Historisch Archief 1877-1940
DE A M $ T K R D A AI M K R W K K K B L A D V O O K N E D E R L A N D.
No. 1540
?utd met zijn staf van hoofdinspecteurs,
inspecteurs e. a. in deze nog niets in het
felang van de volksgezondheid heeft
ifioten gedaan te kruien.
De belastingschuldigen, die voor dezen
tat van staatsdienst ieder jaar niet veel
Minder dan twee m een halve ton
opre:igen, haddea zich op dit punt met
«eeht betere resultaten voorgesteld.
Als vanzelf zoekt ieder belangstellende
«aar de redenen waaraan het te wijten
is, dat de Nederlandsche regeering nalatig
Wijft om tegen bedoelde misdadige hande
lingen meer afdoende maatregelen nemen.
Bvj het bestudeeren nu van de
boven«angehaalde brochure ran den heer Mircus
»ntd«kten we een en ander, d;it daarop
mogelijk invloed uitoefent.
DientengelO'ge laten we hier volgen, hetgeen op
adz. 7 over het opdragen vau
vleeschkeuring aan praktijk uitoefenende vee
artsen wordt medegedeeld.
En voegen we erbij, zoo al van wege
?en gemeentebestuur een practiseerend
veearts, alsdan betiteld als
gemeenteTeearts, met, de keuring belast is, vindt
?deze maar al te dikwijl* aanleiding, om
txdenen van direct eigenbelang, om zijn
publiek naar de oogen te zien; 1) nog ge
zwegen dat hij, bij een ecnigszins uit
gebreide praktijk, in den regel niet be
schikt over voldoenden tijd; ook waarborgt
«iets zijn technische bekwaamheid of zijne
ieschikkingoverdenoodige hulpmiddelen
fr>t hét instellen van een voldoend
onderawek. c. q. voor een ??baeieriosoopische
diagnose; kortom, de eerste de beste
yrivaat . veearts biedt voor de
vleeschfeurmg* niet de nondi 26 waarborgen van
tekwa iftbêid en onafhankelijkheid
alsflaede- van beschikking over voldoende
ujpmiddelen en tijd."
Op bla,di. 36 dikt de schrijver dit punt
" »og ,volgenderwijze aan; het zou zijn:
, de gelegenheid scheppen om de
stiptleiil van den ambtenaar in conflict te doen
geraken 'met de. gunst van prtrtifulin-en." 1)
* Omtrent-de'keuring van vleesch in de
?iachtplaatsen teekent hij op bladz. 49
o. a.: nog aan: ,
In zulk een donker bloedig chaos,
waarop nog tal van varianten zijn te
geven, ontleend aan de praktijk der facul
tatieve keuring, is de keuring stueds een
,.$3zwaaj-!ijke of onmogelijke zaak; en het
f is zoo niet te verontschuldigen dan toch
( denkbaar, dat practici zich van zulke taak
: f luchtig afmaken of, gelijk ook voorkomt,
.de verlangde .attesten afgeven zonder tfe
'?te onderzo/ken dieren of het vleesch ook
" maar te hebben gezien" 1)
In dit verbind dient vermeld, dat te
- Utrecht een rijksveeartsenijsohool bestaat.
' Na afl<>op vau den voorgeschreven cursus
, moet door de jongelieden, die daaraan
; deelnamen, examens worden, afgelegd tot
-verkrijging van het diploma van
rijks: teearts." .
Onder de. leervakken behoort sedert
? jaren vleeschkeuring en wordt practisch
.onderricht daarin' gegeven . aan het
ge? BjoRiitèlijk abaftbir' in .gfnoemde plaats.
?. De van rijkswege gediplomee.de
veeiartsen vestigen .zich in de gemeenten
- des lands. De Nederlandsche regeering
Iaat zich veel aan genoemde .belangrijke
': instbllitig gelegen liggen. Op de begrooting
? voor 19Ü7 wordt daarvoor op de
staats:. Iieff routing uitgetrokken het bedrag van
'i f 17.9.8.Ï.
Zij, die de belangen der
volksgezond' teid, ook door vleeschkeuring, voorstaan,
-zullen zich door het vermelde ernstig
ait het veld geslagen achten.
Het ziet er dan ook op dat punt
' toor het Nederlandsche volk niet
roos' llenrig uit.
.-< Voegt men daarbij de omstandigheid,
'«tat het .vertrouwen in de opleiding aan
?'rfe kostbare rijksveeartsenijschool, in. meer
?ftan n opzicht, moet geschokt zijn, dan
'zal ons ten goede worden gehouden, dat
we beweren hier te doen te hebben met
'maatschappelijke misstanden, waaraan
'loodra mogelijk een einde dient gemaakt.
E. VAX GKXDT.
1) Wij cursiveereu.
mfliiiiniinlliiniinnliiiniliiininniiiiniii
DE SPION.
Naar hel Engelscli, van JOSKI-II CO.VRAD.
De heer U. k*am bij mij met een intro
ductiebrief van een goeden kennis san mij
ia Parijs, met het speciale ver/.oek, mijn
collectie Chiiieeeei bro::S en poreelein ta
mogen bezichtigen.
Mijn vriend in Parij* is eveneens verza
melaar. Hij verzamelt echter noch poreelein,
jioch brons, noch schilderijen, noch medailles.
noch postzegels, noch ietsandersdat niet winst
-ender den hamer zou kunnen worden gebracht.
JHj zou dan ook, met ongevein-de verbazing,
de benaming verzamelaar" afwijzen. En toch
Jieefl hij onmiskenbaar het temperament van
den waren verzamelaar. Hij verzamelt
kennisten. Dat i» delicaat werk. Hij legt er al het
geduld, al de hartstocht, al de vastberadenheid
jti van den waren curiositeiten-verzamelaar.
Zijn collectie bevat geen vorstelijke personen.
Ik geloof, dat hij die niet zeldzaam en
interesgant genoeg vindt; maar op die.uiU mderiog
na heeft hu iedereen ontmoet en gesproken,
Wiens kennismaking, on welke reden dan
ook. de moe'.te-waard ia. Hij observeert h^n,
luistert naar hen, tracht ben te doorgronden,
taxeert hun waarde, en bergt de herinnering
*an hen op in de schatkamers van zijn j;eest.
ily hee't complotten gesmeed., plannen
*elaami. en geheel Europa" doorgereisd o m zijn
eollectie intersssante kennissen t
vermeerdoren.
r. Til. A. c. fleGeeren
J, J. Lslé;F8 ie Montipy.
(Ingezonden),
Die zaak is tot het einde geloopen, eu nu
is mijne meening deze, dat de twee beklaag
den schuldig zyn, en dit zij veroordeeld
behooren te worden tot gevangenisstraf van
nen dag. Niet tot straf voor jaren, gelijk
de officier van justitie verbasterend eischre,
en waaromtrent de rechtbank wellicht onge
nadig hard eene beslissing geven zal. Want
zulk een straf zou zoo positief mogelijk
onrechtvaardig wezen, wijl zij iet
noodsakelijk is. En buiten de grens van noodzakelijk
heid gaande, wordt het strafrecht tot onrecht,
dat, ja, de macht heeft zich te handhaven,
nochtans scherp genoeg als onrecht wordt
gekend
Straf is niet het lijden in vrijheid of'e
vermogen, dat plechtig door de rechtbank
wordt voorgeschreven en uitgesproken, maar
straf is de vermindering, die de gestrafte aan
zijn leven gevoelt als gevolg van da bestraft e
daad. Van die vermindering; is de door de
rechtbank opgelegde penitentie vaak maar
een klein deel. De oruge.'iag en cl« maat
schappij straften dikwijls zwaarder dan de
beschreven rechter i het doen.
Somtyds is het geheel geen straf wat de
rechters wel als zoodanig ge^en Zoo bij hen,
die de wet bieken, alleenig maar om in de
gevangenis een woon- en werkplaats te vin
den. Hier is de straf een aangenaam onrecht.
Onrecht wijl het element: noodzaïelijk
beid" ontireekt.
En niet noodzakelijk, dus onrechtvaardig
zou iedere gevangenisstraf voor do beklaagden
De Geer en De Momigny zér beslist zijn
Hun leven is meer dan ge iopg verminderd
Beiden zijn ze verdrongen uit het openbare
maatschappelijke leven, waarin tanminste n
hunner zich tot dusverre op een onlaakbare
en ooletbare wij ;e bewogen heeft. O jk zonder
gevangenisstraf zijn'zij uitstootelinjen ge
worden. Waar aldus de maatschappij zój
beslist werkte in deze'fde richting als het
sfaatsstrafrecht, en nogal mee zekejder zui
veiheid, d;tór verliest de van staatswege
opgelegde straf hare noodzakelijkheid. K-> zij
wordt tot positief onrecht, waartegen ieder
rechtvaardig staatsburger wel protesteeren
moet. Deze jaren van gevangenis hebben
enkeld het karaktervan oeneonDOodige
lijfsstraf, die het laagwaardige wraak;re,voe,l van
de en nondige massa be^rediit. Maar die za!
scherp schrijnen in de harten van hpn, die
geen recht tot straffen erkennen, buiten het
gebied van de nood/.akelijkheid.
Wanneer de omgeving van dan strafbare
tegen de richting van het staats strafrecht
ingaat, is e«jie scherp-" straf n >od :akelijk, dm
rechtvaardig. Dit is hel gnval in vfelts
arbeid-idelicten, ik noen: be'ejdigiiig en verwon
ding van arbeiiswilligen «i >or arbsich onw.l
ligen. De, door den rechter opgelegde, straf
ig daar inderdaad het eenig« leel, dat d-ni
schuldig verklaar,Ie treft. Z'jne omgeving
laa'ite niet, maar loont. Ihis Kan dy
staatsstraf groot zijn, eer dat zij straü'er dan
nosdzakelijk, dat is: ,,inrfchtvaardi/' wordt.
n.
Individualisatie is het verlangen. Meester
Van Di.orn in de Tweede Kamer heeft slechtst
eenige dagen ge'eden aaniiac'uig betoogd.
dat het strafrecht Biet alleen letten moet op
de noodzakelijke belangen ^an de beklaagden,
iriaar óók op die van de maatschappij iu
gevaar itfcbvactit. Hetstiaf.ec-.Ut mi et
af-tchrikkend werken op hen, die naar aanleg CQ
ge-JegMiheid zoaden wegvallen in d-zelfde
strafbare daad. De algemeene afschrikwek
kende kracht van straU'an blijde ver buiten
bespreking, maar d'ior individu isatie wordt
eene mogelijk dan wel bestaande
af<c!nikwekkende mach; van het strafrecht niets
verminderd. Want de gMijken van zekere
beklaagden moeten wor Ion afgesfchrikt, niet
de ongelijken, en ge.-teld. dat ie lere straf
noodzake ijk zij, dan is baar afschrikwekkend
dofl bereikt.
Nemen wij in waarhej l aan, dat fraiidnlc-ii 'e
bankdirecteuren door liet lot van deze twee,
hunne gelijkwaardigen, kunnen worden afge
schrikt en tot een eerlijk bedrijf worden
gebracht, d^n is het niet de geheel over
bodige celstraf aie met afschrik slaat, maar
wel de hooge val van waardigheid en stand.
Het gemeene gerucht rondom hunne familie,
en de se landalige martelingen der voltallige
terechtzittingen.
Dus: zoowel van personeel, als van maat
schappelijk standpunt is iud visualisatie een
eisch, niet des tijds, maar des rechts.
in.
In 't algemaen zal 'c wel waar wezea, dat,
beklaagden meteen maatschappelijke positie,
die het verliezen waard was geen si-aats-^traf
meer noolig hebben. Hen wel te strallen ware
onrecht, flen formeel te straften rn t liet
ndigs-ininirauru, wojdi kla-sse jiistii
Daar hij rijk is, van goode familie, en zon k-r
voorootdeelen, is zijn verzameling tamelijk
volledig tn bevat voorwerpen als ik het
zoo mig noemen welker waarde door de
groate mrHsa niet op prijs wordt ges!<-!d, en
die onbekend zijn met 'o wereld-t roem. Op
die exemplaren is mijn vriend natuurlijk
tro'scher. dan op alle andere.
Over H schreef hij mij het volgen-Ie:
,,tlij is de grootste oproerling (révol'.é) ran
den nieuweren tijd. De wereld kent iiem als
een revo'.utiotinair gchrijvc-, wiens heftige
ironie het innerlijke b <h-rf van de meest
achtenswaardige instelliniren heeft bloot ge
legd. Hij heeft elk griëe-rbiedigd hoof l
gescalpeerd, en heeft alle iuog«lijke algemeen
aangenomen meen i n gen en al e mogelijke
erkende principes aan den se hand pa U va:i
?,ijn vernuft in stukken gereten. Wie her
innert zieli niet die bloedrond^revolutionnaire
vlu ifcbritïeji, diein onverwachte zwermen de
politiemacht van alle } uropeesche landen
kwamen overvallen als eeu plotselinge plaa^
van vuurroode wespen?
Maar deze onstuimige schrijver is eveneens
ee,n man van de daad geweest, de
bezielende kracht van geheime, genootschappen,
.de geheimzinnige, onbekende Nummer Ken
van wanhopige samenzweringen, zoowel ge
slaagde »1» verijdelde, voorspoedige als
ruislukie. En de wereld in 't algemeen heeft
ifloioit .een flauw vermoeden géfia.d van die
waarhejd.; Dit vetk'aart het'feit, tikt hg'jaog
lieden >t^u dage vry. rondloopt, ean yeleraah
vsp>.:ianoojz&:.onderaafdsché. veldtochten,'.'nu
baiten 4efl atry'd staande, heitig.tp zijji repu
tatie van ;aUe,en. maar de.grootste
reveJutionriaire schrijver te: 2ujn, die ooit heeft bestaan,
Dit is het lage wraakgevoel, dat ik zoo even
maar aanduidde, doch dat ik hier rondweg
noem: lage wraak, machtig, onrechtvaardig.
En bet is niet onmogelyk, dat onder drnk van
zekere zijde, die het voldoend is aan t-* duiden,
in do mit.e van straffen eene strengheid,
nietDoodzakflijk dus onrechtvaardig, KOU gaan
heerscben, juist tegenover hen, wier maat
schappelijke omgeving in dezelfde richting
als het geboekte strafrecht, reageer .
Dat geen rechters .zich hiervoor laten vin
der l Liever verkiezen zij schijn van
slass-mrecht, dan het wezen van een diep-veriorven
onrechtvaardigheid.
IV.
Het is dus voor mijn rechtsgevoel en voor
mijn ma 11 schappelijk verstand een eisch, dat
de beklaagden Oe Geer eu De Montigny
worden veroordeeld tot het mogelijke mini
mum van nen dag.
'JACOB ISRAKti DE HAAN*.
Ofschoon wij niet tot de conc'u-iie van den
schrijver komen, unenen wij dit stuk niet
te mogen weigeren, wijl het op eene zijde
der rechtspraak vijst, welke vaak door een
groot deel vau bet pu >liek al te zeer uit
het oog worde verloren. Red.
Etsen van de Zwart bij van G)gh.
Wat ik reeds vermoedde heeft deze
leatoo u stelling raejr tot zekerheid geOrac it: dd
artiest de Zwart, doet zich in ziju etsen wer
kelijker eu gunstiger keunen dan iu zijn
schilder-producten. Zelfs al valt er nog bij
zijn etswerk, dat zich in van Go^h's
expontiezaal'j« nagenoeg volledig laat overzieu, een
ODgwlijke voldragenheiil waar te nemen. l)i
hoedaoi^heid van de Zwart duet zich
voo~iiamülijk onderkennen in de krachtdadigheid
van doen. Uit is ziju kant, waarmee hij zicti
zelfs beslist onderscheidbaar heeft gemaakt.
Maar ook juist deze eigenlijkhei i weid
storend aan ziju onwikkeling, de zich al te
ieer beweegt m het aanwenden vau krachtige
uiliugswijze, zouder genoegzaam een wezenlijk
expressief vermogen Ie iijn. In zijn e:sen is
d.it wel a,- ders. Daar toont zich de/elfde kloeke
hand, maar ingehoudener van bevNe^ing, en
wordt een werk doorgevoerd met ingetogener
energie, 't Is wel zoo. het meuU-veif onzui
vere, onvolgroeide in zijn schilderwerken,
valt bij zij a etsen in veel geringer mate op
te merken. Ik geloof' wel, dat uit deze colleotie
prenten zijn aac te wijden, die toe het beste
mogen gerekend zijn, wat tegenwoordig bij
ons in deze kuust werd gegeten, l U-t is ge
zond en kernachtig werk ; het gei-fc A'at uit
een ets allereerst m iet blijkeu: het verkre
gen resultaat uit de bewerking eeiier bepaalde
materie, het metaal.
De lijnen moeten zich d >en kennen als
g-sgr.fd in hes koper; dat karakter moet
steed; uitschijnen, al verineuigvul i.,en zij
zich, iu heruaalde overkruitingt-u tot zware
vaste, schaduwpartijen, teweegbrengend in
den druk de diepste zwanen, ze.l.s tot zij,
door weer in een andere r.chting gelegde
arceeringen, slinken in sehaduwkracut, tot
gebioken dolle toonen. wiar de opperlaag
van het koper werd d /<,dgn*reteii. Maar toch
ook kan mui. een luchtiger over het koper
scheurende naaldti ekeihng en ni--t behoed
zamer gebru.k van het sterkwa'er het
elsprucéle zich leeneri tot tm:er t-chemutisch
voorstellingen, die echter een gehee.e eigene
suggestieve werking d.jen. Daar /ij n on Ier
de .e et.-en verscheidene prenten met
kracoutoereerende teekeiiing eu pittige uitvoe
righeid, waarbij het koper krachtig door het
sterk water werd aangepakt. Kr zijn eehter
ook e sen met teerder bewerking, maar in
de luchtiger blonde tinten staan de voriut-n
iu hun typeerende trekjes kantig gemerkt.
ik denk bij d-ze iijnere dingen aan een
vaarije met sc:iuiljes langs den kant,
'/<mdwtïkers, ea eea ander dat hiermee- pendant
maakt. Wat in deze etsen, meer ook dan
iu :ijn schilderijen, aan den dai kom', is
de Z,vart's begrip van vorm. Die
liondenstulie's al'een kunnen nier a! zver voonlee'ig
van getuigen, maar t"ch ook ziju
Und-chappen en buitenge lichten, in hun hou.v en
stellig aüakent'iidrt teekt'inng vau lv.u> r.eu,
huiüen, terreinen met al hun eigenaardig
heden van detai., to men aan, dal de /^vart
een helder eu juist ooj; hoeft voor de plastiek
der dingen.
-s- *
?&
imimitiiiMiitniiiiiiiininnmMiMiiMKHfiiiiiiiiiinmniiiniii.'Miinrimi
Zjo i-L'hreef mij mijn vrien), er nog bij
voegende, dat -ie heer X een uitstekend
kenner van brons en p nc-ieiri .vas, eu gaarne
niiiu collectie zon willen bezichtigen.
X. verscheen op den afgesproken tijd. Mijn
s-cn.-itten ziju uitgestald in drie gr iote kamers
zonder tapijten of gor lijnen. Z:j oeva'.k-n ^eeu
andere meubelen dan de vitrines t-n de
('ia^r'-es, welker inhoud voor mijl erf-jt-nunien
een fjr'irn waard zal '.ijn. Ik laat tr njoit
vuur aanmaken, uit angst voor onge.uk it-n,
en ile kamers /.iju VAU hot overige deel vau
het huis ge-cheiden door*een branddeur.
IL-t was ten bitter koude dag. Wij hielden
ome overjassen -a in en onze houden op.
.Mager en van middelbare lengte, met leven
dige oogen in een lang gezicht mut een
H>>uieinscben neus, l.ep X. op keurige, kl.-ine
voeten, mei kleine stappen, naast mij. en keek
mei intelligentie' naar mijn schallen. Ik keek
na ir hem, i t hoop ook met iirellig^ntie.
K n sneeu .vwitte i-nor en korte puntbaard
d-den zijn gebru'nd gelaat donkerder schijnen
dan het in werkelijkheid waj. Met zij-i pels
en zijn glanzen lei) hoogen hoed zag de ge
vaarlijke revolutionnair eruit a's eeu man
van de weield. Ik geloof trouwens, dat hij
tot i en adellijke familie behoorde, en zich
Vicomte X. de la Z. ba J kinnen noemen.
als hij dat had gewild. Wij spraken over
niets anders dan brons PU porcelein. Z-jn
waardeering vau mijn collectie was werkelijk
biifteugewjon. Wij geheid iea dan ook als
goede vrienden.
Wair hu verblijf hield,'wee-t ik niet. Ik
etel mij" voor, dat hij een eenzaam man .moet
geweest, .zijn. Anarchisten hebbtju geen_geiiu,
veronderstel ik, tenminste niet in den zin,
Schilderijen van A. F. Hart Nibbrij*
by Buffa.
Nibbrig is een van die jongere schilders,
van wi-in men altijd verrassingen wil biij/eu
hopen. Thans heeft hy de uitkomsten e<sner
buitenlandiche studielocht ter expositie ge
steld bij Butt'a iu de Kalverstraat; 't zyu
meest gesichten uit Duitsche landstreken
met breed golvende en sterk geaccideiiieerde
terreinen. li meen te merken, da,E die on
derneming heia het voordeel vau eou
verfrisschtn Uu kuur heeft aingebraciit. Onder
dit kieiue aantal ziju er eenige, die f ji-keleuler
van lichtu.tdrukking zijn dau vele zijner
laatst* schilderijen, waarbij de tocht zijner
sensatie ouder deu domper raakte eeiier al
te gereglementeerde praütijk. Hij neeft uu
ook de doeltreffendheid van zyu zeer be
werkelijke methode herzien ; -uju poiutilleereu
is ui de meeste dezer schilderijen gewijzigd.
Maar het jbomt me toch voor, dat de
ho.laudsche bo iwvelden, met hun meer bescheiden
pioporlie's eu in-iemer kleurborduursels,
dankbaarder stof b.edo voor dit oprecate eu
volhardende sireven, dat geen eakele afwij
king vau het aangenomeu begiu=el duiden wil.
Want al ziju iu deze Uitueeiusciie land
schappen met tiun wijde dal kjiuaiea ea hoo^
golvende heuvelvlakten, alle ei^euaardigueüeu
der plaatseiijkheid Hudisus opgenomen eu
getrouwelijk weergegeven, met eeu even
nauwkeurig in vakken en bauan uitlenen
d,-r verscheidenheden VAU kieur, er wordt
gemist de grojte wending van lijn, de alle
gamma s samenstemmeude rythuie vau k ear,
die b j ven de d.sposuie VAU die gevallen, ons
de ontzagJelijkhöid vau die iaui-caapverüou
dingtn doet gewaar worden. IJe schilder van
bergla ^dschappen m >et nog komeu, maar hg
zal voor allet iu p'aslijcUe uetgingrii zeer
ontwikkeld zijn en Doven den Horizon van
hollandsche fcüilderachtigheden moeten uit
zien kunutn. ^Vrot^er WAS er al tlerculas
Segheis.) Wij smaleu op de Z.vit-e;'dche en
Duitsche hui-jes als kaïrlenhui-jes; Nibbrig
heeft het ondernomen iu Alontj'tie zo j'n stel
letje nietige bouwsels in de diepieu vau val
leien nauwkeurig te schilderen en t-oe
serieus eu v ilkoiuen natuurgelrou i ook zijn
afbeeldiug zij, liij heefj eeu bewijs temeer
aangebracht voor de lamelijk alaemeeue
uieeuing, dat alleen nniur het Jioilau Isjhe
landschap niet zijn rustieke boereuhiiuiiigen,
schuren eu var euskotteu schilderacnüg is.
och is dit een dwaiiug, die zijn oorzaak vindt
in de omstandigheid, dat hei oog, bij onsuiet
gemeenzame uatuurslreken, op gehj..e wij/.e
zoekt uaar piitore.-ke schijnsels a,s bijv. bij
eeu gezicht oj) de huizes langs den
sioterdijk. Zoo ontgaat \vai wij bij 01)0 builen de
bekoorlijkheid weten, m e^al aan een
buitealau Ier, die ziju schilde.c'.el in euu iioliaudsche
landstreek neerzet. Ook hel stadje iu Kili'el
is, nuchter geoh.-ervee/d een zeüer deugde
lijke topooraii-cbe af beeliling van dat eigen
aardige plaatsje, d jch hoe leende dat geval,
bij een arjoter zien, zien tot eeu iusiouuairt
verbeeduig ervan!
IK bedoel niet dat een schilder een dich
terlijke omzeiling van zijn indrukken moet
opgedrongen worden, maar alle
werkeiijkbei i heeti toch nijri ei^euaa dig schoon haar
zinrijkluid in het ui erlijk * a.a vorm en kleur.
Kn ie ch, met Welke intentie plaatste Nibbrig
die nogal verzorgde mouniklijnur in deu
boomgaard bij Kluo.ili'r l><> imjnurd. Kende
hij so'iis die trelt' >nde ie^en ie van den j^ng-n
iimnuik, die buiteu het klooster over d.m
duur der e -uwigheid liep te peinzen '.'
Kv'enwel, de/,e jongste werken van Nibbrig
neer ijaar den materieeleu kant nemen Ie,
lettende op '.ijn hoofdstreven uaar klare uit
drukking van tastbare lichten ie kleurigheid,
l kan opgemerkt worden, dat zijn ontwikkeling
l den richligen ^ang houdt. Wat meer hevig
heid mocht echter in zijn beraden bedoelingen
uilgloei. n; «ijn k'euiig'iell is, overdrachtelijk
j gesproken, nog te bleek ichtig. \\".iar zijn
ouverdroteu eu rechtzinnig ij v t ren tot ge
lukkige ver vve ?.en':ijking kwam als bijv. in
Kuine eu lieimke.-ir, is zijn werk o,ik in
j den grond genietbaar. Want niets is lezen
l eerlijken zotker vreemd r der ij-ie! b jag
\\'e willen daarom blij --en hopen.
Bij BtiJl't zag ik nog een schilderij van
Mauve, dat het laUsie werk zou ziju \ .velk
bij volvoerd heeft. Wél is hè: volvosid
het stuk is. bijzonder detailleerend volein lig l,
iüaaf en rijp iu zijn stil.e kleur. Xog een
kleine maar kostelijke Jacob Maris, een variant
op de bekende Veerpont (Vau Goyinachtig)
l iu het 8 edeiijk Mu<tuui. M-iar dit U kleiner
doch o -k inniger. Dat is Jaco'i .Maris
zijn superionttrit, dat hij zich van meetaan
bij zijn oeuvre een meester toonde.
Xog te resencfteren b'ijlt en
tentoon'-telj ling v:Ui teekeningen door Ilahii en Islioven
in h'-t vereenigings-locaal van S". Lu-as op
j het U -mSratulsplein. H-aiiu is tot ten ?,o.)
belarigAekken^le illu-tr lieve teekenaar
gewor len, dat deze vo jrloogige aankondiging
nifiinuinKiinnnidiunnucMfiniMffii
<H.'il wij aan dat woord hechten. X.ch io
g,-zinn^u te rans^schik'<eu mag beai.t\voordeu
aan een be'noi f e van de menschelijke natuur.
maar iu laa'ste instanue is het gebaseerd op
een wet, en dit is voldoende om het in <!e
ooüeu van een ariari;his:t tot iets langs en
j onu.üge.lijks ie maken. K-jr ijk gezegd, heb
| ik niet het minste begrip van een anarchist.
l 7. m een man met een dergelijke . . .
overtuij ging nog anarchist blijven, wanne-r hij alleen
is, geheel en al al'een, en naar bed gaat,
bij voo1 beeld'.' Zon hij ziju hoof i op het kus
sen leggen, de dekens over zich heen trekken
en iu slaap vallen mot de nood :akelij <heid
van den c'Kunhardeirind <i'-ï<éi«l, ?/. i .mis de
Frinschmau het noemf, vau de
algemeeue| ia-de lucht vliegerij voortdurend ii: zijn
j.e| dachten tegenwoordig? Ku als dat zoo is,
! hoe is dat (Uu mogelijk'.' ik b-, n ervan
o/ertuigd, dat als zulk een geloof of zulk een
fana issue zich eenmaal bad mee.-'er ge
maakt van mijn gedachten, ik nooit vohloe-ule
tot kalm'c zou kusnen komen om te slapen,
of Ie eten, of eenige andere iewone bezig
heden van het dagelijkse!) leven te verrich
ten. Ik zou ge ;u vrouw of kinderen weuschen
te hebben; ik zou. dunkt mij, ook geen
vrienden kunnen hebben; e:i wat het ver
zamelen vau brons en porcelein aanaaat,
wel, ik z>u zeggen, dat dat geheel en al
biiten qiiae*'4e zou zijn. Maar ik weet het
niet zeker. Wat ik wél zeker weet, is, dat
de heer H. zijn maaltijden gebruikte in een
uitstekend restaurant, waar ik ook dikwijls
kwam.
Hij die gelegenheid zat ik altijd met hem
aan een .kleine tafel. Ais hij geen hoed op
had voltooide zijn recht overeind geborstell
dienst kan doen. Nader hopen we terzake
te komen met een beschouwing van wat hij
daar heeft, geëxposeerd. W. S.
liiiiiiiiiiiiilimiliiiiiriiiiinmmmiiii i iiiiiinillimnn i
\V. A. PAAI' Max D umeritierg, Roman,
J. C. C. Bruns, Miadea i. W.
De heer mr. W. A. Paap, schrijver van
Bombono's, Jeanne Colette, Vincent Hatnan,
Kpuing-trecht, meieoprichter van DA Nieuwe
Gids, jeugdige vriend en bewonderaar van
Douwes Dekker heeft, après iortune taite,
zijn vaderland en motders taal afgezworen en
pullictert zooeven een roman, door Hfem zelf
in 'c Duitsch en in vrij zuiver Duitsch, ge
schreven.
Kr is een tijd geweest, dat cok een ander
oprichter vau Dt Nieuwt Gidt meende, dat
in Duitfchlai d zijn toekomst lag en uitdien.
tijd dateeren du Duitsche sonnetten van
Kloos, geschreven toen hij ze/entien jaar oud
was. Moet Kloos het betreuren of er zich
over verheugen, dat iiij van de talentvolle
gril uit zijn vlegeljaren geen tjrust gemaakt
beefi? Ons dunkt dat, ook het volkomen
beheerschen eeiier andere taal, niet het ver
anderen van eigen nationaliteit, raa, afkomst
tengöoïge heeft. De Kransen scnrijvende
Busken Hutst was daarom nog geeu
Fianf-chman. De .Nederlaudscb. schryvende Quériio
is nog geens:ius een ras-Xtderlanjer. K.I >OB,
die de. beste eigenschappen van den Neder
lander bezit, eenvoud, degelijkheid, vrijzin
nigheid, zou in Uuitschiacd een gtooten.
invloed ten goede hebben kunnen uitoefenen.
Dat er invloed van I'aap's persoonlijkheid ij
Duitscbland zal uitgaan, gelooven wij niet.
riet d-duiA Kütiigsrechi' bracht het te
Berlij i slechts tot n <ukele opvoering en
de .e sa'yie op de juristerij kleefde de grootste
fuut aan, dte een ea'yre kan bezitten zij
vervtelde. Xu M ix Uannenberg verveelt niet.
Hrt is een amusant bjek. liet is even aan
genaam ter verstrooiing als de kout, meteen
niet geesteloos rentenier op jaren, die satiafait
en toch niet heeieuiaal bourgeois is geworden.
Kr komt een zin in dit boek voor, die het
motto kon zijn van den heer Paap. Hij ver
achtte den mensch die geen geld bad niet,
maar voelde met hem medelijden, ais met
iemand, wien eea groot ongeluk was over
komen." Het heele boek is een soort
biograpbie, al lijk", dat niet zoo op't eeiste gezicht.
Mat citaten uit dit bot-k zou men I'aap's
geheele Ie'en kunnen weergeven: Eeist als
jongeling ,/ier leise Antaug der grossen
Sehusuctit, die spa er den Mjuschen iui Leben
verlangend treibt, er weiss licht wohin, der
Sehusucht nach Liebe und Streben uud
W;rken und wiederu u uach Liebe uad Wisien
und at uud Tod..." (pag. ~2(i)
Dat i' de jonge Paap, vriend, van noem me
Dek". Daarna kouit de, mail, die aru) zijn alj
eeu gro3t ongeluk beschouwt en als logisch
gevolg, de MAX Uaoueuberg vau hoofdstuk;
X: (jticc Kunst halte M <x Dctnueuberg go
seiue eigene Meinung Sie sei uiuiute er,
beiuah uur ein Sarrogat. Wenu das Lt-ben an
sioh se ion und hehr uud reien aa gross;
gigeu Taten ware, würde der Mensch ^eiue
aleute au/ diese Tateu ver eenden, stalt wie
jetzt, ai-H dj- Bek lommen lieit seines I>i'Seius
sich llüchtend, sich an einem Bildchen oder
S jriettcüeu zu laben." Deze ei .en uitecing
vau Max is de ty^iisuhe dile.tanten-meening.
De ware kuns'.enaar, hoe ook de armoede
pijnlijk voelend, leert besell'en, dat zij het is,
die het leven ont^hii-rt en die, deu blik
echerpe 11, dieper K-ercnd indringen in 's levers
ver -vi k kei mg, voor -echte kunstenaars
s.imulaus tot grojture scbeppiugen is. Ue dilettant,
die een kunstwerk be;c:iouwt, zooals de juf
frouw ',s avonds, nis de kinderen naar bed
ziju, het hau Uverkj-, im tig, iraai en
verpoo ;eiid tegelijker! ij d, scïiept alleen schooue
zaken, die aaugi-na ne vermnkeii voor den
knn.4 vau vrienden, vriendjes en ketiuisfen
zijn. Doch komt uu zoon provinciale burge
meester naar de residentie, dan ook ervaart
hij, dat het verschil tu.-s-jheu idsl-achtbaar
en e.vjeileiitie gioot is Maar dan. ondanks
die t-i gen ineeuini;', ond.iuk* ook hel gebrek
aan arosszügigen .iten' voelt Max zoowel
as Morit:. ten slotte, 't O'.ide oudcii^ende
knaapskeu in zich herleven. Als men niet
gross-.ügig" is, kan men toch wel
ungezogen' zijn, niet waar? O^ pag. 193 leest
men : Der Mensch aher ist von z«v»
Miichlen der Knecht: Vernuuft uud Gemüt. Kiuige
Jahrhunderte tteibt das Gomüt ihn die Berge
liiuauf un i es dru^elt die Vernuuft. Bis der
Hirt inüIe wird. Dann erwacht der
»chlaiende, biitt Ausschcu in den hohen Regionen,
wo es keiue l'fade mehr giht and sait: ,,\Vir
sind verirrt". 1) Danu reiiert oinige J
dirhu'.ulerte die Vtrnir.ift, briiigt die Menselien
zuuick, auf die ticherea Laudstrasseu. uud
das (jrf-müt ruht aus. Bis es sich zu seiner
zeit vou dem i'f\Viil d-r Uüsleruis orhebt umi
sa .'t : .,Soll ich deun enig schlafen?'
is dat niet lief gezegd'.' Spreekt zoo niet
de ui'juheer ia bouu-, die met een goede
sigaai -u eea warm groeje voor't haardvuur
zittende, zich iu een milde bui zijn ivi.de
zilverwit haar het karakteristieke van ziju
gelaat, dat geheel en al scheen te bestaan
uit been 'g * hoogten en iugezonken !aailen,
gehuld in een absolute oubewegelijkheid van
uitdrukking. Zijn magere bruine handen, te
voorschijn komend uit breede wilte man
chetten, waren bezig met brood breken, wijn
inschenken, enz. met et n rustige, m-chanNche
nau vkeurigbeid ZJE hoofd en het boven
de t ift'l uitstekende deel van ziju lichaam
bidden een stijve oubewexelijkbeid. Deze
oproerstoker, de'.e gro te agi'ator gaf in zijn
geheele optreden niet het geringste b'ijk van
warmte of levendigheid. Zijn stem was koel
en eentonig, en nooit sprak hij luid of met
eeuige animo. Hij was volstrekt niet spraak
zaam te noemen; maar op zijn kalme, on
verschillige wij'.e scheen hij evenzeer bereid
te zijn, het gesprek aan den gang te houden
als het op elk willekeurig oogeiibh'k tot stil
stand te l-'.ten komen.
Kn zijn conversatie was alles behalve
alledaagsch. Ik beken eerli k, dat er voor mij
iets prikkelerds in !ag, kalmpjes, onder het
genot van eea goed diner, over een tufel
been te praten u;et een man, wiens venijnige
pen de levenskracht van minstens n
mjnaichie to' kwijnen had gebracht. Dat althans
was een algemeen bekend feit. Maar ik wist
meer. Door mijn vrien l wist ik met zekerheid
veel, wat de be -.'akers der Kuropeesche orde
en veiligheid teu hoogs:e hadden vermoed
of gevu-esd.
Hij bal, om zoo te zeggen, buiten z'-jn
gewone leven om, zijn ondergrondsch leven
gehad. Ku terwijl ik daar avond aan avou l
tegenover hem zat te ilir.eeren, was l et niet
meer dan natuurlijk, dat er vau lij l tot i'jd