Historisch Archief 1877-1940
D K A MSTK III) AM M Kil WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1545
De Engelsche Kerk op het
Begynhof te Amsterdam.
De viering van het driehonderd-jarig
bestaan der Engelsche kerk op het
Begynhof, l Pebr. en volgende dagen
herlevendigt de heugenis aan de ge
schiedenis van Oud-A.msterdam.
De Begynen-kerk, na het Geus-worden
Den 4den Februari 1607, 's namiddags
te vier uur, werd de nu voortaan Engel
sche Kerk plechtig ingewijd door den
Schout Willem v. d. Does en den
Nederduitschen Piedikant Petrus Plancius,
vertegenwoordigende de wereldlijke en
geestelijke overheid: Amsterdam en het
bestuur der Nederduitsehe Gereformeerde
Gemeente tot welke de Engelsche Kerk
Gemeente een belangrijke rol gespeeld.
Dit was vooral het geval toen de
zustergemeente te Middelburg, in 1764 aan
de Hervormde Hollandsche kerk, ge
vestigd te New-York, haar eersten
predikant schonk, om in de Engelsche
taal te prediken, en de Eerw. heer David
Thomson, die hier van 1742 tot 1758
als predikant gearbeid heeft, zijn invloed
Sieraden heeft het kerkje weinig.
De sierlijke koperen lessenaar op den
predikstoel, met de initialen W. M. R. R.
anno 1689, en twee kandelaars, is een
geschenk van Willem van Oranje en
Maria, Koning en Koningin van Enge
land, terwijl de koperen candelabres ook
gezegd worden door deze zelfde personen
te zijn geschonken. Zoo ook is het schoone
te brengen en een werk te verrichten.
Op een ander paneel geven Kerk en Staat
elkander de hand, terwijl het frontpaneel
een Engel voorstelt die een zegen afsmeekt
over de Nederlanden.
In de kerkeraadskamer, hoogst een
voudig, staan ouderwetsche stoelen e»
hangen tabellen aan de wand, vermel
dende de namen der diakenen, beginnende
Gedcht op 't Begijnhof. Xaur de schilderij van J. «lompen.
Gezicht in 't Begijnhof. \aar eene teekenin^ van J. Vinkeles.
van Amsterdam, in 1578 door het stads
bestuur aan het bezit der
RoomschKatholieken onttrokken, staat op het
Begynhof, een zeer oud en historisch
stadsgedeelte.
HetBegynen-hof heeft dit eigenaardige,
dat welke verandering er ook sedert zes
eeuwen gemaakt zijn, het wezen onver
anderd schijnt. Commelin's beschrijving
van vóór 300 jaar is nog de beschrijving
van heden.
Met de Kerk, nu bij de Engelsche
herstelde godsdienst bezeten, wert dit
Hof in tweeën gescheyden : Yder zijn be
sonder cierlijk groen bleekveld hebbende,
rontom met een vermakelijke hagen
dooren beplant, daar deze woningen en
haar inwoonderen alle vermakelijk
uytzicht op hebben. Voorwaar een plaats
ging behooren. Terzelfder tijd werd de
predikstoel binnengebracht en opgesteld
voor het gebruik. De eerste predikatie
werd er gehouden, den daaraan volgenden
dag, 5 Februari, terwijl John Pagett, de
eerste predikant, als zoodanig 2!> April
1007 bevestigd werd.
Het kerkje isaf en toe vergroot moeten
worden. Dat geviel o. a. in 1(505 toen in
l (>(iO en er na vele Kngelschen in Am
sterdam waren gekomen. Dit geschiedde
voor rekening van de stad. liet kerkje
werd bij die verbouwing voorzien van
een kerkeraads- en een diakenkamer. In
1727 werd weer aan de kerk verbouwd.
De gemeente hield tijdens de verbou
wing hare godsdienstige samenkomsten
in het Athenaeurn-Illustre of' de Door
luchtige schole,eens het Agnieten-klooster,
~4°. j. $.;.}-\
Oude prent van 't Begijnhof.
bequaam om binten de wereld in alle
stilte genocchelijk en he\ liglijk te loven
daartoe /eer helpende de aangename
kleyne hoofkens en groene wijngaarden
die yder voor haar woningskcns zijn,
hebbende."
In 1007 werd het It.-K. Kerkje.
dat na het geus-worden van Amsterdam
ongebruikt schijnt, toegewezen aan de
Engelschen om er hunnen godsdienst te
houden.
De Protocollen der Nederduitsehe Her
vormde Gemeente te Amsterdam zullen
waarschijnlijk over het toewijzen der
Begynen-kerk aan de Engelsche ge
meente wel het een of ander bevatten.
liet nederige Begynenkerkje ontdaan
van wat den Begynen heilig was geweest,
werd nu voor de Engelschen ingericht.
thans de Agniefen-srhool.
De Engelsche Gemeente is ingelijfd
bij de Hollandsche Gereformeerde Kerk,
met welke zij, taul en enkele gewaar
borgde gebruiken uitgezonderd, geheel
n is. In bestuur, leer on gebruiken
gelijkt de Hollandsche Kerk groorelijks
op die van Schotland. Dientengevolge
worden dan ook de predikanten van deze
Gemeente beroepen uit de
zuster-volkskerk van Schotland. En al is nu de/e
Gemeente nimmer groot geweest, wat
haar zielental betreft, toch hebben velen
harer leden en ambtsdragers tot de meest
invloedrijke mannen dezer stad behoord.
In het verband, dat voor lang bestaan
heeft tusschen de Classis van Amsterdam
en de Hollandsche en de Duitsche
liervormde kerken van Amerika, heeft deze
gebruikte om voornamelijk in Engeland
en Schotland 20,000 pond sterling bijeen
te brengen, teu behoeve van de Duitschers
in Pennsylvanië. Tot op dezen dag
erkent de Hervormde Kerk der
Vereenigde Staten, dat de Engelsen Her
vormde Kerk te Amsterdam een bijzonder
recht op hare dankbaarheid bezit, terwille
van hetgeen zij voor hare voorvaderen
gedaan heeft.
Zeer bekende personen treft men onder
de diakenen der Engelsche Kerk aan, als :
John Hope, de bankier (1764); Rutger
Jan Schimmelpenninck, Raadpensionaris
van Holland (1787): Bijlevelt, Borski,
Luden, Oliffbrd, Crommelin, ('loos van
Amstel, Mei vil, Roëll, De Jong
Schouwenburg, Staats-Boonen, Taak Takraanen,
Van Tuyl van Serooskerken, Voornberg,
Teding van Berkhout, etiz.
Onder de voorname personen, die de
Kngelsche Iverk hebben bezocht, worden
ook genoemd: de jonge graaf van Essex,
die er in KiOS een preek bijwoonde, en
in 1C>21 de koning en koningin van
Bohème ('de \Vinteikoning).
. De kerk ziet er nog heden ten dage
! hoogst eenvoudig uit. Groote balken staan
j als pilaren en dragen andere balken.
Tegen het midden van de langwerpige!
i zijde is de predikstoel, er tegenover een
i regcer'mgsbank van eikenhout of van
eikenhouten kleur. Tegenover den ingang
i bevindt zich het orgel, porcelein wit
ge?ilderd, afgezet met goud. Over de
leele breedte van den muur. boven
ingang, leest men :
/'.'////r hl/» ///?-' i/Kil-* iri/li Thuiilï^ih'hni,
. l H'! nltn lila rnifi'fa l/'l/ll l'i'dlüi' : In llnl i/lt/'lt l
l il/" li i/n.'ii/il/i/ra* In* na nu1. l'*<ihii(': l.
/?'m' irml ,-ni Inrnl '//<' n'iii'lil. i'lml hi
i/iir////> "/i/i/-/ii'i/nfti'ii .«ui. Unit wlioxn
i'ri'r/K'lifi'i'ill III /Illll xlliilllil ll<lf /il'l'l-</l, /l/l/ Illll'!
: i-i r lnïlhiij ///'. -l'ilni ///:/')'.
Hit/ ii' Ui' r/ors u/' Hu H'iifii. illli/ HOt
In <//''-' nilll/. 'li fi //'///;/ l/nili' Hl/'» .-T//V.S'.
.l:l,H<-X t : W
l lei'hts van dit opschrift, aan den hingen
muur een gedenktafel met deze woorden :
Siin-ri/
/i! //'//' ill< lllHi'lf nf'
A ll//l!lllll-/ I'Itlll/lX t'&/,"H'l
Of N/r/,r,-// H,;ll i il 't/ir
('o/iiifi'i/ u/ l'niiliroi,'''
Ni*///// II '///?.-?
W II O l/l'/llll'/f'll f/lia 11 ('l
T/1,' 211 J,l/l/ Wl
. i iii'il 'J.> i/i'/ira
liiii'i'i'i'il in f/ir iji'iii'i'. Ao. r,'i>,
'tegenover dien gedenktafel deze:
II,,; lirfl,
Th- /.'<r. H. S. H. I>«,
htli- ciii'it'i' <>/ l'.xi'
Diirliiiiti.
l)n>,l ?» Dn;.
orgel, in December 175:1 ingewijd en in j met 17.'!1. Voorts een afdruk van eeu
1874 vernieuwd, een geschenk van enkele
aanzienlijke leden; eveneens eene klok,
eene zilveren Doopbekken en een zilveren
Avondnmalservies, met twee ebbenhouten
offerbussen.
hulde-adres van H. M. Victoria, Koningin
van Engeland, Keizerin over Indië, bij
haar zestigste regeeringsjaar. van the
lo\al subjects of Her Majest\ (^ueen
Victoria, members and adherents of the
Oude houten gevel in 't Begijnhof. Naar een teekening van fe. K. de Roos.
Ter gedachtenis aan de troonsbestij
ging van H. M. Koningin \Vilhelniina,
'jp (i September IN'.lts, zijn vier schoon
gebeitelde paneelen ;tau den predikstoel
aangebracht. Deze stellen de Kerk voor
a's eene onderwijzeres on als eene
weldoeuster. als hebbende eeue boodschap
English-speaking congregations in
CDIInection with the Reformed Church of
the Netherlands".
Thans is predikant bij de Engelsche
gemeente dejeerwaarde heer W. Thomson.