Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1533
Afbeeldingen van Juffrouw Eika
Hopper in enkele harer rollen.
De Koninklijke Vereeniging Het Neder
landsen Tooneel" heeft eene reeks jeugdige
tooneelspeelsters, uitmuntende door het
schoon en zuiver spreken der
Nederlandsohe taal eene stille hulde roor mevrouw
Betty Hpltrop-van Gelder, die aan haar allen
onderwijs heeft gegeven in welzeggenskunst,
door beschaving en door de kunst zich
met smaak te kleeden.
Juffrouw Eika Hopper behoort tot dezen.
De schoone plaats, die zij bij de Koninklijke
^ereeniging inneemt, heeft zij eerlijk
verBika Hopper.
worven. Want zij heeft er voor moeten
strijden en werken. En toen hebben geluk
en sympathie het verdere gedaan.
Hoewel zij zieh allerminst te beklagen
heeft over het werk", haar door de Kon.
Ver. Het Ned. Tooneel opgedragen, heeft
zij er toch den tijd gekend, dat zij moe
deloos werd, omdat er geen rol kwam, waarin
zij zich geven kon. Flauwe rolletjes,
onbeteekeaende ingenues met een water- en
melktaaltje zijn niets voor haar. Zij heeft
temperament en dat wil zij uiten, hetzij
omsluierd of uitbarstend.
Het toeval heeft gewild, dat haar plots,
kort achter elkaar, rollen werden toebedeeld,
waarin zij die verscheidenheid van tempe
rament op het voordeeligst toonen kon, in:
Vriendinnetje van Brieux en Opstanding
van Tolstoï.
In Opstanding speelde zij de rol van
Katucha.
In die rol beeldt juffrouw Rika Hopper
zeer schoon de onschuld en de verborgen
liefde uit, zoekende naar bevrediging. Aan
grijpend is van haar het ontwaken uit het
bijna verdierlijkte, het weder opvlammen
van haar eergevoel en het uitvaren tegen
den Prins, haren verleider; hare droef
heid in dronkenschap; hare veront
waardiging tegen een sujet, die haar zijn
onreine liefde wil opdringen, als zij nauwe
lijks een beter leven begint; en hare be
rusting in het onvermijdelijke, maar vooral
aan het slot: het weder laten doorbreken harer
liefde voor den Prins en het hem aanhangen
voor het laatst, zooals in het voorspel voor
het eerst, waar zij, minnedronken, zich
overgeeft aan minneweelde, vol teerheid
en lief gevlei.
Rika Hopper's spel wordt in de rol van
Katucha verhoogd door hare interessante
schoonheid en hare schoone Russische
kleedij, maar bovenal door de bekoring
harer jeugd, en het zeer teer weergeven, in
de rol, van den maagdelijken schroom, van
welken Helmers lofzingtin: DeHollandsche
Natie".
In de liefdescène, gezeten voor het ge
opende raam in den betooverend schoonen
Paaschnacht, klinkt zacht haar liefdesstem
en is haar zoet fluisteren als muziek.
Later, bij ondergane smart, spreekt uit
haar stem het gefolterde hart. Groote
droefheid wekt zij op in het tooneel, waar
zij dronken wordt van wodka.
Ontwaakt en bevrijd uit het verwordene,
geeft Rika Hopper in haar houding, in haar
stem, in gelaatstrekken, en haar oog, als
Katucha, de vernietiging van een
menschenleyen te aanschouwen. In dat tooneel brengt
zij droefheid en meewarigheid over den
toeschouwer.
Aan het einde het uitsnikken der inge
houden liefde, edel, waar en treffend.
Ootmoedig ligt zij dan geknield, als de
Prins de zegen over haar uitspreekt. Het
en-oogenblik in dien toestand blijven lig
gen bij zyn heengaan en het droeve uit
spreken van het laatste vaarwel, doet den
toeschouwer droef-verkwikkelijk aan.
Juffrouw Rika Hopper geeft als Katucha
de verschillende zieletoestanden, in scherp
verschil aan: eerst het onschuldige, maar
hartstochtelijke dorpsmeisje, dat zich laat
verleiden door een Prins; dan de diep
gevallen vrouw in gezelschap van
deerniswaarde en verliederlijkte vrouwen, zij zelf
in een staat van half-bewustheid, door
ellende en zonde moreel verlamd; eindelijk,
de als door liefde gelouterde, in staat met
bovenmenschelijke geestkracht het grootste
offer te brengen, dat van een vrouw te
eischen is.
De rol van Mart/iterïte in Vriendinnetje, het
eerste beslissende succes voor Rika Hopper,
een volkomen tegenstelling met die in
Opstanding. Geheel volgens de bedoeling
van den auteur houdt zij in die rol haar
temperament omsluierd. 7ij behaalt er een
overwinning mee op zich zelf. Want het
temperament, dat steeds bij haar uitbarsten
wil, houdt zij volkomen in bedwang in
het uitbeelden van het bescheiden jonge
meisje, wier hart dra van liefde gaat gloeien,
het meisje, dat door het toonen van hoog
heid en waardigheid in de uitbeelding
dezer hoedanigheden munt Hopper uit
zich achting verwerft en zich zelf lang
behoed voor een misstap, die zij eindelijk
doet. Maar ook dan verlaat het hooge en
waardige zich bij haar niet. Tegenover het
ernstige deel der rol komt het vroolijke,
in den aanvang, scherp uit.
Opstanding en Vriendinnetje hebben enkele
eigenschappen gemeens, goed begrepen en
weergegeven door Rika Hopper : het innige
der liefde, en het droomerige van
minneweelde ; het zich verheffen bij eene
beleediging, bizonder schoon van haar in
O/intanding, en het kalm berustende bij groote smart.
Geen grooter tegenstelling ook dan de
rollen in Opstanding en Vriendinnetje. In
het eerste geworden tot een verdierlijkt
wezen, ruw, wild, woest, dronken, tierend
en razend om later weer te worden wie zij
eens was, en in het laatste steeds het
bescheidene en lieve, teedere en angstvallige
meisje en te vroeg geworden jong vrouwtje.
Maar het opgaan in liefde en geluk, en in
de zaligheid der min, daarin slaagt Rika
Hopper, zoowel in O/istandmij als in
Vriendinnetje, buitengewoon.
Rika Hopper's ideaal is het spelen van
groote werk"", vooral van een treurspel als
Phedra. Zij schijnt er als toe aangewezen
zoowel door gestalte als door de breedheid
en schoonheid van zeggen, en het impo
neerde van haar. "Ware zij een
tooneelspeler dan zou het overwicht, het besliste,
het krachtige, het sterk-willende, dat uit
haar wezen spreekt, haar bestemmen tot het
creëeren van een rol als Napoleon.
Het schoone zeggen der verzen geeft Rika
Hopper ieder jaar in Gijaljre/jlit te genieten;
het schoone zeggen der verzen heeft haar
doen uitverkiezen om bij gedenk- en feest
dagen van H. M. Koningin "Wilhelmina, of
Hare Koninklijke Moeder, in het openbaar
een gedicht uit te spreken. Dan, als het
breede verzen zijn, heeft haar stem een
geweldige kracht, en heeft zij zich slechts
te hoeden voor een te koperen geluid, en zich
bewust te worden dat eene trilling van ge
voel in verheven woorden meer tot de
harten gaat.
Bij de herdenking van het 25-jarig
regentschap der Koningin-Moeder heei't zij
in den Haagschen schouwburg een Od
uitgesproken, gedicht door mr. Van Loghem.
Hare Majesteit heeft zij door haar schoon
zeggen toen zeer bekoord, zoodat, haar, ten
paleize ontboden, door jonkheer De Ranitz,
namens H. M. een broche met diamanten
werd aangeboden. II. M. haar eenigen tijd
later, bij een fancy-fair, voor een liefdadig
doel, in het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam, in de salon van mevr, Labouchère
aantreffende, herinnerde haar aan de ge
nieting door haar kunst, op den gedenkdag,
en zei o. a. tot haar: Wat heeft u een
mooie stem!"
Na Vriendinnetje en Opstanding zijn, met
soms te lange rusttijden, Rika Hopper de
schoonste en moeilijkst rollen toevertrouwd.
Thans de titelrol in Ibsen's Nora. Hoe zij
zich in deze moeilijke en voor haar persoon
minder ge-eigende rol weet te handhaven
als voornaam tooneelspeelster kan ieder
zelf beoordeelen en dan tevens ontwaren
dat het weergeven van het hooge en het
groot gevoelen ook in deze rol haar kunst
kenmerken.
De reproductie eener zeer bizondere
fotografie van Xoru, door den fotograaf
Clausing te Haarlem, van haar opgenomen,
toont haar op het oogenblik, dat zij in k et
tweede bedrijf de '?Tarantella" gaat dansen
met den dood in het hart.
Eika Hopper in het vroolijk gedeelte der ro) van Marguente
in Eugène Brieux' Vriendinnetje,
zingen, en werd bekoord door haar stem.
Hij sprak er over met den onderwijzer, en
beiden oordeelden, dat een meisje met gun
stig uiterlijk en zulk een schoone stem een
toekomst kon hebben. De onderwijzer ried
haar aan, de lessen aan het Conservatorium
te volgen, misschien kon zij kamer- of
operazangeres worden. Hare moeder, van
wie de dochter heeft, wat haar van
dicht'renvuur en liefde" is gegeven, sprak er
over met dr. Aletta Jacobs, eene
Groningsche als zij hoewel Rika Hopper te Assen
is ceboren. Deze verwees de moeder naar
juffrouw Speet, de latere mevrouw Upes
Speet, die onderricht gaf in de kunst van
spreken en ademhalen. Juffrouw Speet ried
haar aan leerling der tooneelschool te worden,
te meer daar het onderwijs er direct aansluit
aan het lager en meer uitgebreid onderwijs.
Dan kreeg ze een goede, praktische oplei
ding, die ook voor de Opera eene vereischte
is. Juffrouw Speet's raad werd opgevolgd
en de toen nog slanke Rika Hopper kwam
aan de tooneelschool.
Aan het toeval, dat een schoolopziener
haar op school een liedje hoorde zingen,
en aan de raadgevingen van wijze vrouwen
is het te danken, dat Rika Hopper
tooneelspeelster is geworden, en de Koninklijke
Vereeniging het Nederlondsch Tooneel"
eene jeugdige tooneelspeelster heeft, op wie
zij trotsch kan zijn.
J. H. R.
Rika Hopper, in de kleedij, waarin zij de Ode sprak
voor U. M. de Koningin- Moeder.
Eene andere reproductie, niet minder
opmerkelijk is die van Kika Hopper als
Katuclia in ()/>*ta>tdin<j, nog als onschuldig
meisje, zalig van liefde voor haar prins.
Deze reproductie is naar eene teekening
van schilderes Lizzie Ansingh. Deteekening
was bestemd voor oene tentoonstelling, doch
werd middelerwijl door een kunstvriend
aangekocht, die haar aan Rika Hopper ten
geschenke gaf.
Bij de afbeeldingen is pok een enkele
uit den eersten tijd, dat Rika Hopper aan
het tooneel was, b.v. die van Anneni/r in
Rosier Faassen's drama van dien naam.
Toen zij die rol speel lc, was ?/.& nog ver
bonden aan het gezelschap der (iebroeders
v. Lier. Daar heeft ze een goede leerschool
gehad, omdat zij er van alles speelde, oude
zoowel als jonge rollen, in treurspel, drama,
blijspel, tooneelspel en klucht, en bovendien
een goed voorbeeld had aan mevr. Julia van
Lier-Kuipers, die als lid van de jury bij
haar welgeslaagd eind-examen aan de too
neelschool, kort voor haar eerste engage
ment, haar hielp toekennen den tweeden
prijs voor treurspel, drama en blijspel, de
hoogste onderscheiding, bij dat examen,
toegekend.
l.n het schooljaar 1S'.)2?1ÖK3 was Rika
Hopper op de tooneelschool gekomen, door...
eene toevalligheid, want zij heeft nooit
gedroomd aan het tooneel te gaan. /ij
had doktores in do medicijnen willen wor
den, doch haar schoon geluid heeft het
verijdeld.
Dit is het geval. Mr. Willem van Lennep
had haar bij schoolbezoek een liedje hooren
Rika Hopper al* Annemie in Roeier Faassen's
driirm van dien naam.
Rika Hopper als Katucha in Tolstoï's Opstanding.
Naar eene teekening van Lizzie Ansingh.
Kika Hopper in Ibsen's Nora, op het oogenblik,
dat zij de Tarantella gaat dansen.
met de pop, door Evert Pietersen.
Tentoonstelling van Evert Fitters bij
FFJS Bnffa tu Zonen.
Voor liet eerst steit Evert Pit-ters een groot
aantal zijner werken -- 7:! in hetgeheel
bij de lirma Frans Bull'a en Zonen tentoon,
bestaande uit schilderijen en ^-fietsen, uilen
in Nederland geschilder.l, in tegenstelling
met zijne vroegere werken, die a'len in
ZuidNederland, in Antwerpen, en enkele er van.
Een leemte in de tecuting voor den Centralen
Raad van Beroep.
Reeds vroeger is van verschillende zijden
de aandacht gevestigd op liet jrroote aantal
gedingen, hetwelk eenmaal bij de Raden van
Beroep voor de Ongevallenwet aanhangig
gewees;, voor den Centralen Raad van Beroep
wordt gebracht, en duar wordt gewijzigd of
vernietigd.
Er heerscht onder de arbeiders in de
industrieele centra en de groote steden, waar
zij nu eenmaal veel met de Ongevallenwet in
aanraking komen, een ware schrik voor het
instellen van hooger beroep, door de
Rijksverzekeringsbank, omdat het zoo dikwijls
voorkomt, dat, als eenmaal de Raad van
Beroep op verzoek van den werkman een
rente heeft toegekend of verhoogd, de Cen
trale Raad van Beroep zulk eene uitspraak
in Parijs en Barbizon ontstonden.
Kvert Pieters, vóór bijna een halve eeuw
'o Amsterdam Behoren, ging vroeg naar
Antwerpen, studeerde daar onder Verlat en
VerstraetB. Na eeu lang verblijf aldaar, is hij
voor omstreeks lOjaar naar Holland gekomen,
en heeft zich thans te Katwijk gevestigd. Het
merkwaardige der tentoonstelling van Pieters
i-, dat zij aanleiding geeft o?> te merken, hoe
hij meer en meer een Hollandsen schilder
is geworden.
n ii n n iiiiiMiiiMiiiimiiiimiiiiimiiiiiiiiMimimiimmiiiliimiiimuii
weder vernietigt, en de
Rijksverzekeriagsbank in 't gelijk stelt.
Gedurende 1904 werd door de Raden van
Beroep in 186 gevallen de eenmaal toege
kende rente te laag bevonden, en verhoogd,
en van de/,e 186 werden daarna door den
Centralen Raad 79 weer verlaagd, ~> nog ver
hoogd, en 42 gehandhaafd.
Gedurende hetzelfde jaar werd in 101 ge
vallen door de Raden van Beroep een scha
deloosstelling toegekend, nadat ze door de
Rij ksverzekeringsbank was geweigerd. Maar
van deze LtiL toegekende uitkeeringen werden
er door den Centralen Raad van Beroep 47
weer afgenomen, en 18 verlaagd.
De Rijksverzekeringsbaak heeft dus goede
redenen, zich met de verdediging harer
gedingen voor de Raden van Beroep niet al
te druk te maken, en liever haar kracht aan
te wenden voor den Centralen Raad: deze