De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1907 10 februari pagina 3

10 februari 1907 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 1546 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. van een oud Hollandsche kermis; veldflesch met familiewapen, uit de XVIIe eeuw; een paar zeer fraai gekleurde papa gaaien ; een Boedabeeld van zeldzame kleu ren ; Delftech beeldje, voorstellend een Chineecch marskramer; een zeer fraai kaststel van denzelfden; een paar rolwagens van Jan Davyts van de Payet, een nabootsing van het beroemde Lyzen Chineesch, zoo fraai, dat men ze voor een paar echte Chineesche vazen uit de Ming-periode houdt; Theeblad met curieuse voorstelling van een X VlIIe eeuwsch verhuurkantoor; Delftsch schilderij naar van Berchem, in zwarte Delftsche lijst; zeld zame kan door Justus de Berg, met Aonsterdamsche familiewapens; fraaie blauwe potten van Jan Ariens van Hammen en Pieter Kan; zeldzame gekleurde Delftsche groep voorstellende; de Ganzenhoeder; een zeer interes sante aardbeienschaal, blijkbaar bij een oud Chineesch servies bijgemaakt. Voorts is er gek'eurd Chineesch porce'.ein. Dan vra gen de aandacht de fraaie geëmailleerde kaststellen ; de ze'dzame borden, de geëmail leerde schotels, de beelden, Chineesche tooneelspelers voorstellende. B'auw porcelein : Hier vindt men prima kwaliteit vaasjes en pullen, kolliekan, melkkannen, de klapmutsen, en schotel». Meubels: Degelijke oud-Hofiandsche kasten, kabinetten, de fraaie Louis XV meubelen en vooral de Louis XV fauteuil. Engelsche meubelen, fraaie Kmpire meubelen. De serie staande klokken en Engelsche tafelklokken, Louis XVI en Empire pendule*". De collectie zilverweik is zeer bijjonder en bevat een belangrijke party kinderspeelgoed. De vejtchillende paarlen-colliers en de rijke diamantwerken bewijzen genoeg hunne deftige afkomst. Ook onder het Europeesch porcelein, Sak sisch, Höchst, Sèvies, Haagsen, Amstel en Weesper zijn zeer merkwaardige zaken, evena's onder de fai'encen, vooral de raztn. Eindelijk interressante curiositeiten en beeldhouwwerken en kostbare werken over kunst. Een itó:M in Mie. *) De heer H. Z. Zegers de Beijl heeft ia romanvorm gegoten het vermetele m. i. ook men^chkundig onjuiste waagstuk oin een jorgeneneen van 24 jaren, tegeno'er Indische apathie, materialisme, cynisme, scepticisme, te doen oplre ien als ridder van het idealisme. Wiilem van Dinse, een klein tenger man netje met knapengezicht, levendige oogen, donkere wimpers, zware wenkbrauwen, hoog voorhoofd (natuurlijk), lijn besneden neus voorzien van bewegelijke vleugels, diepe wel luidende stem, ietwat fatterige kleeding, be nevens dun kneveltje als een zwart penseelveegjp, neemt die ondankbare taak op /.ich. Het jjngmemch komt, vol idealen en liefde voor al wat schoon is en welluidt, uit Holland, als employébij zijn cynischen, plat-materialistischen aangetrouwden oom Van Sparren, administrateur eeuer suileerfabriek, wien Van Dinse's jonge tante Lucie haar hand heeft gegeven uit moedeloosheid, na een ongeluk kige liefde, maar van wiens onk'iesehe itsmo ratiteit de mooie jonge vrouw thans zoo'n geduchfen afkeer h» eft, dat zij ? onbeaierkt in haar zakdoek spuwt als hij haar heeft gezoend. Met deze dame, innerlijk edel en zacht, maar die haar harteleed verbergt onder kritisch scepticisme, vinden wij Willem reeds op de eerste bladzijden van het boek, 's mor gens vroeg in den tuin, al j hij na 't aan schouwen van de Soneroe, de wazige wolkjes in de diepblauwe berghellingen, en de schil derachtige desa (schoon kleed om een voos lichaam, P. B.) reeds tot zich zelf heeft gepreveld 't is oen leugen, dat bier alles proza, dorheid en miterie zijn zou" tegen deze lieve, spotlus'.ige tante vinden wij Wim reeds op de derde bh.ddjde van het boek aan 't idea iseeren en... schoolmeesteren. Ik zeg hiermee, tegenover de groote ver diensten van het boek, niets onbillijks. Want het loopt toch werkelijk de spuigaten uit wanneer zoo'n jongen daar in den vroegen tropischen morgen een in o; ie jonge vrouw, die beweert dat zijne wijze van <ie desa-huii-jes te zien een quaestie van s naak" is, antwoordt: niet precies, 't is een «jtuiestie van ..opvat ting,1'en als zij daarin geen verschil ziet, haar als vo'gt terecht wijst: 't Is tóch niet hetzelfde. Opvatting wil ik ook juist niet zegger*, ik bedoel meer : gevoel, 't Is er naar, hoe, je voelt, hoe jezelf gestemd bent; en dan zeg ik toch weer: opvatting is begrijpen, en je begrijpt, naar dat je waarneemt. Als je nu helder en dui delijk ziet, dan is vergi.-seu niet mogelijk, en dan roei ja meteen ook, dat je g >ed ziet. S naak is vaak zien, zooals een ander het zien wil, mooi noemen, wat een ander mooi vindt; smaakt, EU ja! smaak is niets Jan mode." Geen won ier dat F.mis antwoord: Man, wat tap je 'n nonsens! J,; deraisonneei t koninklijk. Ik heb heusch geen lust je legen te spreken." Dat Zejrers de Beijl de lief-verstandige tante de.;e ware dingen tot neefje laat zeggen, bewijst dat de schrijver zelf inziet, een scheeven opzet voor :-ijn bo"k te hebben gekozen, Want hoe kunnen wij er vrede UK hebben dat deze jongen, F.-hier nog niet d.oog achter zijn ooren, die reeds o:> ('e. vierde b.adzijde zulk een waan witheid u t kraamt, en verder tegen ie lereen blijf', moraliseeren, doceeren, idealiseeren. tegen de mooie, zinnelijke Aia.o, waarop hij trots al zijn iiieali-roe smoorlijk verliefd wordt (dit is intuj-t-chen /uift gezii n), tegen den dokter, den onbehouwen ass. resident, tegen onder wijzeressen op den Tenger, in de sociëteit, opeen huiselijk dinertje (waar hij drie eomprc-s gedrukte blad/.i;,den improviseert o.'er veredele n Ie liefde") dat d er e steeds met zijne ..hoogere opvattingen" te koop loopendo blaag de held moet zijn, die in dit boek allertorst on/e bowondt r.ng behoort te wekken, wien zelfs zijri allerliefste tante in stilte gaat beminnen, en <lio ten s!o;le ook v Mor de, door den cynisehen dokter bedrogene, Anne oplree.lt als de stand-'astiiro aanbi Ider, di;; haar in de armen der veredelde liefde" naar het veredelde huwelijkshed leid'? Xeen, daarbij kan zelfs de meest idealis tische lezer, mits hij gezond verstand heeft, zich niet neerleggen. En dat is heel jammer, want mit Zepers de Beijl den jongen Van Dinse laat zeggen *) II. /. Zegers de Beijl, Dnnr storm en duisternis, Indische Roman, Amersfoort, Valk. hou1 & Co. is wel de moeite waard te worden gehoord, raak, mooi, treffend dikwijls, IJe fout is, dat de schrijver een onjuisten kunstvorm heeft gekozen. Dit protest tegen het platte materialisme der Indische samen leving had geen roman mogen zijn. Het had kunnen worden gegeven in een verhandeling, in samenspraken (?Indische dialogen'" zou wel trekken), in weken anderen vorm ook, mits niet als roman, want de didactische, theoriseerende, moraliseerende romans van het laatst der 18e eeuw, dat mengelmoes van huiselijk verhaal en natuurlijken humor met lange theoriëu over liefde, huwelijk, gods dienst, politiek en wat niet al, zijn niet meer van onzen tijd. \\ilUm Leenend", als roman, is niei meer mogelijk, hetzij in Indië, hetzij in Xeder!ani. Aan den roman stelt men thans ailereeist den eiecb, d:ithij d<-n werkelijken mensch en werkelijke dingt n (het decaden;isme en symbolisme laat ik hier rat ten) tot ons laat spreken of voor ons analyseert. De werkelijke mensen Willern van Dinse nu is in Indiëonbestaanbaar. Ik ben bijna 25 jaren in Iud:ëgeweest, eu heb er nooit een ontmoe'. Zeer begrijpelijk. Want ik outken niet, dat er soms dichterlijk aangelegde jonge menschen, met hoog ideale levensop vatting, naar ladic komtii en dat deze door de aanraking van het daar overheerschende praktische materialisme pijnlijk zullen worden gej-chokt, maar ik ontken wel dat zij dan zullen doen als Van Dinse: voor wie zij maar bij hun kabaai kunnen pakken mee hun mooie ziel te koop loopen. Zij gevoelen zetr goed, dat slechts spot en wrevel daarvoor hun deel zouden zijn ; en hun innig zieleleven is hun zelf ve«l te teer om het door zulke aauraning te laten oezoedelen. Daarom zwijgen zij, verdiepen zich in hunne boeken of kunst, laten al wat zij van ruwheid en onkieschheid hooren aan zich voorbijgaan hebben er hoogstens een medelijdend lachje voor over, maar zullen er waarachtig niet, dag in da^ uit, waar zij zich inair vertoonen, tegen gaan preeken. Zegers de Beijl tracht de moeilijkheil te ondervangen door de didactische gevoels uit stortingen, die Van Uiuse overal ten beste geelt, betrekkelijk gunstig te doen opnemen. Z Ifs cynici ais de dokter en ruwe ploerten als \Vink nemen het kereltje au sérieux, vinden hem wel wat te tiiosotis.cn maar toch genietbaar. De weelderige Anne nermt wel uu en dan een loopje met hem, zoodac hij zelf zeer naïef begrijpt een bespottelijk figuur bij haar te maken, maar ten sljtte heeft zij toch voor zijne hooge wijsheid de beA'Oii le ring d^r geestelijk minder ontwikkelden en aanvaardt hem zelfs con amore als pleister op de haar door den dokter geslagen wond. Een deronlerwijzeresjes, die hij op den Tenger ontmoet, zegt zelfs, caeenezeer hooggestemde geloofsbelijdenis van W i in over God, Geluk eu Ziel i waarin Zegers de Beijl werkelijk goede variatiën doet hooren op Multatuli's indeniithete tu-schen geluk en deugd), uit haar voile hatt tot haar zuster: voor zoo'n man zou ik kunnen knielen". Dit nu ia in het bock een leugen'je, om den fiindameiiteelen leugen van den opzet gOrtd te maken, een tegengif vo )r da ver giftigde werkelijkheid. Want heusch, een k.eine prediker als van Din-e zou, hoeveel moois en goeds en braafs hij ook zei, ja hoe meer hij er van gaf, niet met zooveel sympathie en bewondeiing in <ie indische m iat schappij worden behandeld. Om het eens platweg te zeggen, in bijna alle gezel schappen zou men hem binnensmonds aldus begroeten: daar heb je dien vervelenden su..tjongen weer." Dit nu is werkelijk jammer, omdat Zegers do Beijl-zijn held het ft gemaakt tot diager van mooie gezonde, breide gedachten over het leven, zijne plichten, zijn geluk, zijn geloof, zijn doel. Ik hè1} er veel uit geleerd, veel grondstof in gevonden voor eigen verder denker; voeg daarbij dat, schrijvers stijl uit stekend en zijn taal muzikaal is (alleen een weinig lang Iradigheid valt h i-r en daar niet te ontkennei ), dan begrijpt men dat dit boek van 4:27 bladzijden hè', lezen wel waard is. Maar als roman schijnt het mij minder gelukkig. I'n-. i' BiioosnoorT. Den Haag 31 Der. IDutl. I'. B. I.emifkurint. Ken boek voor jongens en meisjes, door dr. F. '-V'. FOKUSTF.I;. Uit het Hoigdui'sch. Leiden A. U. .Vdiiani. Waar op de jong-te verg.i lering ^an dvVereeaigin^ Voor l'aed ig >gi;'k Foer.-ter's Jiif/i'ndlt'lire besproken werd. na een inleiding van Mt-j. Lla I h-verman", werd de ver taling (of bewerking) dier ,)i.u;endleh:e door ons met meer dan gewone be'angsteiling ter hand g-'nom;>n, maar eindelijk vol ergernis neergelegd, en wel ergernis over h<iieit,da' hier eea poging .ewaagl wordt, <.m bij hin deren den wil te sterken" do< r bescl.oii wingen over moraal te laten /,-:>». N il is het waar. de hier geboden l-i .-K! of bestaat uit verslagen van dom- i>r. Koer-U \ gehouden besp'-ekii'gi-n nut .jongens eu meis;es van 11?."> j:uu", ze kunnen en zii Irn dus vt el van wat die besprekingen aantnk kelijk l an maken, mi.-M-n. maar aan hel pr ue.ip.' doet dit betrekkelijk weinig i't, hè' blijf; nl de vraag of cf.-i ln'.ti-k '>'in-<ii-i <>f i nor-I,«rv iii;-r l t zi-'/,-i,j(;- /?</.,/? ./,? .v/,?'.''?'..? .??,??,,,.,,, ,.., 11?iö/-tril/i a ln'tf: /'c/i ,'* Ifit. en van d" lieant ,v jording dezer ? r iag blindt de w.iardecring van hot boek gelu'i l af. D.i beteekenis ;M van ecu of ainler mi Mei voor de vorming van het kind'dm ook voor de zedelijke vorming! ligt. liieMn.dai ii-'t /,ic:^ aansluit bij het kin l <n /.icii liclit naar ue ontwikkeling van het kin l zelve. Lie'^ur zal dm slechts d,in bijdnni'.-n tot ih-zedelijkf vorming, als daarin het kind voirko:nt. :?/ ' nh in l /.s', het kind m-,-'t 'zijn g'tedi.-en slei hi f eigeii.schaj'pt'n, met ^ij i deugden en go ireken. en dat is in /., ,':',,,</;:,,,??! alis'.lnr.t nii-t het geval. Daarin \vorït ii:tegeüi!e«! g-reiiene^t d over f.eif handelen, zeil'beiu orsehhu'. den strijd met de maag, gewoonte!), /.tlfkennis. on;. dekkingen, de mach' \an het kii-iiii-ie. de nu-nsühelijke t-am i l;!.-i:v.; en verai.twoi'r l lijklüiii, en wendt d". Fo"rster z'<:h dus lot redeiu'i-rendo of besi-hou ,\ end,' kinderen van 11 l "i ja.ir, ' en die boa aan slechts in d<ver!)ce'ding diM schrijvers; kinderen op dien leeftijd zijn i;npuis't l en redeneeringen aidr. F. hou lt, J>AA:I huig-i hen heen. Voor ons is het d in ook een raadsel, hoe iemand, die met kin leien omgaat (en dat Dr. Koerster t< ch) er toe komen kan te denken, dat een beschouwing of redt neediiLover zelf beheer.-ching bv. tiet kind tot zelfbeheersching zil brengen; dit is in den gron l der zaak even dwaas, als het pogen, zwem men te leeren, door een beschouwing over het zwemmpn te honden, het komt hier toch op oifaning aan, op doer. Is Lerei skurmt als een boek voor jongens, en meisjes" en dat wil het toch zijn dus in geen enkel opzicht aan te bevelen, te betreuren valt het, dat rntn" in onzen tijd kinderen van 11?15 jaar" zulken kost durft aan te bieden. Wist de bewerker dan niets van het zedekundig leesboek en zijn oudergang? Was De brave Htndrik hem on bekend? Had hij daarvan ook maar iets ge weten, hij had zich niet aan de bewerking van een boek a's Leveniikar.st gewaagd, en de Nedeilandscbe jeugd geen onverteerbare spijs aangeboden. W. A. W. Moi.t.. Bibliotheken Brumund, Oudemans, e.a. Bij de lirma Burgersdijk cc Niermans te Leiden, zal op 25 Februari tot 4 Maart een zeer b langrijke boekverkooping plaats heb ben, welke zich beweegt uitsluitend op het gebied der genee-kuule, scheikunde en natuur wetenschapper, svaarbij een zeldzaam voor komende collectie over homoeopathische ge neeskunst. O. in. zijn de werken afkomstig van de bibliotheken van dr. J. K. H. Btutmmd, arte te 's (iravenhage dr. Cii. de Moor, homoeopaath te Aalst (België), dr. Schouten, chemicus te Alkmaar, en meerdere dergelijke verzame lingen. De catalogus, (pi. m. 3200 nrs.) bevat tal van geiochte tijdschriften, standaardwer ken, curiosa en zeidzaamhelen ovei geschie denis der geneeskunde, met annex curiosa op medisch gebied en portretten van medici, anatomie, physiologie, chirurgie, ptthologie en therapie, gejondheidslee-, homoeopathie, chemie natuurwetenschappen, wis- en sterrekunde, technologie en zoölogie, waarbij meer dere fraaie plaatwerken over vogels eu in secten. De botanische rubriek (pi m. 600 nrs.) is in hoofdtaak afkomstig van de kostbare boekerij van wijten dr. C A. J. A. Oude mans, oud hoogleeraar in de botanie aan de Amsterdamsche Univerr-iteit. Tot slot vermeldt de catalogus nog in strumenten, rnicioscopen, kompleet skelet, boekenkasten, enz. Op 'i i en 23 Februari is deze uitgebreide en fraaie verzameling voor belangstellenden ter bezichtiging geste.d. Inhoud van Tijdschriften. De A'A'c Efiiui, '2n af!.: Inunanuel Kant ais Philosouf, dr. D. U. Je'gers.jia. Gedichten, dr. H. J. Boeken. Schetsen, l' H. RUter Jr. De Bergstroom, Hendrik Kroon l'rof. De B>er over Nietzsche, dr. A. Diepenbrotk. Verzen, Aug. IVaux. Wat de eriminrele ai.thrupologie ons leert (sloi), dr. A. A etrin ). Gedichten, S. Iïi>ni>. Buitenlandsch S;a-ttkundig overzicht, ( hr. i- u ij s. L)t Jlttnyinij, l-'etir. 'o7 : De VViedste s, Slijn S^reuvels. Bijdrage tot de techniek van Potgieters gedroomd paardrijden, Aibert Ver weij. Verzen, J Jac. Thomson A rnont Drost, J. Koopmans. Boeken, Mensjhen en Stroommgeu, Aibert Verweij. Biekbeoordeeliiigeu door Miurits Uijldert eu Alex. Gutteüng. Onze Eeuw, 2e s>!l. : Boete, II, do'ir G. F. Has. els. Hei begrooting.-denat vau l'joij. door mr. L. .!. l'!;-;)';; vau Duivelaiid. Men sociaal oonet-ispe! in diie budiijven, do >r II. rialomoMson. De Leid.-che ver taling van het Oude Te-tamen', door prof. dr. Is. van Dijk. Ken in lische-Regeeringscommissaris 111 ISKi (sloi), door S. Kaltl. JJd j\'ieuw<i (!id.i. all. ;) : Doelloos lijden, l'ieter van der .Meer. Acte, Olga Tertrell Fans Vi ae, ir. 11. .1. Hoeken. Verzen, J. Keddingius. -?Liefde, \\'il!em Kloos. Liteiaiie Kroniek, U'illem Kloos. De Kiiilui/ii'k, l-'ebr. 'oï: Ds Messianische Psalmen vvervo!g), F. J. l'. G. van Ftten. l'iae iestinatie en Katholieke gescine Ischrijving, dr. (i. Brom. Voiidel's Overgang, il. W. K. Moller. De (in.den MM. Fr. B. Kraitwagen. Geschiedenis van de ut utra'iteil" in Nederland, G. 31 A. Jansen. Vo r de lief-t c, Feiix Kutten. Mijn liefde, \>. li. Avon Uitzoek aan het II. ^acrameut. !?'. M VreeswijK. f/.,ei- Kmn-t, N o. l: Tekst, dr. ,1. Six: Over i'.iulus t otter naar aanleiding van zijn ruiterportret van Dirk Tuip, gegraveerd door i'. DiijHint. F. Sclimidt Degener : De ,,/eveu Deuizden'" van Ju' annes van Kyck in het -Neilerlan'isc'i Mu^i um te Amsterdam. K. VV. l', de Vries Jr. : Iv n weder oplevende 'cehiiiek : Het kunstnaaldweik. l'lii'en van Pan lus Potter: liuiter^ortret \,M; i'irk Tulp. - P. 1/npont: Pot lood- en KrijlMu'.os vi or de grai ure naar Potter. P.i:-n;n l'otter : Schimmt!, lOngi-lsche Hit, \'i'iii|'-hoiid. - Joh. van llvek: ^olirie'as, 'lirnii ia-, lnnocontia. i'a-itiia-", Patienlia. ( ?.: ji.' n:'.;r J' 'ii. S'au M\" 'k .leanne de ' 'h en a n v. 'SM^d 11. r Deugden en (ii'deugdi'ii, Vlaa:n-r!i ?.:ip;_,;.v< i K der X\'e e ??'. .v. 1;0 reprmluclies n.u.r oii l en iiieuw k:iii-'.naald'.ver<. i'i-'i'i':' run i!i :i D'i:!. all. '2: B. J. S\var', He IKir :.'i'.'M- Ih-.veii. FH-e A. Haigh'on, k'.'m \. ei Ken en on-tn:ni;g hande eu. Dag- (-n n.i< h'shui,'. De economische- bot- ekeüis van i.c' vnlkaiiisiaiis. V. Xjistra. Ken onder.;o< k i.;,ar 'jckwaamheid, dat Leen onderzoek naar b'-k waamheid i<. Ftjn coml!'- i ui i"- tudi'enng der Ne'K'riai;d~ijhi!i Igi.-che ei'oiii'iüisclie \ raag'HHi: en. -- Dr. M. l'.lii.u, Kolon a!e Staathi;ishi,m: kunde en <le Ak;-'!','iiii' vo.-.r l/dOL'cre l!t s! ii'irsainbtcn.iriT, i-: .Si -i -r ai d-c!i Ind.i'1. -i i i sionsdi Overzii'hl van het j;::xr l'J' li l'.ih'roL'rr.;>h'e. Van Maai d tot Maand : De Lepelaars in het Naaide, m.M-r i.lae i'. Tlojss, ). Oial'-rzei'sciie lio r,' n ; De w on.ii-ren der techniek), Aan het >t'a;id \V. !'.-.tiseoi1). (Ifidt .\i ??/!: inii'l. i ,-hr. 'o7 : F.mile Vcrhuen :i. Kub.'i.s, l.imis Coupt i us. Aan den .veg dei vreugde. l/- oneo 'i u l 'at i' ion, i i el g'l.den n.ir. Mifceües KmaMt-", D-rnln-ids irnc'it sl.it'. - ('viiil linys--e. Met .Maeterliacl; i" r au'o naar het 7,n den. - Louis (;.,-!,?;,?'. Jen-d. !?].! -n/, ?, al!. 'J : Frai.s .Miji:üsen. Klein l!urg-i-. . .,'. \\ i ik!' ; l'.; ,.-:. N-.igelaten \n-rk. 1 u-t. .\,;i!--;,jii,'), l. ; -vir-. in dunkrre si'-gen. -S l i. i-Jeo i:n'.:in- '\'an i iai iingen. l iedichtcii. i -on', i And;.j.-l. ,<i\vx; a. \\'a',ter ('allé. ' ie l'el i! en : i'-i r i di' lu-gnier. M i n n e v ^ee-*. /).- r,-,".-/- i ?/ /.,i.., //-i >-. all. 10: Gevelde boonicTi. <1 .er N' r.i. -- De borduurkuiist in l^o ierian.f, ihu r jmdvvr. .leitje de BiiM'h Ken'j'e-, 't|-ii..en. door '.fH'Us. De p.iitu'jes, door D. S. -- Over tenmoratuuri'pnume. d"or G. A. Oipimar. -- Het. wiegje, door F/is. M K-nig'-. Kimlerklee ling, door Mis. M. uogge. -- 0,'ivoeditii.t. Inleiding tot het klavier-pel, door .loliarna Veth. Kick wat wils. Wat men ziet eu leest. Nieuwe uitgaven. Voorradige knip- en naaldwerk patronen. De Hollandscht Revue, No.7: Krontispiece. Een zitting van den Ministerraad in het Departement van Ju-titie. Wereldgeschie denis. Belangrijke onderwerpen. Karak terschets: Mr. W. l", van Leeuwen. Revue der tijdschriften. H^t boek van de Maan d. Htt Tooneel,, Xo. 12 : Prijsvraag. L. H. Chrispijn: De Kunst van het Theater. De .Leeuw en de Muis, L. Simons: De Tooneelvereeniginfr, het Star-Sysleem, Directies en Artiesten. Ingezonden. Knipsels en Snippers. BeUirig en ftech', Febr. '07: Het Conflict tusfch.'n lichamelijke en geestelijke hygiëne, door dr. Cathariua van Tussen moe k, II. Op den Uitkijk. Vrouwenarbeid, door H. v. d. .M. Boekbespreking, door D. v. O. Ingezonden, door mr. K. C. van Dorp en mevrouw W. Wijnaendts Francken- Dyserinck, met bijschrift der Redac'io. Onjiimt ran den Ked. Bond tot Bestrijding der Vivisectie, N'o. 8: Illustratie Wat vivi sectie eigenlijk is? De medische weten schap.'' Pasteur inentingen. Ken ver blijdend teeken. Iets over het zieleleven vau dieren, die men viviseceert. Beper king der vivisectie. Mede deelingen. Aanvulling van de Bibliotheek. Kiij'ii Una d: Een Eenzame, door L. E., VI, slot. Waar heide eens waj, door K. U. Her wig, l, met af b. Nederland voor honderd jaren, door generaal Wüppermanu, J, met af b. Zuid-Amsterdam, met af b. naar foto's van den l.eer P. C. Brandt. Minerva," door Han llage. Rosier F'aassen. f Feuilleton. 'J Ja»uari in Japan. Editon b'O jaar, Ken Johanniter ridder. Kon. Xederl. Aardrijkskundig Genootschap. Tentoonstellingen. P. Galand, alles inet af h. tl e t HUM, ' >\ul en Nieuui, all. I : De Tafel, dr. W. Vogelsang. Toelichting bij de pla ten L?Boekbespreking. JL>e lluri'/el, Geïd. Maandblad voor Indu strie, Handel en Bar.kwe<:en, No 1: Konin gen der Zakenwereld. Keu klein abuis. Organisatie. Handel. Transportwezen. Nijverheid. HandelsoLderwijs. Waren kennis. Recht. Organi-atie. Uit andere werelddeelen. ? Uit de praktijk. Douana formaliteiten. Vragenbus en prijs vraag. MIIIIHIIMIIflIMIIIHMII VOO11 DAMSS. Bij i. Vrouwen eaau er voor door (ik geloof, niet ten onrechti : dat ze bijgeloo ,'iger zijn dan mannen. Ze zi n de draagsters van liet geloof aan hek st- lij, voor zoover dat nog in sommige streken vau Friesland ui Drenthe bij de boeren iieerscher-do is, en de (dolzinnige) strafpro cessen daarover in vioegeren tijd waren veelal tegen vn-inven gelicht. (?M-n beleeft wat als men oud wonlt, zei de heks, toen zou ze verbrand worden.") l u den mirakeldienst zijn vrouwen 7, loveel ijveriger dan mannen, en wanneer hi dendaags 'h kaartlegsters clleen van de laatstee moesten le-'eri. d in konden zij er Je kaarten we! hij net- r leggen. 1-iiiii vak is niet. meer wat 't geweest is; b.v. in den tijd w. n vader CaU' ^paenseh Heydiunetje." l leed s doe tor Johun Chiisti Hel Ltldemiti, hefaamder nagedachtenis, die iti 1757 te Amsterdam overieed, zag met ruinach'ing neer op de kaanlegsters ,,d:ij voor gaven met den gt est der waarzeggnge belu-bt, te zijn, waarom /ij zonderling (d i. in 't hij/onder) bij de j-uige dichters van den l'iir.erstand als hemelsche orakelen wtrden be-ehouwd. en dat d'e ter s niks gedoogd wordende waarzegsters onbegrijpelijke dingen wisten te -. nderM" eppen door middel van de kaa tieggiug. door het wit van een hoenilerei in een glas met water te men jen eu door liet zien van nagebieven kollvdroes in ilc kopje-." De groote toover loktt.r '. zoonis hij L'enoemd weid. bescliouude t'e kaan leg.-,ie! s a!f de cu;iha:-.-j-'s v; n 't vak, \uuir\au hij /elf als hi-t sieraad gold. Horoskooptrc kker, planeetIe er en prognost icati ur van toekomei dt' gebenr'enis-eii was L ideman een ..ster' in zijn s. iott. Wannter bij in zijn .. astrom. misciie japon.1' SK-rt v:;n slcejienden taliberd naar 't model van dien van zijn il'.iistrt n leermeester l'arac'elsus, met het prisma d -r zewn i emelkletiren in de hiu.d en de ievenpuntiue l lam et muts op Int i:ootd, zich zevei.maal diep ter aarde boog alvorens zijn planet.ui 1111 binnen te treden en daar de heme!konlngen o,-tmoed;g oio verkia-ing d-.'r geheiiiien ver zocht, dan zag men in hem de evenknie v, in Israüls hooL'"piiester il het heili je der hei igen Hij trek d ? horo^k 3;.p ook vi-or mannen der nili.'h'iie eu st(.iiige «-etenscha;» ; vo »r A Iriaen \'o--Miaer b v , dir. .?'ent' van het kabinet van n.iinurüjkc histone van prii.s. Wtileni V. Vnirts \oor h-den d( r Ains'erdanisi ie- aiis'oküU'e. voor adeiijl.e iieisunen uit 'ran i; rij k en ll.igeand. zelfs zon de pre' e:e lent n;utr de kioim van ' ' ri 'ot in i; t;U-je tol zijne e:ieir,en Seh.oi-rl hebben. De waar zeggerij m. vak e hem rijk ; alt hans rijk genoeg om d-, Sil/burg Diiishurjs-che emigranten n-et ee;K' aan -ii ni-jke s - u te on !» rsteunen ei zich eet i liuitenverlili. ( te Sinter lijk te t oopen, Di ei n laten n tijd zouden zull'e uiikoins'en e-rder door d'- kimingen der n e aioe bereikt «orden dan door de. waarzes'gers. Doch hun knn-t is K'.isti-tfelijk t'ebleveii : en ze was nok baast 700 on l a,!s de 'oeM'ba ving. De speren vau die. knust duiken np n;t het stof van K^ypti-'che sark(-fag. n. en uit hel puin van ll'i-neh .-rhe opgravingen; h;ire ade]'!en spectiii eren img stee-ls met gm-d grv>!g np de /uebt t >t liet gchei.nzitinigi' en het ooniinatnnrlike. Maar i.'en :"i:teiipU;its stee<t er niet ii:eer in. liet geloof aan d.' ki,n>! van «aarzeggdi. plaiH'etli-'.en, h'irnr-ken|, tiekken, handkiikerij. enz. is gelu<l>ig niet meer zon a ge neen als in de d-Agin. waarin de gces!eiijk!:eid den ."terkeli arm <ier wereldlijke maelit te hu!:) riep om de [itiestf-rs \undeze ktn.fi te \\eren: waarin \;ui d.'ii kar--ei de klaciit werd gi \oonl ,.dat de luiden In t bij geloof i u hunne woningen hanteerden t n op Xordagt-n, in pliiats v;;n den tijd nut stich telijke loctunr en psalmgezang te passeeren. die doorbrachten met het uüoel'eiien van verderfelijke praktijken, als leggen der kaart, specu'atie uit kolüedik, n keuen met wisse!-penningen, en',.''' 1) ]) O. er de litteratuur daarover bij Schotel Vad, \ olksboeken" enz , p. P!J. De handkijkkunst of chiromantie was meer het bedrijf van 't fahrendes volk", de Zi geuners. De moderne vorm dier kunst is nog eenigermate in verband te brengen met de praktijk dier meest vrouwelijke specialitei ten, welke iemands karakter veiklaren uit zijn handschrift. Vooral in Duitschland vindt men die experts in Graphologisehe Beurtaeüung', die bij inzending van vier blad zijden schrift* met onderteekening (l Mark voor het honorarium vooral niet te vergeten) iemand z'n passie cyclus voorhouden en haarfijn weten te vertellen wie en wat ze zijn ; die den mensch als 't ware ontdekken aan zichzelf O >k in Engeland wordt schrif telijk raad en inlichting gegeven zoo niet over den persoon zelf, dan over zijne be langen voor een shilling. Tusschen kwak zalvers advertenties over toiletmaskers, ont vettende brenktiitt ten pillen ter verkrijging van een idealen boezem ; of die over de remeliën voorronde neuzen, slechte tanden, drankzucht bij dames, zwaarlijvigheid, haligheid op sommige HchaaniMieelen enz. tn-ft men in de Kngelsche bladen veelal de bekendmaking van de helderziende vrouw, welke schriftelijk bescheid belooft over den uitslag ^an hangende procwst-n, over gK«tolen voorwerpen, legaten, heimelijke vijanden, verstoorde gezon Inei i, enz. Slechts eer enkel punt is uitge-lo'en de d >od. Daaraan waagt de zieneres >,ic!i niet : (/neries concern -,,// t/rath vtill 'not be diiKwi'ri'il. Maar overigens kaïmen Voor haast iedere zaak terecht. Je saij tont." Men heefi daarvoor bij de vraag, van welke men de oplo-sir,g wenscht, slechts op te geven lag eu uur waarop de kwesiie. zich voor het ee*-st :>ij den vrager opdeed, sekse, staat (gehu»vd of ongehuwd) en nauwkeurig hei tijdsup van geboorte. De, shilling en de gefrankeenle enveloppe beho rt n er van /elf bij. Zelf- ,'iotabi Ie mode-tijdsclmf'en. zooals b.v. \]tl.'lnns LIKÜIS .lourniil belasten -zich (aan het adies ,,Astrologer'') met de taak om hier als lusjchenpersoon op te r n-den en voorzien daarmee OLgetwijfe d in eene gevoelde behoefte Men k^.u aldus zichzelf of een ander leeren kennen; 't kost even veel. 't Is w ->ar dit aan rie tegenwoordige praktijk het romant.sch kleurtje van de vroegere ont/riri ekt : ee'tijJs zat in Help-u's tempel de f.yl honi -se in 't antieke Grieksche yewnail op haren drievoet iiiiiiMiimiiiiiinfiiii "'«Si 40 ? ? n t B per r tg«i HHIIIItllT^MItHIHIIIIIIIIIHlnttlMflIIIIIIIIIIIIIIHIIlnlIC* Emser Water, NEDERLAHD5GHE INDUSTRIE TER VERVAARDIGING VAN V . l K ... J-.Ü.L Uy . 11. MFJ.lr.P, Hod. Amsterdam. ,/r/./rx 11 r l'. Den Helder. . VELU! o d. Inlicht, b d. Ver^eniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Kunspeet.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl