Historisch Archief 1877-1940
No. 1545
DE A M S T E R D A M M E R W E E K B L A D T O O R NEDER L A N D.
len zijn over deze wolkenland-visioenen.
Ook wie met mij, doordrongen is van de
hooge noodzakelijkheid van velerlei maat
schappelijke hervormins;, en met mij erkent,
dat wij aan het socialisme veel te danken
.hebben, zal het toch betreuren, dat een zoo
heet gebakerd strijder zoo zijn doel voorbij
schiet. Men zou zoo zeggen, dat er bij de
tegenwoordige gisting en verdeeldheid in
de S. D. A. l', ten on/ent alle reden is om
een meer bescheiden toon aan te slaan en
de verwachtingen niet te hoog te spannen.
"Wie nog al te weinig of in 't geheel niet
doordrongen is van do sociale eisenen vnn
onzen tijd, zal door dit opgeschroefde boekje
niet gewonnen worden voor het panacee
daarin aanbevolen. Gelukkig dat de betere
toekomst op den duur niet weerhouden
wordt, noch door de behoiïd/ucht der
Manimondiunaars, noch door de reclame der
schetteraars. Wie en wat yijn loop ook
stremmen moge Ie monde marchp,
God is een (Jol van vooruitgang' en wil
lens of onwillens moeten allen zijn leiding
yolgen.
P. II. IJrGKXiicM.Tz Jr.
Een monument voor Jan Piettr H ye,
Den eersten Maart 1909 zal het honderl
jaar geleden zijn, dat fleye te Amsterdam
werd geboren. Naar aanleiding daarvan is
door den heer J. K. van Renesse,
di'trictsschoolopziener te Arnhem een circu'aire ge
richt tot de onderwijs-autoriteiten en onder
wijzers in ons land, waarin op de beteekenis
vau lleye wordt gewe/.en als mensch en als
dichter. De heer van K -ne-tse hoopt, dat op
den geboortedag des dichters een
gedenkteeken mo«e verrijzen, dt n grouten
kinderdicbter, zoowel als liur, die hem vereertn,
waardig. Maar gedachtig aan het aloude
wooid van Horatins: exegi monumentiim
aere perennitif, stelt de heer van Renesse
niet voor (en meta'en of steeuen standbeeld:
grooter hulde wordt der nagedachtenis van
den kindervriend toebe leeld, in het denk
beeld van een stichting voor acbteilijke
kin leren van onvermogende 011 iers; als ie«ier
schoolkind van Nederland een enkelen cent
bijdraagt, komt ? SöOO bijeen Maar onge
twijfeld zullea ook zij, die de school ontgroe.d
zijn, een bijdrage willen afstaan voor een zoo
Sympathiek plan.
Wie voor een Karel van der Heyden, den
held van den oorlog, een monument beeft
zien verrijzen bij Arnhem, ?al er niet aan
wanhopen, d-t een dokter lleye, die hè'
leven, nkl, dm dood «ilde, het zijne krijgt; niet
een mooi stuk graniet, maar realiseering dan
van een edele gedachte, een man als Heye
waardig.
Nederland, het Nederlandsche volk, kent
Heye, heeft zijn gedichten lief. De allerkleinste
kinderen zingen met blijde verwachting zijn:
Zie de ma<m scli ijnt door dt; hoornen. De ouderen:
Kkin viigelljrt op groenen lak. Is het tieije
niet geweest, die l'iet Hein met zijn X i I-r
ervloot doet voortleven in den volkszang. Wie
onzer kent liet VluggtVted niet?
Dood. mninafuod is een dicitttr eer?t, indien
hij voor gotd neergelegd is in h.t grof van het
zwijgen, t//,«t zijn werk niet meer wordt gezien,
tenzij in bibliotheken, zijn naam niet meer ge
tioemd, dan door d<n hu'.orieschriji'er der
Ivlcratuur, inditn hij geen vrienden meer heeft, n'ich
vijanden, aldus professor G. Kallf in zijn in
leiding over Cats. Als dat waar is, dan is
Heye niet dood,
Het is hier de plaats niet uitvoerig over
dr. Heye, in zijn nationale beteekenis te
schrijven. Mogen slechts enkele opmerkingen
bier plaats vinden. De (iénestet, na in zijn
lezing over kinderpoëzie, Van Alphen naar
verdienste te hebben afgemaakt, als zinger
voor de jeugd, piejs Heye geestdriftig en
citeerde verscheidene van zijne gedichten,
voorkomende in het met goud bekroonde bun
deltje, uitgegeven door de Maatschappij tot
Kut van het Algemeen.
Jonckbloet zegt van zijn k'mdt-rtjedirlüen en
zijn liederen: D e s/ruiten run zijn i'flele.n <n
rijken geest munten u t '/oor ren natuurlijke
optatthig en eenvoudige uitdrukking.
Heye van 1>S44?IStiO lid van bel hoofdbe
stuur der Maatschappij tot Nut van het Alge
meen, beeft belangstelling weten te wekken
voor gyinnastiekon lerwls, hè, ban
Iwerkonderwijs voor meisjes, maar vooral voor
muziek en zangonderwijs. Veel, dat tusschen
1S40?1850 in kwijuemleii toestan-l verkeer !e
is gaan groeien door de warmte en den
levenwekkendea invloed van Dr. lleye.
ijimmerrnan noemt hem bij drf mannen, die
op Potgieter-i vorming grooten invloed gehad
hebbeu. Bovendien verklaart hij, dat Dr.
Heye zich op de loll'elijkste wijze k'.veet van
zijn taak als criticus van de-licbterlijke voort
brengselen i 11 de Gids. Maar de blijvende
waarde van den dichter is zijn invloed op
bet volkslied en wie wel eens door een klas
eener volksschool de kinderen, die den in
houd lji!',r<jien en y<rnel</tn hoorde zingen:
AVrAi' <>p '<'<tn lijf recht op \'<in ztet of: /?'(?"//<?<'
j .ngfn*, stoere ku'iftni of; tien !rt<i/it M// nxnt.
f f tt u-nor'.! t'i'/i irourd, op mu :ie,k van Viuttu
of Hulst, of Nicolaïof Worp, zal zeker wat
voel» n voor de i iee van den heer Van
Ken< s se.
Ken gedenk eeken, duu zamer dan rm taal,
heb ik mij opgericht."
Heye's lied leeft in de hoofden en linten
van hen, die kind ,djn e.ri van ben, <lie het
waren ; duurzamer dan metaal zal bet leven in
de gemoederen van ben, die de kinderen
der toekomst zuilen zijn en ouders en
kindei en zuilen graag zondt-r eenim- pressie,
van wie dan ook, iets geven om den «_'roolen
kindervriend, dien zanger voor alle tij len, te
huldigen met een stichtin«r, dio zijn naam
draagt en waar arme mi-d-elden naar den
Jif'esl ge>ch>kt gemaakt znli'-n «"orden, om
de worsteling met het leven, die voor hen
zooveel heviger zal zijn dan voor ons. goed
voorbereid te kunnen beginirjn.
A r n b e m, 18 Jan. '('7. F HITS VAN KAAI.TI-I.
J ie krac.1i" i'«n Rcvsivuvd, roman door
J-'. m: Sixi-LAii!. Uitgave Van Ilolkema
A Warendorf, Amsterdam.
Dit boek is zonder enige fijnheid, zonder
enige grootheid : het is een aardig feuille
ton : vooral niet mér.
Het geval, een failliet van een gezien
bankier in een provinciestadje, is
onderhoud-nd geschreven. (Eigenschap vau een goed
feuilleton). De taal en compositie zijn mid
delmatig, eerder min-ler dan meer. (Mede
eigenschappen van een goed feuilleton). Voor
zoover ik bemerken kan uit dit boek, heeft
de schrijver geen pretentie mér dan zoo iet-!
te geven, en toch is er iets, dat erop wijst
hoe bij ook litterair" wil zijn; ik meen : zijn
zeer onschuldige, doch door niets geniotiveerde
iiethebserjj oin descripties te geien. (Üeze
toch zijn voor het meereniieel der
Hoilandscbe critici de keuren, waaraan inen de
letteik udige" waarde van een schrijfsel
onderkent). Hier is een beschrijving,
realistitcti, dus zooals iedereen het ziet,
van pagina 7 : Hij snuffelde in de kast.
Maar alleen de schotel met haveraaout, koud
ingedrooijd nut 'L tauieyete lelrandemelk,
onfmaktlijk e'ioi'er gerimpeld, stond erin." Hoe zulke
bewaarde havermout eruit ziet. wérkelijk
eruit ziet, kau tüij niets schelen, noch hoe
men ki Ilie maalt, waarvan om op bladz. S
een btschrijvmg geboden wordt. Houj me
ten goe .e, maar dit dient nergens toe. Op
pagina 12 staat een beschrijving, een uitge
breide bescluij ving vau een dienstmeisje, dat
een familie erop nahield vele jaren voor do
geschiedenis aauvangl ; in het tweede ho,
fdsluk wolden ons twee personen gepresen
teerd, een echtpaar; de vruiuv moet een
belangrijk aandeel in het veriiaal krijgen, de
man be luidend minder, doch bet voorkomen
van den laatste wordt ons in bizonderheden
beschreven, van de eerste niet. Op bladzijde
41 ondergaan we een beschrijving van bet
galaat des bankiers iVlarinau, den hoofdper
soon; daartegen heb iknieis, alleen dit: z'n
hoofd had onder sommi g j omstandigheden
kunnen dienen als mode-t voor 'u donkeren.
zij 't dan ook wat geiileaiiscenien, Chris
(uskop. ' Afgezien nu van de bijvoeging .,on-Ier
sommige otustamiighideu", welke zeer mal
is; argez;eii vaa de heerfchende burgerlijke
naarhei i oiu da facies van meuscben, die
een baard en lange haren hebben,
,,(!hristuskoppen'' te noemen: wat is een yi -ïie.alinef.rde
Cbrictus-kop ? blealiseeren" toch beduidt:
boven de realiteit vt rheil'en." Du laatste nu
is heel geeii vertrouwelijk ge.baar, noch
aan schier alle andere Nederlandsche colle
ga's van dezen tijd; ik wil ook wt l aaiiemen
dat, tfrwihts der heilige realiteit', bankiers
u lieflijker zijn voor de o gui dan zulk een
(Jbiistii^; doch lijkt het u zelf niet passender,
(boe onsmakelijk ook anders) u,v angstvallig
naun kmrige beschrijvingen ie gei en van
k< tliebooneu en haverinoutkliekjes dan het
peinst van Christus te tdeulitiereii, tot een
baukierstronie? (rij moest trouwen-; heel niet
ideab-ieeren, want dit is stellig geen fa-diton;
buiten,tien, gij bemerkt wel, dat het u niet
afgaat: den eenigen keer, dat ge 'iet beproeft
in uw boek, komt bet verkeerd uit
Nog moet ik even iet? over desciiptie
zegaen. (Jvv zorgvuldige beschrijving van
niterlijkhe lun, waarmede hut tien Ie hoofd
stuk a.iiiï-diigt, beeft mijn sympathie, niet
omdat zii zoo mooi is, (daarvan is ze ver
verwijderd) maar omdat ze op die plaats
gemotiveerd is als tegenstelling van het ont
roerde innerlijk van uwe mevrouw Kijnders.
Versta me wel : dat meneer Hijn le/s zijn
peer aan het dessert iu vieren snijdt» dat
hij het klokhuis eruit neemt, n partje
tegelijk in zijn niond steekt, dat hij zijn servet
oprolt, het door den ring ha.ilt en in zijn
borstzak tast naar zijn stgarenkoker, dat
alles op zidtzelj zou mij niets kunnen schelen,
doch dat zijn vrou $ in haar benarden
zielstoestand deze verrichtingen aanziet, deze
dagelijksche gewoontetjes. welke haar nu
ontzettend toeschijnen, dit is het, rat die
beschrijving te dezer plaatse beteekenis geeft.
Ik prijs u echter niet, om lat ge die daar
zoo gedetailleerd hebt want ge doet het
zeifle, zooals ik zeide, ook oj vele andere
plaatsen, waar het ganscli overbodig is; ik
bracht dit .slechts naar voren orn aan te
tooneii, dat descriptie van een lan Isehap,
een keuken, een kamer etc. in het verbaal
a leen dan beteekenis beeft, wanneer ze ver
weven wordt met het gemoedsleven der
menpchen. Het meerendeel der Nederlandsche
critici denkt er anders over, lieht stukjes
beschrijving uit een ooek, en eiteeit die om
aan te toonen, hoe goei de schrijver zijn vak
verstaat. Vergun me, een schrijver i< niet
een man, die de aanschouwing der dingen
heeft als eeu elk, en die algemeene visie
nu uit in zijn geschrijf; in.tien dit zo > ware,
zou het eenig on lerscbeid tusscben een .
kunstenaar en een ni-t kunstenaar hierin l
bestaan, dat de eer te kan neerschrijven wat
hij zag, de tweede niet. (Kr is wel ietsdergeiijks
beweerd in Holland, doch het is onjuist).
Juist is dit: een schiijver is een menseh
met een knnstenaars/.iel, die l,ij doormiddel
j van woorden tot uiting voert.
i De beerschendo, onjuiste theori1, die ik
aanvoerde, maakt eiken dag nieuwe
siaeht! oii'ers. Wie tooi wil niet eens een boek
schrijven, nietwaar? (.jo-l, bet is Ie doen; .het
gaat wol met ineens, maar met wat oefening.
Ili-t is geeri heksenwerk. Ken jongmen-ch
schrijft aan zijn ouders, aan zijn vrienden,
aau zijn meisje; men vindt zijn brieven aar
dig, liet zijn sterke beenen. die d,.- weelde
dragen, en die van het jnnirmetuch blijken
te zwak hiertoe: hij gaal stei.ls lai.ger brie
ven schrijven, scbeties eindelijk, l lij poo<_<t ze
j te publiceeren, wat hem na eenige moeite
gelukt; de tijdsc-irifliedaetie-i zijn niet zoo
onvriendelijk, nemen eenJL'e stu, jes van hem
op; een pa-ir an iere worden «,'.,,-,. l koop a l'^e
staan aan de feuilleton-rubriek van een
iagblad. De vrienden, de ouders, liet meisje
j leien het, zijn opgetogen, moedigen hem aan. ?
Kr si.ian 'heel wat minder goede stukken
dan de jouwe, in tijdsein iften en knuite,/'.
i zeggen ze. /Kn dit is de- waarheid: er kan
g"cn denkbaar joiu.'inenseh ter vvere'd -.'aan
schrijven, of bij duet het beier clan vele v u..-r
hem gepubliceerde andere lettel kundueii").
j Het jongeriHMisch is ver.-la_-,'ii do n- zijn z 10 ;
ineens «.-eko-nen grootheid, en hei ini-en zich
| nu plotseling, hoe bij r* e Is ais kin J vele
l uren mijmerend neer ko:i zitten terwijl
dl andere j mgens knikkerden, tolden, hoepel.l, n
of b ik-bok en haasje over sprongen. (X:e de
(evenshe-c ;nj /nigen van «iroo'.e mannen) 11 ij
zoekt een uitgever; er zijn er y.óo.-ee!. dat er j
tenslotte v.'el een toe zal nappen. l>it «.'e'o.-nrt,
en na enige maanden ligt !:e, boel. je in de v i- i
trir.ts van de Morgue. \velke men '..den boek
handel" noemt. De ctiliek iszeer welwillend.
De eene recensent heeft gewacht tot e<-n ander
er iets van ge-:eszd zou hs-bb-m. doch de ander
wachtte eveneens op den een.-n, en daar men
niet eeuwig kan blijven wachten, heelt er
eindelijk een zijn meer.inaen ontbloot, die
gnnstig zijn: zoo'n man is verbaasd over ieder, ;
die iets beter schrijven kan dan hijzelf, dat j
is duidelijk ) De verdere l eoonieelingen zijn {
nu ook vrij bevredigend, zoo hts van een i
jong talent," en hoe uitnemend weet hij de j
pen ree is te hanteeren/' en een scherp !
waarnemer/' en wij ve-rwacbten meer van
hem." Het jongmensch wordt somber, laat
/ijn haren groeien, borstelt zijn broeken niet
meer af. slaat de oogen herhaaldelijk naar bet
plafond, en betaalt zijn rekeningen niet meer.
De houding zijner omgeving duidt op stillen
eerbied Kr verloopt een halfjaar, het jong
mensch peinst over een nieuw werk, dat dan
wederom teaen Sint Nicolaas pepuoliceerd
kon wor.ien; hij ziet er wel wat tegenop,
doch Wij verwachten meer van hem" Iu dde
de aanmoediging der critiek. Mag hij deze
verwachting beschamen? Neen, neen, dat
gaat niet; wat het kot t, kost bet maar hij
dient een nieuw boek ;e schrijven. Hij doet
het, de critiek zegt nu o.m.: wij zien naar
een volgend weik uit van dezen jongen, doch
raken psycholoog." Kn wederom gaat het
jongemensch hierop in, en ;;oo voorts, en
zoo voorts. Dit is het ivordingsproees van
zeer viel ..realistische' literatuur, mijne
viien 'en.
(Wanneer ik vau realisme" spieek, bedot l
ik daarmedi steeds de schrijfsooit, welke in
Holland zo > ongeveer tl» geldende is: eene,
waarbij de gansche aandacht naar ui te r! ij
khedtii gericht is, als «cht r/te. 'iiuurneini-ng en
de rttke wft/v< ttit.-rj datirruii, iern ijl de yeettelijkt'
ni: oud ent breekt)
Toen ik uw naam op het omslag 7.3%,
geachte De Sinclair, kwam een zeer vaCe
hoop mij verblijden, de,'e, dat dit een komische
roman zoude /.ijn. Wel las ik niets van u
voor ik dit boek onder oogen kieeg. doch
meende mij te herinneren eens iets over u
te hebbeu gelezen, een critiek over een bundel
schetsen van uwe hand. In dit critiekje zeide
men, dat gij grappig zijt ik btdoel niet
iu uwen dagelijksehen omgang, maar een
gra-pig schrijver; dat hebje meer. Werkelijk,
dit zou mij verheugen, Mollig. Js het zoo?
Neen maar. in ernst: djt ge grappig? In dit
boek heb ik er niets van kunnen bemerken,
tenzij welbcht bij dieper on lei/oek de uit
drukking phikpilachtige kwalen" op bladz.
lo een grap bleek. Ik beloof u, dit ejns te
overwegen. Het zou mij ongemeen verbeugen,
zoo u werkelijü.grappig was, want in Hol
land zijn dit er maar in el weinig onder
de literatoren" dan, meen ik. Het is /.eer
wel denkbaar, dat u in dit boek heel niet
grappig hebt \\illen we/.en, enkel maar
realistisch", zooals dat heet. Kiiiin, neem
u van mij een laai aan, en herneem weder
uwe grappigheid, zoo deze uw geaardheid ij;
een middelmatig, grappig boekje beduidt veel
meer aan persoonlijkheid, aari echtbei 1, dan
dat ipia.-i ernstige, doch kurkdroge
photographeuren gelijk de ze:;r groot : meerderheid
der Hoilamlsehc schrijvers dit pleegt te doen.
Op taalzonde'jn-j en dergelijke, in uw boek
ge.'omlen. ga ik niet in; Jit niveau van
critieii-sehrijveu laat ik aan airltren over.
(Alleen een kleinigheid: op pag. 'J"ii staat,
dat de fam v-fair op :.'! .S'ovember was; op
pag. .ïll : bet was vandaag de 'j-lste, <i
hfen-rei-rtnj uur waren er verluopen sedert den
avond vau de faney fair". Kom, u kunt
be er rekenen dan zoo).
Als geiegd: dit boek is, afgezien van het
descriptie-euvel, eeii aardig feuilleton.
J. STEYXL.V.
*
-xIn het '.i Januari nummer van leze cou
rant meent iemand mij terecht te moeten
wijzer.
De schrijver van dat stukje ( .Nieuwe litte
raire eischeii' noemt hij het) deelt mij eerst
mede. dat realisti-ebe kunst niets met ge
dachte uitstaande heeft verhaalt echter iets
verderop, dat realistische kunst met de groote
idee wél vereenigbaar is, en hoopt op de
blijde komst van zulk een gezonde kunst.
(Dit laatste beduidt, dat de tegenwoordige
kunst ziek is; wat ik ook beweerd heb. i-v i
Ken en ander nu is zeer verward, doch de
schrijver \\eet dit zelf v,el; althans hij zeg-,.
slechts aan het doorv; elen" te zijp. en mij
eerst later op (ie wegen der logica ie w Hen
ontmoeten." IK ben uiterst benieuw 1.
Wat in onzen tijd in Holland doorgaat
voor Kunst : het photographisch weergeven
van uiterlijkheden, is uit /.ijn aan l /.«'n'i arm
aan geest en ziel. dat, het met Kunst niets
te maken heeft, liet is daarom, dat ik zei,Ie,
met verlangen uil te zien i aar eens een
enkel bewij-i, dat een auteur ook een den kei,d
let-si'ii, is. ; Dat. zulks in het geldend realisme
nitt thuis behoort, kin me niet s:heleii.;
In d; Februari alleveiing ,-an 'Irnnl-Si d,
,?!<iï,'t vangt «en nit-uwe roman aa:i Kouis
Couperus, getiteld: Aan den Weg des Le
vens," het lieMeverhaal van ef-n jonge
Ilollau'lsehii Weduwe. :iu-.-t een vreugde-zijn-cenden
liahaan.
In die-ielf.h1 allevering wordt ook opge
nomen bet ge c.it Unber.s" van Kmüe
Verhaeren. de/:er dagen d.jor dei) d:<: ,-ter bier
len lande vooi -,'eci- agt-u en eveneens eene
b:'schrr.v:ng van een auto-tocot van
.Ma.-ter?ii'.e'k en ('yiiel i'.uys.-e, door den laatste
beschre . en.
NIEUWE UITGAVEN.
I>t' l'.?'':!?: k: l' >, 11 ? t. l, l :n .N', . /, ?;/, ; ,,' l, ': j l,, t
?inde r-.;; i'.)- b, ui!gege:en door de Libeiale
l nie. -- D- eimejie u. ('. Mi-set
I', ii. VAX M,,i:i;i;i:i:i.r.\ ,),,.., .\ A A i",,':,',..
.\ m-terda:n. S. I. van !.oo\-,
'?'. ''-v ?-? ?" /.,/'.« ,-?? '/ '_,,,?,;, ,.?/;-,.,, ,i,?,r
HI:MO:;K v.\\ 'l'n 111 : i:\. met ponVokeni nifen
van IMP-I \.\\ Oi i ia.. - Antwerpen, De Vos
en v. d. < iroe.'l.
liesehrilten van d ? Nedei land-i h
Vereenigiug tot 'be v< ,r,lering van het
sehoonli"i.l-ii(-ginse! in het <ini]iT:\:j-i" Nu. l'. //, /
A'--,./ ? :?.;?/?: n, i, i -/'..r. ,i ,,,r \\". \ A N l'üii.si..\.
Uotieidam, W. h. «v !. i'.nisse.
? /",?,-',..,;- ,, ,,,- .v,,',,,;,-, ,.,/?' ,.?/,',e?..??,-?/;,
,,,,,,/-?(' .???'?!.? I'."i7. beweik-rs 11. \ 'l . VAN OKI:
\ <??'*? t n i i. I';M. u, r. t ? .Piargan_-. - -
Am,-terda n, l 01 nhuur .v Van S,- dam.
.!. J. !'i e:;..[\, .\'.;,-o/'.(.x- /;,,?;.,-ei Ja li
i'-raiin-iHorand.-.ise, Ouviage eoiironnép;,.- !'C ni
ver^il'1 de 'einèv-iv Pr!\ Amiei. A msierdam,
>>'! :el lei::a «v Hiekenui. ' óui'',«-, A. -luilien.
/;. ; A.,.?/;,?,?, / Vlug'cbrift sameng. stehi ia
op!ira ot van den Doidrechtscbe
iieslii'irder.-U(,j] l (-11 ,1e Sleenhleiwe;.^
\'akvereeniging. door ,1. A. KIKIMKIJI-I: Dordrecht,
D. Hudi-i.
J>' 'ir'ii<;'-}i,-ii r'iu,"?chrift,-n int (o/1.»/?.';.-</ run
?Ie In-li.- ';c" .t//,',/.-/-,/, do(ir IÏLINIKI: D.\'i i:i:i.|..-K.
>x-i«i.i- , .-< /,',,/.',,,..-,/, /?A',i.ei'lund. Handlei
ding tot d- kei.nis y m bei Maats
enaiminj-traiieiecbt, door \V. Al. H. l!.e !:x, all. l
en II Arnhem. >. (roiula l^uint,
/lriei-,,1 ru?,!'?'<?<?'Ie \\ilt. Kersie deel,
ilöo?ir,;-,; (Iir-.s), bever.<t clojr KOI:KI;T
Ir.fiv uitgegeven door G-, W. KKRM-LAVII'.
Amsterdam, .lobannes Miiller.
? lextfie/inff/e (!ciste!'ijkl;eid. l'roeve
vanspraakleer omtrent sthoonheid en knust, door G.
.1. I'. J. ]!ou..u:i>. Leiden, A. H. Adriani.
Jji-irrnt uu:/ lieer tiei/'. door J," l'. A. Koenes.
Amsterdam, C. K. van Kangenhuijst-ti.
VOOR DAMES.
A'in Mevr. Tr. Knyt-Hogerzeil.
Geachte Mevrouw/
Dat ik u niet direct uitvoeriger antwoordde,
kwam door den toon van uw eerste stukjf»,
die me niet aangenaam stemde. Maar ik heb
er wel plei/.ier in m'n standpunt hier eens
uiteen te zeilen. De kinderkamer is niet
alleen voor kinderen, die geen of b.v. zwakke
moeders hebben ; zij is voor alle. gezonde
kinderen. U ht-ht natuurlijk gelijk, 't is ont
zettend hinderlijk voor 'n kindje met veel
fatrasie, nis an,leren z'n werk uit elkaar
zouden gooien, maar daar sta ik ook heel.
erg op, dat :-e 't werk van een ander eer
biedigen, in de kleiiiijes, die liefst alleen
spelen, zet ik dan een beetje afzonderlijk aan
een kle n tafeltje en verzoek de anderen,
daar vandaan Ie blijven. Kn dat gebeurt ook;
je l-unt met kinderen van dien leeftijd al
aanlig redenceren. Kn kinderen d:e te jong
zijn of te onbenullig, hooren hier nog niet.
Maar 't zcn veel gemaskelrktr zijn geweest,
't u alles te vertellen, als u de ruimte, de
metibeltjes, het speelgoed eni. had ire/.ien.
D il ik geen te jonge kinderen neem, niet te
veel, dat ik, in 't kort, alles in 't werk stel,
de kindei kamer te maken tot een
idnuilspeelphu's . , . de ouders zijn er om dat te
cuntioleereii. Kr zijn moeders, die meermalen
daags een poosje komen kijken, in alles belang
stellen, overal naar vragen, <n zoo heb ik't
ook bedoeld. Die ouders sturen bier hun
kiudeien heen, omdat ze vinden dat 't er hier
meer op is ingericht o u de kinderen te
geven wat ze noudig hebben dan 't thuis
ooit kan.
Hoe weinig moeders zijn er niet, die niets
te doen hebben dan zich met hunne kinderen
te bemoeien en dan nog, vindt u 't nu beuscb
zoo erg, als ul/e moeders niet juist de
geschikt1 ei,l hebben, hunne kindereu onder de (i jaar
be/.iss te houden. X;ju er niet, die ideaal
vriendinnen ziju voor hun jongens van 12,
en zich niei goed kunnen indenken in de
behoeften va i een kin,l van nog geen (i
.{?«ar? Zijn er ge-n moe Iers ariisten, die
heel veel van hun kinderen houden, terwijl
hun hart naai and.ere dingen trekt'; Zijn er
geen moeders met een groot huishouden, die
er niet toe kunnen komen, dan eens de
kinderen te he'pon met plaatjespiakken, Oun
weer alles voor k lei w erk voor ze in orde te
brengen, en','.' Kn ik weet bij ondervinding
hoe ven nkktdijk ze, 't allen vinden te
marcheeren op da ne.iat van militaire of andere
maiseher. Zijn ei g.-en moeders niet weinig
fantasie en zijn er geen kinderen met weinig
fanta-ie? Kn ze t< de kinderen met veel
fanta-ie : 't is waar, er ziju oogenblikken,
dat ze beter alleen waven, maar ik ge'oof
hcUrcli, dat 't mi-sc.'iien van die «ogenblikken
niet opweegt t-"gen het genot dat zebeblio-n
door den omgang met andere kinden n. Ze
kunnen t< eb niet uiteen tramme'j'i spt len,
of Artii c f tb( e-visite. Ka wordt hun fantasie
bij die spelieij.-s niet out -v ikkeld '.' 't Is ver
rassend /.o«) aai d i i.' a's ze zelf allerlei dingen be
denken tn tot in kleineo'iderdee'.en uitvoeren.
B.v. een kliine jonden bedenkt en passant
om het bij hel Artis-spelen bouwblokken
Ie gebruiken al i elen voor dieren ; ik peins
me suf om onseba lelijke kogeltjes te .bedenken
voor kleine pisioohjes, (ik beu anti mili'.arist,
maar heb nog nooit gemerkl, dat kinderen
bloeddorstig uenlen van bet spt len met
solih'aljts en/, dacht eindelijk aan gummi
clim.o> , maar ei n ventje i.s me voor en ge
bruikt: rijst uit eenkruKleniersvvinkebje.dat
ze hebben, en vv:t e suiker als kimt! Ik
geloof beu.-cb, dat 't beter is als kinderen
niet. alleen /.ijn. Mijn dokter zei vroeger eens,
en \n voelde, dat ze tieiijk had: l' w jongen
moest me* r m ?! an iere, kinden n omgaan.
/Cou'ii kindje. ;l leen met volwassenen, vraagt
voortdurend en elk antwoord is een les; dat
is veel te in- p u ne;,d .'oor die jonge hersenijes.
Kn ei in, in welke huiskamer kan men alles
overhoop bah p. wi.it n-:j hier soms overhoop
hah-n en «aar kan zoo heerlijk geknoeid
wonlon, ais er b.v. t'':ee. moet wonleii ge
schonken, en als dat allemaal v, ei kan in
ten kinderkamer, hoeveel moed, rs kunnen
l hun geheejen dag daarin doorbrengen. Kn hoe
veel hui/en in Amsterdam hebben gi en tuinen,
fiC'-n Knke hoesje-*, die voor paar«lon-tal enz.
j kunnin worden gebruikt. Kn er /uilen ook
htei wat k tel-ren in Amsterdam zijn. die
thuis ook n'et het Iieo'e huis ais speelplaats
mo^eti gebimken oi om i'e tucht, t' om de
i lastige t;appen en-:. De hui en in .lm -teniam
j /ijn heel n.'.ders <!an die in Xeistl l moet
| ook eens bedenken dat kinderen voor wie
. de !::i!'e ijke oms t;ii:ui;r'.1e<h-jn liet niet nooJi^
maken, i,.er ook niet den gebeeU-n dag en
eiken da.; hoevin te *',n. Dat har.ut van de
i oinlejs :if en v;iu de kinderen. Vin len de
i kinderen het prettiger, di n heelen d.ig te
biijvtn. dan ben ik maar zoo vrij te ver
onderstellen dat /ij er be nu ft e aau hebben,
l en d,il 't daa'-om L'oed voor ze is. Xonden
de (.U'ier-i hit «.".-makkelijker \indi-n. missen
ze misschien de liiet of den lu^t, deukt u
i,u hi n eb, dat d'- kin Ieren 't in-ter zoiuli u
hebben bij bun moe.Ier. di.' alle mctzeii
i moeite moet dot n. t s; elen met huii kindje
j nret'ig te vin len. dan bij eene vreemde,
j die 't mee groo'e ambitie doet en 't kan'.'
't fiaa; toch niet op. 't maar gemakzucht
; te Jiioe.'j/ei; als Je uioc.iers er niel
voorjuu)ge-U-gd zijn. !.el .-pelen met hun k'tein'je het
prettigste werk te vinden dat <-r bestaat'.'
Ik ken moeders, d i'.' zich werkelijk a.'sioo ven
on ai'es v mr hunne kinderen zei!'te naaien,
;-.] be'noeveu -/<? ': on linant iecli- reileneu
i:iet te dc.en. 'lemakzueht is dat ioeh niet?
(.)!' vrouwen, dii hun gein elen dair in^teden
met h'-t hiii~huu«!en na ie ^aan. l!'.;' voelen
i niet hetze,l Ie als zy; wij vinde» 't beter.
onzen tijd aan o;:ze kin-ieren te «reven, al
i niankeenio ef ih-.n misselnen v-ei eer;s «,vat
aan hunne kieeiijes (,t' aan ons huishouden.
il.) il c moeien i:n ulie n.en.-chen j,iei,;ier
bib'ien in t /elfde «erk en il"t \\erk bel
beste kuiii-en'.' Dat, .aal toch niet op. II;
ben ook dikwijls voor «;em.tkzueiuig gehou
den door ne-usciioi! die me uit t i_'oi d ken;!, n.
als ik al'.eiïei kindeien iu linis haalde, en
aanncj- /at ie spt len, als er eiyeiilij-i heel
niMiih^ iets in het hnishou h.'n moe-t wolden
L'eiaan. Ik k in geen hni-hou-K n doen, heb
er een heel ergen tegenzin in. al weet ik
dat de huisgenooteu er wel eens onder leden,
eu een ander /-,.v/ niets in het hnish.1 uien
aau een ander overlaten, al voelt /.e, dat ze
'.ich meer niet baar kinderen moest bemoeien.
De natuur laat zich niet dwingen; wat men
niet graag doe:, doet men niet goed: laat
ieder toch het werk doen waarvoor hij het
meest geschikt is, dan wordt ui t tenminste
gced gedaan. Waarom ra o ten vrouwen alle
maal hetzelfde zijn en allemaal hetzelfde werk
prettig vinden en goed doen 1
En u bent 't toch zeker met me eens,
dat 't argument: dan moeten /.e maar geen
kinderen krijsen," geen argument is. Ten.
eerste heeft men dat toch niet. heelemaal
en altijd in zijn macht, ten twiede kan men
't gevoel behien dat mee -/,'n plicht doet, als
men de op «ieders van zyn kind zorgvuldig
uitkiest, ik zon 't nooit op me durven nemen,
m'n jongen zonder andere leiding dan de
mijne te laten na z'n (ld- jaar Al had ik
de bcvof gdheid. <'an ',ou ik e^ me toen met
ontwikkeld genoeg voor weten: ik ben er
weer niet toe aangelegd, 'm dut te «reven wat
hij noodig ' eeft. en ik voel me dun orK teil
volle verantwoord, wanneer ik zeer
'.orgvuldig z'n verdere leiding kies en 't dan over
draag voor 'n grofit ji'edeeite. Kn zoo kau
ik ine moeders onderwij '.eresM n vnor-ieüen,
die de oproi-ding van hun kindcn-u na bun
Cde jaar niet aan anderen willen ove' lau-n en
er geen oe',waar in zien dat 'e -io. n V-XT
dien tijd. Omdat ze 't eene goed k'ii-nenen
't andere r.iet.
Kn nu nog eene kleiniaheid; v.ell's m'n
eigen zoontje b Bebouwt de ? pee kamers i iet
MMMIIIIililltmlIII
IHUTWri
a/lccia
t> u"r r e s
Beauty is Skin Deep.
(l ATIXK" JJ (ie bel,en,Ie
l aiei l-.,-hègelaals -n-ine,
~~ l I zooveel ge/aellle
n e l d e r en p r ., «? ii l l g
i t n akt. Vrij van di
i-, ^~~ \' lijk vei, arseiiicu.-n,
*. l l minaraia zouton
l s *< kan do haargrosi
' met bevorderen.
A /,] ..,r«,,i.M H
-!,l k 1111 !;( n bereiken, en
The Oaüne liMnli de Innd zarlileu
Ci:i-i. gezolel.
-liATiNK" genec'sl gi'spi onjieii handen,
e c-Z i- 11 l e II ('11 l i p pe U, kloven, S|,:'oeli'll,
vlekken, loode of l U u e lol.d. Ih ere
gchruiheii b' l nu het .-.clieren.
Pi-ij.-, 11. (i.T."> en l-'l. I.Tii) per p il, lii.;
Apoili, ker~. i b o.j i.-ien. ('uiiVi nrs. lv';;i: «j-i.i
liet nii-l v erk! i'n.o-11. dan l'ij on~ Ie hc -ti-llc 11.
GRATIS proef, benevens geïilu*
streerde Brochure op aanvrage.
_ , ,., TUK UATINH '«OMl'AN^i .
Schrijf aan :
NoriBaal-ÜiiilerkleeiliiH!
van
Ilcofddepót te AMSTKRUAM: Kalver-lr. 157
K. P. DEÜSCHLF-BENGEB.
'aar bij .
1-iriilil , jtli. ,M H .1 ;.. /./?iic.ill., \ . -t.
.!/ "/ A / ///-./,'- . -?/ . TTeTi.
Inlicht, b d. Vereeniging Kantoren
voor Vaste Goederen in Nederland te
Nunspeet.