No. 1511 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. vooraf, maar toch in mindere mate, en 't voordeel is, dat je als lezer ineens op de hoogte komt, alles weet... en 't even gauw vergeet, maar toch niet zóó of je behoudt voldoende ervan, om het anders duistere onge merkt van binnen-uit te belichten. De primitief heid dier tijden en streken, hierom gaat het in 'n boek als dit. De alles orerheersehende kracht was toen de natuur. Een zonneopgang opent eiken dag de hande ling, het weggaan van 't licht sluit de dagrondte af en laat geen verdere daden toe. Enkel op de uren als 't licht aan den hemel etaat, beweegt zich 't leven, verder bestaat er Weinig, want ze hebben geen middelen om van den nacht een dag te maken, zooals w\j nu. De natuur bepaalt en beperkt de gebeurlykheden, dus moet daaraan een groote plaats worden gegeven, wijl die natuur alles beheeracht. De menschen blijven maar klein en nietig, onbeholpen in 't groot tafereel. Een enkele keer is dit door den auteur wel begrepen, zooals in de beschrijving van den strengen winter en de hongersnood, maar helaas hier ging hij wel wat buitensporig te werk in zijn gruwelenopdisschery. Al zjjn dergelijke excessen, zooals der Dantubaren historisch te bewijzen, ie kloppen niet in 't zoo vredig kader der Batougarg en aller minst bij de betrekkelijk verfljorderde kui tuur aan 't hof van Bedekoog en Velo )g, waar ze dichters erop nahouden die sproken spreken en aan stafrijm doen. Wat moeten we denken van een oud Nervisch wjjsje, nog al over geleverd, waarin gesproken wordt van maagden in een gouden huis, van wie de eene zijde spint. Dat liedje zal wel in de middeleeuwen thuis hooren, want de zijde om te spinnen was zeker niet bekend in die lage landen aan de zee. Zoo is er meer, dat wel eenige be denking wekt. Maar n mooie, grootsche gedachte golft door 't geheele boek, en dat is: het ontstaan van de Goda-idee, en de twijfel eraan, de twijfel, die na elk onderzoek versterkt, toch eindelijk het moet opgeven, als telkens weer nieuwe raadselen opduiken, zoodat berusten onvermijdelijk wordt. Hier heeft de auteur, behalve in zijn kommentaar, zich zuiver objektief gehouden, niet enkel blik gehad voor het plat-tastbare maar ruimte gelaten voor het onzichtbare, vertegenwoordigd in de zieneres Harimona. Jammer, dat de auteur zooveel heeft geofferd aan romantische fraaiigheden als rooverholen en spelonken diep onder den grond, notabene in 't lage land aan de zee, al verplaatst hij de handeling hiervan ook meer oostwaarts, naar den Ryn toe. Er bestonden toen evenwel nog weinig ?wegen en de hulpmiddelen waren zoo gebrek kig, dat men de verschillende bedrijven niet téver uiteen kan denken. Ze zijn bovendien zoo afges'eten die ropverb.olen e» ze die oen tot niets dan om de eenheid van 't verhaal en de dramatische gang te verbreken. Aardig op zichzelf zijn de komieke tafereelen van ko ning Mise en koning Gise, waarin men een toe speling op Oude en Nieuwe Gids zou kunnen vinden. Maar jammer is 't weer, dat er zooveel bladzijden mee weggaan, terwijl toch 't ver haal in 't niet verloopt. Een weinig meer beperking, 'n tikje hooger wijsheid eu't ware ongezocht 'n prachtige satire geworden, inplaats van komiekerig bijwerk. De taal staat in dezelfde verhouding, vaak goed, vaak minder, naaar nergens onovertref baar. Had de auteur zijn werk ingezet met 'n grootsche vizie van 't primitieve land, zijn stijl zou vanzelf allicht zijn opgestuwd naar hooger plan, nu bleef het roman- of feuilletongeschrijf. Als ik vermeld, dat op de ruimte van een bladzijde niet minder dan acht keer 't woordje kwamen" werd neer geschreven, behalve de noodige waren" eu hadden", dan is voldoende aangegeven wat ik hier bedoel. Een meer verzorgde stijl weet dit te voorkomen of de woorden zoo te schikken, dat ze een schoonheid op zichzelf uitmaken. Met de rekonstruktie der oude tongvallen is 't niet ernstiger gemeend. Soms staat er een kleurig, teekenend woord ala: Een smuk land is 't jong, 't onze l" Maar dar, vlak erop: Als du dat ziet, moet du toch toegeven," of du be*t zoo stil, wat niet de taal is van een Batouwer, maar van een stadhuismensch. Als variatie op vlug met de tand, vlug met de hand, zegt Canter vlugge vreetsters, zijn vlugge werksters'. Maar volksuitdrukkingen zijn puntig kort en vormen zich op 't rijm. Dat vreelsters en werk sters is niet alleen loelij k, maar ook te lang. 't Had kunnen zijn fluks of vlug gevrótvluggebét. 't Zijn maar enkele voorbeelden, maar heel 't boek gaat het zoo door, de spaarzame kern achtige woorden zie je liggeu als glimmende steenen in dorren grond, en ze valleu daarom als opzet'elijk op. Neen, Canter ij z\jn vluchtigheid en z'n Strebernatuur nog niet te boven. Hier wordt niet gevit, de fouten Btaau niet op zichzelf, maar in nauw verband. Ook nu, erenals in zijn vorig werk, stelt hij zich tevreden met tennaastebij. Hij geeft zich nog niet den tijd diep door te dringen en rustig bezonken te volbrengen. Hij heeft nu wel in de breedte gewerkt, soms naar de diepte gepeild, maar het magistrale, het zuivere en af zijn bleef ontbreken. En dat is wel jammer, want meer nog dan in Kalverstraat" heeft Canter in dit boek bewezen, dat hij kau zoo hij wil. Er zijn tal van tafereelen, amuzante en ook dramatische, die zijn epische kracht bewijzen. Hij kan bereiken, mits hij 't zich niet zoo gemakkelijk maakt en zijn kunnen sterker koncentreert. G. v. HULZEN. 40 cent» per reg«L IIIMIIIIIinillllllilMIIIV T RADE MARK MARTELL'S C06NAC, Dit beroemde merk is verkrggbaar bg alle Wgnhandelaars en bij de vertegenwoordigers HOOJ*J1AX8 «& KK1 IIVIKR, Wjjnhandelaars te Amsterdam. Prijzen ra af ? 2,50 per FteL Gedeponetni Filialen: SPUI 25, VAN WOUSTRAAT 9. Depots: v. Baerlestraat 38, Joh. Verhulststraat 105, Ferd. Bolstraat 4, Weesperzijde 74, Plantage Kerklaan 15, 'Jïlanusstraat 83, Von Zesenstraat 29,Watergraafsmeer: Breedeweg 1. Ie Helmersstr, 201, Ie Gonst. Huygensstr. 92, de Clercqstraat 8, Nassankade 304a, Marnixstraat 257, Haarl.dijk 20, 2e Tuindwarsstraat 2. BOUWT te NUNSPEET VRAAGT UWEN LEVERANCIER: Stelio" Cigarettes. Mocca (?roen) Abbas (paarsch) Hamit, XamidiéenEdim met goud mondstuk ... Balkan (rosa) 2 Kef (rood) kurk 2 Sultana (wit) goud mondstuk 2 Khedive (blauw) 2>i Extrafine (oranje) .... 3 Fleur d'Orient 3 Grand Vizir 4 Impériales . 4 O O K O Verkrijgbaar in doosjes van 10-20-25-50 stuks en hooger. H Dames Sigaretten Harem Hanem Prijs.* l et. l Uitsluitend Handwerk met en zon der mondstuk door Turken vervaardig»!. Nooit beeft een Sigaret op zoo snelle wijze naain gemaakt en de gunst van het hooue publiek veroverd als de STELIO. Dat succes is te danken aan de voortreiï'e ijke eigenschappen en geheim der hoog fijne Mélange. De fijnste en meest aromatische soorten echte Turksche Tabak worden door de filiale te Smirna ge kweekt en zoover noodig, deels aange kocht. Indien n dezer merken bij Uw leveranciers niet voorradig is verzoeke zich te vervoegen voor gratis monsters naar de Vorstenlanden, Zoutsteeg 9 n, Amsterdam, waar de complete collectie steeds voorhanden is. De verkoopprijzen zij n door de Directie vastgesteld en staan onder controle. k l N ATUUR WOt LIST K U I M P V K I J.J YSEDL JÉGÏKJ o/d. VELUWE. Inlicht, b/d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Nunspeet. Hoofddepöt te AMSTERDAM: Kalverstraat 157 K. F. DEUSCHLE-BENGER. OMDER VOLLE GARANTIE Mag. HET ANKER, Veenestr. 49 's Gravenh. EU n-. T K.QK, Ketelstraat 31, Arnhem. fr JUK LIKME, Eijnstraat 8, Arnhem. A DU. S(.:HAKEL, Hofl. Heiligenweg, AmsL Waar geen contractanten zijn, wende msa zich tot de Ned. Fabr. LA CO U Eggertstraat 3 te Amsterdam. E c h t V i c to PI a w a t e. OBERLAHNSTÈrNv KOLDEfEIJ & CORBIEBE, 30 Leidschestraat, A MS TE R » AM. Grootste Specialiteit voor Baby-Inrichtingen. Moderne Wiegen, Kinderledekanten en Gelakte BabyMeubeltjes. Gemeubileerde Villa Juli Klein gezin, dat nette bewoning verzekert, vraagt te huur van familie die tijdelijk van huis gaat: ruime Vil'a zeer droog gelegen, niet aan zee; bij den Haag, Haarlem of in 't Gooi. Franco brieven letter D, bureau van dit blad. Juist verscheen als No. 5 van de He Serie van Pro en Contra: (Pro: JOS. LOOPUIT, Lid van den Gemeenteraad te Amsterdam; Contra: Jhr.Mr.H.SMISSAERT, Secretaris der Vereeniging van Ned. Werkgevers). Prijs 4O Cent?. itaave Ten Holiandia-DmüfcfH, Baan. BUITENVERBLIJF, wegens vertrek van den eigenaar te koop aangeboden, fraai gelegen iu het piegel te Bussum, bestaande zeer sotied gebouwd HE ERENHUIS, dito vrijstaand Atelier, Bergschuur enz., met grooten fraai aan gelegden lommerrijken Tuin. Het modern en ruim iugerichtt Huis, inhoudende ruime en hooge kamers, vestibule, serre met balcon, keuken, bijkeuken, badkamer, W. C., kelder, zolder enz. en voorzien o. a. van rolluiken, licht- en kookgasleiding en waterleiding, is in het jaar 1902 gebouwd en steeds door den eigenaar bewoond. Bestek en teekeningen worden gaarne ter inzage gestel'!. Het ruime Atelier met uitbouwen, eveneens in steen opgetrokken en met houten binnenbekleeding, kan voor verschillende doeleinden worden ge bezigd. Inlichtingen worden verstrekt door den Makelaar WM. SCHIPPER, Hee renstraat 47, Bussum. By ^E. E. K.LUWER, Deventer, verscheen: EX4itlK\ OPGAV1RM voor Bouwkundig Opzichter, Opzichter van dea Eflks-waterstaat, Polderopzichter en Opzichter-Teekenaar Maatschappij Staatsspoorwegen, Bijeenverzameld door J. W. HEfüHANIE. Met talryke figuren, gr. 8», 90 et. De verzameling is heel aardig en kan zeker veel nut stichten. Men beechouwe de opgaven meer als voorbeelden van de wijze, waarop die examens worden afgenomen en als maatstaf hoever men in den regel bg die examens gaat. De Opmerker. Het werkje zal ongetwijfeld aan velen, die zich voor een examen voorbereiden, van nut en gemak zyn. De Bouwwereld. lBOEKVERKOOPINGl -bij BURGERSDIJK en NIERHANS Teniftfuin Salotnoiti*") t, KI O EX op 20 Juni en volgende dagen van meerdere boekerijen, o.a. van wijlen Dr. J. IJ. Sirks, klassiek pliiloloog en rector aan het gymnasium to Groningen, Mej. P. M. Heringa, leerares in de Nederlandsche taal- en letterkunde en paodagogiek, directrice van de Kweekschool voor onderwijzeressen te Groningen, JL- Burgersdijk, gemeentearchitect te Gouda, I>r. Li. Th. Ponipe, genecsheerdirecteur van het Krankzinnigengesticht C'oudewater" te Jfosmaien, Dr. Li. van Scherpeiisr.eel, chemicus te Nijmegen, e.a. nalaten schappen, waarbij de belangrijke bibliotheek van eenOudHoogleevaar in de Rechtswetenschap, verschillende <>!odgeleerde Bibliotheken en een merkwaardige verzameling zeldzame en cnrieuse werken over Occulte wetenschappen (Spiritisme, Bijgeloof, Hekserij, enz., meest uit de 16e?18e eeuw). De catalogus (pi.m. 4400 nrs.) is verdeeld in de rubrieken : Klassieke philologie en geschie- ', Occulte n-etensehajipen^piritisme denis der oudheid. ; Tooverij, Hekserij, VoorspellinKechtwetenschap en Staathuis- ; gen, Alchemie, Bijgeloof, l'olkhoudkunde. j lore enz.) Geschiedenis en Aardrijkskunde, j phii0g<>pjtit, en Paedagogiek. folklore. Zeden en gewoonten. ; (;ene,^i;lni(i Ooslemche en Euroi>eesche taal- , Srhrii-niH/.fi en letteren. Architectuur. Kunstgeschiedenis. Muziekliteratuur. Theologie. Kerkgeschiedenis. fi^" De catalogus verscViijnt 13 Juni en is gratis verkrijgbaar Toezending tegen 25 Cents. S(P" De verzameling is te zien 18 en 19 Juni. Be Mö-Bailaitele en 'Dij Mis, te '*HEERENGRACHT 12, Goedgekeurd bij Koninklijke besluüast, KAPITAAL »« fetatsebapiiti sluitalle soorten Leven»-, Commissarissen: Mr. M. M. SCHIM VAN DEK LOEFF (President); "W. R. VAN LIEFLAND; Dr. A. E. TES OEVEK; A. M. VAN EMBPKN; Dr. P. H. J. BERENDS; Mr. J. W. DE KANTER; Mr. A. S. MIEDEMA (StarttaritjL \ }', Directeur: Mr. J. W. KONING. ' Wwkmidig Adviseur: Dr. A. v. ELDIK. \.dv.: Dr. C. M. DE Wisl'sychiatrie enz. e en l'harmacie. natuurkundige icetenFirst Edition Sold Out on Day of Publication. Second Edition in the Press. THE BAR SINISTER 6 8. BY tlS J. MORCAN-DE-CROOT. "Holds ones interest to the evel" Tribune. Wm. BLACKWOOD & SOK S, Edintmrgh & London. Dierkunde. I'lantlunde enz. enz. ZOOEVEN VERSCHEEN BIJ P. VAN ROSSEN, AMSTERDAM: DE VERZORGING VAN NEUS, KEEL EN MOND o * EEN WAPEN IN DEN STRIJD TEGEN DE TUBERCULOSE EN ANDERE ZIEKTEN * * o * * * (POPULAIR BESCHREVEN) DOOR I. C.HENKES, KEEL-, NEUSEN OOGARTS TE AMSTERDAM. MET 10 FIGUREN. PRLJS/O.GO. r/aterdag 16 Juni 1UO6, 's Li middags G uur, zullen in s nahet lokaal voor Verkoopingen, Achter St.-Pieter JJo. 18 te Utrecht wor den geveild eu verkocht: 1. Een ruim, solied gebouwd HKURENHlïIS, zeer grunstie ge legen tusschen het Janskerkhof en Jansveld, midden in de oude stad, met Erf, «rond, Plaats, Voor- en Achtertuin en breeden toegang van de zijde van het Janskerk hof No. 18, te Utrecht groot 12.55 A. 2. Een dito ruim, solied gebouwd HEERENHU1S, gelegen als boven, met Erf, Wrond, Plaats en toe gang van het Jansveld Ho. 51, te Utrecht, groot 8.O5 A. De perceelen zijn door ligging, uitge strektheid en ruime localiteiten, bij zonder geschikt voor handelsonder nemingen, industrieele doel einden en in het algemeen voor uitgebreide zaken. Biljetten en inlichtingen te bekomen ten kantore van den NotarisMr.C.NEIJTZELL DE WILDE, Drift 12, Utrecht. DRIEBERGEN. Notaris JUSTUS DE VISSER te Drie bergen is voornemens op Donderdag 141 Juni 19O6, des v.m. om 11 uur, in het hotel de Prins van Oranje publiek te verkoopen: De op een der schoonste punten aan den Rijksstraatweg gelegen met Tnin, te zamen groot 13 A. 20 e.i. . Te aanvaarden by de betaling der kooppenningen vóór of op 2 Augus tus 1906. Woensdags en Zaterdags van 10?2 te bezien na aanvrage bij den Notarl* voornoemd. J