De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1906 30 december pagina 2

30 december 1906 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE A M $ T K R D A AI M K R W K K K B L A D V O O K N E D E R L A N D. No. 1540 ?utd met zijn staf van hoofdinspecteurs, inspecteurs e. a. in deze nog niets in het felang van de volksgezondheid heeft ifioten gedaan te kruien. De belastingschuldigen, die voor dezen tat van staatsdienst ieder jaar niet veel Minder dan twee m een halve ton opre:igen, haddea zich op dit punt met «eeht betere resultaten voorgesteld. Als vanzelf zoekt ieder belangstellende «aar de redenen waaraan het te wijten is, dat de Nederlandsche regeering nalatig Wijft om tegen bedoelde misdadige hande lingen meer afdoende maatregelen nemen. Bvj het bestudeeren nu van de boven«angehaalde brochure ran den heer Mircus »ntd«kten we een en ander, d;it daarop mogelijk invloed uitoefent. DientengelO'ge laten we hier volgen, hetgeen op adz. 7 over het opdragen vau vleeschkeuring aan praktijk uitoefenende vee artsen wordt medegedeeld. En voegen we erbij, zoo al van wege ?en gemeentebestuur een practiseerend veearts, alsdan betiteld als gemeenteTeearts, met, de keuring belast is, vindt ?deze maar al te dikwijl* aanleiding, om txdenen van direct eigenbelang, om zijn publiek naar de oogen te zien; 1) nog ge zwegen dat hij, bij een ecnigszins uit gebreide praktijk, in den regel niet be schikt over voldoenden tijd; ook waarborgt «iets zijn technische bekwaamheid of zijne ieschikkingoverdenoodige hulpmiddelen fr>t hét instellen van een voldoend onderawek. c. q. voor een ??baeieriosoopische diagnose; kortom, de eerste de beste yrivaat . veearts biedt voor de vleeschfeurmg* niet de nondi 26 waarborgen van tekwa iftbêid en onafhankelijkheid alsflaede- van beschikking over voldoende ujpmiddelen en tijd." Op bla,di. 36 dikt de schrijver dit punt " »og ,volgenderwijze aan; het zou zijn: , de gelegenheid scheppen om de stiptleiil van den ambtenaar in conflict te doen geraken 'met de. gunst van prtrtifulin-en." 1) * Omtrent-de'keuring van vleesch in de ?iachtplaatsen teekent hij op bladz. 49 o. a.: nog aan: , In zulk een donker bloedig chaos, waarop nog tal van varianten zijn te geven, ontleend aan de praktijk der facul tatieve keuring, is de keuring stueds een ,.$3zwaaj-!ijke of onmogelijke zaak; en het f is zoo niet te verontschuldigen dan toch ( denkbaar, dat practici zich van zulke taak : f luchtig afmaken of, gelijk ook voorkomt, .de verlangde .attesten afgeven zonder tfe '?te onderzo/ken dieren of het vleesch ook " maar te hebben gezien" 1) In dit verbind dient vermeld, dat te - Utrecht een rijksveeartsenijsohool bestaat. ' Na afl<>op vau den voorgeschreven cursus , moet door de jongelieden, die daaraan ; deelnamen, examens worden, afgelegd tot -verkrijging van het diploma van rijks: teearts." . Onder de. leervakken behoort sedert ? jaren vleeschkeuring en wordt practisch .onderricht daarin' gegeven . aan het ge? BjoRiitèlijk abaftbir' in .gfnoemde plaats. ?. De van rijkswege gediplomee.de veeiartsen vestigen .zich in de gemeenten - des lands. De Nederlandsche regeering Iaat zich veel aan genoemde .belangrijke ': instbllitig gelegen liggen. Op de begrooting ? voor 19Ü7 wordt daarvoor op de staats:. Iieff routing uitgetrokken het bedrag van 'i f 17.9.8.Ï. Zij, die de belangen der volksgezond' teid, ook door vleeschkeuring, voorstaan, -zullen zich door het vermelde ernstig ait het veld geslagen achten. Het ziet er dan ook op dat punt ' toor het Nederlandsche volk niet roos' llenrig uit. .-< Voegt men daarbij de omstandigheid, '«tat het .vertrouwen in de opleiding aan ?'rfe kostbare rijksveeartsenijschool, in. meer ?ftan n opzicht, moet geschokt zijn, dan 'zal ons ten goede worden gehouden, dat we beweren hier te doen te hebben met 'maatschappelijke misstanden, waaraan 'loodra mogelijk een einde dient gemaakt. E. VAX GKXDT. 1) Wij cursiveereu. mfliiiiniinlliiniinnliiiniliiininniiiiniii DE SPION. Naar hel Engelscli, van JOSKI-II CO.VRAD. De heer U. k*am bij mij met een intro ductiebrief van een goeden kennis san mij ia Parijs, met het speciale ver/.oek, mijn collectie Chiiieeeei bro::S en poreelein ta mogen bezichtigen. Mijn vriend in Parij* is eveneens verza melaar. Hij verzamelt echter noch poreelein, jioch brons, noch schilderijen, noch medailles. noch postzegels, noch ietsandersdat niet winst -ender den hamer zou kunnen worden gebracht. JHj zou dan ook, met ongevein-de verbazing, de benaming verzamelaar" afwijzen. En toch Jieefl hij onmiskenbaar het temperament van den waren verzamelaar. Hij verzamelt kennisten. Dat i» delicaat werk. Hij legt er al het geduld, al de hartstocht, al de vastberadenheid jti van den waren curiositeiten-verzamelaar. Zijn collectie bevat geen vorstelijke personen. Ik geloof, dat hij die niet zeldzaam en interesgant genoeg vindt; maar op die.uiU mderiog na heeft hu iedereen ontmoet en gesproken, Wiens kennismaking, on welke reden dan ook. de moe'.te-waard ia. Hij observeert h^n, luistert naar hen, tracht ben te doorgronden, taxeert hun waarde, en bergt de herinnering *an hen op in de schatkamers van zijn j;eest. ily hee't complotten gesmeed., plannen *elaami. en geheel Europa" doorgereisd o m zijn eollectie intersssante kennissen t vermeerdoren. r. Til. A. c. fleGeeren J, J. Lslé;F8 ie Montipy. (Ingezonden), Die zaak is tot het einde geloopen, eu nu is mijne meening deze, dat de twee beklaag den schuldig zyn, en dit zij veroordeeld behooren te worden tot gevangenisstraf van nen dag. Niet tot straf voor jaren, gelijk de officier van justitie verbasterend eischre, en waaromtrent de rechtbank wellicht onge nadig hard eene beslissing geven zal. Want zulk een straf zou zoo positief mogelijk onrechtvaardig wezen, wijl zij iet noodsakelijk is. En buiten de grens van noodzakelijk heid gaande, wordt het strafrecht tot onrecht, dat, ja, de macht heeft zich te handhaven, nochtans scherp genoeg als onrecht wordt gekend Straf is niet het lijden in vrijheid of'e vermogen, dat plechtig door de rechtbank wordt voorgeschreven en uitgesproken, maar straf is de vermindering, die de gestrafte aan zijn leven gevoelt als gevolg van da bestraft e daad. Van die vermindering; is de door de rechtbank opgelegde penitentie vaak maar een klein deel. De oruge.'iag en cl« maat schappij straften dikwijls zwaarder dan de beschreven rechter i het doen. Somtyds is het geheel geen straf wat de rechters wel als zoodanig ge^en Zoo bij hen, die de wet bieken, alleenig maar om in de gevangenis een woon- en werkplaats te vin den. Hier is de straf een aangenaam onrecht. Onrecht wijl het element: noodzaïelijk beid" ontireekt. En niet noodzakelijk, dus onrechtvaardig zou iedere gevangenisstraf voor do beklaagden De Geer en De Momigny zér beslist zijn Hun leven is meer dan ge iopg verminderd Beiden zijn ze verdrongen uit het openbare maatschappelijke leven, waarin tanminste n hunner zich tot dusverre op een onlaakbare en ooletbare wij ;e bewogen heeft. O jk zonder gevangenisstraf zijn'zij uitstootelinjen ge worden. Waar aldus de maatschappij zój beslist werkte in deze'fde richting als het sfaatsstrafrecht, en nogal mee zekejder zui veiheid, d;tór verliest de van staatswege opgelegde straf hare noodzakelijkheid. K-> zij wordt tot positief onrecht, waartegen ieder rechtvaardig staatsburger wel protesteeren moet. Deze jaren van gevangenis hebben enkeld het karaktervan oeneonDOodige lijfsstraf, die het laagwaardige wraak;re,voe,l van de en nondige massa be^rediit. Maar die za! scherp schrijnen in de harten van hpn, die geen recht tot straffen erkennen, buiten het gebied van de nood/.akelijkheid. Wanneer de omgeving van dan strafbare tegen de richting van het staats strafrecht ingaat, is e«jie scherp-" straf n >od :akelijk, dm rechtvaardig. Dit is hel gnval in vfelts arbeid-idelicten, ik noen: be'ejdigiiig en verwon ding van arbeiiswilligen «i >or arbsich onw.l ligen. De, door den rechter opgelegde, straf ig daar inderdaad het eenig« leel, dat d-ni schuldig verklaar,Ie treft. Z'jne omgeving laa'ite niet, maar loont. Ihis Kan dy staatsstraf groot zijn, eer dat zij straü'er dan nosdzakelijk, dat is: ,,inrfchtvaardi/' wordt. n. Individualisatie is het verlangen. Meester Van Di.orn in de Tweede Kamer heeft slechtst eenige dagen ge'eden aaniiac'uig betoogd. dat het strafrecht Biet alleen letten moet op de noodzakelijke belangen ^an de beklaagden, iriaar óók op die van de maatschappij iu gevaar itfcbvactit. Hetstiaf.ec-.Ut mi et af-tchrikkend werken op hen, die naar aanleg CQ ge-JegMiheid zoaden wegvallen in d-zelfde strafbare daad. De algemeene afschrikwek kende kracht van straU'an blijde ver buiten bespreking, maar d'ior individu isatie wordt eene mogelijk dan wel bestaande af<c!nikwekkende mach; van het strafrecht niets verminderd. Want de gMijken van zekere beklaagden moeten wor Ion afgesfchrikt, niet de ongelijken, en ge.-teld. dat ie lere straf noodzake ijk zij, dan is baar afschrikwekkend dofl bereikt. Nemen wij in waarhej l aan, dat fraiidnlc-ii 'e bankdirecteuren door liet lot van deze twee, hunne gelijkwaardigen, kunnen worden afge schrikt en tot een eerlijk bedrijf worden gebracht, d^n is het niet de geheel over bodige celstraf aie met afschrik slaat, maar wel de hooge val van waardigheid en stand. Het gemeene gerucht rondom hunne familie, en de se landalige martelingen der voltallige terechtzittingen. Dus: zoowel van personeel, als van maat schappelijk standpunt is iud visualisatie een eisch, niet des tijds, maar des rechts. in. In 't algemaen zal 'c wel waar wezea, dat, beklaagden meteen maatschappelijke positie, die het verliezen waard was geen si-aats-^traf meer noolig hebben. Hen wel te strallen ware onrecht, flen formeel te straften rn t liet ndigs-ininirauru, wojdi kla-sse jiistii Daar hij rijk is, van goode familie, en zon k-r voorootdeelen, is zijn verzameling tamelijk volledig tn bevat voorwerpen als ik het zoo mig noemen welker waarde door de groate mrHsa niet op prijs wordt ges!<-!d, en die onbekend zijn met 'o wereld-t roem. Op die exemplaren is mijn vriend natuurlijk tro'scher. dan op alle andere. Over H schreef hij mij het volgen-Ie: ,,tlij is de grootste oproerling (révol'.é) ran den nieuweren tijd. De wereld kent iiem als een revo'.utiotinair gchrijvc-, wiens heftige ironie het innerlijke b <h-rf van de meest achtenswaardige instelliniren heeft bloot ge legd. Hij heeft elk griëe-rbiedigd hoof l gescalpeerd, en heeft alle iuog«lijke algemeen aangenomen meen i n gen en al e mogelijke erkende principes aan den se hand pa U va:i ?,ijn vernuft in stukken gereten. Wie her innert zieli niet die bloedrond^revolutionnaire vlu ifcbritïeji, diein onverwachte zwermen de politiemacht van alle } uropeesche landen kwamen overvallen als eeu plotselinge plaa^ van vuurroode wespen? Maar deze onstuimige schrijver is eveneens ee,n man van de daad geweest, de bezielende kracht van geheime, genootschappen, .de geheimzinnige, onbekende Nummer Ken van wanhopige samenzweringen, zoowel ge slaagde »1» verijdelde, voorspoedige als ruislukie. En de wereld in 't algemeen heeft ifloioit .een flauw vermoeden géfia.d van die waarhejd.; Dit vetk'aart het'feit, tikt hg'jaog lieden >t^u dage vry. rondloopt, ean yeleraah vsp>.:ianoojz&:.onderaafdsché. veldtochten,'.'nu baiten 4efl atry'd staande, heitig.tp zijji repu tatie van ;aUe,en. maar de.grootste reveJutionriaire schrijver te: 2ujn, die ooit heeft bestaan, Dit is het lage wraakgevoel, dat ik zoo even maar aanduidde, doch dat ik hier rondweg noem: lage wraak, machtig, onrechtvaardig. En bet is niet onmogelyk, dat onder drnk van zekere zijde, die het voldoend is aan t-* duiden, in do mit.e van straffen eene strengheid, nietDoodzakflijk dus onrechtvaardig, KOU gaan heerscben, juist tegenover hen, wier maat schappelijke omgeving in dezelfde richting als het geboekte strafrecht, reageer . Dat geen rechters .zich hiervoor laten vin der l Liever verkiezen zij schijn van slass-mrecht, dan het wezen van een diep-veriorven onrechtvaardigheid. IV. Het is dus voor mijn rechtsgevoel en voor mijn ma 11 schappelijk verstand een eisch, dat de beklaagden Oe Geer eu De Montigny worden veroordeeld tot het mogelijke mini mum van nen dag. 'JACOB ISRAKti DE HAAN*. Ofschoon wij niet tot de conc'u-iie van den schrijver komen, unenen wij dit stuk niet te mogen weigeren, wijl het op eene zijde der rechtspraak vijst, welke vaak door een groot deel vau bet pu >liek al te zeer uit het oog worde verloren. Red. Etsen van de Zwart bij van G)gh. Wat ik reeds vermoedde heeft deze leatoo u stelling raejr tot zekerheid geOrac it: dd artiest de Zwart, doet zich in ziju etsen wer kelijker eu gunstiger keunen dan iu zijn schilder-producten. Zelfs al valt er nog bij zijn etswerk, dat zich in van Go^h's expontiezaal'j« nagenoeg volledig laat overzieu, een ODgwlijke voldragenheiil waar te nemen. l)i hoedaoi^heid van de Zwart duet zich voo~iiamülijk onderkennen in de krachtdadigheid van doen. Uit is ziju kant, waarmee hij zicti zelfs beslist onderscheidbaar heeft gemaakt. Maar ook juist deze eigenlijkhei i weid storend aan ziju onwikkeling, de zich al te ieer beweegt m het aanwenden vau krachtige uiliugswijze, zouder genoegzaam een wezenlijk expressief vermogen Ie iijn. In zijn e:sen is d.it wel a,- ders. Daar toont zich de/elfde kloeke hand, maar ingehoudener van bevNe^ing, en wordt een werk doorgevoerd met ingetogener energie, 't Is wel zoo. het meuU-veif onzui vere, onvolgroeide in zijn schilderwerken, valt bij zij a etsen in veel geringer mate op te merken. Ik geloof' wel, dat uit deze colleotie prenten zijn aac te wijden, die toe het beste mogen gerekend zijn, wat tegenwoordig bij ons in deze kuust werd gegeten, l U-t is ge zond en kernachtig werk ; het gei-fc A'at uit een ets allereerst m iet blijkeu: het verkre gen resultaat uit de bewerking eeiier bepaalde materie, het metaal. De lijnen moeten zich d >en kennen als g-sgr.fd in hes koper; dat karakter moet steed; uitschijnen, al verineuigvul i.,en zij zich, iu heruaalde overkruitingt-u tot zware vaste, schaduwpartijen, teweegbrengend in den druk de diepste zwanen, ze.l.s tot zij, door weer in een andere r.chting gelegde arceeringen, slinken in sehaduwkracut, tot gebioken dolle toonen. wiar de opperlaag van het koper werd d /<,dgn*reteii. Maar toch ook kan mui. een luchtiger over het koper scheurende naaldti ekeihng en ni--t behoed zamer gebru.k van het sterkwa'er het elsprucéle zich leeneri tot tm:er t-chemutisch voorstellingen, die echter een gehee.e eigene suggestieve werking d.jen. Daar /ij n on Ier de .e et.-en verscheidene prenten met kracoutoereerende teekeiiing eu pittige uitvoe righeid, waarbij het koper krachtig door het sterk water werd aangepakt. Kr zijn eehter ook e sen met teerder bewerking, maar in de luchtiger blonde tinten staan de voriut-n iu hun typeerende trekjes kantig gemerkt. ik denk bij d-ze iijnere dingen aan een vaarije met sc:iuiljes langs den kant, '/<mdwtïkers, ea eea ander dat hiermee- pendant maakt. Wat in deze etsen, meer ook dan iu :ijn schilderijen, aan den dai kom', is de Z,vart's begrip van vorm. Die liondenstulie's al'een kunnen nier a! zver voonlee'ig van getuigen, maar t"ch ook ziju Und-chappen en buitenge lichten, in hun hou.v en stellig aüakent'iidrt teekt'inng vau lv.u> r.eu, huiüen, terreinen met al hun eigenaardig heden van detai., to men aan, dal de /^vart een helder eu juist ooj; hoeft voor de plastiek der dingen. -s- * ?& imimitiiiMiitniiiiiiiininnmMiMiiMKHfiiiiiiiiiinmniiiniii.'Miinrimi Zjo i-L'hreef mij mijn vrien), er nog bij voegende, dat -ie heer X een uitstekend kenner van brons en p nc-ieiri .vas, eu gaarne niiiu collectie zon willen bezichtigen. X. verscheen op den afgesproken tijd. Mijn s-cn.-itten ziju uitgestald in drie gr iote kamers zonder tapijten of gor lijnen. Z:j oeva'.k-n ^eeu andere meubelen dan de vitrines t-n de ('ia^r'-es, welker inhoud voor mijl erf-jt-nunien een fjr'irn waard zal '.ijn. Ik laat tr njoit vuur aanmaken, uit angst voor onge.uk it-n, en ile kamers /.iju VAU hot overige deel vau het huis ge-cheiden door*een branddeur. IL-t was ten bitter koude dag. Wij hielden ome overjassen -a in en onze houden op. .Mager en van middelbare lengte, met leven dige oogen in een lang gezicht mut een H>>uieinscben neus, l.ep X. op keurige, kl.-ine voeten, mei kleine stappen, naast mij. en keek mei intelligentie' naar mijn schallen. Ik keek na ir hem, i t hoop ook met iirellig^ntie. K n sneeu .vwitte i-nor en korte puntbaard d-den zijn gebru'nd gelaat donkerder schijnen dan het in werkelijkheid waj. Met zij-i pels en zijn glanzen lei) hoogen hoed zag de ge vaarlijke revolutionnair eruit a's eeu man van de weield. Ik geloof trouwens, dat hij tot i en adellijke familie behoorde, en zich Vicomte X. de la Z. ba J kinnen noemen. als hij dat had gewild. Wij spraken over niets anders dan brons PU porcelein. Z-jn waardeering vau mijn collectie was werkelijk biifteugewjon. Wij geheid iea dan ook als goede vrienden. Wair hu verblijf hield,'wee-t ik niet. Ik etel mij" voor, dat hij een eenzaam man .moet geweest, .zijn. Anarchisten hebbtju geen_geiiu, veronderstel ik, tenminste niet in den zin, Schilderijen van A. F. Hart Nibbrij* by Buffa. Nibbrig is een van die jongere schilders, van wi-in men altijd verrassingen wil biij/eu hopen. Thans heeft hy de uitkomsten e<sner buitenlandiche studielocht ter expositie ge steld bij Butt'a iu de Kalverstraat; 't zyu meest gesichten uit Duitsche landstreken met breed golvende en sterk geaccideiiieerde terreinen. li meen te merken, da,E die on derneming heia het voordeel vau eou verfrisschtn Uu kuur heeft aingebraciit. Onder dit kieiue aantal ziju er eenige, die f ji-keleuler van lichtu.tdrukking zijn dau vele zijner laatst* schilderijen, waarbij de tocht zijner sensatie ouder deu domper raakte eeiier al te gereglementeerde praütijk. Hij neeft uu ook de doeltreffendheid van zyu zeer be werkelijke methode herzien ; -uju poiutilleereu is ui de meeste dezer schilderijen gewijzigd. Maar het jbomt me toch voor, dat de ho.laudsche bo iwvelden, met hun meer bescheiden pioporlie's eu in-iemer kleurborduursels, dankbaarder stof b.edo voor dit oprecate eu volhardende sireven, dat geen eakele afwij king vau het aangenomeu begiu=el duiden wil. Want al ziju iu deze Uitueeiusciie land schappen met tiun wijde dal kjiuaiea ea hoo^ golvende heuvelvlakten, alle ei^euaardigueüeu der plaatseiijkheid Hudisus opgenomen eu getrouwelijk weergegeven, met eeu even nauwkeurig in vakken en bauan uitlenen d,-r verscheidenheden VAU kieur, er wordt gemist de grojte wending van lijn, de alle gamma s samenstemmeude rythuie vau k ear, die b j ven de d.sposuie VAU die gevallen, ons de ontzagJelijkhöid vau die iaui-caapverüou dingtn doet gewaar worden. IJe schilder van bergla ^dschappen m >et nog komeu, maar hg zal voor allet iu p'aslijcUe uetgingrii zeer ontwikkeld zijn en Doven den Horizon van hollandsche fcüilderachtigheden moeten uit zien kunutn. ^Vrot^er WAS er al tlerculas Segheis.) Wij smaleu op de Z.vit-e;'dche en Duitsche hui-jes als kaïrlenhui-jes; Nibbrig heeft het ondernomen iu Alontj'tie zo j'n stel letje nietige bouwsels in de diepieu vau val leien nauwkeurig te schilderen en t-oe serieus eu v ilkoiuen natuurgelrou i ook zijn afbeeldiug zij, liij heefj eeu bewijs temeer aangebracht voor de lamelijk alaemeeue uieeuing, dat alleen nniur het Jioilau Isjhe landschap niet zijn rustieke boereuhiiuiiigen, schuren eu var euskotteu schilderacnüg is. och is dit een dwaiiug, die zijn oorzaak vindt in de omstandigheid, dat hei oog, bij onsuiet gemeenzame uatuurslreken, op gehj..e wij/.e zoekt uaar piitore.-ke schijnsels a,s bijv. bij eeu gezicht oj) de huizes langs den sioterdijk. Zoo ontgaat \vai wij bij 01)0 builen de bekoorlijkheid weten, m e^al aan een buitealau Ier, die ziju schilde.c'.el in euu iioliaudsche landstreek neerzet. Ook hel stadje iu Kili'el is, nuchter geoh.-ervee/d een zeüer deugde lijke topooraii-cbe af beeliling van dat eigen aardige plaatsje, d jch hoe leende dat geval, bij een arjoter zien, zien tot eeu iusiouuairt verbeeduig ervan! IK bedoel niet dat een schilder een dich terlijke omzeiling van zijn indrukken moet opgedrongen worden, maar alle werkeiijkbei i heeti toch nijri ei^euaa dig schoon haar zinrijkluid in het ui erlijk * a.a vorm en kleur. Kn ie ch, met Welke intentie plaatste Nibbrig die nogal verzorgde mouniklijnur in deu boomgaard bij Kluo.ili'r l><> imjnurd. Kende hij so'iis die trelt' >nde ie^en ie van den j^ng-n iimnuik, die buiteu het klooster over d.m duur der e -uwigheid liep te peinzen '.' Kv'enwel, de/,e jongste werken van Nibbrig neer ijaar den materieeleu kant nemen Ie, lettende op '.ijn hoofdstreven uaar klare uit drukking van tastbare lichten ie kleurigheid, l kan opgemerkt worden, dat zijn ontwikkeling l den richligen ^ang houdt. Wat meer hevig heid mocht echter in zijn beraden bedoelingen uilgloei. n; «ijn k'euiig'iell is, overdrachtelijk j gesproken, nog te bleek ichtig. \\".iar zijn ouverdroteu eu rechtzinnig ij v t ren tot ge lukkige ver vve ?.en':ijking kwam als bijv. in Kuine eu lieimke.-ir, is zijn werk o,ik in j den grond genietbaar. Want niets is lezen l eerlijken zotker vreemd r der ij-ie! b jag \\'e willen daarom blij --en hopen. Bij BtiJl't zag ik nog een schilderij van Mauve, dat het laUsie werk zou ziju \ .velk bij volvoerd heeft. Wél is hè: volvosid het stuk is. bijzonder detailleerend volein lig l, iüaaf en rijp iu zijn stil.e kleur. Xog een kleine maar kostelijke Jacob Maris, een variant op de bekende Veerpont (Vau Goyinachtig) l iu het 8 edeiijk Mu<tuui. M-iar dit U kleiner doch o -k inniger. Dat is Jaco'i .Maris zijn superionttrit, dat hij zich van meetaan bij zijn oeuvre een meester toonde. Xog te resencfteren b'ijlt en tentoon'-telj ling v:Ui teekeningen door Ilahii en Islioven in h'-t vereenigings-locaal van S". Lu-as op j het U -mSratulsplein. H-aiiu is tot ten ?,o.) belarigAekken^le illu-tr lieve teekenaar gewor len, dat deze vo jrloogige aankondiging nifiinuinKiinnnidiunnucMfiniMffii <H.'il wij aan dat woord hechten. X.ch io g,-zinn^u te rans^schik'<eu mag beai.t\voordeu aan een be'noi f e van de menschelijke natuur. maar iu laa'ste instanue is het gebaseerd op een wet, en dit is voldoende om het in <!e ooüeu van een ariari;his:t tot iets langs en j onu.üge.lijks ie maken. K-jr ijk gezegd, heb | ik niet het minste begrip van een anarchist. l 7. m een man met een dergelijke . . . overtuij ging nog anarchist blijven, wanne-r hij alleen is, geheel en al al'een, en naar bed gaat, bij voo1 beeld'.' Zon hij ziju hoof i op het kus sen leggen, de dekens over zich heen trekken en iu slaap vallen mot de nood :akelij <heid van den c'Kunhardeirind <i'-ï<éi«l, ?/. i .mis de Frinschmau het noemf, vau de algemeeue| ia-de lucht vliegerij voortdurend ii: zijn j.e| dachten tegenwoordig? Ku als dat zoo is, ! hoe is dat (Uu mogelijk'.' ik b-, n ervan o/ertuigd, dat als zulk een geloof of zulk een fana issue zich eenmaal bad mee.-'er ge maakt van mijn gedachten, ik nooit vohloe-ule tot kalm'c zou kusnen komen om te slapen, of Ie eten, of eenige andere iewone bezig heden van het dagelijkse!) leven te verrich ten. Ik zou ge ;u vrouw of kinderen weuschen te hebben; ik zou. dunkt mij, ook geen vrienden kunnen hebben; e:i wat het ver zamelen vau brons en porcelein aanaaat, wel, ik z>u zeggen, dat dat geheel en al biiten qiiae*'4e zou zijn. Maar ik weet het niet zeker. Wat ik wél zeker weet, is, dat de heer H. zijn maaltijden gebruikte in een uitstekend restaurant, waar ik ook dikwijls kwam. Hij die gelegenheid zat ik altijd met hem aan een .kleine tafel. Ais hij geen hoed op had voltooide zijn recht overeind geborstell dienst kan doen. Nader hopen we terzake te komen met een beschouwing van wat hij daar heeft, geëxposeerd. W. S. liiiiiiiiiiiiilimiliiiiiriiiiinmmmiiii i iiiiiinillimnn i \V. A. PAAI' Max D umeritierg, Roman, J. C. C. Bruns, Miadea i. W. De heer mr. W. A. Paap, schrijver van Bombono's, Jeanne Colette, Vincent Hatnan, Kpuing-trecht, meieoprichter van DA Nieuwe Gids, jeugdige vriend en bewonderaar van Douwes Dekker heeft, après iortune taite, zijn vaderland en motders taal afgezworen en pullictert zooeven een roman, door Hfem zelf in 'c Duitsch en in vrij zuiver Duitsch, ge schreven. Kr is een tijd geweest, dat cok een ander oprichter vau Dt Nieuwt Gidt meende, dat in Duitfchlai d zijn toekomst lag en uitdien. tijd dateeren du Duitsche sonnetten van Kloos, geschreven toen hij ze/entien jaar oud was. Moet Kloos het betreuren of er zich over verheugen, dat iiij van de talentvolle gril uit zijn vlegeljaren geen tjrust gemaakt beefi? Ons dunkt dat, ook het volkomen beheerschen eeiier andere taal, niet het ver anderen van eigen nationaliteit, raa, afkomst tengöoïge heeft. De Kransen scnrijvende Busken Hutst was daarom nog geeu Fianf-chman. De .Nederlaudscb. schryvende Quériio is nog geens:ius een ras-Xtderlanjer. K.I >OB, die de. beste eigenschappen van den Neder lander bezit, eenvoud, degelijkheid, vrijzin nigheid, zou in Uuitschiacd een gtooten. invloed ten goede hebben kunnen uitoefenen. Dat er invloed van I'aap's persoonlijkheid ij Duitscbland zal uitgaan, gelooven wij niet. riet d-duiA Kütiigsrechi' bracht het te Berlij i slechts tot n <ukele opvoering en de .e sa'yie op de juristerij kleefde de grootste fuut aan, dte een ea'yre kan bezitten zij vervtelde. Xu M ix Uannenberg verveelt niet. Hrt is een amusant bjek. liet is even aan genaam ter verstrooiing als de kout, meteen niet geesteloos rentenier op jaren, die satiafait en toch niet heeieuiaal bourgeois is geworden. Kr komt een zin in dit boek voor, die het motto kon zijn van den heer Paap. Hij ver achtte den mensch die geen geld bad niet, maar voelde met hem medelijden, ais met iemand, wien eea groot ongeluk was over komen." Het heele boek is een soort biograpbie, al lijk", dat niet zoo op't eeiste gezicht. Mat citaten uit dit bot-k zou men I'aap's geheele Ie'en kunnen weergeven: Eeist als jongeling ,/ier leise Antaug der grossen Sehusuctit, die spa er den Mjuschen iui Leben verlangend treibt, er weiss licht wohin, der Sehusucht nach Liebe und Streben uud W;rken und wiederu u uach Liebe uad Wisien und at uud Tod..." (pag. ~2(i) Dat i' de jonge Paap, vriend, van noem me Dek". Daarna kouit de, mail, die aru) zijn alj eeu gro3t ongeluk beschouwt en als logisch gevolg, de MAX Uaoueuberg vau hoofdstuk; X: (jticc Kunst halte M <x Dctnueuberg go seiue eigene Meinung Sie sei uiuiute er, beiuah uur ein Sarrogat. Wenu das Lt-ben an sioh se ion und hehr uud reien aa gross; gigeu Taten ware, würde der Mensch ^eiue aleute au/ diese Tateu ver eenden, stalt wie jetzt, ai-H dj- Bek lommen lieit seines I>i'Seius sich llüchtend, sich an einem Bildchen oder S jriettcüeu zu laben." Deze ei .en uitecing vau Max is de ty^iisuhe dile.tanten-meening. De ware kuns'.enaar, hoe ook de armoede pijnlijk voelend, leert besell'en, dat zij het is, die het leven ont^hii-rt en die, deu blik echerpe 11, dieper K-ercnd indringen in 's levers ver -vi k kei mg, voor -echte kunstenaars s.imulaus tot grojture scbeppiugen is. Ue dilettant, die een kunstwerk be;c:iouwt, zooals de juf frouw ',s avonds, nis de kinderen naar bed ziju, het hau Uverkj-, im tig, iraai en verpoo ;eiid tegelijker! ij d, scïiept alleen schooue zaken, die aaugi-na ne vermnkeii voor den knn.4 vau vrienden, vriendjes en ketiuisfen zijn. Doch komt uu zoon provinciale burge meester naar de residentie, dan ook ervaart hij, dat het verschil tu.-s-jheu idsl-achtbaar en e.vjeileiitie gioot is Maar dan. ondanks die t-i gen ineeuini;', ond.iuk* ook hel gebrek aan arosszügigen .iten' voelt Max zoowel as Morit:. ten slotte, 't O'.ide oudcii^ende knaapskeu in zich herleven. Als men niet gross-.ügig" is, kan men toch wel ungezogen' zijn, niet waar? O^ pag. 193 leest men : Der Mensch aher ist von z«v» Miichlen der Knecht: Vernuuft uud Gemüt. Kiuige Jahrhunderte tteibt das Gomüt ihn die Berge liiuauf un i es dru^elt die Vernuuft. Bis der Hirt inüIe wird. Dann erwacht der »chlaiende, biitt Ausschcu in den hohen Regionen, wo es keiue l'fade mehr giht and sait: ,,\Vir sind verirrt". 1) Danu reiiert oinige J dirhu'.ulerte die Vtrnir.ift, briiigt die Menselien zuuick, auf die ticherea Laudstrasseu. uud das (jrf-müt ruht aus. Bis es sich zu seiner zeit vou dem i'f\Viil d-r Uüsleruis orhebt umi sa .'t : .,Soll ich deun enig schlafen?' is dat niet lief gezegd'.' Spreekt zoo niet de ui'juheer ia bouu-, die met een goede sigaai -u eea warm groeje voor't haardvuur zittende, zich iu een milde bui zijn ivi.de zilverwit haar het karakteristieke van ziju gelaat, dat geheel en al scheen te bestaan uit been 'g * hoogten en iugezonken !aailen, gehuld in een absolute oubewegelijkheid van uitdrukking. Zijn magere bruine handen, te voorschijn komend uit breede wilte man chetten, waren bezig met brood breken, wijn inschenken, enz. met et n rustige, m-chanNche nau vkeurigbeid ZJE hoofd en het boven de t ift'l uitstekende deel van ziju lichaam bidden een stijve oubewexelijkbeid. Deze oproerstoker, de'.e gro te agi'ator gaf in zijn geheele optreden niet het geringste b'ijk van warmte of levendigheid. Zijn stem was koel en eentonig, en nooit sprak hij luid of met eeuige animo. Hij was volstrekt niet spraak zaam te noemen; maar op zijn kalme, on verschillige wij'.e scheen hij evenzeer bereid te zijn, het gesprek aan den gang te houden als het op elk willekeurig oogeiibh'k tot stil stand te l-'.ten komen. Kn zijn conversatie was alles behalve alledaagsch. Ik beken eerli k, dat er voor mij iets prikkelerds in !ag, kalmpjes, onder het genot van eea goed diner, over een tufel been te praten u;et een man, wiens venijnige pen de levenskracht van minstens n mjnaichie to' kwijnen had gebracht. Dat althans was een algemeen bekend feit. Maar ik wist meer. Door mijn vrien l wist ik met zekerheid veel, wat de be -.'akers der Kuropeesche orde en veiligheid teu hoogs:e hadden vermoed of gevu-esd. Hij bal, om zoo te zeggen, buiten z'-jn gewone leven om, zijn ondergrondsch leven gehad. Ku terwijl ik daar avond aan avou l tegenover hem zat te ilir.eeren, was l et niet meer dan natuurlijk, dat er vau lij l tot i'jd

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl