De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1906 4 november pagina 5

4 november 1906 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

No. 1532 DE AMSTERDAMMER WEE K-fi LA. D VOOR NEDERLAND. ? Nous garantissons la soliditéde toutes nos fourrures. HIRSCH & Co. HIRSCH & Cie Satnedi 3 Novembre et jours suivants Spécialit de la maison: Martres Zibelines et Zibelines de Russie. XSxposition Spéciale cle FOURRURES. NOS ETALAGES consacrés exclusivement a cette importante exposition contiendront, a cotédes ariicies pratiques et classiques a des prix vrmment avantageux, un choix unique de fourrures des plus prceuses. QUATRE SERIES SPECIALES NE COMPREXANT QU'liN NOMBRE LIMITÉD'OBJETS, SERONT OFFERTES AUX PRIX EXTRAORDINAIRES SUIVAKTS: ~ '?"_ Florins. A) MANCHONS Loutre da Colombie grand modèle nouveau 12.5O -B) CEAVATES Martre Zibeline; modèle nouveau avec têtes, pattes et queues 25.OO C) MANTEAUX Caracul forme Vague, doublés Damas soie 6O.OO D) PALETOTS & BOLÉROS Castor imitation Loutre, garnis de Broderie; doublés Broches soie. 95 et 75.OO mate van aanmatiging, wanneer die wet wordt uitgevaardigd door een' andere groep zonder de belanghebbenden da rin te kennen. Men is er zóó aan gewoon geraakt de man over het lot van, de vrouw te zien beschikken, dat de' enjuistheid van eene heerschappij van den «enen volwassen mensch over den ande ren alleen gebaseerd op sekseverschil, en niet op moreel en intellectueel overwicht, ons nauwelijks meer treft, en wij de dwaasheid van het geval eerst inzien, wanneer wij in gedachten de zaak eens omkeeren en ons voorstellen, dat de man op diezelfde wijze door de vrouw, door een wet of door een Koninklijk Besluit uit de fabriek en in het huis gestuurd werd om daar, zonder te vragen of dit meti,, zijn smaak, aanleg of omstandigheden overeen kwam, kinderen te verzorgen en huiswerk te doen. Men versta mij goed; zooals het huis gezin op 't oogenblik nog is ingericht, lijkt het mij volstrekt niet wenschelijk, in veel gevallen zelfs onmogelijk dat de gehuwde vrouw in de fabriek werkt, maar daaruit volgt nog niet dat eene vergadering van mannen het haar verbieden moet; en zou het zelfs zeer onpractisch zijn indien eene vergadering van mannen en vrouwen het haar verbood, want: wat onmogelijk is, doet men niet, en eene vrouw, die zóó onverstandig is, en zóó weinig plichtbesef heeft om in de fabriek te willen werken, terwijl zq tehuis werkelijk onmisbaar is, kan toch niet door eene wet, die haar dwingt bij hare kinderen te blijven, tot eene goede moeder gemaakt worden. Het al of niet wenschelijke van het werken in de fabriek behoort in ieder geval door de betreffende vrouw, liefst in overleg met haar man, indien er een goede harmonie bestaat, en zoo niet, dan door haar zelve te worden uitgemaakt. De toestand van ieder huisgezin is ver schillend, en de moeielijke quaestie hoe men overeensiernming moet brengen tusschen in komsten en uitgaven, kan altijd het best door de belanghebbenden beoordeeld worden. De voorstanders van die veriodswetten vergeten dit maar al te vaak, en tevens dat zonder wet, de vrouw volkomen vrij is om in huis te blijven en het gezin te verzorgen, tenzij bepaalde omstandigheden haar nood zaken naar de fabriek te gaan ; en juist in dat geval verhindert het verbod haar om te doen wat zij wenschelyk en goed acht voor haar gezin en maakt het dikwijls haar zoo moeielijke taak noodeloos zwaar. Nemen wij voor een oogenblik aan dat de beschouwingen van den christelijken socioloog over de eigenaardige bekwaamheden die nu eenmaal het eerste noodige voor eene vrouw zyn" door juistheid uitmunten en dat de schets van het leven eener fabrieksarbeidster, die hij uit eene brochure van den gewezen Duitschen minister aanhaalt, volkomen nauwkeurig de positie aangeeft zooals ze behoort te zijn of niet anders zijn kan van eene vrouw.die in de fabriek werkt; dat het dus tot de natuurlijke plichten eener vrouw" behoort, al het werk te doen ?wat in onze zeer onpractisch ingerichte huis houding te doen is, (waar ik het nog volstrekt niet mee eens ben) dan springt toch terstond in het oog het nadeelige van eene wet, ge baseerd op toestanden zooals men ze wenscht, maar zooals ze in werkelijkheid niet zijn. De man, zoo zegt men, is de kostwinner van het gezin; hij zet daarom zijn arbeid ia geld om; de vrouw zorgt voor de uit gaven en spaart zooveel mogelijk geld uit door in huis allerlei werk te verrichten, waarvoor anders betaald zou moeten worden. Omdat men meent dat dit zoo behoort, gelooft raen gaarne dat het zoo i»; maar indien alle gezinnen dien toestand goed en wenschelijk vonden, en vooral, indien hij altijd mogelijk ware, zou geen vrouw naar de fabriek gaan en was het verbod geheel overbodig. Nu treedt de wet dwingend op en treft gezinnen waar de man geen of niet voldoende geld verdient, waar de man geen kostwinner zyn wil, omdat hij drinkt, dom of slecht is, of waar hij het niet zijn kan wegens ziekte of lichaamsgebreken, of omdat hy dood is. Hoe moet dan de "?iiouvr voor huishouding en kinderen zorgen, en waar blijft men met de kinderen? Sommigen willen wel der weduwe toestaan in de fabriek te werken, alsof dan de bezwa ren daartegen plotseling opgeheven en met den dood van den man tevens het huishou den en de kinderen verdwenen waren ! Doch het gezin, hoewel zonder man, blijft bestaan, en juist voor de verzorging van het gezin vindt men het noodzakelijk dat de vrouw niet in de fabriek en alleen in huis werkt. Onder veel ongnnstiger voorwaarden dus, want zij mist het geld dat de man inbracht, en verdient zelve gewoonlijk de helft of nog minder van hetgeen hij verdiende, kan zij nu wél het fabriekswerk doen, naast haar huis houdelijk werk en het verzorgen harer kinderen, f de wet beschermt haar als weduwe ook nog voor de fabriek en... laat haar verder aan haar lot o ?er! Dit willekeurig ingrijpen in het menschenleven, dit gebiedend vaststellen van n algemeenen regel voor menschen, die in allerlei verschillende omstandigheden verkeeren, kan niet anders dan moeilijkheden en bezwaren veroorzaken; het maakt den strijd om het bestaan voor de vrouw haast onmogelijk. Zooals in bovengenoemde brochure echter het leven eener fabrieksarbeidster geschetst wordt, kan ik mij begrijpen, dat men in zijn ijver om haar tegen zulk een rampzalig lot te beschermen, al die kleinigheden over het hoofd ziet, en werkelijk gelooft dat die aan gestelde kostwinner altijd bestaat, of dat eene vrouw knap genoeg is om zonder geld haar gezin te verzorgen! Het lijkt mij echter ook onmogelijk dat n mensch al het werk zou doen dat hier van de aroeidersvrouw gevergd wordt. Zij moet om 5 uren opstaan om te 7 uren in de fabriek te kunnen zijn, want vooraf moet zij het morgeneten voor de familie gereed maken, er op toezien of meehelpen dat de kinderen gekleed worden, de bedden afhalen en de kamer een weinig in orde maken. In den middagschafttijd moet zij naar huis heen en terugloopen, het middagmaal gereedmaken, wat reeds den a vond te »oren of des ochtends werd voorbereid. Behalve den maaltijd ge reedmaken en nuttigen moet zij dan nog haas- _ tig wat arbeid doen, kinderen reinigen, enz." Zij werkt dan tot 7 uren in de fabriek en moet daarna nog zorgen voor het gereedmaken en nuttigen van den avond-maaltijd, voor het te bed leggen der kinderen, voor het herstel len van kleeren en kousen, voor het opruimen van keuken en kamer, voor het schoonmaken van kachel en lamp, voor het doen van inkoopen voor den volgenden dag, enz.!" Dat de arbeidersvrouw daarna geen tijd meer heeft om haar kinderen op schoot te nemen, hen te leeren en op te voeden," kan IIIIIIIIIIIIIIMIIflIIIIJMflMtllllllllIIMIIIIIIIIIHHlItlllllltHMIMIIII ik mübest voorstellen, en nog veel beter dat zij geen lust gevoelt zichv,met haar man te onderhouden over betere en hoosere dingenr dan de dagelijksche b§£loHuö«ringen" zij zal voor dit alles veel re Wéslaap hebben, maar wat ik mij niet Tjan voorstellen is, waarom zij, die alles per wet willen regelen er wél aan denken, aan de vrouw den fabrieks arbeid te t)«rbieden waarmee zij geld verdient, waar zij dan toch niet buiten kan, maar er geen oogenblik aan denken om den man te ^«bieden den huisarbeid met hftSr t^Seelen. Waar het noodzakelijk is c%t ere vrouw betaalden arbeid Verricht, ten 4nde met den man geme,en8chapiDelijk een loon;te, verdienen, waarvan het, gezüi redelijk bestean kan, daar is het niet meer dan billijk dai ook de huis arbeid gemeenschappelijk door geiden wordt verricht. /l! '~ <-? Gelukkig zijr^J'^r nog onzelfzuchtige en redelijke raantten, die dit zelf inzienJSen er niet aan denken kalm hun pijp te gaan Jatten rooken, terwijl de vrouw zich afbeult; naannen, die in waarheid lief en ifeed met hun vrouw deelen. Op dergelijke gezinnen is ide droeve schets van de overwerkte fabriekarbeidster uit de brochure, niet van toepas sing; voor hen beteekent déverbodswet slechts vetinindering van welvaart of absolute armoede. Doch in gezinnen, waar de man zijn ge makzucht en zelfzucht verbergt onder het voorwendsel van: huishouden en kinderen verzorgen is vrouwenwerk, daar zou het ge bod van eene meer practische verdeeling van het lief eu leed, dat de echtgenooten geacht worden samen te dragen, een billijke oplos sing zijn van de bestaande moeielijkheid, en tevens naast de huisvrouw en moeder, een huisman en vader plaatsen, die bij de tegen woordige opvatting, helaas, maar al te dikwijls slechts in naam bestaat. Wij zeggen wel, dat het de natuurlijke plicht der vrouw is huishoudelijk werk te doen en de kinderen te verzorgen en onze Christelijke socioloog wenscht zelfs denarbeids tijd der ongehuwde arbeidster te verkorten, opdat zij zich de eigenaardige bekwaam heden zal kunnen eigen maken, die voor eene vrouw nu eenmaal het eene noodige zijn," ofschoon zij misschien nooit een eigen huis houden krijgt en nooit moeder wordt; maar dergelijke eigenaardige bekwaamheden heb ben met de natuur niets te maken. Ze zijn evenmin een logisch gevolg van de natuurlijke taak der vrouw om het ki»d ter wereld te brengen en te zoogen, als het zetten, drukken en uitgeven van een boek door den man, die het boek geschreven heeft, een logisch gevolg kan zijn van het feit, dat hij een dergelijk geesteskind aan de wereld heeft geschonken; en als zijn geesteskind de vrucht is van gemeenschappelijk werk met een ander, zal het nog veel minder iemand in 't hoofd komen om reeds vooruit te bepalen, dat hij, die het meest aan het boek gewerkt heeft, juist daarom ook de eigenaardige bekwaam heden van zetten en drukken moet bezitten en uitoefenen. Waarschijnlijk zullen beiden de uitgave van hun boek controleeren, tenzij een van beiden er beter voor geschikt blijkt te zijn, en zullen zij het werk van zetten, binden, enz. aan vakmenschen overlaten. De verwarring veroorzaakt door de taak, die de natuur aan de vrouw heeft opgelegd te vereenigen met werkzaamheden, die door onze cultuur noodzakelijk zijn geworden, en dit alles te samen den natuurlijken plicht" luimnimmiM der vrouw te noemen, heeft echter al zoo lang bestaan, dat het ons zeer moeilijk valt de onjuistheid er van in te zien. Indien wij echter onder de leuze van: het eene noodige voor de vrouw", waarvan nie mand iets afweet, hardnekkig vasthouden aan eene arbeidsverdeeling, die misschien in een vroeger tijdperk van onze maatschappe lijke ontwikkeling paste, doch nu slechts gevoeld wordt als een knellende band, ver oorzaken wij slechts strijd en disharmonie. H. C. VAN LOENEN DE BoEDES. Schilderij van baron ArpaddePaozthmy: de Verleider." Mejuffrouw. Schulze uit Buchareit. Emily Soldene en Lennox Grey. De Hongaarsche schilder, baron Arpad de Paozthory, exposeert zijn jongsten arbeid: de Verleider" op 't oogenblik in de Art Gallery, High Street, Kensington. Een passage uit de boetpredikaties van Father Vaughan, (Vauhn) geslingerd tegen de immoraliteit, en de speelwoede der vrou wen, behoorend tot Engeland's aanzienlijke kringen, inspireerde den Hongaarschen kun stenaar voor zijn doek, dat de algemeene bewondering wekt. Een schilderstuk, waarop naar ouderwetachen trant, een geheele episode uit 't menschelijk levfen te lezen staat in forsche, in drukwekkende taal. Father Vaughan, heeft op véhémente wijze zijn verontwaardiging van den kansel uitgezegd, over het schrikkelijk lot van mooie, reine, onschuldige, jonge vrouwenen meisjes, die aangezet worden plaats te nemen aan de speeltafel, waar zij soms hooge som men verliezen, en, die geen raad wetend, hoe zij de speelschulden zullen aflossen, het voor stel aannemen van den vriendelijken redder! die haar comptanten verstrekt om te betalen. De schilderij van Paozthory, stelt voor, een salon gevuld met speeltafels waaraan dames en heeren zitten. Op den voorgrond een tafeltje, waaraan twee levensgroote figuren. Een jonge, mooie vrouw, weelderig gekleed, steunt haar hoofd tusschen beide handen. Met wijd opengesperde oogen staart zij in waanzinnige angst voor zich uit. Vlak achter haar, een heer, in ootmoedig gebogen houding, haar zijn bijstand aanbiedend. Een der andere speelsters, even zichtbaar op den achtergrond, wendt het hoofd nieuws gierig om naar de wanhopende jonge vrouw, die met strak gezicht en angstig starenden blik, roerloos neerzit. Moge het krachtig protest van Father Vaughan, en van den artist Paozthory, menige vrouw en argeloos jong meisje tot nadenken en inkeer brengen l * * * Het internationaal Tehuis, voor vrouwen te Bucharest, heeft een groot verlies geleden door den dood van Louise Schulze, stichtster en directrice van het Tehuis. Zij werd in Hamburg geboren. Opgevoed in een verstandelijken kring, moest zij haar geliefd ouderlijk huis op jeugdigen leeftijd verlaten, om in eigen onderhoud te voorzien. Zij was eenige jaren in Zweden werkzaam als onderwijzeres. Daarna vertrok zij naar Rumenië, waar zij, gedurende een reeks van jaren, als gouver nante bij aanzienlijke families inwoonde. Overal was zij bemind om haar onzelfzuchtigen MllllllllmlIIIIIIIIIIIMIIMHIIIIIIIlmlIIIIMHIMIIIMlMIIIIIIIMMIIIIIlmlIIIIIMIMtlMIII liiiilHililliilimi imiiMHiimiiiiiiiiiiMimiiHiMi MAGGI's Soepen in tabletten, merk Kruisster, maKen het mogelijk om in den kortst mogelijken tijd (10?25 minuten), slechts met water, voortreffelijke krachtige soepen klaar te maken. Per tablet voor 2 flinke borden Fransehe soepen 10 Ct. Pikante soepen 18 MAGGI's Bouillon-Capsules, merk Kruisster, geven door oplossing in kokend water oogenblikkelijk een voortreffelijken voor het gebruik gereed zijnden bouillon. Per capsule voor 2 koppen Consommé(extra sterk vleeschnat zonder vet) 12 Ct. Bouillon (vleeschnat met vet) . 9 aard; haar degelijk karakter, en buitengewone ontwikkeling. Op middelbaren leeftijd stichtte zij, nu 15 jaar geleden, het Tehuis te Bucharest. Alle vrouwen, tot de beschaafde klasse be hoorend, waren haar welkom. Zij had echter een wél te verklaren voorliefde voor vrou wen, die zich wijden aan het onderwijs. Het vorig jaar begonnen de werkkrachten haar te begeven. Zij hoopte die terug te vinden iu de Karpathen, waar zij bij goede vrienden van ouden datum, een gedeelte van den zomer van 1905 doorbracht. Nog een jaar stond zij als zorgvuldige directrice, moedertje voor allen, aan't hoofd van het Home. Nu is haan plaats ledig, en, laat baar ster ven ook een leegte in veler hart. Op haar verlangen, was de begrafenis zoo eenvoudig mogelijk. Zij verzocht, en men heeft aan haar bescheiden verzoek gehoor gegeven, een steen op haar graf te plaatsen, met deze woorden: Hier rust de oude onderwijzeressen-moeder. God ziet naar 't streven, niet naar 't vol brachte." * * * In het Palace Theater te Londen, zal den 13den November een voorstelling worden gegeven, waarvan de opbrengst zal worden ter hand gesteld aan de heldin van den avond, Emily Soldene, die gedurende 40 jaar ge schitterd heelt als operette-ster. Jaren geleden schreef Emily reeds haar vermakelijke gedenkschriften. Emily Soldene is nu oud, hoewel zij er nog jeugdig uitziet, ook haar hart is jong gebleven; haar goede luim en lichtzinnigheid werken nog aanste kelijk op zwaar-tillende en zwart-gallige menschen. In haar gedenkschriften wijdt zij eenige bladzijden aan de rivale uit haar glansperiode, mejuffrouw Lennox Grey, een rivale, met wie z|j echter bovenste beste maatjes was. Lennox Grey, keerde schoon, schitterend, vol gratie en levenslust, overladen met kost bare geschenken van Inlandache vorsten, uit Britsch-Indiëterug waar zij een tournee had gemaakt. Emily Soldene beschrijft de schoon heid en de ongekende rijkdommen van Len nox Grey, toen deze artiste na haar verblijf in Indië, in Londen terugkeerde ... En thans zit Lennox Grey als oude, afge leefde vrouw matten te vlechten in een van Londen's werkhuizen. De toebereidselen voor Emily Soldene's Eere-avond" wekten bij eenigen de heugnis aan Lennox Grey. Men ging aan 't onderzoeken, informeerde links en rechts, of zij nog leefde, en wadr. En ziet, men ontdekte deze vergeten Ster in de kille somberte van een werkhuis. Met het witte mutsje op 't oude hoofd, den omslagdoek om haar schouders en in 't grove katoentje, heeft Lennox tóch nog een air van voornaamheid behouden, dat aanstoi ds verraadt dat zij geen vrouw is uit de heffe van 't volk. Oude vrienden en bewonderaars van deze operette zangeres, hebben een klein huisje voor Lennox Grey aangekocht in een buitengemeente, in de nabij heid van Londen. Daar hoopt zij nu haar dagen te eindigen, en dankbaar te ge nieten de goedheid van enkele trouwe vrien den, die haar een jaarlijksche bijdrage heb ben toegezegd. Emily Soldene, de vroolijke, goedhartige artiste, zal, wanneer de beslommeringen van haar benefice-voorstelling achter den rug zijn, Lennox wel eens gaan bezoeken, om te keu velen over den goeien, ouwen tijd! CAPRICE. IHIIIIIIIIMmillimiMIIMIMMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMHmiimilllllllHMIIMIIIim MAGGI's Aroma, merk Kruisster, geeft aan zwakke soepen, sausen, groen ten, hutspot zoowel aan allerlei vleeschgerec hten oogenblikkelijk een verrassenden, fijnen smaak. Zeer toereikend, derhalve spaarzaam te gebruiken. Verkrijgbaar in flacons vanaf 30 Ct.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl