuursma. Boschlnst", rustoord
voor vrouwen erf meisjes te Soest, door G.
P., met afb. De Oratorium-Vereeniging
naar Parijs, door D. K., met portret en afb.
De Amsterdamsche Oratorium-Vereeniging
voor het gebouw der Groote Opera te Parijs,
IIIIIIIMIIllllllllllltlllllllllllHllllllltlMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIMIIItlnlIIIIIIIIMJIIIIIIIHIIIIIIIIHHHIHIUIMIIHIIIIIHKtlllllllllllllMIIIIIIIIIHIIIIHIIMIIIIIIIII
Deensche Kunst.
Groote collectie van Kunstvoorwerpen
uit de onderstaande fabrieken:
Koninklijke Porceleinfabriek,
Faieiicefabriek Aluminia",
Terralit" Fabrieken,
Koniukl. Hof Terracotta Fabriek
P. Ipseus Enke,
alle te Kopenhagen.
Onze kunstzalen zijn dagelijks geopend van g 5.
Interc. Telefoon 6519.
CHABOT & ALBERS,
Singel 164.
Speciaal-opname voor Eigen Haard door den
Parijschen fotograaf A. Liébert.
Botercontróle, door dr. H. van Gulik, met afb.
Mevrouw Betty Holtrop?Van Gelder in de
rol van Ifis, in VondePs treurspel Jephta,
of Offerbelofte, met portret. Uit de herin
neringen van een Postambtenaar. Droomland,
door K.. VI. Feuilleton.
J. J. BIESING,
Kunsthandel.
'B-QRAVENHA.GE,
??dtrot SchilcUriJM,
Atpartllen N firavim.
METZ & C°-LIBERTY
1851187 I
LIBERTY TAPESTRIES
LIBERTY MUSLINS
IM THE
PERMANENT COLOURS
KOR CKI1T 41** A1V1»
l>KAl>l<:itlKS
MESSHS LIBERTY A Co. VOW
OFFER \VHAT 11.48 WEVER
BKEM PRO« IR4BI.E,
IVAMKI/V, A SELECTIOM OF
COLOCRM K1VAFFECTEI» HY THE
ACTIO1V OF1 SIilVI>¥CiHT AXI»
THE PHOCESS OF
%V4SHIVCAVI»
PATTEBNS ON REQÜEST
SPECIAL DEPARTMENT
^ FOR
CIIRTAIXS, CHETOMXES,
LIXKWSi WALLPAPERS,
CARPETS.
ESTIJIATES FOR
COMPLETE FVRXISHIXC;
WITHOUT CHARGE.
MEUBEL-BAZAR,
Singel 263^283,
t>{) de r»alel*stra.
Kantoor-Meubelen
J. MEIJERINK MEIJER.
Telefoon 8VB8.
Prfls. . /3O.
onnKRrai ? Travanxscn ? UHVCXRBIG
PLAFOOD - a UIADDBOCHIUXRIRG ? 311.
? VOOR ? KUQ5TnAALDW?RK
BO?NBAIïD?n ? 9ÏL
5TEENDRÜKKER1J
ETlHETTEMFABRIEK,
ARMMEM
TtLtPHOQN 370
i- GR1SAMT1 ^
Kalverstpaat 111, Amstefdam.
Kunstnijverheidsartikelen,
Beeldwerken,
Tegelschilderijen.
DROUOT
?+ -»? WKSSfiB A Co. +? 4>
? LA5ÖE HOUTSTBAAT 7 * t *
- - - Den Haasr - -
. . TWUEFOON UTTBBC. »74 > »
GBOOT8TE INBICHTING VOOB
COMPLETE MEUBILEEBING s:
DïAT.T.TZ STIJLEN = = = ==
ANTIQUITEITEN = = =
EIGEN MEUBELFABBIEK
AARDÊUERK
EM TEGELS
NAAMLOOZE VE1TNOOTSCHAP
ZEISTER FABRIEK
VA N
KOPERWERKEN
2 MDTÜTEN VAN
STATION DRIEBERGEN
MODERN EN
ANTIEK KOPERWERK
GIETERIJ VOOR "
FIJN KOPER EN BRONS
MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS
G. & J. COOL,
AMSTERDAM.
BlOtM&HACHT//
ROTTERDAM.
UELFT5CHE5TBAAT6I
UTRECHT.
BIJ-TiTRiJATjO