Historisch Archief 1877-1940
D K A M i T K K D A M M E II WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1513
kende bereidwilligheid en offervaardigheid
van den Amsterdamgchen onderwjjzersstand
' waar het geldt de moreele en physieke be
langen der aan hun zorgen toevertrouwde
jeugd, ook buiten de schooluren. Men slaagde
er in, aan elke school onder het personeel
dier school zelf twee te vinden, bereid om
toezicht en leiding op zich te nemen; het
springt in het oog, dat dit een groot voordeel
is, want deze onderwijzers kennen de kin
deren, maar ook de school, die er niet onder
lyden mag, te meer, daar, door de welwil
lendheid der hoofden, ook de op de speel
plaats uitkomende epeelzalen beschikbaar
zg'n gesteld voor slecht weder. Deze personen
ontvangen ? 0.75 per uur, waarlijk niet te
veel voor zulk inspannend werk. Dan zijn
er nog kosten van schoonhouden en derg.
Van het bedrag dier kosten geven de vol
gende cyfers een denkbeeld die tevens ant
woord geven op de vraag, of er wel veel
deeldeming is.
Bezoek aan school No. 79 (Kattenburgerkade).
Onkosten.
Van29 April tot 5Mei 676 knd. Speelgoed ? 50.
, 5 Mei 12 740 Leiding 75.
' 12 , , 19 703 KUitgav.?5.
26 (5 d.) 541
?130.Totaal in 4 weken 2660 knd.
School No. 81 (Valkenburgerstraat).
Onkosten.
Van 29 April tot 5 Mei 312 knd. Speelgoed ?25.
» 5 Mei 12 602 Leiding 34.50
, 12 19 579 Kl.uitgav. 5.
(5 d.) 444
?64.50
Totaal in 4 weken 1937 knd.
School Lr. J (de Wittenstraat).
Onkosten.
Van29 Apriltot 5Mei 300 knd. Speelgoed ? 25.
, 5 Mei 12 , 418 , Leiding 36.
a J2 19 591 » KUitgav. 5.
. 19 , 26 (5d.)443 ,
?66.
Totaal in 4 weken 1752 knd.
(Voor school No. 79 is Berekend op een
dubbele groep met twee leiders.)
De drie schoolspeelplaatsen werden dus
bezocht door 6349 kinderen, voor leiding
werd uitgegeven ? 145.50.
In de week van 26 Mei?2 Juni was het bezoek
aan de tuin van school No. 79 1431 kinderen.
81 873
Lr. J. 712
Op de werkdagen vallende in
Pinkstervacantie zijn de schoolspeelplaatsen geopend
geweest van 9%?11M en van 2?4 uur.
Maar de Commissie doet nog meer. Zijn
bovengenoemde speelplaatsen voor de jon
geren bestemd, de ouderen, die behoefte
hebben aan openluchtspelen, waarvoor die
speelplaatsen helaas nog te klein zijn, worden
uitgenoodigd naar de speelterreinen aan de
Constanten Huygensstraat, naast den onden
Park-Schouwburg, in de doode straat tusschen
de scholen 106 en ! 07 aan den Binnen-Amstel,
en achter de Brandweer aan de
Honthorststraat, waarzij in groepen van 24?30 twee
maal I uur per week worden geoefend in kastie,
korfbal, Barlauf en wat dies meer zij, onder
geschoolde spelleiders, die ? l per uur ont
vangen.
Aan 12 openbare, zoogenaamde enkele
scholen, werd een uitnoodiging gezonden
om15 kinderen der hoogste klassen tot deel
neming aan te wijzen en 10 voor reserve;
24 zoogenaamde dubbele scholen en 2
bizondere scholen ontvingen een uitnoodigin?
voor 30 vaste deelnemers en 20 reservisten.
Zoodoende is een spellezer gevormd van
720?900 kinderen, die in 30 groepen verdeeld
zijn. De kosten bedragen dus 30 X ? 2 = ? 60
per week.
Het is waarlijk geen wonder, dat, hoewel
het bestuur van den Bond ? 1000 ter be
schikking der Commissie stelde, deze reeds
met schrik, het oogenblik ziet naderen, dat
zy haar nuttig en sympathiek werk wegens
geldgebrek zal moeten staken. Volgens de
meest optimistische berekening zal dit oogen
blik reeds spoedig aanbreken.
Het spreekt van zelf, dat zij dit niet lijde
lijk wil afwachten; president en secretaris
z\jn er persoonlijk op uitgetogen om zoo
mogelijk jaarlijksche contributies te winnen.
Wie zou hun daarbij geen succes
toewenschen ? Indien bovenstaande schets van de
bedoeling, de beteekenis en den aanvang van
hun werk, en de verzekering, dat het mijn
volle sympathie heeft, daartoe iets mochten
bijdragen, zou mij dit zeer aangenaam zijn.
Voorzitter en Secretaris der Regelingscom
missie, de heeren P. G. Matthijssen en G.
Alozerij (Ie Hugo de Grootstraat 26,), zijn
te allen tijde bereid mondeling of schriftelijk
nadere inlichtingen te geven; giften en in
schrijvingen worden ingewacht bij den pen
ningmeester, den heer W. Hoekstra, 3e
Helmersstraat 86, terwijl ook ondergeteekende
zich gaarne met het in ontvangst nemen en
bezorgen daarvan zal belasten.
J. H. GUNNING Wz.
M in Denemarïen.
II (Slot).
Teekenend ook, zijn twee feiten :
I. Dat de vereeniging zich heeft mogen en
kunnen bemoeien met de voeding der armee
paarden, toen zij tot de overtuiging was
gekomen, dat die niet voldoende was, en zij
inderdaad haar wensch in den Rijksdag bevre
digd heeft mozen zien.
II. Dat in de eerste jaren van haar op
richting 't particuliere initiatief van een harer
leden, bij wegen en stratengladheid asch en
zand deed strooien en dat goede voorbeeld
daarop door 't stedelijk bestuur is overgenomen.
Nu dat een apparaat uitgevonden is voor
't ophelpen van gevallen paarden, iets waarbij
tot heden zoo veel door de beesten werd
geleden, is de vereeniging van plan zulke
toestellen op verschillende plaatsen van stad
en land beschikbaar te stellen en van de
aanwezigheid dier toestellen duidelijk zicht
bare aankondiging te doen ophangen.
Het zou te ver voeren, omtrent reeds vast
staande plannen der vereeniging, geldend nog
maar alleen de hulp, 't paard te verleenen.
Toch' zij nog vermeld, dat een legaat van
10.000 kronen vermaakt is aan de Veeartsenij
school te E. van welks ren te niet- bemiddelde
dierenvrinden hulp kunnen ontvangen voor
hulpbehoevende huisdieren.
Een ander legaat ('t is een med. dr. en zijn
echtgenoote, die dit hebben vermaakt) dient
tot 't jaarlijks toestaan van een geldelijke
belooning aan vijf politieagenten, die zich in
den loop van dat jaar door bijzonderen ijver
voor de principes, door de vereeniging voor
gestaan, hebben onderscheiden.
Buitendien is er een fonds gesticht door
paardenvrienden, groot 3000 kronen, doch
bij welks rente een niet onaanzienlijk bedrag
aan jaarlijksche giften gevoegd wordt. Hoofd
zakelijk wordt dat geld besteed tot 't
uitgeven van bekroonde brochures, 't doen
houden van lezingen enz.
Ook de circus-dressuur tracht de vereeniging
zooveel doenlijk onder haar controle te krij
gen, terwijl sij tevens ageert, eensdeels tegen
't ontnemen van des paarden natuurlijk wapen
tegen insecten: z'n staart, anderzijds tracht,
bij 't toepassen van deze mode-d waasheid,
de daaraan verbonden pijnlijkheid tot n
minimum gereduceerd te zien.
Het spreekt wel van zelf, dat zij ook de
slachtmethoden en al wat met 't slachten
verbonden is, tot haar terrein van observatie
en controle rekent. Zekere heer C. Th. Rom,
heeft zich zeer verdienstelijk in deze gemaakt;
buitendien staat de vereenigiug in dat opzicht
steeds in levendig contact met de zuster
vereeniging van Noorwegen en Zweden.
Toch laat, volgens de vereenigiag, het
slachten in Denemarken, zelfs in Kopen
hagen, maar al te veel te wenschen over,
doordien van overheidswegen tot heden geen
speciale voorschriften worden verstrekt, en
slachters... nu eenmaal slachters zy'n en 't
publiek in deze te laks zich toont.
Merkwaardig zou 't zyn, merkwaardig voor
waarlij ke dieren vrienden, namen zy nota van
al wat door de Kopenhaagscbe vereeniging als
hoog-noodig-verbetering-eischend wordt voor
gesteld. Haar aanwijzingen zijn inderdaad een
les voor hél de humane wereld.
Alweer moet ik hier overslaan de détails
omtrent 't werk der vereeniging in zake 't
transport van groot en klein vee en van
gevogelte, werk, wat inderdaad ook vele
goede vruchten reeds heeft gedragen en
steeds voort gaat zulks te doen. Maar aan
gestipt zij, dat de koning, vooral daartoe
gedreven, door verontwaardiging over wat
prins Waldemar hem in dat opzicht als zelf
gezien had medegedeeld, ook in deze krachtig
heeft meegewerkt.
Sinds 1896 is er dan ook een wet geboren,
geldend voor de (Staats) .spoortransport,
waarbij, behalve vele zér goede regelingen,
ook 't spoorwegpersoneel wordt aangesteld als
controle tegen elke slechte of minder geschikte
transportwjjze en inhumane behandeling van
de te transporteeren dieren.
Zij hebben de verplichting, daarvan aan de
politie aangifte te doen. 1) En ook moet be
halve nog vél meer, wat door deze zoo
hoogst actieve vereeniging is tot stand ge
bracht, worden vermeld een wetsbepaling,
betreffend den bouw van stallen voor groot
vee, die zoowel wat hygiëne als wat brand
gevaar betreft, van groot nut blijkt te zijn.
Daarbij beloont de vereeniging een ieder die
bij brand in stallen, het vee heeft gered.
Niet overslaan mag ik in deze verhande
ling het aanstippen van een heftigen strijd,
gevoerd door. eenerzijds : Deensche
hondenvijanden, anderzijds dito honden vrienden.
Door invloed van eerstgenoemden, was een
wetsverordening aanhangig gemaakt, die er
speciaal op berekend scheen te zijn, 't hon
denras in Denemarken te doen verdwijnen.
Exorbitant hooge belastingen (o. a. voor 'n
vrij grobte hond kr. 60) en drujskende boete
voor den eigenaar bij z.g.n. misdragingen van
den hond, werden gevorderd.
Fluks werd door de Ver. t. b. v. d een
petitie opgesteld en met meer dan 70 000
handteekeningen voorzien, verscheen deze
voor de heeren wetgevers.
Maar... ook de anti-honden-heerenlieten
't er niet bij. Een tegen-petitie zag 't licht,
doch daar deze, trots alle mogelijke inspan
ning, verschijnen moest met... 1Ü.OOO hand
teekeningen, werd 't wetsontwerpje veran
derd en meer conform gemaakf met den
wensch der Vereeniging.
Ook de wet op de vivisectie uitgevaardigd
in 1891 is 't werk van de vereeniging.
Te ver zou 't voeren, gaf ik daaromtrent
meerdere détails, slechts wil ik aanstippen,
dat proeven slechts genomen mogen worden
op daartoe bestemde plaatsen in laboratoria,
die voortdurend geïnspecteerd worden door een,
of meerdere door den Staat aangestelde in
specteurs. Ongeoorloofd zyn proeven, slechts
dienend tot verkrijgen van meerdere han
digheid, of die, welke ais onderwijsmiddel
dienen zouden. In 't algemeen worden geen
proeven toegelaten in gevallen, waar een
bepaald resultaat reeds verkregen is. Buiten
dien mogen slechts leeraren aan universiteit,
hoogere landbouw, of veeartsenijschool dus
danige proeven op warmbloedige dieren
nemen, doch mogen onder hun leiding en
hun verantwoording, door hen aangewezen
personen met autoriteitstoestemming proeven
nemen.
De leider der proefnemingen is verplicht,
een door de autoriteit voorgeschreven jour
naal te houden, waarin wordt genoteerd:
aantal en soort der gebruikte proefdieren,
't doel der proefneming, alsook wat na de
genomen proeven met de dieren is gedaan.
Overslaande vele zér ingrijpende verbods
bepalingen en reglementen, wil ik nog slechts
aanstippen, dat groote geldelijke boeten en
eindelijk verbod tot 't doen van vivisectie,
de straffen zijn op overtredingen van deze wet.
Het spreekt van zelf, dat een zoo flink
en consequent handelend lichaam, als ge
noemde vereeniging, sterk ageert tegen de
jacht als liefhebberij. Daarin echter zijn nog
geen groote verbeteringen merkbaar, doch
kan geconstateerd worden dat op de jacht
steeds minder inhumaan wordt te werk
gegaan.
De vogelwet beschermt alle kleine vogels,
met uitzondering van den musch. De lijster
staat onder bescherminsr vanaf l Februari
tot 16 September, wordt dus vrjj krachtig
beschermd. Ook den anderen vogels wordt
een ruimen spaartijd gegund Twee
vrouwenvereenigingen heeft men in Denemar
ken tot wering van vogelmoord als mode
caprice.
Heb ik met deze zeer vluchtige verhan
deling beoogd, een schets te geven van wat
in 't kleine Denemarken deze groote vereeni
ging, die ten doel heeft 't opwekken en be
vorderen van den-mensch-hooger-brengende
begrippen, tot stand heeft gebracut en tot
wording blyft brengen, my rest nog, aan te
stippen, wat indirect en wel langs
paedagogischen weg, getracht wordt te verkrijgen.
De door mevr. Lembcke in 1876 gestichte
afdeeling vrouwenvereeniging t. b. v. d. stelt
zich tot taak 't kinderhart warm te doen
kloppen voor 't lijden van dieren.
Niet alleen is door deze afdeeling een menigte
daartoe geschikte boeken uitgegeven, maar
ook een ktnderbond is door haar ontstaan.
De oprichtster die in 1899 overleed, heeft
goede vruchten van haar werk mogen oogsten
en met krachtige hand wordt dit, sinds dien
onder leiding van mevr. Collm voortgezet.
Ook de sinds 1892 gestichte Vereeniging voor
landbouwkolonie voor arme kinderen, tracht
wakker 't hare er toe bij te brengen, om
onder 't jonge proletariërsvolkje menschelijke
gevoelens, liefde voor dieren te kweeken.
Drie van zulke kolonies zijn reeds ontstaan
en de vereeniging t. b. v. d. weet, dat zij uit
dezen, de beste medewerkers krijgt. Door
het in ruimer kring verspreiden van het
maandblad: Dyrevennen (Dierenvrienden)
wordt buitendien getracht groot en klein
voor 't doel te winnen.
De verschillende onderafdeelingen, zoowel
als de hoofd vereeniging beijveren zich ge
schikte bijdragen yoor genoemd maandblad
in te zenden.
Behoef ik hieraan toe te voegen, dat van
de feiten, die ik hier mededeelde, te ont
staan slechts mogelijk is geweest door
krachtigen flnancieelen steun, zoowel in den vorm
van ruime jaarlijksche bijdragen, als in dien
van legaten en schenkingen.
En nu : Wie 't Deensche volk heeft leeren
kennen, die zal dat zeker nooit van senti
mentaliteit beschuldigen; veeleer is 't 'n nuch
ter voortschrijden wat men daar ontdekt
Dus is daar geen kwestie van dezen uitwas
van gezond-menschelijk voelen. Dit voor
hem, die den toestand in Holland, waar 't
deze kwestie betreft niet zoo erg mocht
vinden", of van overdrijving" daar ginds
mocht gaan spreken Ik zou zulken willen
zeggen: Gaat heen en ziet wat gezond volk
daar woont, gezond óók, in voelen en
denken."
Ik »ei 't in den aanvang : Een flauw begin
van inzicht in de onhoudbaarheid van den
toestand, heeft zich bij de reering getoond,
hoog-tijd echter, wordt't, dat door krachtiger
werking der Nederl. Ver. t. b, v. d., door velen
uit den lande flink daarin geholpen, de regeering
er toe gedreven worde, geheel de wet op
mishandeling van dieren een degelijke, revisie
te doen ondergaan. Dat dan tevens het
Nederlandsche volk worde wakker geschud uit
den dommel, en meewerke, zooals in 't Noor
den gewerkt wordt, tot verbetering van
toestanden, die tot heden ons rangschikken
onder de minder beschaafde volkeren van
Europa. VROUWKE.
1) Dagelijks verschijnen klachten in ver
schillende Hollandsche dagbladen, klachten
geuit door beter-voelenden over de inhumane
wijze van vervoer en behandeling van vee,
vóór en gedurende het vervoer.
Nationalen tooneelwedstrjjd.
Naar wij vernemen heeft de Tooneelver
eeniging Thalia te Helmond besloten, gedu
rende de wintermaanden een Nationalen
Tooneelwedstrijd te houden, waartoe niet
meer dan zes vereenigingen worden toe
gelaten, bij loting aan te wijzen..
Geldprijzen tot een bedrag van pi. m. ? 300,
benevens een vijftiental gouden en zi f veren
medaihes, worden daarby uitgeloofd.
NIEUWE UITGAVEN.
Van de vereering des levens, door HENRI VAN
BOOVEX. Bussum, C. A. J. van Dishoeck.
HEXHI BOEEL, Chinersche kunst, naar aanlei
ding van de tentoonstelling gehouden te
Batavia door den Nederl. Indischen Kunstkring.
Amsterdam, L. .T. Veen.
Een Liefdedroom in 1795, door A. S. C. WAL
LIS. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink.
Verslag over het voorgevallene in de ge
meenteverzamelingen in 1905. Aan burge
meester en wethouders aangeboden door de
vaste Raadscommissie van Bijstand in het
toezicht op het oud-archief der gemeente.
Götz ATro/fÜ.Geschiedenis van een jong leven,
deel I. Met volle zeilen. Roman van EDWAHD
STILGEBAUEE. Ams erdam, L. J. Veen.
Goedkoope Tuinbouw bibliotheek" onder
leiding van C. H. CLAASSEN en J. G. HAZELOOP,
No. O, De teelt van vroege aardappelen, door C. A.
J. M. DE GIER. No. 7, Het kweeken van
vrucUboomen in pot, door JOHS. BEACE. No. 8, De
koolleeltin Noord-Holland, door J. PORTE.
No. 9, De teelt van de komkommer en den meloen,
door L. BOSMAN, L. VAN DE GAAG en W.
KEMMERS, Zwolle, W. E. J. Tjeenk Willink.
Karakter, door mr. J. M. VAN STIPRIAAN
Luïscius. Uitgegeven tot nut der
Nederlandsche jeugd. Rotterdam, W. L. & J. Brusse.
J. LINKE, Met pen en penseel, 50 prentjes en
moppen. Rotterdam, Nijgh & Van Ditmar.
Algemeene rekenkunde en hare toepassingen op
handel en bedrijf met tafels voor samengestelden
intertst en samengesteld disconto, voortgezet
handelsrekenen, door J. G. DE JONGH, deel I.
Amsterdam, Uitgev. Mpij. Elsevier.
Van oude menachen, De dingen, die voorbij
gaan, door Louis COUPERUS, 2 deelen. Amster
dam, L. J. Veen.
Serie van keurwerken. II. Era de Queiroz,
briefwisseling van Fradique Mends Herinne
ringen en aanteekeningen uit 't Portugees
vertaald door M. J. KOLLBWIJN. Amsterdam,
G. Schreuders.
Dwars door het land van Rooset:elt, door F. M.
KNOBEL. Amsterdam, H. J. W. Becht.
Warendorf's Novellen Bibliotheek"No. 195,
Verzoeking, door FOKKO Bos. Amsterdan, Van
Holkema & Warendorf.
Vergelding, door mr. L. H. J. LAMBERTS
HDRRELBRINCK. Amersfoort, Valkhoff&Co.
Ten oosten van de zon, ten westen van de maan
en achter Babylons Toren. Roman door JONAS
LIE. Amersfoort, Valkhoff & Co.
HERMAN GORTER, Een klein heldendicht. Am
sterdam, W. Versluijs.
Het drukkersjaarboek voor 1906. Ie jaargang,
onder medewerking van verschillende
vakkunduen. Amsterdam, Ipenbuur & Van Seldam.
DE WONING LEIDSCHESTRAAT 13
METAALWERK VAN JAN EISENLOEFFEJ*
MARMEREN
ft jp /
Cj»r. Ot V. ."
.
BLOEMGRACHT 77 , .uOeLl!T5CHESTR«^T6|
J. J. BIESING,
Kutittlhaiitlel.
s-GRAVENHAGE,
Molenstraat 65,65* en 61.
Moderne Schilderijen,
Aquarellen en Gravures.
Panorama
Amsterdam,
Plantage
in de ftunsteaai.
Antieke Meubelen, Porceleinen, Schil
derijen, Oostersche Tapijten.
Vaste prtjsen. Toegang vrij.
Het Panorama Jerusalem is dagelijks geopend.
MODERNE MEUBILEERING
APARTE MODELLEN ,*»
*ontwerpen, eigen fabrikaat, bij onze ensembles wordt steeds op artistiek*
kleur en combinatie gelet. Billijke prijzen.-*-
-t--*-*-*-*-*-*-*-*Stalen en Teekeningen op aanvrage. Levering franco met garantie. 4- ?*_
Vraagt onze special» prijscourant voor Kantoor-Meubelen.
PHOENIX
rteubileer-lnrfchttng
234 Spuistraat, 76Dainrak, Amsterdam
CLICHÉS
REMBRANDTPORTRET
(met de baret)
in elk formaat voorradig ter
Zincografie van
EIRE SCHNABEL,
Amsterdam, Keizersgracht 324.
* GR1SANT1 *
Kalverstraat 111, Amsterdam.
KuztBtnijverheidaartikelen,
BeelcLwerJken,
Tegelschilderijen.
5TEENDRUKKER1J
ETIKETTEHFABRlEK
ARNHEM
TELEPHOON 970
Js. VAN G1NKEL
=== ZEIST =====
FABRIKANT VAN
KUNST-KOPEBWKRKEN IN OUD-HOLLANDSCBE
MODERNE- EN ANDERE STIJLEN
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
ZEISTER FABRIEK
_ _ _ VA N
KOFERWERKEfl
2 MDTUTEN YAU,
STATION DBIEBEBÖffiT
MODERN EN
ANTIEK KOPERWERK
GIETERIJ VOOR
FIJN KOPER EN BRONS
Alp. Kist
Sierkunst".
TV. Spieg-elstr-aat 33.
Tentoonstelling van
Schilderijen, Aquarellen en
Teekeningen
van GÉBARD VAN VLIET,
S. H. DE ROOS e. a.
Dagelijks geopend van 9?6 uur.
RUDOLF ELION & Co.
K U N S T-A M B A C H T
F* J. W. DE GRAAFF
OUDEN ENGWEG 18
TE HILVERSUM.