DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1519 G. de Vries Azn. Na de afstemming van het kieawetaontwerp, door hem ingediend, besloot bij terug te treden. Weldra, in 1877, kwam h\j weder in de Kamer, nu voor Arnhem. Den 27en April 1878 werd hij aangewezen tot Commissaris dei konings in Overijssel, eene betrekking die hy tot 1892 bekleedde. In December 1893 gekozen tot lid der Eerste Kamer, legde hjj in December 1902 het mandaat, door Groningen hem gegeven, neder. J. H. Greertsema was toen 86 jaar. Hoewel einda dien tijd geen werkdadig aandeel meer nemende aan het openbaar leven, is by het met belangstelling bly'ven volgen, met alles medelevende, gelukkig in het behoud van werklust en werkkracht. Nog in het genot van een goede gezond heid en een helder hoofd, heeft mr. J. H. Geertsema den 31en Juli 11. zyn 90sten ver jaardag gevierd, mogende terugzien op een werkzaam, nuttig en wei-besteed leven. Jacoti Maris orer Beibrandt. Nu de drukte der Bembrandtfeesten voorb|i is, meen ik dat alles wat betrek king neeft op onzen grooten schilder, van belang kan zijn. Zoo vond ik onlangs een interview terug, van eigenaardige waarde. Jaren geleden had de criticus van Le Temps mij eens opge dragen Jacob Marie te gaan ondervragen omtrent het schoonmaken van de Emmausgangers, van het Musée du Louvre, waar van toen sprake was. Of Le Temps gebruik heeft gemaakt van deze aanteekenfngen weet ik niet. Wél dat er nooit iets van dit interview bekend is geworden in Nederland. Daarom acht ik het niet on wen schel ijk dit gesprek, waarvan ik gelukkig den in houd had opgeschreven, hier te publiceeren, omdat alles wat een groot artist van een beroemd collega zegt, van geschiedkundige waarde is. De critieus van Le Temps had mij een lijstje met vragen gezonden, waarmede ik mij naar Jacob Maris begaf. Omtrent de factuur, de wijze van schil deren van Rembrandt liet Mar i g zich aldus uit: Meestal begon hij zjjn schilderen, maakte hij z\ju schets, of aanleg", met gebrande en rauwe omber, (een soort donker-bruine verf.) Nooit natuurlijk met bituum, zooals wel eens beweerd is, omdat deze verfstof als zoodanig destijds niet bestond. Mettertijd heeft die omberkleur doorge werkt en aan de meeste kleuren een war men gloed gegeven. Daarom zeide Jacob Maria van de Anatomische Les, dat in dit schilderij, het zwart, zwart doet, in een ver gulden lust, terwijl diezelfde zwarten, in «en ebbenhouten lijst, warmer, bruinachtig, (zwart-met-omber-kleurig) worden. Ook dat Rembrandt in zijn bruine kleuren schietgeel" gebruikte, een kleurstof die tegenwoordig, evenals omber trouwens, bjjna niet meer voorkomt. Glaceeren, d.i. met een weinig verf en olie aan een drooge partij een sterkere, transparante kleur geven, deed Rembrandt nooit, evenmin als hij transparante verven «Is lak-soorten gebruikte; dit laatste deed hjj misschien even in het Portret met har nas van het Mauritshuis. De kracht van zijn koloriet is grooten deels te danken aan de wel begrepen tegen stellingen van kleur. Zoo zijn, altijd volgens Jacob Maris, de ongeloofelijk machtige kleu ren van de Staalmeesters, b. v., bereikt met een zeer eenvoudig palet, met zwart, okers, een _ weinig vermilioen in 't rood van het tapijt, en geen blauwen. Het goudgele wit is enkel wit met geel oker. De meeste schilderijen van Rembrandt in het Louvre, zijn dun geschilderd, met ombers en veel olie, waaraan hun oranje achtige kleur te wijten is. De schilder zelf zou nooit hebben kunnen denken dat zijn werken zulk een stralenden gloed van kleur zouden verkrijgen, en Maris drong er nog op aan hoe zij eenvoudig, met heel eenvoudige, gewone verven ge schilderd waren geworden, in tegenstelling met werken van b.v. de groote Venetianen, Tiziaaik Veronese, Tiepolo, die bijna uit sluitend met glacis" bewerkt werden. Uit dit alles volgt dat de schilderijen van Rembrandt een schoonmaak-proces beter kunnen verdragen dan vele andere schilderijen, beter dan o. a. die van van Dijck, welke ook met glacis behandeld zijn. Maar Jacob Maris zeide niet te begrijpen waarom b.v. de Emmaus-gangers (Louvre) moesten schoongemaakt worden, terwijl zij zoo mooi waren in den toestand waarin zij toen verkeerden. HVJ vroeg zich altijd af, waartoe schoon maken ?" Misschien voor het conserveeren ? maar hu wist niet zeker of het wel de juiste manier was om ze te beware», daar de verfstoffen dan mér aan licht- en luchtwerking blootgesteld werden. Jacob Maris, voor zichzelf hield meer van de werken van Rembrandt zóó als zij waren geworden, omdat zij, ontdaan van hun ver nis, hun gloed verliezen en kouder van kleur worden. De witten, die goud-glanzend zijn geworden, komen dan koeler te voor schijn. Maar hij vond, indien het noodig is voor hun behoud, indien zij mettertijd nóg don kerder zouden worden, dat men ze slechts een weinig zou moeten schoonmaken, en vroeg zich ook af, waarom men die doeken zoo erg schoon moest maken. Zijne meening was dat zij bepaald ver liezen tengevolge van het schoonmaken; dat zij, vuil, altijd mooier zijn; dat het ondanks alles een gevaarlijk werk blijft, en hij herhaalde, dat, als hij een Rem brandt in zijn bezit had gehad, hij er niets aan zou hebben laten doen... Ik geef hier deze regels zonder commen taar, niet om discussies uit te lokken, alleen maar als de meening van een onzer grootste meesters, die Rembrandt's werk vrij grondig kende, evenals zijn techniek. En zooals ik reeds in het begin zeide, elke bevoegde opinie omtrent een kunste naar als Rembrandt, en in de eerste plaats eene als die van Jacob Maris, is van historisch belang. PH. ZlLCKEN. Eere-teutooiistelliDg in Arli. i. 't Eere-bord. De beweegredenen die aan leiding geven tot het plaatsen van namen op het eere-bord der Maatschappij Arti en Amicitiae zijn niet duidelijk. Niet dat ik Poggenbeek of Mesdag daarop de plaat sing misgun, maar ik begrjjp niet dat als Tadema hierop een plaats kreeg (een levend schilder van niet algemeene erkende schoonheidsuiting) de grootere schilders als Matthys Maris, als Willem Maris hierop niet gevon den worden en dat, o wonder toch niet verwonderlijk, de puntige, origineele, vormvolle Gabriël, vergeten werd; een die bij de eigenschappen voor zulk een eer-betuig nog daarby een overledene is, en eert men de leven den niet snel, gestorvenen is men williger, meestentijds. Ik kan niet na'at en te herhalen: de beweegredenen der plaatsing zy'n niet duidelijk. II. De Israël». Wat Israël maakte in zyn jonge jaren is allesbehalve bewonderenswaard. Of schoon hij zoo goed als nooit gekomen is tot die schildering die het gevoel verbeeldt in schoonste, klaarste vorm ; ofschoon zy'n wijze van werken haast altyd iets modderachtigs behield, bezit hij in het tegenwoordige werk (eer in het werk van zijn latere jaren) de eigenschap, niet te miskennen, zeer te eeren, van toch het leven gevangen te hebben in sommige werken; van toch mengchen met adem en met levend oog geschilderd te heb ben. Verwonderlijk is dit wanneer ge zy'n eerste werk ziet. Het mist alles, reëel ge nomen. Het muntte niet boven zjjn tyd uit. Integendeel het miste, n eigenaardig gevoel, n schilders begaafdheden {zooals b. v. de Marissen die altyd bezaten). Of is een Adagio con eepreaeione iets? in zvjn <ijd maakte het de weekhartige gevoelens der tfc'dgenooten gaande is er iets in dat werk dat een schilder eigenlyk eenigen naam kan doen houden of is er in zijn schil dering dan eenige voornaamheid, eenige fijn heid, eenig raffinement? Op deze tentoonstelling zyn er ook meer zwakke werken van den ongelijken schilder dan noodig waar. Het breislenje (No. 39), een meisje staande aan de deur (de kluwen van het breiwerk waaraan ze bezig is, ligt op den grond) mist diepte van ontroering kracht van teekening, kleur ware het niet gesigneerd met den nu geroemden naam het werd op vele plaatsen gewei gerd. Het sentimenteele, het onhandige in het werk (beide de gevaarlijke dingen in deze kunst) ze zy'n inderdaad op deze Arti tentoonstelling te veel te zien. In latere tijden wordt het Tooneel van de Voorstel ling gewoonlijk grootscher; van deze din gen zy'a er hier niet veel aanwezig. Zie de Terugkeer van den arbeid iedere Jacob Maris is beter; het bekende Klein Jantje niet kinderlijk, maar kinderachtig vergeIvjk daarmee de toch statieuze pracht van een kind door Jacob. Langs velden en wegen (No. 46) is eer een blanke aanleg dan een volledig schilderij de beste dingen z$n: Schemering (No. 53) de koffiedrinkgter en het Portret van H. J. WeiMenbruch. Schemering: een vrouw draagt een kindje en gaat door de avond huis waarts. De vormen van het landschap (al wat verzonken in late licht) hebben het flottante dat hun dan eigen is Er is een verband tusschen stemming van het land, en stemming uitgedrukt in de vrouw het is een der schilderijen (der toch niet vele) die den naam van Israël s duidelijk maken zooals die ook iemand klaar is bij het schilderij van de Vrouw met de Hondekar, dit werk is grootsch. In de Zandtchipper is b.v. de grond waarop de sjouwende man loopt, wel te weinig gescheiden van het water, waardoor de schuit gaat. Het werk van Jozef Israëls het heeft veel zwakke plaatsen; hu maakte veel zwakke schilderyen. De keeren echter (die m.i. gerin ger in aantal lijn dan nu gemeend wordt) dat hij recht heeft op de naam dien hy verwierf dan is het werk: als compositie n, als gevoel duister en grootsch, als kleur genu anceerd in het grjjze en bruine. PLASSCHAEKT. Scheveningen ten voorbeeld. 50.000 fr. prijzen. Op het feestmaal dat aan de Belgische toonzetters in de Kursaal te Oostende werd aangeboden ter gelegenheid van den grooten festival van nationale muziek, kondigde M. L. Binskopf, kunstbestuurder van de Kursaal aan dat het bestuur der Baden voor aanstaande jaar, 1907, een grooten wedstrjjd uitschrijft voor lyrische tooneelwerken, uitsluitend voorbehouden aan Bel gische toonzetters. Er zullen 50.000 fr. aan prijzen worden uitgereikt. De eerste prijs bedraagt 2S.OOO frank; de tweede 15.000 frank; de derde 10.000 frank. Na uitspraak der jury zullen de bekroonde werken in de beste voorwaarden in den Koninklijken Schouwburg van Oostende worden opgevoerd. Dit besluit werd door de aanwezige toon zetters met veel vreugde vernomen en eene warme ovatie werd gebracht aan M. Marquet, die zich aanstelt als een echte Mecenas der Belgische letteren en kunst. Onze toonzetters zullen zich met des te meer ijver aan den arbeid stellen, daar de uit geloofde premiën eene klein fortuin ver tegenwoordigen. VI. O. NIEUWE UITGAVEN. Amsterdamsche Bond voor Lichamelijke Opvoeding", Spelregels No. 6, Kaslie, door H. A. ELIAS. Amsterdam, G. Schreuders. Dr. med. FELIX BLOCK, Hoe beveiligen wij ont voor geslachtsziekten en haar nadeelige gevolgen f onder medisch toezicht vertaald. Amersfoort, P. M. Wink. Modern handehduitsch, handboek voor practijk en studie, door G. VAN POPPBL. Afl. 14. Eotterdam, G. Delwel. Het Knechtje, door FBITS LEONHABD. Eotter dam, W. L. & J. Brusse. In vogelvlucht, uit het Zweedsch van SOPHIE ELKAN. Amersfoort, G. J. Slothouwer. Artsenitaking, Een teeken de» ty'd. Een woord aan leden en besturen van ziekenfond sen, door PRACTICÜS. Amersfoort, P. M. Wink. Hedwig's dagboek, door AXEL LTODEGARD, bewerkt door A. MODDERMAN. Amsterdam, H. Meulenhoff. GYSITHB LEMCBE, Offert der zonde. Uit het Deensch. Amersfoort, P. M. Wink. Wat dunkt u van den Christus t Preeken van een revolutionair, door N. J.C. SCHEBMERHORN. Amersfoort P. M. Wink. Uit de, getchriftenvan Allard Pierson. Feuille tons, verschenen in 1858?1889. Den Haag, Martinus Ny'hotT. H. G. WALLB,' De liefde en de heer Lewistram, De geschiedenis van een hél jong paartje. Uit het Engelsch vertaald, door mevrouw G. LüMAN-VAN UlLDRIKS. De WottereW,'Hooi* E/F. BENSON, illustraties van T. NOIJBS LEWIB, vertaling van J. KUIJLMAN. Amsterdam, G. Schreuders. Het Museum W-ilkt-Holthuyien. Kleine stu dies in verband met de verzameling-Willet over glas, ceramiek, zilver enz., door FRA.NS COENEN. Amsterdam, L. J. Veen. Wereld Bibliotheek", SAMUEL FALKLAND (Herm. Heyermans Jr.), Kleine vertelsel». Honoréde Bateac. Het gevloekte kind, Ver taald en ingeleid door C. en |M. SCHARTENANTINK, en met een portret van den schrijver naar een ets van GAVAENI. CHARLES BOISSEVABT, Leven en ttreven van L. R. Kooleman» Eeynew 2e herziene uitgave. Uit gave van de Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur. Amsterdam, G. Schreuders. Dwepers. Naar het Noorsch van KNUT HAMSÜN, door JEANNETTE E. KEIJZER. Am sterdam, H. J. W. Becht. Gevaarlijke machten. Naar het Zweedsch van GUSTAF AF GEIJERSTAM, door JEANNKTTE E. KEIJZEH. Geautoriseerde uitgave van H. J. W. Becht, Amsterdam. Het oude Testament, naar de Leidsche ver taling, met verkorte inleidingen en toelich tingen, bewerkt door ds. I. HOOYKAAS, onder toezicht van prof. H. OOBT. Afl. 6, 7, 8, 9 en 10. Leiden, Boekhandel en Drukkery voorh. E. J. Brul. Magazijn Oud-Holland Damrak 75 AMSTERDAM. TELEFOON 7261. Imitatie- en Antiek Kunst snij werk, Koperwerk, Oude Perzische tapijten, enz., enz. ATELIER VOOR HET VERVAARDIGEN VAN OUD-HOLLANDSCH SNIJWERK. ________ KISTZAAL PANORAMA. Panoramagebouw, Plantage Middenlaan. TENTOONSTELLING der WERKEN van J. ZÜRCHER. Toegang vrij. MARMEREN SCHOORSTEENMANTELS G. & J. COOL AMSTERDAM. ROTTERDAM. UTRECHT. BLOCMCRaCHT// OELFT5CME5TRAAT6I BIltiTRRAT 30 J. J. BIESING, Huns! hamlet. 's-GRA.VENHA.OE, Molenstraat 65,654 en 61 Moderne Schilderijen, Aquarellen en Gravures. 1606 ~ Rembrandt-Jubileum 1906 TENTOONSTELLING VAN OUD HOLLANDSCHE KUNST FRBDBRIK MULLER & Co, DOELENSTRAAT 16-18 AMSTERDAM. 1O?l uur ? l 1_5 ^ Dagelijks, behalve Zondags van 10 Juli tot 15 September. ?K-T^T-Ó*. Entree 1Q DE WONING LEmSCHESTEAAT 13 HART's RAMIE-STOFFEN, GESCHIKT VOOR GORDIJNEN, VITRAGE, HAND WERKEN, BEKLEEDING, BESPANNING. COMPLETE COLLEGTIE TE BEZICHTIGEN DE WONING LEIDSCHESTRAAT 13 MODERNE MEUBILEERING APARTE MODELLEN *_. «,_ ontwerpen, eigen fabrikaat, bij onze ensembles wordt steeds op artistieke kleur en combinatie gelet. Billijke prijzen.-»- -i-.i-.i-. +-.I--»-.I-+'.HStalen en Teekeningen op aanvrage. Levering franco met garantie, -t- ?(Vraagt onze speciale prijscourant voor Kantoor-Meubelen, PHOENIX fleubileer-lnriclititig 234Spuistraat,76Damrak, Amsterdam STEENDRÜKKERU ETlKETTEMFABRIEK( TtlEPHOÜN 970 TENTOONSTELLING (10 JULI?15 AUGUSTUS) VAN EEN 2 5 o-T A L REPRODUCTIEËN NAAR SCHILDERIJ EN EN ETSEN VAN REMBRANDT fff Wed. G. DORENS & ZN., KUNSTHANDEL fff ROKIN 56 f f f t f Js. VAN G1NKEL . ZiJEIST ===== FABRIKANT VAN KUNST-KOPEB WEKKEN IN OUD-HOLLAND8CHE MODERNE- EN ANDERE STIJLEN AfflSTERDAffl AARDEWERK NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP ZEISTER FABRIEK _ _ _VAN- - KOPERWERKEM 8 MLNÜTEK VAJf - STATION DRIEBBRaa» MODERN EN - ANTIEK KOPERWERK GIETERIJ VOOR - KOPER EN BRONS DIRIV5CHMBEL M STERDAM "?"?<£ n. o cïmi 'sOP KOPER EN '?FELIX MERITIS" KEIZE R5GRACHT32<f TCL-2ÖO7 Alp. Kist- en KisMjverlieMsWel Sierkutist". 32. Aardewerk, Koperwerk, Batik eu Borduurwerk. Schilderijen, Lithografleën. Antiquiteiten. Beeldhouwwerk. EUDOLF £LION & Co. * OR1SANT1 + Kilverstraat 111, Amsterdam. KnnBtnljverbeidBartikelen, Beeldvrerken, Tegelaohilderijen.