De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1906 11 november pagina 6

11 november 1906 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1533 Afbeeldingen van Juffrouw Eika Hopper in enkele harer rollen. De Koninklijke Vereeniging Het Neder landsen Tooneel" heeft eene reeks jeugdige tooneelspeelsters, uitmuntende door het schoon en zuiver spreken der Nederlandsohe taal eene stille hulde roor mevrouw Betty Hpltrop-van Gelder, die aan haar allen onderwijs heeft gegeven in welzeggenskunst, door beschaving en door de kunst zich met smaak te kleeden. Juffrouw Eika Hopper behoort tot dezen. De schoone plaats, die zij bij de Koninklijke ^ereeniging inneemt, heeft zij eerlijk verBika Hopper. worven. Want zij heeft er voor moeten strijden en werken. En toen hebben geluk en sympathie het verdere gedaan. Hoewel zij zieh allerminst te beklagen heeft over het werk", haar door de Kon. Ver. Het Ned. Tooneel opgedragen, heeft zij er toch den tijd gekend, dat zij moe deloos werd, omdat er geen rol kwam, waarin zij zich geven kon. Flauwe rolletjes, onbeteekeaende ingenues met een water- en melktaaltje zijn niets voor haar. Zij heeft temperament en dat wil zij uiten, hetzij omsluierd of uitbarstend. Het toeval heeft gewild, dat haar plots, kort achter elkaar, rollen werden toebedeeld, waarin zij die verscheidenheid van tempe rament op het voordeeligst toonen kon, in: Vriendinnetje van Brieux en Opstanding van Tolstoï. In Opstanding speelde zij de rol van Katucha. In die rol beeldt juffrouw Rika Hopper zeer schoon de onschuld en de verborgen liefde uit, zoekende naar bevrediging. Aan grijpend is van haar het ontwaken uit het bijna verdierlijkte, het weder opvlammen van haar eergevoel en het uitvaren tegen den Prins, haren verleider; hare droef heid in dronkenschap; hare veront waardiging tegen een sujet, die haar zijn onreine liefde wil opdringen, als zij nauwe lijks een beter leven begint; en hare be rusting in het onvermijdelijke, maar vooral aan het slot: het weder laten doorbreken harer liefde voor den Prins en het hem aanhangen voor het laatst, zooals in het voorspel voor het eerst, waar zij, minnedronken, zich overgeeft aan minneweelde, vol teerheid en lief gevlei. Rika Hopper's spel wordt in de rol van Katucha verhoogd door hare interessante schoonheid en hare schoone Russische kleedij, maar bovenal door de bekoring harer jeugd, en het zeer teer weergeven, in de rol, van den maagdelijken schroom, van welken Helmers lofzingtin: DeHollandsche Natie". In de liefdescène, gezeten voor het ge opende raam in den betooverend schoonen Paaschnacht, klinkt zacht haar liefdesstem en is haar zoet fluisteren als muziek. Later, bij ondergane smart, spreekt uit haar stem het gefolterde hart. Groote droefheid wekt zij op in het tooneel, waar zij dronken wordt van wodka. Ontwaakt en bevrijd uit het verwordene, geeft Rika Hopper in haar houding, in haar stem, in gelaatstrekken, en haar oog, als Katucha, de vernietiging van een menschenleyen te aanschouwen. In dat tooneel brengt zij droefheid en meewarigheid over den toeschouwer. Aan het einde het uitsnikken der inge houden liefde, edel, waar en treffend. Ootmoedig ligt zij dan geknield, als de Prins de zegen over haar uitspreekt. Het en-oogenblik in dien toestand blijven lig gen bij zyn heengaan en het droeve uit spreken van het laatste vaarwel, doet den toeschouwer droef-verkwikkelijk aan. Juffrouw Rika Hopper geeft als Katucha de verschillende zieletoestanden, in scherp verschil aan: eerst het onschuldige, maar hartstochtelijke dorpsmeisje, dat zich laat verleiden door een Prins; dan de diep gevallen vrouw in gezelschap van deerniswaarde en verliederlijkte vrouwen, zij zelf in een staat van half-bewustheid, door ellende en zonde moreel verlamd; eindelijk, de als door liefde gelouterde, in staat met bovenmenschelijke geestkracht het grootste offer te brengen, dat van een vrouw te eischen is. De rol van Mart/iterïte in Vriendinnetje, het eerste beslissende succes voor Rika Hopper, een volkomen tegenstelling met die in Opstanding. Geheel volgens de bedoeling van den auteur houdt zij in die rol haar temperament omsluierd. 7ij behaalt er een overwinning mee op zich zelf. Want het temperament, dat steeds bij haar uitbarsten wil, houdt zij volkomen in bedwang in het uitbeelden van het bescheiden jonge meisje, wier hart dra van liefde gaat gloeien, het meisje, dat door het toonen van hoog heid en waardigheid in de uitbeelding dezer hoedanigheden munt Hopper uit zich achting verwerft en zich zelf lang behoed voor een misstap, die zij eindelijk doet. Maar ook dan verlaat het hooge en waardige zich bij haar niet. Tegenover het ernstige deel der rol komt het vroolijke, in den aanvang, scherp uit. Opstanding en Vriendinnetje hebben enkele eigenschappen gemeens, goed begrepen en weergegeven door Rika Hopper : het innige der liefde, en het droomerige van minneweelde ; het zich verheffen bij eene beleediging, bizonder schoon van haar in O/intanding, en het kalm berustende bij groote smart. Geen grooter tegenstelling ook dan de rollen in Opstanding en Vriendinnetje. In het eerste geworden tot een verdierlijkt wezen, ruw, wild, woest, dronken, tierend en razend om later weer te worden wie zij eens was, en in het laatste steeds het bescheidene en lieve, teedere en angstvallige meisje en te vroeg geworden jong vrouwtje. Maar het opgaan in liefde en geluk, en in de zaligheid der min, daarin slaagt Rika Hopper, zoowel in O/istandmij als in Vriendinnetje, buitengewoon. Rika Hopper's ideaal is het spelen van groote werk"", vooral van een treurspel als Phedra. Zij schijnt er als toe aangewezen zoowel door gestalte als door de breedheid en schoonheid van zeggen, en het impo neerde van haar. "Ware zij een tooneelspeler dan zou het overwicht, het besliste, het krachtige, het sterk-willende, dat uit haar wezen spreekt, haar bestemmen tot het creëeren van een rol als Napoleon. Het schoone zeggen der verzen geeft Rika Hopper ieder jaar in Gijaljre/jlit te genieten; het schoone zeggen der verzen heeft haar doen uitverkiezen om bij gedenk- en feest dagen van H. M. Koningin "Wilhelmina, of Hare Koninklijke Moeder, in het openbaar een gedicht uit te spreken. Dan, als het breede verzen zijn, heeft haar stem een geweldige kracht, en heeft zij zich slechts te hoeden voor een te koperen geluid, en zich bewust te worden dat eene trilling van ge voel in verheven woorden meer tot de harten gaat. Bij de herdenking van het 25-jarig regentschap der Koningin-Moeder heei't zij in den Haagschen schouwburg een Od uitgesproken, gedicht door mr. Van Loghem. Hare Majesteit heeft zij door haar schoon zeggen toen zeer bekoord, zoodat, haar, ten paleize ontboden, door jonkheer De Ranitz, namens H. M. een broche met diamanten werd aangeboden. II. M. haar eenigen tijd later, bij een fancy-fair, voor een liefdadig doel, in het Paleis voor Volksvlijt te Am sterdam, in de salon van mevr, Labouchère aantreffende, herinnerde haar aan de ge nieting door haar kunst, op den gedenkdag, en zei o. a. tot haar: Wat heeft u een mooie stem!" Na Vriendinnetje en Opstanding zijn, met soms te lange rusttijden, Rika Hopper de schoonste en moeilijkst rollen toevertrouwd. Thans de titelrol in Ibsen's Nora. Hoe zij zich in deze moeilijke en voor haar persoon minder ge-eigende rol weet te handhaven als voornaam tooneelspeelster kan ieder zelf beoordeelen en dan tevens ontwaren dat het weergeven van het hooge en het groot gevoelen ook in deze rol haar kunst kenmerken. De reproductie eener zeer bizondere fotografie van Xoru, door den fotograaf Clausing te Haarlem, van haar opgenomen, toont haar op het oogenblik, dat zij in k et tweede bedrijf de '?Tarantella" gaat dansen met den dood in het hart. Eika Hopper in het vroolijk gedeelte der ro) van Marguente in Eugène Brieux' Vriendinnetje, zingen, en werd bekoord door haar stem. Hij sprak er over met den onderwijzer, en beiden oordeelden, dat een meisje met gun stig uiterlijk en zulk een schoone stem een toekomst kon hebben. De onderwijzer ried haar aan, de lessen aan het Conservatorium te volgen, misschien kon zij kamer- of operazangeres worden. Hare moeder, van wie de dochter heeft, wat haar van dicht'renvuur en liefde" is gegeven, sprak er over met dr. Aletta Jacobs, eene Groningsche als zij hoewel Rika Hopper te Assen is ceboren. Deze verwees de moeder naar juffrouw Speet, de latere mevrouw Upes Speet, die onderricht gaf in de kunst van spreken en ademhalen. Juffrouw Speet ried haar aan leerling der tooneelschool te worden, te meer daar het onderwijs er direct aansluit aan het lager en meer uitgebreid onderwijs. Dan kreeg ze een goede, praktische oplei ding, die ook voor de Opera eene vereischte is. Juffrouw Speet's raad werd opgevolgd en de toen nog slanke Rika Hopper kwam aan de tooneelschool. Aan het toeval, dat een schoolopziener haar op school een liedje hoorde zingen, en aan de raadgevingen van wijze vrouwen is het te danken, dat Rika Hopper tooneelspeelster is geworden, en de Koninklijke Vereeniging het Nederlondsch Tooneel" eene jeugdige tooneelspeelster heeft, op wie zij trotsch kan zijn. J. H. R. Rika Hopper, in de kleedij, waarin zij de Ode sprak voor U. M. de Koningin- Moeder. Eene andere reproductie, niet minder opmerkelijk is die van Kika Hopper als Katuclia in ()/>*ta>tdin<j, nog als onschuldig meisje, zalig van liefde voor haar prins. Deze reproductie is naar eene teekening van schilderes Lizzie Ansingh. Deteekening was bestemd voor oene tentoonstelling, doch werd middelerwijl door een kunstvriend aangekocht, die haar aan Rika Hopper ten geschenke gaf. Bij de afbeeldingen is pok een enkele uit den eersten tijd, dat Rika Hopper aan het tooneel was, b.v. die van Anneni/r in Rosier Faassen's drama van dien naam. Toen zij die rol speel lc, was ?/.& nog ver bonden aan het gezelschap der (iebroeders v. Lier. Daar heeft ze een goede leerschool gehad, omdat zij er van alles speelde, oude zoowel als jonge rollen, in treurspel, drama, blijspel, tooneelspel en klucht, en bovendien een goed voorbeeld had aan mevr. Julia van Lier-Kuipers, die als lid van de jury bij haar welgeslaagd eind-examen aan de too neelschool, kort voor haar eerste engage ment, haar hielp toekennen den tweeden prijs voor treurspel, drama en blijspel, de hoogste onderscheiding, bij dat examen, toegekend. l.n het schooljaar 1S'.)2?1ÖK3 was Rika Hopper op de tooneelschool gekomen, door... eene toevalligheid, want zij heeft nooit gedroomd aan het tooneel te gaan. /ij had doktores in do medicijnen willen wor den, doch haar schoon geluid heeft het verijdeld. Dit is het geval. Mr. Willem van Lennep had haar bij schoolbezoek een liedje hooren Rika Hopper al* Annemie in Roeier Faassen's driirm van dien naam. Rika Hopper als Katucha in Tolstoï's Opstanding. Naar eene teekening van Lizzie Ansingh. Kika Hopper in Ibsen's Nora, op het oogenblik, dat zij de Tarantella gaat dansen. met de pop, door Evert Pietersen. Tentoonstelling van Evert Fitters bij FFJS Bnffa tu Zonen. Voor liet eerst steit Evert Pit-ters een groot aantal zijner werken -- 7:! in hetgeheel bij de lirma Frans Bull'a en Zonen tentoon, bestaande uit schilderijen en ^-fietsen, uilen in Nederland geschilder.l, in tegenstelling met zijne vroegere werken, die a'len in ZuidNederland, in Antwerpen, en enkele er van. Een leemte in de tecuting voor den Centralen Raad van Beroep. Reeds vroeger is van verschillende zijden de aandacht gevestigd op liet jrroote aantal gedingen, hetwelk eenmaal bij de Raden van Beroep voor de Ongevallenwet aanhangig gewees;, voor den Centralen Raad van Beroep wordt gebracht, en duar wordt gewijzigd of vernietigd. Er heerscht onder de arbeiders in de industrieele centra en de groote steden, waar zij nu eenmaal veel met de Ongevallenwet in aanraking komen, een ware schrik voor het instellen van hooger beroep, door de Rijksverzekeringsbank, omdat het zoo dikwijls voorkomt, dat, als eenmaal de Raad van Beroep op verzoek van den werkman een rente heeft toegekend of verhoogd, de Cen trale Raad van Beroep zulk eene uitspraak in Parijs en Barbizon ontstonden. Kvert Pieters, vóór bijna een halve eeuw 'o Amsterdam Behoren, ging vroeg naar Antwerpen, studeerde daar onder Verlat en VerstraetB. Na eeu lang verblijf aldaar, is hij voor omstreeks lOjaar naar Holland gekomen, en heeft zich thans te Katwijk gevestigd. Het merkwaardige der tentoonstelling van Pieters i-, dat zij aanleiding geeft o?> te merken, hoe hij meer en meer een Hollandsen schilder is geworden. n ii n n iiiiiMiiiMiiiimiiiimiiiiimiiiiiiiiMimimiimmiiiliimiiimuii weder vernietigt, en de Rijksverzekeriagsbank in 't gelijk stelt. Gedurende 1904 werd door de Raden van Beroep in 186 gevallen de eenmaal toege kende rente te laag bevonden, en verhoogd, en van de/,e 186 werden daarna door den Centralen Raad 79 weer verlaagd, ~> nog ver hoogd, en 42 gehandhaafd. Gedurende hetzelfde jaar werd in 101 ge vallen door de Raden van Beroep een scha deloosstelling toegekend, nadat ze door de Rij ksverzekeringsbank was geweigerd. Maar van deze LtiL toegekende uitkeeringen werden er door den Centralen Raad van Beroep 47 weer afgenomen, en 18 verlaagd. De Rijksverzekeringsbaak heeft dus goede redenen, zich met de verdediging harer gedingen voor de Raden van Beroep niet al te druk te maken, en liever haar kracht aan te wenden voor den Centralen Raad: deze

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl