Historisch Archief 1877-1940
No. 1532
DE AMSTERDAMMER WEE K-fi LA. D VOOR NEDERLAND.
? Nous garantissons la
soliditéde toutes nos
fourrures.
HIRSCH & Co.
HIRSCH & Cie
Satnedi 3 Novembre et jours suivants
Spécialit
de la maison:
Martres Zibelines et
Zibelines de Russie.
XSxposition Spéciale
cle
FOURRURES.
NOS ETALAGES consacrés exclusivement a cette importante exposition contiendront, a cotédes
ariicies pratiques et classiques a des prix vrmment avantageux, un choix unique de fourrures des plus
prceuses.
QUATRE SERIES SPECIALES NE COMPREXANT QU'liN
NOMBRE LIMITÉD'OBJETS, SERONT OFFERTES
AUX PRIX EXTRAORDINAIRES SUIVAKTS:
~ '?"_ Florins.
A) MANCHONS Loutre da Colombie grand modèle nouveau 12.5O
-B) CEAVATES Martre Zibeline; modèle nouveau avec têtes, pattes et queues 25.OO
C) MANTEAUX Caracul forme Vague, doublés Damas soie 6O.OO
D) PALETOTS & BOLÉROS Castor imitation Loutre, garnis de Broderie; doublés Broches soie. 95 et 75.OO
mate van aanmatiging, wanneer die wet wordt
uitgevaardigd door een' andere groep zonder
de belanghebbenden da rin te kennen.
Men is er zóó aan gewoon geraakt de man
over het lot van, de vrouw te zien beschikken,
dat de' enjuistheid van eene heerschappij van
den «enen volwassen mensch over den ande
ren alleen gebaseerd op sekseverschil, en niet
op moreel en intellectueel overwicht, ons
nauwelijks meer treft, en wij de dwaasheid
van het geval eerst inzien, wanneer wij in
gedachten de zaak eens omkeeren en ons
voorstellen, dat de man op diezelfde wijze door
de vrouw, door een wet of door een Koninklijk
Besluit uit de fabriek en in het huis gestuurd
werd om daar, zonder te vragen of dit meti,,
zijn smaak, aanleg of omstandigheden overeen
kwam, kinderen te verzorgen en huiswerk
te doen.
Men versta mij goed; zooals het huis
gezin op 't oogenblik nog is ingericht, lijkt
het mij volstrekt niet wenschelijk, in veel
gevallen zelfs onmogelijk dat de gehuwde
vrouw in de fabriek werkt, maar daaruit
volgt nog niet dat eene vergadering van
mannen het haar verbieden moet; en zou
het zelfs zeer onpractisch zijn indien eene
vergadering van mannen en vrouwen het haar
verbood, want: wat onmogelijk is, doet
men niet, en eene vrouw, die zóó onverstandig
is, en zóó weinig plichtbesef heeft om in de
fabriek te willen werken, terwijl zq tehuis
werkelijk onmisbaar is, kan toch niet door
eene wet, die haar dwingt bij hare kinderen
te blijven, tot eene goede moeder gemaakt
worden.
Het al of niet wenschelijke van het werken
in de fabriek behoort in ieder geval door de
betreffende vrouw, liefst in overleg met haar
man, indien er een goede harmonie bestaat,
en zoo niet, dan door haar zelve te worden
uitgemaakt.
De toestand van ieder huisgezin is ver
schillend, en de moeielijke quaestie hoe men
overeensiernming moet brengen tusschen in
komsten en uitgaven, kan altijd het best door
de belanghebbenden beoordeeld worden.
De voorstanders van die veriodswetten
vergeten dit maar al te vaak, en tevens dat
zonder wet, de vrouw volkomen vrij is om in
huis te blijven en het gezin te verzorgen,
tenzij bepaalde omstandigheden haar nood
zaken naar de fabriek te gaan ; en juist in
dat geval verhindert het verbod haar om te
doen wat zij wenschelyk en goed acht voor
haar gezin en maakt het dikwijls haar zoo
moeielijke taak noodeloos zwaar.
Nemen wij voor een oogenblik aan dat de
beschouwingen van den christelijken socioloog
over de eigenaardige bekwaamheden die nu
eenmaal het eerste noodige voor eene vrouw
zyn" door juistheid uitmunten en dat de schets
van het leven eener fabrieksarbeidster, die hij
uit eene brochure van den gewezen Duitschen
minister aanhaalt, volkomen nauwkeurig de
positie aangeeft zooals ze behoort te zijn of niet
anders zijn kan van eene vrouw.die in de fabriek
werkt; dat het dus tot de natuurlijke plichten
eener vrouw" behoort, al het werk te doen
?wat in onze zeer onpractisch ingerichte huis
houding te doen is, (waar ik het nog volstrekt
niet mee eens ben) dan springt toch terstond
in het oog het nadeelige van eene wet, ge
baseerd op toestanden zooals men ze wenscht,
maar zooals ze in werkelijkheid niet zijn.
De man, zoo zegt men, is de kostwinner
van het gezin; hij zet daarom zijn arbeid
ia geld om; de vrouw zorgt voor de uit
gaven en spaart zooveel mogelijk geld uit
door in huis allerlei werk te verrichten,
waarvoor anders betaald zou moeten worden.
Omdat men meent dat dit zoo behoort,
gelooft raen gaarne dat het zoo i»; maar
indien alle gezinnen dien toestand goed en
wenschelijk vonden, en vooral, indien hij
altijd mogelijk ware, zou geen vrouw naar de
fabriek gaan en was het verbod geheel
overbodig. Nu treedt de wet dwingend op
en treft gezinnen waar de man geen of niet
voldoende geld verdient, waar de man geen
kostwinner zyn wil, omdat hij drinkt, dom
of slecht is, of waar hij het niet zijn kan
wegens ziekte of lichaamsgebreken, of omdat
hy dood is. Hoe moet dan de "?iiouvr voor
huishouding en kinderen zorgen, en waar
blijft men met de kinderen?
Sommigen willen wel der weduwe toestaan
in de fabriek te werken, alsof dan de bezwa
ren daartegen plotseling opgeheven en met
den dood van den man tevens het huishou
den en de kinderen verdwenen waren !
Doch het gezin, hoewel zonder man, blijft
bestaan, en juist voor de verzorging van het
gezin vindt men het noodzakelijk dat de vrouw
niet in de fabriek en alleen in huis werkt.
Onder veel ongnnstiger voorwaarden dus,
want zij mist het geld dat de man inbracht,
en verdient zelve gewoonlijk de helft of nog
minder van hetgeen hij verdiende, kan zij nu
wél het fabriekswerk doen, naast haar huis
houdelijk werk en het verzorgen harer
kinderen, f de wet beschermt haar als
weduwe ook nog voor de fabriek en... laat
haar verder aan haar lot o ?er!
Dit willekeurig ingrijpen in het
menschenleven, dit gebiedend vaststellen van n
algemeenen regel voor menschen, die in allerlei
verschillende omstandigheden verkeeren, kan
niet anders dan moeilijkheden en bezwaren
veroorzaken; het maakt den strijd om het
bestaan voor de vrouw haast onmogelijk.
Zooals in bovengenoemde brochure echter
het leven eener fabrieksarbeidster geschetst
wordt, kan ik mij begrijpen, dat men in zijn
ijver om haar tegen zulk een rampzalig lot
te beschermen, al die kleinigheden over het
hoofd ziet, en werkelijk gelooft dat die aan
gestelde kostwinner altijd bestaat, of dat eene
vrouw knap genoeg is om zonder geld haar
gezin te verzorgen!
Het lijkt mij echter ook onmogelijk dat
n mensch al het werk zou doen dat hier
van de aroeidersvrouw gevergd wordt. Zij
moet om 5 uren opstaan om te 7 uren in
de fabriek te kunnen zijn, want vooraf moet
zij het morgeneten voor de familie gereed
maken, er op toezien of meehelpen dat de
kinderen gekleed worden, de bedden afhalen
en de kamer een weinig in orde maken. In
den middagschafttijd moet zij naar huis heen
en terugloopen, het middagmaal gereedmaken,
wat reeds den a vond te »oren of des ochtends
werd voorbereid. Behalve den maaltijd ge
reedmaken en nuttigen moet zij dan nog haas- _
tig wat arbeid doen, kinderen reinigen, enz."
Zij werkt dan tot 7 uren in de fabriek en moet
daarna nog zorgen voor het gereedmaken
en nuttigen van den avond-maaltijd, voor het
te bed leggen der kinderen, voor het herstel
len van kleeren en kousen, voor het opruimen
van keuken en kamer, voor het schoonmaken
van kachel en lamp, voor het doen van
inkoopen voor den volgenden dag, enz.!"
Dat de arbeidersvrouw daarna geen tijd
meer heeft om haar kinderen op schoot te
nemen, hen te leeren en op te voeden," kan
IIIIIIIIIIIIIIMIIflIIIIJMflMtllllllllIIMIIIIIIIIIHHlItlllllltHMIMIIII
ik mübest voorstellen, en nog veel beter dat
zij geen lust gevoelt zichv,met haar man te
onderhouden over betere en hoosere dingenr
dan de dagelijksche b§£loHuö«ringen" zij
zal voor dit alles veel re Wéslaap hebben,
maar wat ik mij niet Tjan voorstellen is,
waarom zij, die alles per wet willen regelen
er wél aan denken, aan de vrouw den fabrieks
arbeid te t)«rbieden waarmee zij geld verdient,
waar zij dan toch niet buiten kan, maar er
geen oogenblik aan denken om den man te
^«bieden den huisarbeid met hftSr t^Seelen.
Waar het noodzakelijk is c%t ere vrouw
betaalden arbeid Verricht, ten 4nde met den
man geme,en8chapiDelijk een loon;te, verdienen,
waarvan het, gezüi redelijk bestean kan, daar
is het niet meer dan billijk dai ook de huis
arbeid gemeenschappelijk door geiden wordt
verricht. /l! '~ <-?
Gelukkig zijr^J'^r nog onzelfzuchtige en
redelijke raantten, die dit zelf inzienJSen er
niet aan denken kalm hun pijp te gaan Jatten
rooken, terwijl de vrouw zich afbeult;
naannen, die in waarheid lief en ifeed met hun
vrouw deelen. Op dergelijke gezinnen is ide
droeve schets van de overwerkte
fabriekarbeidster uit de brochure, niet van toepas
sing; voor hen beteekent déverbodswet
slechts vetinindering van welvaart of absolute
armoede.
Doch in gezinnen, waar de man zijn ge
makzucht en zelfzucht verbergt onder het
voorwendsel van: huishouden en kinderen
verzorgen is vrouwenwerk, daar zou het ge
bod van eene meer practische verdeeling van
het lief eu leed, dat de echtgenooten geacht
worden samen te dragen, een billijke oplos
sing zijn van de bestaande moeielijkheid, en
tevens naast de huisvrouw en moeder, een
huisman en vader plaatsen, die bij de tegen
woordige opvatting, helaas, maar al te dikwijls
slechts in naam bestaat.
Wij zeggen wel, dat het de natuurlijke
plicht der vrouw is huishoudelijk werk te
doen en de kinderen te verzorgen en onze
Christelijke socioloog wenscht zelfs denarbeids
tijd der ongehuwde arbeidster te verkorten,
opdat zij zich de eigenaardige bekwaam
heden zal kunnen eigen maken, die voor eene
vrouw nu eenmaal het eene noodige zijn,"
ofschoon zij misschien nooit een eigen huis
houden krijgt en nooit moeder wordt; maar
dergelijke eigenaardige bekwaamheden heb
ben met de natuur niets te maken. Ze zijn
evenmin een logisch gevolg van de natuurlijke
taak der vrouw om het ki»d ter wereld te
brengen en te zoogen, als het zetten, drukken
en uitgeven van een boek door den man, die
het boek geschreven heeft, een logisch gevolg
kan zijn van het feit, dat hij een dergelijk
geesteskind aan de wereld heeft geschonken;
en als zijn geesteskind de vrucht is van
gemeenschappelijk werk met een ander, zal
het nog veel minder iemand in 't hoofd
komen om reeds vooruit te bepalen, dat hij,
die het meest aan het boek gewerkt heeft,
juist daarom ook de eigenaardige bekwaam
heden van zetten en drukken moet bezitten
en uitoefenen. Waarschijnlijk zullen beiden
de uitgave van hun boek controleeren, tenzij
een van beiden er beter voor geschikt blijkt
te zijn, en zullen zij het werk van zetten,
binden, enz. aan vakmenschen overlaten.
De verwarring veroorzaakt door de taak,
die de natuur aan de vrouw heeft opgelegd
te vereenigen met werkzaamheden, die door
onze cultuur noodzakelijk zijn geworden, en
dit alles te samen den natuurlijken plicht"
luimnimmiM
der vrouw te noemen, heeft echter al zoo
lang bestaan, dat het ons zeer moeilijk valt
de onjuistheid er van in te zien.
Indien wij echter onder de leuze van: het
eene noodige voor de vrouw", waarvan nie
mand iets afweet, hardnekkig vasthouden
aan eene arbeidsverdeeling, die misschien in
een vroeger tijdperk van onze maatschappe
lijke ontwikkeling paste, doch nu slechts
gevoeld wordt als een knellende band, ver
oorzaken wij slechts strijd en disharmonie.
H. C. VAN LOENEN DE BoEDES.
Schilderij van baron ArpaddePaozthmy:
de Verleider." Mejuffrouw. Schulze
uit Buchareit. Emily Soldene en
Lennox Grey.
De Hongaarsche schilder, baron Arpad de
Paozthory, exposeert zijn jongsten arbeid:
de Verleider" op 't oogenblik in de Art
Gallery, High Street, Kensington.
Een passage uit de boetpredikaties van
Father Vaughan, (Vauhn) geslingerd tegen
de immoraliteit, en de speelwoede der vrou
wen, behoorend tot Engeland's aanzienlijke
kringen, inspireerde den Hongaarschen kun
stenaar voor zijn doek, dat de algemeene
bewondering wekt.
Een schilderstuk, waarop naar
ouderwetachen trant, een geheele episode uit 't
menschelijk levfen te lezen staat in forsche, in
drukwekkende taal.
Father Vaughan, heeft op véhémente
wijze zijn verontwaardiging van den kansel
uitgezegd, over het schrikkelijk lot van
mooie, reine, onschuldige, jonge vrouwenen
meisjes, die aangezet worden plaats te nemen
aan de speeltafel, waar zij soms hooge som
men verliezen, en, die geen raad wetend, hoe
zij de speelschulden zullen aflossen, het voor
stel aannemen van den vriendelijken redder!
die haar comptanten verstrekt om te betalen.
De schilderij van Paozthory, stelt voor, een
salon gevuld met speeltafels waaraan dames
en heeren zitten. Op den voorgrond een
tafeltje, waaraan twee levensgroote figuren.
Een jonge, mooie vrouw, weelderig gekleed,
steunt haar hoofd tusschen beide handen.
Met wijd opengesperde oogen staart zij in
waanzinnige angst voor zich uit. Vlak achter
haar, een heer, in ootmoedig gebogen houding,
haar zijn bijstand aanbiedend.
Een der andere speelsters, even zichtbaar
op den achtergrond, wendt het hoofd nieuws
gierig om naar de wanhopende jonge vrouw,
die met strak gezicht en angstig starenden
blik, roerloos neerzit. Moge het krachtig
protest van Father Vaughan, en van den
artist Paozthory, menige vrouw en argeloos
jong meisje tot nadenken en inkeer brengen l
* *
*
Het internationaal Tehuis, voor vrouwen
te Bucharest, heeft een groot verlies geleden
door den dood van Louise Schulze, stichtster
en directrice van het Tehuis.
Zij werd in Hamburg geboren. Opgevoed
in een verstandelijken kring, moest zij haar
geliefd ouderlijk huis op jeugdigen leeftijd
verlaten, om in eigen onderhoud te voorzien.
Zij was eenige jaren in Zweden werkzaam
als onderwijzeres.
Daarna vertrok zij naar Rumenië, waar zij,
gedurende een reeks van jaren, als gouver
nante bij aanzienlijke families inwoonde.
Overal was zij bemind om haar onzelfzuchtigen
MllllllllmlIIIIIIIIIIIMIIMHIIIIIIIlmlIIIIMHIMIIIMlMIIIIIIIMMIIIIIlmlIIIIIMIMtlMIII
liiiilHililliilimi
imiiMHiimiiiiiiiiiiMimiiHiMi
MAGGI's Soepen in tabletten,
merk Kruisster,
maKen het mogelijk om in den kortst
mogelijken tijd (10?25 minuten), slechts
met water, voortreffelijke krachtige
soepen klaar te maken. Per tablet voor
2 flinke borden
Fransehe soepen 10 Ct.
Pikante soepen 18
MAGGI's Bouillon-Capsules,
merk Kruisster,
geven door oplossing in kokend water
oogenblikkelijk een voortreffelijken voor
het gebruik gereed zijnden bouillon. Per
capsule voor 2 koppen
Consommé(extra sterk vleeschnat
zonder vet) 12 Ct.
Bouillon (vleeschnat met vet) . 9
aard; haar degelijk karakter, en buitengewone
ontwikkeling.
Op middelbaren leeftijd stichtte zij, nu
15 jaar geleden, het Tehuis te Bucharest.
Alle vrouwen, tot de beschaafde klasse be
hoorend, waren haar welkom. Zij had echter
een wél te verklaren voorliefde voor vrou
wen, die zich wijden aan het onderwijs.
Het vorig jaar begonnen de werkkrachten
haar te begeven. Zij hoopte die terug te
vinden iu de Karpathen, waar zij bij goede
vrienden van ouden datum, een gedeelte van
den zomer van 1905 doorbracht.
Nog een jaar stond zij als zorgvuldige
directrice, moedertje voor allen, aan't hoofd
van het Home.
Nu is haan plaats ledig, en, laat baar ster
ven ook een leegte in veler hart. Op haar
verlangen, was de begrafenis zoo eenvoudig
mogelijk. Zij verzocht, en men heeft aan haar
bescheiden verzoek gehoor gegeven, een steen
op haar graf te plaatsen, met deze woorden:
Hier rust de oude onderwijzeressen-moeder.
God ziet naar 't streven, niet naar 't vol
brachte."
* *
*
In het Palace Theater te Londen, zal den
13den November een voorstelling worden
gegeven, waarvan de opbrengst zal worden
ter hand gesteld aan de heldin van den avond,
Emily Soldene, die gedurende 40 jaar ge
schitterd heelt als operette-ster.
Jaren geleden schreef Emily reeds haar
vermakelijke gedenkschriften. Emily Soldene
is nu oud, hoewel zij er nog jeugdig uitziet,
ook haar hart is jong gebleven; haar goede
luim en lichtzinnigheid werken nog aanste
kelijk op zwaar-tillende en zwart-gallige
menschen. In haar gedenkschriften wijdt zij
eenige bladzijden aan de rivale uit haar
glansperiode, mejuffrouw Lennox Grey, een rivale,
met wie z|j echter bovenste beste maatjes was.
Lennox Grey, keerde schoon, schitterend,
vol gratie en levenslust, overladen met kost
bare geschenken van Inlandache vorsten, uit
Britsch-Indiëterug waar zij een tournee had
gemaakt. Emily Soldene beschrijft de schoon
heid en de ongekende rijkdommen van Len
nox Grey, toen deze artiste na haar verblijf
in Indië, in Londen terugkeerde ...
En thans zit Lennox Grey als oude, afge
leefde vrouw matten te vlechten in een van
Londen's werkhuizen. De toebereidselen voor
Emily Soldene's Eere-avond" wekten bij
eenigen de heugnis aan Lennox Grey. Men
ging aan 't onderzoeken, informeerde links
en rechts, of zij nog leefde, en wadr. En ziet,
men ontdekte deze vergeten Ster in de kille
somberte van een werkhuis. Met het witte
mutsje op 't oude hoofd, den omslagdoek om
haar schouders en in 't grove katoentje, heeft
Lennox tóch nog een air van voornaamheid
behouden, dat aanstoi ds verraadt dat zij geen
vrouw is uit de heffe van 't volk. Oude
vrienden en bewonderaars van deze operette
zangeres, hebben een klein huisje voor Lennox
Grey aangekocht in een buitengemeente, in
de nabij heid van Londen. Daar hoopt zij nu
haar dagen te eindigen, en dankbaar te ge
nieten de goedheid van enkele trouwe vrien
den, die haar een jaarlijksche bijdrage heb
ben toegezegd.
Emily Soldene, de vroolijke, goedhartige
artiste, zal, wanneer de beslommeringen van
haar benefice-voorstelling achter den rug zijn,
Lennox wel eens gaan bezoeken, om te keu
velen over den goeien, ouwen tijd!
CAPRICE.
IHIIIIIIIIMmillimiMIIMIMMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMHmiimilllllllHMIIMIIIim
MAGGI's Aroma,
merk Kruisster,
geeft aan zwakke soepen, sausen, groen
ten, hutspot zoowel aan allerlei
vleeschgerec hten oogenblikkelijk een verrassenden,
fijnen smaak. Zeer toereikend, derhalve
spaarzaam te gebruiken.
Verkrijgbaar in flacons vanaf 30 Ct.