DE A M S T'K'R D A M M E U W E K K B L AD V O O R N E D K R L A N D. No. Maar dat een herziening onzer Armenwet tóch zeer dringend noodig is, zelfs voor een onzer grootste steden, ten einde een toestand van onriie-ischwaardig bestaan van honderden bedeelden niet lanper. zóó te laten voortbestaan, Jat bewijst dit Rotterdamsche boekje wel op overtuigende wijze! IVrwijl de Armenwet van 1854 de bedeelins van Gemeentewege allén toelaat voor lifit geval dat Kerk of particulieren tiiet helpen, en dan nog allén bij vol strekte onvermijdelijkheid', hoeft de liotterdamsche Raad deze, op zich /elf al harde maatregelen nog wat verscherpt, door in r'e verordening- bovendien nog te bepalen, dat hulp wordt ver eend alleen aan invalide personen, en aan de zooiarngen, die in de onmogelijkheid, verkeeren om zei ven bun dagelijkse!] brood t o verdienen en .geen andere ondersteuning genieten". Meer dan de helft van de personen die zich om hulp aanmelder!, worden dan ook afgewezen en de omstreeks 6UO gezinnen, of alleen wonende personen die overblijven, zijn dermate armen ?fii ongelukkiger», dat ze, in hun bes'aan, geheel afhankelijk zijn van de hulp die het armbestuur hen verstrekt. J)at moet men in 't oog houden. Watt, nietwaar, wanneer de Gemeente ,de toelating tot de bedoeling aan zóó ge.Mrenge bepalingen onderwerpt, dat alleen de ?nlltrariHnten over blijven, dan behoort de Gemeente deze armen, van wie ze zich etr-<t heeft verzekerd, dat ze ongeveer tiintn zelf kunnen verdienen, en van yee» andere 'zijde iets ontvangen, toch ook zooveel te geven, dat ze er althans zonder letterlijk <ïag aan dag hong/'i- te lijleu, ook het ivcen van kunnen rekken. Reeds onlangs nu, heb ik in dit weekblad, naar aanleiiing van hetgeen in den Ge meenteraad van Rotterdam in October is voorgevallen, betoogd, dat Rotterdam dezen .plicht nii-t nakomt, en d tarin rerre. ten achter ttaat bij Amsterdam. En dit boekje brengt nu daarvoor de me(st pijnlijke bewijzen, zóó overvloedig, dat het een ware klacht is, wa'araan Raad en Burgerij van Rotterdam wel eens hun aandacht nijgen schenken! De beide schrijvers hebben n.l. de moeite genomen, om eer.ige honderden bedeelden persoonlijk te bezoeken in hun woningen (?Ken tw<e.le droeve tocht door Arm Kotterdam ' noemde een der schrijvers het in een arbeidersblad), en hun bevindingen hebben zij thans, namen en adressen en bedrag der bedeeltug van elk der bedeelden vermeldend, in genoemd geschrifije gepubliceerd. En indeidaad, het is bijna ongeloofelijk! liet moge niet vrij zijn van indiscretie, van al deze bedeelden de L amen en adressen te vet melder, het was misschien itwtdiij orn elk verwijt van overdrijving of onwaarheid bij voorbaat te ontgaan, door de controle der me.iegedeelde feiten voor iedereen moge lijk te maken. De eerste reeks wordt genoemd : gewone gevallen." Dat zijn allemaal alleenwonende menseden, ouden van dagen of ziekelijken. De nieeste alleenwonend* n krijgen n gul den en n brood, als ze er, met negotie, hel maken i~nn muizenvallen, enz., nog iets, h.v. 50 a b'Ücent per week, bij kunnen verdieueii. Zijn ze niet in staat er it,1.s bij te verdienen, dan krijgen ze /' 1.50. De ergste armoede en ontbering is dan ook de onaf scheidelijke, trieste gezellin dezer bedeelden. Weer aangrijpend- nog is de categorie: weduwen met kinderen, of gezinnen met kinderen waarvan de kostwinner niet in staat i?, wegens sleepende ziekte of invalidi teit, iets te doen. Ken weduwe heeft zes kinderen, waarvan alleen de oudste iets cfmiüdon. D O D O". Oorspronkelijke sc'icts, door BEN RAVO. I. Trage, vuilige mistdampen hingen over de stad. otuu,-velend de lichten der lantaarns op dien triestigen vroeg-donkeren win'ermiddag. De voorbijgangers doken uit de mist op aU vage schaduwbeelden om er dan weer in weg Ie glij len, snel veiflauwend. Haast iedere minuut werd 't oi.doorzichtbare gordijn dikker, zag men de dampwolken laaz over 'c grachtwater kiuipen, telkens 'n stukje gracht inpalmend. Verderop bij 'n gevaarlijk kruispunt, i u moeide 't stad <lu *aai, klonken de H aatM'hu Aei de kreten der koetsiers en 't aanhoudend, krachtig schel-getinkel der elektri-ebe tram-i, dit: heel lantaarn voortfchoven door iie angstig makende, egale grijsheid alonune. Boven de (leur v-in een politu-ttureau doorstiaalde 'n rossen gio«.d de vuil grijze nevel'Jampen, 't jicht van de roode lantaarn. Kn e agent die voor't gebouw op en i eer wandel Ie telkens 'u klein eindje heen c-n dan weeiom, leek wei haast'u vaag chineesche scliiui. Overal kleef.le de mi ?'t aan vas', alles besmeuren l met haar nattige, k k He adem. Van de kale natte boom takken Jtkle 't en langs <le vensterkozijrieii drupte 't o,) de glibberige keien. Binnen in 'n toid veittarnei vertrek zat de co.iimissaj is, 'ji nog jonge man met 'n (link. open «elaat. liet energieke, ferme in al zijn trekken gat zijn verschijning iets sympa'Jiitks-, en tegelijk ie! s dat sprak van 'n Oiiver/.eltelyken wil t-n .strenge punclueele plich'sbetraehting. (ievvoonhjk stil waar 't niet den dienst l etroi', had hij zijn mannetjes door zijn koit af optieden ontzag en achting weten in te boezemen. Toch was bij niet dwaas streng, wist dikwijlsruei 'n goed kalm woord 'n laksc.be or.-U'r hen ddar ie krijgen, \\aar hij l.cm hebben wilde. Ouder z'n ken nissen ^ing hij di.or voor een in ziehn«)f ge keerd man die als 't ware niét zijn dienst was samengegroeid en geen oog had voor 't prettige en vioolijke in deze wereld. Toch was er niets minder waar dan dat. Cien,ens U jilemans had 'n gevoelig, Voor indrukken oiiUai.kelijk harr. Hij hield echter dieu nwakktn kant van zijn karakter", zooals liij 't noemde, meestal zoigvuldig vei borgen onder den strengen kouden mantel van (!eri dienst-ij verigen ambtenaar die de zaken koel en nuchter heelt te bekijken en zich niet mag la'tn inümideeren door emoties van 't oo^eiiblik. Een heel enkele k< er k vam de zachte kant van zijn gesloten natuur bovin in de weinige die van zulk 'n moment getuide \\arcn geweest, en er «.ïoor geiten] hadden hoe mtu met Rodemans moest omSj.Tïngen, waa;deerden hem en achtten hem. hc>'. j.. Hij zijn superieuren stond commissaris Kodeiuans niet alleen aangeschreven als een verdient. Ze krijgt n gulden en zes brooden. .Van dien gulden betaalt zede liuur, en moet zélf dag aan dig uit werken om iets te verdienen. Nog blij toe, werk te hebben ! En de kinderen blijven natuurlijk aan hun lot overgelaten, moeten zich onderling maar zien te behelpen! Een andere weduwe heeft drie kinderen beneden 12 jaar. Ze krijgt 'n gul len en drie brooden. Ze betaalt /' 1.ÜO per week huur. Vanwaar moet dan hut andere komen;' Dut moet ze er bij verdienen met steenen dragen. Maar dan de kinderen 'i Die worden dan den heelen dag opgesloten, met 'n paar boter hammen. De schrijver? verhalen, uit den mond van de buurvrouwen, dat die vrouw die kinderen wel iixiKi opsluiten, omdat ze bijna eiken dng uit werken gunt, en geen geld beeft om ze bij anderen zoolang uit te besteden. K n zoo ziften die kinderen soms drie, vier dagen achtereen in de kamer opgesloten. De buurvrouw verhaalt: Verlejen weck, op'n middag, huilden de kinderen toch zoo erbarmelijk om brood, dat we met een bos roestige sle;:iels net zoo lang hebben geprobeerd, tot de deur openging, en toen h(bben we de kinderen een boterham gegeven. We hebben 't zelf niet breed, maar ziet u, als je zelf moeder ben, kan je toch die schapen niet zoo hooren lamenteeron". De kinderen hoorden dat er bezoek was, en begonnen te roepen. Ze wisten niet wat't was. En toen er wat centen onder d^ deur geschoven werden, juichten ze van blijdschap. Elders is een gezin, waarvan de man vroe ger in beteren doen, door /iekte in armoede is geraakt. Met vier nog j.'ugd'ge kin deren werd hij gedwongen, met x'n vrouw een triest woninkjs in de Jlaanstraat te betrekken. Hij is longHjder. en een klein kind is bij hem in de kamer Zijn vrouw is uit werken. Hij zou misschien nog wel op de been te helpen zijn, maar... door rust en goede voeding. Kust heeft lnj wel. Maar hij moet de kinderen oppassen. En vanwaar zal hij de voeding krijgen, nu hij slechts n gulden on (i brooden ontvangt 'f liet is een droevig hongerlijden, en lang zaam sterft hij weg.... Zóó zijn er nog veel mér gevallen, die uw hart doen ineenkrimpen van medelijden met deze schipbreukelingen en ouden van dagen ! Elk goval is 't oude, droeve lied, elke categorie nieuwe misère. Het gaat volgens tarief": n gulden, / 'l 50, /'2.?, en voor elk een brood per week. Verder een deken, een hemd. Zooveel, dat ze, met onmensehelijke inspanning, inderdaad lere.n. Maar hoe 'i Is dat leven? Dat is geen bestaans-minimum" meer, dat is een straf', een marteling. Jv'n oneer voor een stad, een oneer voor een tijd als dé/.e, nu toch alierwege het bewustzijn, dut de niedornensch niet onschuldig hongc" mïig lijden, in alle kringen is doorgedrongen. Het kan wel anders, liet kan zelfs nu wel anders, ook zónder dat de Armenwet gewijzigd wordt. Deze armen, do armsten uit hun kring, het leven ?fct.t dragelijker to maken, dïit behoeft toch waarlijk op de wijziging der Armenwet niet te wachten I Men zal, vermoed ik, in de plaatselijke pers over deze aangfleg^nheid niet veel zeggen, liet is voor velen zoo onaangenaam, j En do kerkelijke bladen zwijgen het eerst. [ omdat de kerkt) ijko bedfeling geen haar ; beter is. j Maar door hooghartig er over te zwijgen, i komt er toch geen u>rb<>t<Ting on ver- l betering in dezen toestand is toch waarlijk j dringend nondig! X. r| & w MI ijverii? ambtenaar, maar ook als een man met een scherpen blik en een goeden kijk op de j dingen, gepaard aan een tact "ol en vooizich- j tig optreden. De/.e \oorfec jioiitieman 'oozeer l te waardeeren eigenschappen en niet't min»! ) zijn onkreukbaar pa.rticu.ier leven, hadden i bem vroeger dan anderen tot den verantwoor delijken post van coumiifsmis g/To'-'fjer. Buiten z'n dienst, waarin hij gehnel opging, nam Clemens - die er zijn eigen idi e n OMtrent liet huwelijk op nahield en tot nu toe ook vrijge/.el gebleven was. weinig ontspanning. Hij leefde zeer matig en tiad slechts enkele vrienden. Voor <le vrouwen j was bij 'n gesloten boek. Alenigeen die. aan getrokk-n djor zi,n thrkbeid of misschien ook door zijn knappe ver-chijning, getracht had oji 'n meer vertiouwelijken voet me', lieni te komen, was ien slotte gaan in/.ien, dat (:,r van die stil-gedroonnle illusie niets komen k m. Men zocht, uis gewoor.Hjk, 'n aanneiiK li'ke reden voor zijn koele houding tegenover de jonge meisjes en \vas j heel i;l:j toen ieniand vertelde ui; ia n heel j' goede bron vernomen te he'ibtu dat Ihidcmans vriuger 'n b!aii.vtje geloopen iiad bij j' <!e rijke < n muiuc N ora l'emi;!. k >rt daarop getrouwd met 'n jongen koojvman, die i:ii 'n «,ni;elukkig huweb. k \ au drie (-!,>-ndige jaren t't s'orvt n HIK, i.-aar mei 'ii doch- ,' terijo Kcbti-i latend. ('oiinni.-sa'is Ibnit mans /.at la-nije. juist ! g( maakte ;<»nteekc!i:n_vn te i:e,-ie-:en. toen j er g' k!"pt \\ et.l. lïmr.en l ' riejj lij. ev«n 't hoofd ophef fend. ':i l'iiii iea^ent s;ap;e't ver're'-; bijin'jti. i een klein meisje dan de ha;;d ie.udei.d, (lat hè.'ig Miikte. Met (-en enkeltn oog->[i^lai z:i,' lèide;nan- ' dat hij hier niet i" doen hal met :i. L'ewoon, armoedig beibiarisje. integeni e', 't kleine meisje, dat zich scimw tegen ten agent aan- ( drong v\as in een mooi l nntinaüteii je leste ken en droeg een 'o'-d katje mi t d:k \\ t b int afye'.e*. Hoe k wam dat i ijKeiui s kin,! hi- i.' (_,']( mens léideiiians schoi-f z'n --in i austoel achteruit in wenkte «b n agent, die nog steeds in de bonding" stond, mul»!..ij te komen Bij liet vode schijnsel dt-r l i: eaulaiiip zag hij duidelijker nu, een liet', n.ooi ge'.ichl.to, nat van ttanen. De groote donkere kijkeis. ftaatdcn hem met 'n uildnikkini; 'iin ang.-,t en hulpeloosheiil aan. ,,Kom eens bier, zu-je," zei ('Iemens. trachtemi 'n zachtere kkitik In ?,iju .sfem (e leggen. 't Mtisje «!eed oat'/eleiel «-en paar stajipen vooruit. Kod( nuius- kri eg zielsnu delriieii met 't stumperlje, z'n sticnge tr( kken oi.tspanden zich en er kwam een muite glans op /,'n ki up gelaat. Hij \\rde t meisje bij de bami nemen maar dit ontweek hem aiigsiig en be;:un o[i eens weer luid te schreien: Ik wil naar mammi., . ik... ik... wil naar m:\mm'... Uodo... is bang-...!" siiikte 't kind. K- (lemans ?at er 'n licetje verU'L'en mei', begon de situatie te begrijpen. ,.Xeker ver loren geraakt!" wendde bij zich tot den , politieman. j TentooDstElliüg?aüWErtrnileor Hcrniaa Ken groot aanta. werken h(^-ft de heer Heijemrock bijeengezanifhl voor 'n expasiti.-; 't zijn nagenoeg alle pa-«t< lteekeniri«eti. ,'lij hotiiitzich daarbij S'rak aan d-j beoefening van een bepaald genie" en levert uitsluitend gezich'en uit mijnen en fabrieken. Zei r zeker een belangrijk oudei werji; de k en se is uit ra modern ook Vin (ien ideëelen kant genomen, lleijenbrcck heeft twee eigenschappen die een ge lukkige bebaudel'iig van zijn uitverkoren onderwerp zeer dunstig konden ?.ijn: groote wei kzaatnheiil eu i en geoefende vaardige liand Ja;riner (cbter is er /emis van <le hoedanigheden om die wereld in haar infernale schoonheid tieilVi.d uit te beelden; hem ontbreekt bet grooie aanzien, dat alle kunst werken, zelfs al hedoi It-n zij een nauwgezette naboolsing van onbeduidende dingen (het stilleven) lot scheppingen maakt. Hij weet natimilijk die gevallen wel aangrijpend, maar van die sombere realiteit geeft hij alleen aanvoeling door aanduiding van «ie algemeene opmerkelijkheden:, zooals die voor ieder waarneembaar zijn. Wel doet bij d'top b 'kwame wij/.e, maar met ttno, 'k zou haast zeggen j mrnalistieke oppervlakkigheid. zVjn «eik i-i als een wegwijzende beschrij ing voor ht n d. e meer willen weten varideondi-isciieidm t igenaardigbeden en bet nit/ien d;er/warte wereld. maar de belnng»t( llenden kunnen daar uit slechts gis-en de indiUïken vun grootsehhei<l, die de aa:_schou ,ung xe f va;j de/.e werkelijkiieid eerst ',ij hen verwekktn zal. l?e.\ijs: de uniformiteit liij ulle deze tüfereelen iri behandeling en in kleuraspect. Hij heeft er de uitvoering methodisch toege ;et en voor de kleur, de toon, die natuurlijk g' drenkt moet zijn in <luis:erhed<'n, < en recept gevon den. Het opj ervhikkig bekijken blijkt ook uit snnmige voorstellingen, die als uit een ongekende wereld voor een m-_'er sensiüeven beschouwer een woiaierhaie verschijning zou zijn. Ik bedoel de fabriek van venster ruiten; daar is geen sjuor «lat dit leven tegen een sprookjesachtige!! aehtergiond van e mer al d groen, even de (rezicbtsverbei-hlini van den fchilder geraakt beeft. Het wai in zijn oog niet andeis dan een heel eiginaardig goval en hij geeft er ia kuast rned-'deehng van als een o]irallende curiositeit. Zeer enkele malen openbaart zich in zijn werk iets van visie, bijv. een man, die in een donkeien gang loopt nut een lichtje, en ge/.ien is als een geht'imnisvolle sch;i'lui\.-< bim. In eenander: ..Skenninggrove". .Inet de nietige ge.- 1 ah e van i en werk iuan' rctlendtegei. deont/.ag'.'elijkiieid ('er ketels. Kr zijn ver-chilien ie ieekcningeJi wel aan te, du'de:) al-i niet onverdienstelijk \\erk Niet a' len zijn i-veu gelukkig geilaagil en er zijn wel eens trti -j«s Aaarneenibwar bij het belien lig gebru'k van pastelkrijt. Alle onmiskenbare bfiedanigbeden van uit voering, zoovele knap met jui-te toetsjes geieekende, kopjes of liandigc i-tu lie's van plaa'Seiijkeeigenaaidighedcn niogm in Hei.jenbrock te waardceien zijn. meer < f minder; ik \ven-ch dit nu niet na te \\ei.reü. Maar uat hij wil zijn, de schilder van dit spelo! kenIe ven, in zijn tragische \ er -el: ij n i n L', i < hij niet. U'. Sii:i:.Mi"ir. nut haar viiiL;er:je l, aar een \op 'l o:; i eau J a g. i '. d i. . . h-'bhen l" zei 't. i i(;n -os. blij iets te hebben \vaar:ie-e i;i 'f lueisje kun Mieideij, gaf iiaar 't >' i- i-'M-r -r, 'n i i lans van geinn-gt n vel i.e 'ili-rde 't !?,?traande gi'z.cblj.1. ..l'i.do... mooi... du'.'... zoele o-;a.! hakkelde ze. (.'r. mens o ii t roerde van d -/.en na: ?ven uitroep en snel l art ij dekkend van ,ie gioeieinl' verlreu y,-eb:kbei'l trachtte hij er iets ie -e/ \an te we'en te komen, liet ko-t;e hem nu niet veei m.:e;te«,in haar aan 'i :-anbe!eii :?iriju'en. ,,Ooin... I'iiïi... liaar l:. 'min! brei <.-e;i. >teute Mine wi'ggebuijiiTi . . . Dod ibtelailvn geht'«ii." snapte 't ki.i'l. met t vonv, bt-i n sjieb mi. ..X.'io, ea \\ie is die st«nite Aii'-ie 'lie /.u-je zoo alleen ge!aten heeft V .. Anue.. . . .' ' 't meisje keek verbaa-'i r.aar hem "p ...... Vnne '.'... dat is Ai! n-- l .. lindeman" kwam haar te h:ilp: ..Xi-ker ?'".? jui of't kiiub'rmeisje van lied >': vim-g iiij Hel kil. d knikte. Miap'e toen weer vi-nli r. Mannui erg :>ang val /.ij n, i 'o j ? ««^ is.. . mammi '"?£"? altijd ..Dutje"... .."e'.e mum;:;: bc oom '.'" <*n u te dienen, cMinmissa/H. Jk Vond 't kindje schreiende op 'n gracht staan, met wat jm-iliek er om heen. Ik heb 'l toen maar hier mee naar toe genomen... ' l.aat u... mij... naar mammi... snikte 'i kil d smeekei d . . . Mammi za! bang zijn ... t n i '« ulo ... is w eg T' ,,!!m.., xoo," zei de cowmi-i.-aris, na ienkend aan zijn knevel draaiend. Toen zich weer tot den agent wendend gaf hij deze op den gewonen drogen toon z'n orders, 't Js goed, Dons, we zullen dit verloren schaapje weer zien thuis te brengen. Teiephoneer inmiddels naar de andere posten dat 't kin l hijr ;-,. Kr zal waarschijnlijk hier of «laar wel spoedig na.'iaaj; gedaan woid-n" De «jent ejj|j; ejl Kojcmjins irai-btte, -'n beeije onbeliolpen, 'i tchreiemh; mei-je gerust ie s'.eilen' _l.uis!er eei s, z 'sje, je m ?< t niet barg 'neer /.ijn. \\'e ^aail matnini iial -n. en dan kom je weel gauw thni-. lsd.it g icd. . [ioe:-;eV" Ib -L kind knikte, «ie kleine kii,i:.-!j<-.-; nog steeils tegen de oujeii dnwii.'i. Kn geef i.e- nu een? ';i bamlj" vat: je.' l o 1 1 heel de ('iemens. :/,'n harul intsiel- ef;il. Aarzelend nog, met 'n iug-ti^tn blik. lejde 't mei-je, i i, i ar smoezelig knuis;je in <1'-J gr« "ie liai d. . X.-io '. . . . ila' ; s | it l' van ie. i ,< ;or . . l >: "h i . . ' iiiO"'lud:; de e M:I 'ii-^aris ai'.ii. i l ij trok 't kind zacht 'es n;-.ar /'r b toe en tr'ii- "t ti en op /'n knie K->.-l ma;ikt«' \ 'n be ,\ euini; ? 'a.i weuA'..!en, in. -.ar i'ieintns kce;< lü.r /eii verLri'iiVM-n iülü'C/.i ii, end aan. da' 't kind viel ka :ner m.1, -;ein bt'^aaj) liel. la^'ei ij'k v;-iwoinlciiic inj t r ;-:'«-!i/.e!f' over. ;;u-t 'M :i:-t kinileren ( M te :_'aau \\as nooit i-en \au /.'n hoo(i|civ.'enschiij'j'en gewest. N 'ii u\\ s gic T! g ^i i k 't mei se roii'l. wees t« en Efïpanacee Internationale Bibliotheek'1 31. HKH.MANN KUTTI.I:. Zij inoi-lfiti. Open brief aan de christelijke samenle i ing. Uit gave van >S. L. van Eooy. Amsterdam. Wij leven tegenwoordig in den tijd der panacéf'ii, der geneesmiddelen die voor alle kwalen dienstig zijn. Wat vnn-gei1 de llolloway- en thans de l'inkpilien zijn op lichame lijk- en stoffelijk, dat zijn op geestelijk, zedelijk, vvijxgeerig gebied de so i sal-democralie, het christelijk ijnaichisan-. het spi ritisme, de tlieos'i .ihu', de llegelarijen wat (hes meer zij. Wie ouder is ^'ov. orden on heel wat in do wereld z,ig orr<komen en ondergaan, ziet al tb e hoog opgeschroefde bewegingen aan met een sceptischon ulimI;K')I ca deukt daarbij aan de geestige plaat van den teekenaar van dit bl.id, waarop Kil c er i ijk door K u \ \ er opgeschroefd, dezen toeroept: houd «p, ik word er duizelig- van!'' Doch dit verhindert hem niet het betrekkelijk-goede in al de/.e geneesmiddelen te erkennen en te waardeeren. Zoo is llermann Kuiter, wiens geneefmiddtd ons hier wordt aangeboden, een fanatiek profeet van het Socialisme. Volgens het levensbericht, door den vertaler van zijn boelij", l-. Reitsma, daaraan toegevoegd is hij sinds IN!J>' predikant in de Neu-Munster gemeente te Z'irich. liet sociale vraagstuk, dat hem reeds lai g be/ig hield, nam hem daar meer en moor in beslag De kerk. xoo bej.'on hij in te zien, heeft door ongeloof en vvereblsch-ge/.imlheid ilieitsma gebruikt liet vreemde woord wereldschheidi lijur groole tiMk ('om.' liet evangelie van den levenden G jd te doen doordringen ver waarloosd. ,.llct evangelie is niet slechts een zalig hei Is-theone voor het hioniiimajils, maar de boodschap van bet rijk 'ioils op aarde, wat .lezus or.s heeft leereu biilden. God is een (ioil \-;in den \ooruitgang en brengt zijn rijk niet :i;lcen aan diegentnwelke hem belijden, tot voleinding, maar ook aan hen die zich uilcrlijk verre, houden van allen godsdienst, doch daartegenover een open hart hebben v o ir de waai beid. Ilij leeft en breekt voor zijn leven zélf baan, dikwijls in tegewh Hing met een erin ilmde kerk, maar altijd overeenkomstig de vol tooiing van zijn rijk." ...Met dexo en dergelijke ge lachten trad Kutier in zijn Zuricbcr-gen:e( nte op en veroorzaakte daann groote spanning. Zijneigen gelool'-gpiiooten, die hem gekozen hadden, scheidden zich hoe langer hoe meer van hem af, terwijl de tot dus ver zich ver houdende kringen, vooral de massa van bet lagere volk, zich om hem schaarden. Zo J beleefde dan de gemeente, bij gelegenheid van de el ie zes jiar plaats vindende wederberoepiiig (l'.r.iH, het zeldzame schouwspel, dat de orthodoxen zich keerden tegen hun volkomen reclitziiinigen en voor zijn geloof on bedeesd optredenden geloofsgenoot, ter wijl athiïsten en kerkelijk-neutrab'n van elke nuance, democraten en sociaal-democraten op hem met vt rplctterende meerderheid hun stem uitbrachten, ludenhri'l een merk waardig verschijnsel, verklaarbaar uit de groote zeggingskracht en het enthousiast geloof van dezen ort nodoxen apostel ib-r soeiaid-dcmocratie, \erklauri aar bovenal uit brt deel vji» vv;);)r)i('.iij ;it oi1 ligt ))) xij'i gloeic-r.de gi tuigf nis-e:i. \Vant IK t :.s volkomen \\aar, dat tal van oithodoxe en moden.'i' cln i»!i'nen nii'ts bes Hen v,in ds; >oci,ile loejiing van het christendom en ni< t Si.'hijnen te vatt^'n dat een godsdienst, die allerlei maatschappelijke inisot.-iii Ion en onrechtvaardigheden met onverschilligheid aanziet, geen godsiienst heeten mag. Met diéwaarheid nu maakt Kuiter ernst. God leeft'' is het hoofdthema zijner predi king, en die levende God veroordeelt de overheersching van het kapitaal, den Mamniondienst, de exploitatie van den arbeider, de loonslavernij en wat dies meer zij. Een j enkel voorbeeld van zijn vlammende ! philippica's tegen zijn rechtzinnige gelooiV genoot-n. De protestatstsyhe belijdenis! l is zij niets anders dan een rechtzinnig blad pipier, niets dun liet glanzen v;in i vrijiinnige zee(ibellen. (!ij zegt: Mijn lieer en mijn God. Maar waar is uw Go, l- Hebt i gij liet recht aan let katholicisme afgoderij to verwijten:' Is het niet als trad men in een boeddhistentempel, wanneer men de gej welven van uw protestantsch christen lom j met al zijn 200 rsooi t 'il en families binnen komt' ': (Is dit niet slecht vertaald:- de gewelven komt men toch niet binnen I. Zijn | al de standpunten, meeningen, stelsels, op| vat.ting.eii, grondbeginselen en bepalingen, die hier naast elkaar staan, niet even zoo veel geestelijke afgoden, waardoor ge u den aanblik van uw God belemmert. Als de levende God uw God was, zouden dan niet j deze afgoden allen in het stof zinken, aan j wier voeten gij nu uw luimen volgt, uw ] lafheid en zwakheid billijkt, uw rusteloos heid stelselmatig volhoudt, yls de spin, die om oude standbeelden hare webben weeft ? ... Dan /.oudt pe alUggen do gierigheid, af leggen de wellustigheid; iihVggett aile leu gens, die nu om uw protestantisme hunne draden spinnen; alleggi n de oneenigheden, twisten, haarkloverijeii uwer verschillende partijen.. . . Ziehier de manier, waarop Kuttor aan zijn geestverwanten ongezouten de waar heid ze,rt. Jam n ar m.iar, dat hij lij It l aan de kwaal van alle partijmannen en bij zijn eigen p ulij niets dan deugd en recht en waarheid, bij zijn tegenpartij niets dan j baatzucht en onwaarheid ziet. Alle kapi talisten zijn natuurlijk ellendige egoïsten, alle socialisten bclangeloo weroldhervormers. Het programma der christelijksociale arbeiderspartij in Duitsuhla.n l heeft in zijn oog niet de minste waarde, hoowol het, om iets to noemen, in zich sluit: invoering van verplichte, over het geheelo rijk verbreide vakvereenigingen en daarmee gepaarde regeling van Int leerlingstelsel; van verplichte weduwen- en weezen-, zoowel als invaliditeits- en ouderdoinsverzükering, afschaffing van den arbeid van kinderen en gehuwde vrouwen in fabrieken, enz. Met christendom van alle christenen is dood en vermolmd, de sociaal-democraten daar entegen zijn bezig het christendom weer op te wekken. Voeg daarbij dat Kutters socialisme op wonderbare wijze is vermengd met Paulinische orthodoxie. Met allerlei plaatsen uit de l'aulir.'ischo brie v-en zoekt bij te bewijzen dat voor de christenen de zonde n';et meer i bestaat; het gros der christenen begrijpt j dit niet. nriar do sociaal-democraten hebben j zich tot deze idealistische hoogte opgeheven. Ondanks hun materialistische geschiedbeschonwing en hun (iiediking van khixseiihaat vertegenwoordigen zij het hoogste idealisme, J!ij al zulke beweringen kau men 't u Hoe n betreuren, dat ecu man, die «Is prop.'igundKt gloeienden ijver en onmiskenbare gavi n heeft, zich door zijn fanatisme tot zulk een Ki'iiftsprache laat vervoeren, 't Zijn \vaarlijk niet alleen de nu.'htereii in den ongunstigen zin van 't woord, die, zooals do vertaler /egt, zeer meewarig gestemd zul..Xt-kcr, zocU- mammi en pap; i,'1 beai'.mdu Koih mans, l!t-t kbino mei-je schud-Ie 't l o .ik i ge hoof. ij o. . . ., N't-e. . . niet zotste pa pp i... pap( i bi-eii m.immi alleen gelaten. .. mammi eig gehuild... st-iutc mannen jiappi wegge luacht in ieelijkn zwaite kist... paj>pi l'o:j>- i.iet gezegd. . . mammi uit t .' ' vo.'teJ Je zij. ...ia, (Ut «as niet lief van pappi,..'' z.ei demons. Kn waar woont Duil ?> nou '.'" "l K nd haaide '!-.?. schouders op : \Veetik niet... h< ei ver,... ODIU Uodo naar uiammi brengen," vleide /e. 'l' )t-n op 'n ilius ra'ie wijzend, vroeg liet: Dodo il at iien !" ('iemens het haar de [i'aaljes kijken en 'l k 'lid sjicrile \:in jiret, bulibcMe al m t ar door, /oo bu hij iii"<-st iichcii 'ini di- ilik\\ ijls leuke ('pnn-rkingi-11 ilie 't maakte, ['o' x'n cniii'er-;iii-' \\cjil ufu't.'OroKi'U door \\ icl^i.-r-a:ei. 'n liij u'.g hifhl voor 't luireau stil. '?ib!c:ijk (laaroj) ging ili- 'iciii1 open en trad een lii:";'pc j-nii.'' '"rouw binnen 'l Kin, l uitte 'n kreet van blij Iscbap en vloi.g op ,ie liame ioe: ,, Maiumi . . . lieve ,'1,'ai); (i! .' - Lik 1 1- hrl . . . (uu ei, s \\its opu'e-iiiaii l :t /'.n Irekkeu sprak U.aiis 'n hevige oró roei nu:, die hij veiL'.('<i- <r;;<':'j:ie Ie vej ,ri:ee- 1 ej-eji. ,,'>roote 1 10, i : . . il.U /ij 'l lil ie-t ; ijn l" ... K'-;i ? .'^eii '-c,;, ;';iL:eii ze eikcicier zwijgend ;i:ifi... '. isüci k<ei\ '<-'!),;;!-<] v.iii ']en een i a.1, i e'' -.:. .'!.':<?. ?.el-, . er-.ii e. Ac.i.i.i legen de ., ? 'ii ."' vi' .u »v a.inor:ngi'H i. ...Mv.üLtüi . . . [,;.. i h-.o.-i .: jr, ! ' xri 't. ..'? ?? ilii . . ., heel '.'.< f V') ir l lo'.Jc . . .. Zoete ''-?Mi... /'.ij j-.li'.k'e H geli ('leiiiriiS. i i H.' ;;'et ie er_'e.-laïen oo^i-n >'our i.cn s:<uicl en /:eiii; .\aci.Iig o;i /.'n snor b. -et. ,.! ii '!;ink :l." xe! je <! Uile /a,:i;l. .<>'.'... i, L \\ i;;iii.' ;:! iii^cinl u ?!?!(.? haiei, ..?ijl: is L'cel; i];l!ii\ '^iui'l... ik heil e; i: blij i:a! l: . . , v\e i.h ;ne n e. l ; \\ 'er Ie: ng het, t. . u j i;i olu-n l :uir : i ! /,"" .,ui,; v,/or ti beu ,!; l ."' '/.-.j 'i.-t'il 'n )e;ar ^'.;:!'i: ..aar bem toe, -!.:K ii'x'il i. a. 1 1' h e 'i !!<? i 'UI' ' i M i : . I ; l i, lul t' OOgetl lif! kind had nu" groulc vi-i-lKia-de o^t-ii hel ,'..),« e'e looneeltj,. L-a,!" gefh'geü. ..Mammi . . . niet bous zijii... mammi niet iiiiieo... I/:i!j'j «eer tij zoete mammi... ei 'ui enk zoet, lóet waar mamuM'.'" ...ie moet 'lif jut' weg'loep. ' /.ei iiij opetns niet ge/.;e_'. /ij knikte... God, ('U-men--, ik heb in iln.il-anjst ge.etf.'i," narstte f e nu uit. ,,'i M iiM'li k\\.im thuis, radeloos, ik lacht ilat !i; 'n hereer'.e kn-i's; tuen '/.(- 'l mij ver tel e.-. K t en il.i.leiijK ze; f naa,' 't bureau van "ii e M-eüe _-eL'i'.au en daar b('bben ze f..:; viT!fi,! ihit een Jieielü.i: .hier vvus. 't Is 't ei'iil'_'e wai ik heb . . .'' ..Mammi nn-'.'gaan ... en Uom ook meei gaan' drong 't kind, dat er niets van j beg- (iep, haar moeder bij de b ind trekkend. | Ja... stil... f)o!jn... Mammi gaat mee hoor. Kn in 'n plotselinge opwelling trok xe 't kind naar zich toe en kus'.e 't hing en innig. Verbeeldt je, mijn engeltje in ;:oo'n weer . . . C), (ïod . . .je moet e,r niet aan denken. Heerlijk dat ik mijn lieveling neer lenig heb". ('iemens voelde zich week worden, doorlee-'de in dit oogenblik weer alles wal voor bijgegaan was. Itij had gedacht dat 't nu in hem gestorven \\as... dat -an vroeger, bad zich door een geheel opgaan in z'n dienst j tiachtte lo-ïte scheuren van dat det.ken iari liaar. En nu ze na al dien tijd weder voor i h jm Hond was 't uit met z'n wilskracht, j voelde hij weer de oude passie in ?,ich gloeien | heviger dan ooit te voren. Hij wa- Mij voor j 't kind... n vuor haar. Zij was \\ el verj an>ie,rd . . . mooi nog... maar anders mooi ... uut dien VMjemoedigi-n trek om «len kleinen mond. Kn wat leek 'i kin l <>p hu;ir. 11 ij bad haar willen vragen 7.00 v i el v, af bij veimo.-dde, maar hij !'? d^ong /.ic'i. Kil :'ij ook he_Treep, rtak hem haar band ten a.'scheid t.»-. Ilij l diukte die, heel lang: i>ag Nora!' tl'iistenlo liij en lo« n zich lot 'l t.iul \\ e;,den>! : . . . \ l'ag ... l odo."' . . . j 't ileisje trok 'n prull-liiije : ..' >oni . . . mee gaan... bh (f i'.e aanhouden, iüet tevnd.n mef «lezen ;\:loo]i. ..N-.-e... kindje' kwam .Vora er tus-ehe'.i. . ' ' )i;, kan nn ;et ..«'Oio ice >et \\ erken ... ; maar Oom komt ons. eens gau iv o]e'..e-ken . . . ; Jil et u ;-,Uf ! ' /;j kiek htiii aan i n hij knikte. O. . ja... heerlijk", 't Kind klapte van pV/.ier in de .biimb n . . . Oom... irau.v bij M a'n n i i ko;r. en eii l Ii id i s mooi s j 'eelg )e i /.ien". /.ij ging eu bij liet haar uir, v.aeMtc tot zij in 't jijttiig eesiapl wji<. bieej' 'i na-'a'-en tot 't in de mist wegvaagde. Toen u i m; hij iiaur l'iiinen (.-n >e iel ie Ken agent \-er>c-;iet n. li'oih-maiK, weer geheel <!e oiide liu, vini.'g: ..Is in- ickteiir IVdel er'.' ...ia \ e l eoin ui l~-:i re- . ., Vraa^ hefn can. oni hi(r te kouien'1 Hij sel.airelde in zijn papieren, zat toen in ul'wach'cmle houding. ',i (.logeiiblik later stol d «ie inspecteur voor lj<-ui. ..Mijnbeer Ivlcl... i'c voe me niet erg lek^'er en weüsch \'. at vri* ger i'.ecn te ^aan. \\*i;t u veider den <ivn-t waarnemen en mij mp;iorti-e;en als er iets Mam'leis gebeurd." i.'lemens stol il op <?!! Iroïzijn jas aan. ..Is er i^ts bi/.uniïeiL. commissaris", n.for meerde lH'iie!. Nee... niets... S uur mij de rappoiten vat' vanavond tlur's . . . of' i.êc . . , leg «e maar op jii'u bureau dan zal ik /e, morgen direkt inzien". edeüiatH '-'ir.g, den iiispec'ciir in 'n kwaje stemmiüg achter'a'eni!. Ilij I.üd vanüvoml naar de opera wi.'en gaan en nu \\eri liij er waarachtig j u'M iiiii.-epikt. l!, -roerde h;>c!! l>at verd '. aal ie k i tui ,-eheeii de bar-s hi elemaal van streek geliraeM te hebben!