No. 1533 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. MAGGI's Soepen in tabletten, merk Krnisster, maBen het mogeljjk om in den kortst mogelijken tijd (10?25 minuten), slechts met water, voortreffelijke krachtige soepen klaar te maken. Per tablet voor 2 flinke borden Fransche soepen 10 Ct. Pikante soepen 18 MAGGl's Bouillon-Capsules, merk Kruisster, geven door oplossing in kokend water oogenblikkelijk een voortreffelijken voor het gebruik gereed zijnden bouillon. Per capsule voor 2 koppen Consommé(extra sterk vleeschnat zonder vet) 12 Ct. Bouillon (vleeschnat met vet) . 9 MAGGI's Aroma, merk Kruisster, geeft aan zwakke soepen, sausen, groen ten, hutspot zoowel aan allerlei vleeschgerec hten oogenblikkelijk een verrassenden, fijnen smaak. Zeer toereikend, derhalve spaarzaam te gebruiken. Verkrijgbaar in flacons vanaf 30 Ct. 100.000 kiesgerechtigde vrouwen, ruim 90 duizend; in 1902 waren deze cijfers onge veer 186.000 en 137.000; het getal meerder jarige vrouwen was in dit laatste jaar 195.800, dus waren bijna allen kiesgerech tigd. Het V. "K. bestaat ook in WestAustralië, Nieuw Zuid Wales, Tasmania, Queensland en Victoria, en in de Ver. St. v. N. A. in Colorado en Idaho. "Wat de vrouwen in Finland in den laatsten tijd verkregen hebben is een op wekkend voorbeeld en belooft voor de toekomst, die naar wij hopen en verwach ten een onrecht zal doen ophouden, hetwelk de eene helft van elk volk uitsluit van een recht dat de andere helft bezit, en dan spreekt men van algemeen" kiesrecht, geheel" volk, enz.! Laat ik eindigen met het volgend aardig gezegde van Al. Dumas, eerst hevig tegen stander van het V. K., later des te heftiger voorstander. Men zeide in zijne tegenwoor digheid dat men der vrouw geen kiesrecht moest verleenen, want het was een te teeder Muis ADfleüe. Verschenen is het eerste jaarverslag (1905 190ü) van het Tehuis Annette", Gerard Brandstraat 16, Amsterdam, vsorloopig opge richt ten behoeve der ongehuwde moeders en kinderen, die gesteun i worden door Onder linge Vrouwenbescherming". Verlucht met een drietal kiekjes van ver pleegde kinderen, geeft het verslag een dui delijk overzicht van het vele goede, dat de vereeniging Onderlinge Vrouwenbescher ming" met de opricht ng van het tehuis voor ongehuwde moeders en hare kinderen gedaan heeft en van het groote nut eener dergelijke inrichting. Het Tehuis Annette werd geopend op l Juni 1905. In den aan van <* had de vereeniging met groote moeilijkheden te kampen en reeds in Februari 1900 werd de benoeming eeuer nieuwe directrice noodzakelijk. 17 Maart aanvaardde zuster Brouwer als directrice hare taak en zij bleek de rechte p rsoon op de niet genoodzaakt te zijn menschen van vleesch en bloed op te offeren aan geschreven wetten en reglementen. In den loop van het nieuwe jaar hoopt de Vereeniging aan het Hoofdbestuur de plannen te kunnen overleggen voor een Centraal Tehuis, en dat dit Tehuis, als het definitief is opgericht, een bron van nauwere aaneensluiting mag worden en eens de glorie der Vereeniging Onderlinge Vrouwenbe scherming" zijn. Uit het finantieel rapport stippen wij aan, dat de inkomsten bedroegen ? 3732.54, de uitgaven ? 3P50.2SK, zoodat er een batig saldo was van ? 82.25)^ . Ter beschikking is voor het tweede jaar ? 1421. In het eerste jaar is ongeveer gebruikt ? 2150, zoodat ver sterking der middelen zeer gewenscht is, vooral als het voortbestaan verzekerd zal zijn. Verslagen, alsmeöe inteekenkaarten voor bijdragen ineens of jaarlijksche bijdragen zijn te bekomen bij de secretaresse der Fonds commissie mevr. Est. H. Hartshalt?Zeehan delaar, Corn. Jolstraat 7, Scheveningen. schepseltje, dat alle bekoorlijkheid en ver leidelijke bevalligheid zou verliezen als het zich met staatkunde bemoeide, waarop D. spottend en kortaf antwoordde: La bicyclette las rend-elle gracieuses ?" I)it artikeltje was reeds geschreven vóór ik het 11. Zondag in 't Weekblad opgenomn stuk van den heer v. d. Veen met grorte instemming las; ik wil daaraan alleen nog toevoegen, dat in een nommer van de Morning Chronicle van de vorige week, en dat mij nu ook eerst onder de oogen kwam, eenige brieven van geest- en aanverwanten der gevangen gezette dames zijn opgenomen, die een treurig beeld ophangen van de schandelijke en onwaardige behandeling, welke zij in de gevangenis andergaan. Zouden de Engelsche rechters geen recht vaardigheidsgevoel hebben om d'aaraan een einde te maken? Zoo ja, dan zullen zij vol doen aan de eerste eisenen der wellevend heid, wdlke men aan vrouwen verschuldigd is, zoo neen, dan kan juist die behandeling een middel zijn om onverschilligen en tegen standers wakker te schudden, en het V. K. in 't Britsche Rijk des te spoediger te doen invoeren. Andere rijken zullen dan wel volgen. Dr. UIT DB NATUUR CXCVI. Kweekkunst bij de mieren. Evengoed als een belletrist soms de waar heid niet durft beschrijven, om niet on waar schijnlijk te schijnen; zoo kan ook een schrijver, die zich tot taak stelt resultaten van de biologische wetenschap te populariseeren, voor een geval komen te staan, dat hij niet durft vermelden, omdat het zoo onwaarschijnlijk klinkt; niet voor hem zelf natuurlijk ; (voor de waarheid staan hem de oorspronkelijke waarnemers en auteurs borg) maar voor zijn lezers, die tijd noch gelegen heid hebben geregeld de wetenschappelijke periodieken in te zien. Zoo herinnert zich misschien een enkele mijner lezers, dat ik verleden jaar 't een en ander verteld heb van onderzoekingen omtrent de levenswijze van bladsnijdende mieren; een soort van Atta's. Hoe die blad snijders in lange rijen voorttrokken, elk met een stukje afgeknipt blad in den bek; en dat het gebleken is hoe zij de stukjes gebruiken om, in eigen aangelegde parken, paddestoelen op te kweeken, die hun tot voedsel dienen. Aan 't eind van dat opstel schreef ik: er wordt nog bij beweerd, dat de pas gehuwde dochters (die de wijde wereld ingaan om een eigen thuis te vestigen) uit het oude nest een kogeltje meenemen, en wel achter in den mond; dat kogeltje moet een stukje bevatten van de zwamvlok waaruit de paddestoel ontstaat. Uit mijn voorlaatste opstelover de lichtgevende Armillaria, weet u nog wel, dat de zwamvlok 't eigenlijke lichaaam van de zwam is, en de paddestoel niet meer is dan de sporendrager, die voor de verspreiding van de soort zorgt. Welnu, die ongelooflijke geschiedenis met het huwelijk van dat zwambolletje bij de Atta's, is ontwijfelbaar vastgesteld. En niet alleen dat; de geheele ontwikkeling van 't huishouden, ook de aanleg en opbouw van den zwamtuin is onlangs van stukje tot beetje nagegaan, bestudeerd en door woord, teekening en momentfoto voor afgedaan ge boekt. 't Is wel een beetje vies, wat er bij te pas komt; maar 't is te interessant om 't te verbloemen, en 't zjjn dieren niet waar? Bovendien bemesten is in ons landbouwland rechte plaats te zijn. Behalve door de Fonds commissie, wordt het toezicht op het Tehuis uitgeoefend, doei? de dames mevr. C. Jacobs Denekamp, mevr. C. v. d. Bergh?Wolf en mevr. M. Tak van Poortvliet?Francken. Het aantal verpleegden was in hetafgeloopen jaar 20, en het tetal kinderen was grooter dan dat der moeders. Besloten w erd ook kinderen zonder moeder op te nemen, doch slechts onder deze voorwaarden: dat de moeder het kind herkenne, het door dr. Abrahams, den raadsman der vereeniging op medisch gebied, late onderzoeke, zij kostgeld betale, het kind geregeld bezoeke en na etn verblijf van (i weken zorge voor kleeding. In bijzonderheden bespreekt het verslag ver volgens de verschillende verpleegde ouders en kinderen, waaruit blijkt, dat de Vereeniging zeer voldaan is over het succes, dat zij tot nog toe had. Ten slotte wijst het verslag op de verschillende wijze waarop hulp is verleend. De Vereeniging meent dat dit op den duur de kracht van het huis en de vruchtdragendheid van haar werk zal blijken te zijn. Zij wenscht zich niet aan regels te binden, noch omtrent het hebben van n of meer kinderen, noch omtrent den tijd van het verblijf, maar dit alles en nog meer in ieder bijzonder geval te beoordeelen, teneinde iets zoo gewoons, dat door 't dagelijksch hooren noemen de permissie" bij 't woord overbodig is. Als studiemateriaal werden wijfjes van Atta's opgepakt, nadat ze van de huwelijks reis naar hooger spheren (letterlijk) weer op de aarde waren neergedaald, en net weer een neatplaatsje hadden opgezocht; of bezig waren dit te doen. Van eenige werd de bek nagekeken en steels was daar een kogeltje te vinden, dat microcopisch werd onderzocht. Het bleek te bestaan uit gewone zwamdraden in de botanie mycelium" ook wel hyphen" genoemd. Om 't aanleggen van den zwammentuin ten alle tijde te kunnen waarnemen, gaven de onderzoekers aan het Atta-wijfje een kunstnest ter woon. Eenvoudig een brokje gips met een holte bij den bodem, gesloten met een stukje glas als deksel; daaroverheen een donker lapje of een stukje bordpapier, zoodat, evenals in een natuurnest, de onderaardsche duisternis wordt verkregen; ter wij l de c. tussehen mr! jevy JrY^én rtfevrouw Wijnands Francken moet zeer interessant geweest zijn, jammer dat 't niet ieder gegeven is, alle interessante avonden te kunnen bijwonen, de huiselijkheid zou er te veel onder lijden. Want op elk gebied geeft het interessante debatavonden, waar men dikwijls veel leeren kan, ik beweer altijd dat de eigenlijke leer school pas begint als men het schoollokaal verlaten heeft; dan krijgt men pas een eigen meening en vormt zich het individu, men krijgt zijn liefhebberijen en is zoo weetgie rig, dat men dikwijls vreest, evenals een jong paard op hol te gaan. Gelukkig werkt de leeftijd dan kalmeerend, hoe ouder men wordt, hoe meer men gaat gevoelen, welke richting men volgen wil. Nu wil ik even eene stelling van mij ten beste geven, die, waarschijnlijk bestreden zal worden. Nooit zal men mij kunnen overtuigen dat maatschappelijke stroominaen de enkeling zullen raken en beheerschen, wanneer hij er nooit in meege leefd heeft. Ik zal u duidelijk maken, wat ik bedoel. Het milieu waarin de weetgierige enkeling waarnemer toch, door't oplichten van't don kere gordijntje, de mier door 't glas heen bij 't werk kan bespieden. Ter controle werden nog een aantal wijfjes gezet in gedekte porceleinen schaaltjes, die met vochtig vloeipapier waren gevoerd. Al den volgenden dag bleek 't kogeltje neer gelegd te zijn; het heeft dan een halven millimeter doorsnede; een paar dagen later legt 't wijfje de eerste eieren er naast; dan heeft het zwambolletje al eeiiige draden uitge stoken; het groeit dus. Nu gaat het eierenleggen geregeld voort, zoodat een week na de bruidsvlucht er al een zestig of zeventig eieren, net langwerpige glimmende speldeknoppen, op den bodem liggen. De zwam is intusschcn flink gegroeid en door 't wijfje in verscheidene brokjes ver deeld, die rondom de eieren worden geschikt. Dit alles was al door vroegere onderzoekers waargenomen, maar er komen hier verschil lende dingen bij, die nog niet voldoende verk.aard waren. Ten eerste: waarvan leeft 't 1. Eieren en zwamkorrel van Atta, na 2 dagen in een kunstnest. 2. Eieren met de uitgegroeide en verdeelde zwam, na 7 dagen (kunstnest). 3. De arbeiders komen; poppen en eieren (42 dagen). 4 en 6. De moedermier bezig de zwam te voeden, (naar rnomentfoto's van Huber). 5. Foto van een uitgegraven neet, (11 dagen oud). geplaatst is, heeft een grooten invloed op zijn denken en op zijne beschouwingen. Het feminisme, volgens mij een treurig woord, er moest geen vrouwenkwestie meer bestaan, (maar entin, het is eenmaal zoo) kan alleen rechtvaardig en spoedeischend ge vonden worden, door mannen, die. eene ont wikkelde en in alles belangstellende moeder gehad hebben. De vrouw werd vroeger dom gehouden en eenzijdig gewaardeerd, 't hinderde mij als bakvisch reeds, dat oude en jonge mannen over meisjes en vrouwen sprekend, slechts uit een aesthetisch oogpunt hen beschouwden; ik liet my toen zelfs eens ontvallen: is eene vrouw dan gelijk aan een renpaard? Er zijn 't is waar nog vele vrouwen die bang zijn, om aan den openbaren weg te timmeren, doch in stilte 't volkomen eens met ons zijn, ik kan er in komen en 't volkomen billijken maar zóó zijn er ook vele mannen ! Er zijn ook vele vrouwen, die slechts van pronk en toilet maken houden... doch zulke mannen zijn er ook meer dan genoeg, ont bekend onder den naam van fatten of gigerl. Er zijn gelukkig ook vele flinke vrouwen, die u in uw contra, betreffende het feminisme zullen logenstiaften en... overtuigen van uwe dwalingen. Wanneer men de vrou-v waardeert als mensch met dezelfde deugden en dezelfde fouten als de man, dan zal er van het feminisme in de toekomst alleen het woord overblijven. Kotterdam. 22 Oct. 19(i(>. G. F. W. Stellti Campbell. Gunstig oordeelvan een rrouti.' over Trouwen. Nieuwe tilden. Geborduurde handschoenen. Eindelijk zal de bartewensch van de twintigjarige btella Campbell, dochter van de gevierde, Engelsche tooneelspeelster, me vrouw Patrick Campbell, in vervulling komen. Stella mag aan 't tuoneel gaan. Haar moeder, bekend onder den i-treelenden nick-name .,Mrs. Pat" gaf permissie; variant op Papa gaf permissie." Stella is een mooie, slanke brunette, het sprekend evenbeeld van haar moeder. De treffende gelijkenis tusscheu moeder en doch ter, is vooral onmiskenbaar, wanneer beide dames hetzelfde costuurn dragen, en precies eender gekapt zijn. Toen Stella nog als intelligente, begaafde leerlinge op de schoolbanken zat, hoopte zij, evenals haar moeder, een talentvolle, be roemde kunstenares te worden. En thans is haar vreugde ten top gestegen, want Mra. Pat" neemt haar dochter mee naar Amerika, waarheen zij binnenkort een kunstreis zal .maken. ? -. Mevrouw Campbell en haar dochter zulleji te samen optreden in Mrg. Tanqueray" en in Sudermann's Heimath". Mevrouw' Pat" speelt in Sudermann's aangrijpend tooneelwerk, de schitterende Magda;" Stella ver tolkt daarin het lieve, eenvoudige, onder het ouderlijk dak levende dochtertje, Marie" # * * Mevrouw Church, sedert achttien jaar werkzaam als kassierster bij de Amerikaansche bankiersürma Joplin, te St. Louis, heeft in een vergadering van de American Banker's Association, haar oordeel uitgespro ken over vrouwelijke beambten, in functie bij bankinstellingen. Het oordeel van me vrouw Church, die, als beambte van een bank, haar sporen verdiend heeft, is zóó vleiend over haar mede-zusteren, dat men geneigd zou zijn aan te nemen, dat er tegenwoordig onder vrouwen meer esprit de corps bestaat dan vroeger. Althans, onder vrouwen, die moedig den kamp om 't bestaan aanbinden. Vrouwen, die haar dagen in ledigheid slijten, hebben natuurlijk behoefte aan variatie, en zoeken die helaas! wel eens in het onedel moedig uitspinnen van kleine venijnigheidjes, wijfje in deze dagen ? Dan ook : hoe komt de zwam op 't gips of 't glas aan de noodige stoffen om te groeien? Paddestoelen eischen, zooals we weten, nog al veel voedsel, en zonder, sterke bemesting met organische stoffen mislukt een champinon-kweekerij zoo goed als altijd. Door de zorgvuldige studie van dr. Jacob Huber is 't geval tot volkomen klaarheid gebracht. Voor de hand ligt: te onderstellen, dat de mier zou leven van de groeiende zwam; maar dit is niet het geval: ze reinigt en verschikt en verdeelt die in haar donker holletje voortdurend, heett het altijd druk met de kweekerij; maar eten doet ze er niet van ; 't is voedsel voor haar jongen ; voorloopig niet voor haar. Zij doet aan een bij zonder soort van kannibalisme, ze leeft let terlijk van zich zelf, want ze zuigt haar eigen dieren uit. Een klein deel ervan wordt zorg vuldig onderhouden en tussehen de zwamvlok gelegd, de rest is eten eten en drinken voor haar, en... ja, ook voor de zwam. Want een paar maal in 't uur pakt ze een stukje van de zwamvlok met den bek of, maar zelden, met de voorpootjes beet, buigt 't achterlijf naar onder en voor om; ze drukt dan het brokje tegen haar lijf en laat de sponsachtige massa doordringen met een paar fijne drop pels van haar lichaamsvocht. Ongetwijfeld dient dit vocht, wat voor bestanddeelen het ook hebben mag, tot bemesting van de zwam. Soms houdt de Atta midden in haar werk van reinigen, effenen, en verplaatsen even op, pakt een eitje, dat net gelegd is of gelegd wordt, en slurpt het uit. Als dit geheimzinnig celwerk onder den grond, of in het donkere holletje van het gipsblok, ongeveer tien dagen geduurd heeft, zijn de eerste larven verschenen; nu is de paddestoel al l cM. groot en bedekt met een hoopje eieren. Na een maand is de zwam zoo wat 2 cM. en nu verschijnen aan den rand van de vlok de eerste knolvormige lichaampjes, die voor de volwassen mieren tot voedsel die nen. Ook de larven worden met eieren van de Atta gevoed; zoodat om dezen tijd naar Hubers berekening 90 pCt. van de gelegde eieren door de moedermier gebruikt worden tot voeding van zich zelf, en van haar jongen, die het tot larven gebracht hebben. Atta heeft 't dan druk genoeg, en zij zou en, ia het naargeestig verbreiden van achterklap. Doch, wij zullen maar zeggen, dat die niet meetellen ; en, daar banken ons aan cijfers doen denken, beschouwen wij de beuzelvrouwtjes als des quantités négligeables". Een en al lof is mevrouw Church voor werkzame, accurate, vrouwelijke klerken, die zij op haar arbeidsveld heeft kunnen gade slaan. Zij zegt: De allereerste vereischte voor beambten aan bankinstellingen is: volmaakte eerlijkheid; en, ik geloof verantwoord te zijn met te getuigen, dat vrouwen in hooge mate eerlijk zijn; misschien zijn hiervoor oorzaken te vinden, de omgeving der vrouw enz., doch, welke de beweeggrond hiertoe moge zijn, ik spreek als mijn rustige overtuiging uit, dat er minder oneerlijke vrouwen, dan oneerlijke mannen zijn. Vriendelijk, beleefd, voorko mend wezen, is noodzakelijk, vooral voor die beambten eener bank, die met haar cliënten in aanraking komen. Ik ben overtuigd, dat vrouwen, van nature, bovengenoemde eigen schappen bezitten, en dat het buitengewoon moeilijk en ongewoon voor haar is, anders te zijn dan vriendelijk, beleefd en voorkomend tegenover allen met wie zij in aanraking komen." Verder is mevrouw Church's welwillend oordeel, dat, vrouwen op een hou^ zedelijk standpunt, ook daarom bij uitnemendheid geschikt zijn aan bankinstellingen te werken, omdat haar aangeboren intuitiet vermogen haar in dezen werkkring ten goede komt. * * -Tf Hoewel er minstens vijftig nieuwe gchakeeringen zijn in alle bekende kleuren, en door de mode bevoorrechte tinten, valt een groote neiging waar te nemen tot het uragen van het uiterst bescheiden grijs. Grijs velveteen en grijs fluweel, is het gedingueerd materiaal voor onze wintercostuums. Grijs in alle denkbare nuances. Toch winnen de zér lichte tinten het van de meer donkere. Bout met zijn veelvuldige scha keringen, en llatteerende glans- en lichtef fecten, sabelbont, hermelijn, chinchilla, sealskin enz., toont heerlijk af op lichtgrijs. Nog wel zoo stijlvol als op wit en crème. * * * Sedert het heersenen van het coquette modetje der korte mouwen, die modieus blijven, voorloopig althans, zijn lange handschoenen opnieuw een kostbare en onmis bare voltooiing geworden van ons toilet. En nu zal de oude mode, dateerend uit den tijd der hooghartige koningin Elisabeth, en van Mary Queen of cots, het dragen van geborduurde handschoen-kappen wederom als nieuw gehuldigd worden. Wel zullen de boveneinden der handschoenen niet als in de dagen der roodlokkige, heeischzuchtige souvereine Elisabeth, getooid zijn met paarlen en edelgesteenten, maar met zijden motieven geborduurd, het borduursel in tint harmoni eerend met het leder of de zijde der lange handschoenen. Deze versiersels worden gezet op het boveneind der handschoenen, het gedeelte dat reikt van pols tot elboog, of, op losse gauntlets, afzonderlijke kappen, die bij verschillende handschoenen kunnen gedragen worden. Dit lijkt mij praktischer, want de geborduurde kappen blijven veel langer ongerept, dan het leder, dat handen en vingers omsluit. Het prachtige, toupele peau de Suède, is meer dan ooit in trek voor handschoenen; wij weten allen uit ervaring, hoe kortstondig de schoonheid- properheid van dit beeldig, tlatteerend materiaal is. En, hoewel wij elkander welwillend troosten, met de betui ging, dat dit uiterst delicate leer wel een klein beetje vuil mag gedragen worden, zoo vindt elke nette" vrouw het bedenkelijk aan vrienden en kennissen zoo'n poetelig handje toe te steken. CAPRICE. ten slotte geheel op raken, indien er niet spoedig helpsters kwamen. Dit gebeurt na den 40sten dag. Dan ver schijnen de eerste arbeidsters uit de poppen waarin de larven waren veranderd. Deze nemen de taak van de stichtster der kolonie over, ze verzorgen haaf en de nog aanwezige poppen. Zij eten wel van de knolletjes van de zwamvlok. Na korten tijd graven ze gangen naar de oppervlakte, zoodat nu de cel met de buitenwereld in verbinding komt. Een deel der larven is op gegroeid tot soldaten, die tijdens de bladerjacht de arbeidsters beschermen moeten. Zoodra er een voldoende macht op de been gebracht kan worden, trekt het leger arbei ders en soldaten uit. Een bepaalde en ge schikte boom is al door de claireurs ontdekt en, met een macht van bladstukjes-beladen, komt de colonne thuis. De ingezamelde blaadjes worden door de arbeidsters gekneed, tussehen en op de zwamvlok gestoken en ten deele verwerkt tot een bed, een onder laag, waarop het champignon-broed gebracht wordt: de teelt kan nu voorgoed beginnen. Het nest wordt vergroot; welig tieren de zwamknolletjes, die het hoofd voedsel van de kolonie uitmaken en de stichtster heeft niets anders meer te doen, dan te zorgen voor een dichte bevolking; de moedermier is gewor den wat ook de Dijenkoningin in de korf is: een eiermachine. Geregeld gaat het bladsnijden voort en indien er geen noodlottige oorlog gevoerd wordt tegen andere mieren, die eigen belangen verdedigen en daarom den boom beschermen waar de Atta's pro?iandeeren willen, is 't leven en 't voortbestaan van de kolonie ver zekerd. Straks zal de zwermtijd aanbreken en de bruiloftsvlucht gonst weer door de lucht; de jonge wijfjes nemen als bruidschat een korreltje zwambroed achter in haar bek mee, en de wonderlijke cyclus van 't Atta-leven is gesloten. Wonderlijk, haast ongelooflijk is't; en toch, 't zijn feiten. Nog ongelooflijker, veel onwaar schijnlijker nog, maar even waar, is een stukje mierenleven, dat ik een volgende keer hoop te vertellen. E. HEIMANS.