De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1907 17 februari pagina 2

17 februari 1907 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE A M S T K R D A M M K R WEEKBLAD VOOR N E D E R L A N D. N o. te 4 7 Rlasseonderwyser. Want zoo is stel'ig uw bedoeling. Uw overige opmerkingen zijn van weinig belang en kan ik d 113 stilzwijgend voorbijgaan. Alleen nog dit: toen de heer Den Hertog zich tegen handenarbeid op school verklaarde, bedoelde hij volstrekt geen huisvlijt, zooals n meent, doch wel degelijk handenarbeid als leervorm. Lees nog maar eens het bekende referaat van D. H. in het verslag van de 43e alg verg. der Ver. voor Paedagogiek. |>. En wil'. u nu heueci geen debat over de hoof d /.aak ? Ik hen anders tol^uw dienst. Met coll. groet. H. DEELMAN. (HlllttltlllUllMllllllllUlllllllllllllllllllllUlinillUMINIMIIIIIHIIIIIIIIIIMHI -Sociale, inmiiiiiiiiiiiiiiiiimiitiiiiii Is fle Tentoonstelling m Homcflastrio Toen omstreeks een half jaar geleden ook in Kederland het initiatief genomen werd tot het organiseeren eener tentoonstelling van deze ellende, zullen velen verheugd tfrjn geweest in het vooruitzicht dat ook hier door openbaarmaking van dat groote kwaad een schrede zou worden gezet op den weg ter bestrijding ervan. De samenstelling van het bureau gaf ver trouwen, dat dit werk, door het vereenigen yan krachten uit alle partijen en kringen, de moest mogelijke kans van slagen had, ttl hadden we gaarne ook enkele andere rjer-onen er tevens in gezien. Het is dan ook: niet zonder schroom dat ift het waag den arbeid, door dat Bureau tot nog toe verricht, in eenigszins af keu renden zin te critiseercn. Maar het belang dat beoogd wordt, gaat ook mij zeer aan 't hart en ik twijfel niet of deleden zullen een welwillend oor aan mijn bedenkingen ' Twee bezwaren wil ik hier te berde bren gen, l", de plaatselijke commissies, 2°. het tijdstip der tentoonstelling. Een plaatselijke commissie in de plaats mijner inwoning, Arnhem, bestaat nog niet, al hebben de dagbladen naar aanleiding (en ingevolge mededeeling?) der laatste Irareauvergadcring ook gemeld dat er wél een was gevormd. En waarom zij nog niet bestaat ? Niet door de schuld van Arnhem. Do bureausecretaris had zonder eenige -voeling met ter plaatse bekende personen of organisaties, de plaatselijke afdeelingen der aangesloten landelijke vereetiigingen uitgenoodigd een gemachtigde naar een bijeenkomst te zenden. De tijd, gelaten voor het aanwijzen van een vertegen woordigev was echter zoo kort een week ruim dat bijna geen vereeniging daartoe gelegen heid had, terwijl bovendien de bijeenkomst was uitgeschreven op een avond, die reeds eerde" bestemd was voor een openbare ver gadering ter organiseering van den steun aan de stakers te Rijggen. De weinige omgekomenen waren evenwel vol ijver voor de goede zaak, en terstond A-erklaarden zich drie aanwezigen bereid al liet mogelijke te doen om de geleden schade in te halen. Het oordeel vooral van. de aanwezige leden der arbeidersorgani saties echter was, dat voor het welslagen van het plaatselijk werk in het b, lang van de tentoonstelling noodig was, dat de keuze niet beperkt werd tot de leden van aange sloten organisaties, maar ook de mede werking werd aanvaard van personen, die, niet tot eenige organisatie behoorende of kunnende behooren, geacht kunnen worden v-ruchtbaren arbeid te kunnen en willen verrichten. Voor veel van het werk hebben de beste organisatieleden in deze stad geen CARICATUREN. i. ' Eindelijk zou dan eens het eentonige leventje in het garnizoen te Fort de Franee afgebroken worden, en kvra'.n ten onver wachte gebeurtenis de vervelende gelijkheid d T dagen verbreken. Veertien dagen zou dokter Vollniar, de natuuronderzoeker, min stens blijver, met zijn troepje inlanders en Chineezen, die zijn uitgebreide bagage, waar onder toestellen en een kleine menagerie van gehangen dieren, verzorgden en die zich even buiten de kampong stelegerd bad. Onder de klapperbooinen krioelden Javaan en Chinees door elkaar; ieder er slechts op" bedacht het hem door den dokter toevertrou vde deel van de bagage tegen beschadiainüte vrijwaren. Met da handen op den rug stond een tr'oepje soldaten van de compagnie, die iu de kleine negorij in garnizoen lig, bet be weeglijk schouwspel gade te slaan en zag aandachtig toe, hoe do behendige geeltjes, na de pennen in den grond gedreven te hebben, het zeil der t-nt uitspanden, waarvan de ingang als een zwarte spelonk leek. Ving klauterde een der mannen langs de tenlspijK'n omboog, om liet zeil van boven te bevestigen, doch door een onhandige be weging van een der medearbeiders viel de man naar beneden, waar hij vrij onzaclit op den drogen grond terecht kwa'n. Dadelijk. stond de gevallene center weer op en ying tot grou'e pret der sol laten zijn onhaudigen makker te lijf. ..Kss. ksö," bitsten de Hollanders ?.e aan. ,,'Hou je poed ... zet 'm d'r op ... llir.k zoo... bravo!" juichte ze, toen beiden over den grond rolden en een onontwarbaar kluwen van armen en beenen scheen. Da's wat voor jou, Willem!" riep een soldaat 'u kameraad toe, die langzaam kwa u aanwandeleii. Toe, maak voort, dan kan j;; ze nog net uitteeken 'n." Alle duivels, ja!" beaam Ie Willem, de teekenaar van de compagnie, een slanke kerel met een open, vroodjk gezicht, die hartelijk om 't koddig tafereeltje lachte. Snel haalde hij zijn echetsboekje voor den dag en begon, met eenige krabbels en ljjntj»s, de vechtende Chineezen weer te geven, die im buik aan buik stonden, elkander met uitda gende blikken maten en weer ge; eed stonden OLJ op elkaar.los te stormeu. Blijf jullie nog even s'aan, sa.fraanmanuetjes," riep Willem ze spattend toe.. vlk heb jullie daar dadelijk. Da's geineen, tijd en gelegenheid, daar al hun vrije tijd toch reeds door organisatiewerk wordt in beslag genomen. Ditzelfde geldt natuurlijk in nog sterker mate voor plaatsen niet nog minder organisaties en meer huisindustrie: Culemborg, Druton, Wageningen, HarJerwijk enz. enz. 't Is dus juist in het be lang hunner organisatie, dat niet meer dan naodig hun tijd door den tentoonstollingsarbeid wordt in beslag geno nen. Belang stelling en ijver voor de zaak der tentoon stelling bracht hen tot het advies om andere goede werkers niet uit te sluiten. Op een antwoord liet het bureau helaas bijna een maand wachten. Toen kwam een brief namens het bestuur van den secretaris, waarin hunne bezwaren noch weerlegd noch ontkend werden, maar vooral op grond van het belang van hot o'ii'nii-atieloven volhard werd in de uit-luiting. Tevens werd de wenk ontvangen om toch maar ander; personen er zoo 110 idig in t- ha'en, dan maar op grond van hun lidmaatschap \an een of anlere z.g. sympathiserende ver eeniging. In 'i belang van den gewenschten spoed zal dan ook hier ter plaatje zich wel een commissie op die wijze vormen, maar helaas beperkt in haar keuze en de^ls berus tond op onwaarheid, n.l. dat de organisaties (in beperkten ziu) hier een werk verrichten, terwijl personen om meoweikii<g aange zocht worden die slechts behooren tot orga nisaties als Vrijz. Dem. Kiesveieen-'ging. Arbeid Adelt, Armenzorg. Vrouwenarbeid, Maatschappij van N ij verhei l,(ïenoesk indi ;e Kring, Vereeniging van Adj Insp. v. d. Arbeid, e. a. Nu wens-.'h ik voorop te stellen, dat ik voor den bloei van het organisatie! 'ven niet minder gevoel dan een der leden van het Bureau, maar de Tentoonstelling heeft niet tot doel verheerlijking van enkele organisatie*, doch uitsluitend opcnbuarnukitig zoo goed en zoo juist e:i / i-j sprekend mogelijk van de el-ende der huisindustrie aan zooveel mogelijk laii'lgeiiooten. Kra<ditigeorganisaties hebben dergelijk hulpmiddel niet noodig om van hun be-taan en be staansrecht blijk te geven. Ook is «fc kiem niet in eenige organisatie ontstaan, al is zij aan haar ter rijping en \ ruchtbaarmaking overgelaten. Nu is het niet in ho ? b slat i; der tentoon stelling, en alleen il a t, li'liui'j ili.nit. hi.fr ilc.n (/oor.-slag fe tji-.of.ii, dat g.ie Ie krachten ik denk aan Mr. Meijers, Mr. Veldman, De Vooys en misschien zijn er nog betere a priori van organiseerend meewerken worden uitgesloten, om ze misschio-i, nu j i, laims oen omweg er eindelijk nou' in te halen. Zoo zit in liet bure iu Ketelaar niet krach tens zijn bevoegdheid als kenner van den invloed dei' huisindustrie op het schoolkind, maar omdat hij toevallig lid vau d"ii N'. 1). bond n en Dr. Kleerekoper i iet ornd-it zij in haar ambt veel huisindustrie heeft leeren kennen, maar krachtens lnii,i-lidmaatschap van e"n ambtenaars-vore ni -'ingctj '. Was zij inspecteur van de arbeid elan kon zij wellicht even'n i n als velen d e r a n d-; re1 inspec teurs aan den opbouw der teiiriotiMelling deelnemen, omdat zij dan ni 't t-.it een aanceslo'cn organisatie' b;.'lioo'de. 't Is even belachelijk als treurig, dat nu ook voor de plaatselijke eten nissies, die ongemotiveerde, nadeelige uitsluiting xvor It doorgevoerd. Ikzelf ben b.v. verkiesbaar in zoo'n commissie als toevallig lid oe.ier aan gesloten vereeniging (mss'hien \\el van meerdere) de inspecteur van den arbeid ol'de opzichter mogelijk echter niet. Armenzorg, diaconiön, wijkverpleeu'sters, artsen en meer bij uitstek ingewijlen mogen niet mede zeggen. Kamers van arbeid, zelfs die een speciale enquête naar huisindustrie ge houden hebben, me>e ton genegeerd. Kconomen, die liet onderwerp met ernst en kunde hebben bestudeerd zie hoven enkele namen zullen ze de (.-eiste dage kommen wonen." 's Joules, wat 'n gediochif. As ik daar vannacht maar niet van droom!" Hat rejennii. kijk daar es!" riep du op passer uit daar schijnen ze d'r een te heb ben opgesloten." Allen liepen, op de groote kooi toe, elieop een, wagen geplaatst was, en waaiin eea jonge tliimpanségevangen zat, die bij de nadeïm'^der mannen zich schuw in zijn hok terugtrok.'''0 h ad t. nou nog even gewacht. Maar alijn, 't hindert me niks. ik heb jullie toch," troostte hij zich, toen de mannen, die eerst heftig tegen elkander uitvoeren, waarbij ze druk gesliculeerden, weer op elkaar los vloden. Op het. gerucht kwarn plotse!ing e-'ii won derlijke gedaante van achter een stapel kisten j vandaan schieten. Tit een groot, dik hoofd, j dat die]) tusschen de scbou Iers weg zonk, i tuurden een paar donkere, scherpe oo^en boven een grooten havUsneus De mond, door geen knevel of baard ver oorden, sprak echter door de vastbesloten lippen en breede onderkaak van buitengewone wilskracht. Het kleine, ronde lichaa n waggelde op d-; korte beenen, terwijl een reusachtige hoe,I nusj de buitensporige verhoudingen van bet geheel kwam verhoogen. Wat is dat hier, verdorie!" begon hij in bet Hollandse!), o:n dan snel zijn gesprek in b -t Maleiscb, dat de twistende mannen zeer goed schenen te verstaan, te vur.'olgen, terwijl hij trachtte de ('iiineez"ii te scbeiden Daai'bij trad hij zei'r beslist o p. b oor de eerst de kijvende koelies yeduldij,' aan en zcmd toen, met beveUnd ge'iaar, beiden in een U- e,iover.;este!de richting «'eer aan den arbeid, o:u dm /.uil' in de r.ijna geieeil zijnde ten!, te verdu ijneii. Snel baalde Willem weer zijn l.n'kje te voorschijn en schet.-te v';i_', achter d" ruggen van de voor hem s'aan l- sol-laten den man naast zijn Chineezen, waar hj hij Ju-m een lan/e slccp-ahel gif, het bevelende g-baar ovcidreef en zijn i normen hoed nog veel grooter maakte, heii'een hem veel o,> een oU'ierwetseben roovi-riu.o.'dman de.ed lijken, die nu potsierlijk de twee reeds geleekende koelies stond te In tchrif je een nader dat langzaam verd, "at kan ik je Hendrik, de o;>pa«.« kapMein, een magu-u uit ;.ijn km -bt geurneidu slungel, wiens gelaat niet zoinersj-roelun ln-zaaid \\a3.cn de- ihiaro.'ij deur zijn Kameraden .. Ie panter" genoemd werd. ..l 'a! is de vi i.-n.l van den dokter, 'n schud T... die .«chijnt ie ergens ontmoet te hebben ... ik meen, da! ik beb booren «eggen in 'n bo.-eh . . , in nu relsi-ie overal met'm mee.... Wair.-ciiiinlijk mogen niet als zoodanig deelnemen, want meer dan het böang eler tentoonstelling geldt de glorie van de organisaties! Ik ben er van overtuigd, dat van het bureau meer dan n lid het met mij eens zal zijn, misschien zelfs voelen zij in hun midden het gemis van oen of meer degelijk: onderlegde staathuishoudkundigen, die over voldoenden tijd en ambitie beschikken o:n zich met zooveel kracht en kennis aan de zaak te wijden ah voor een spoedige en goede sa nenstelliug der tentoonstelling noodzakelijk is. Ken xiioe.liye samenstelling. Dit is het tweede en laatste punt, dat ik thans ter sprake wil brengen. Dat spoed noodig is zal ie 'er (behalve do sweaters) met mij eens zijn. Bij al dergelijke zaken is reeds te lang met ingrijpen gewacht en kan niet genoeg spoed betracht worden. .Maar hier geldt het een geval, waarin om meer dan eeu reden bizondero sp >ed noodzakelijk is, desnoods ten koste van andere factoren. De voornaamste is wel deze, dat minister Veegens sprekende over herzienit t; eler Arbeidswetgeving, heeft gezegd, inzake de huisindustrie veel licht te verwachten van wat de tentoonstelling leereu zal. Wie nu vertrouwen heeft in Veegens' sociale wet geving en hem in zijn streven steunen wil, dient alle kracht in te spannen om uiterlijk in dit jaar, die tentoonstelling te houden."l) En wat zal daarvan komen ? Niemand weet het nog. Ku 't is al Februari, het bureau werkt, althans bcstuat, al een maand of drie. Slechts courantonbjnchten geven eenige vermoedens. Het eene luidde n.b. dat men den tijd voor propaganda vergaderingen nog niet aangebroken achtte, het andeiedatdo tentoonstelling niifi<f/t/cn nog in dit j lar zal worden gehouden. Ik gis naar redenen waartoe dat uitstel dienen moet, maar vindt ze niet. Als do oprechte begeerte er is bij liet bureau en het geeft ij/jede leiding aan de plaatselijke commissies dun is in September een deugdelijke lei.toonstelling gereed en zal door sauionvalliiig niet het Congres voor Volksgezondheid het vraagstuk der liuisindusfi'ie van verschillende zijde-n zoo danig belicht kunnen worden, dat der re»eerin.r genoeg gegevens verstrekt zijn om bij de samenstelling van een wetsont werp met succes te benutten. A r n li e m, I'ebr. '07. ('.,). l'. /AALUKKI;. 1) Hetzelfde geldt, naar wij hopen, voor den minister, die na de crisis de i.eUngeti der arbei l s wetgeving zal behartgni of be hooren te behartigen. \ e r s i e r t n g s f; u n s t. We doen hier in den Haag verbazend veel aan kunst, liet is kunst, en nog eens kunst; alles is kunst, of het is er van door trokken. V\ o hebben beeldende kunst; toonkunst; huarkunst: bouwkunst; dans kunst; speelkunst, op echte en nagemaakte tooneelen, en op speeitafels ; lettel kunst, voorbedachte!ijk zei ik niet kiun/i; omdat het kunstig knutselen de kunde reeds hing heeft weggeiuulfeld ; regeeringskmist ; rij kunst ; schrijfkunst; veraieriiigskunst; cijferkunst: zwarte kunst en zoovele meer. Kun sten, met en zonder wetenschap: kunsten, waarbij hot kennen en het kunnen ontbreekt: kunsten ter wille van haar zei vo; kunsten, Och, wat 'n aardig beessie," zeide Willein, die op bet. hok toeliep, waarin iiet dier nog meer naar achter kroop. ., l 'we behoeft niet bang voor me te zijn. 't Is me /.elf 'n eer kennis met je te maken," verkla irde de spotvogel, die heel uu 'j es suiueerde. Hè, wat 'n geike aap. /V;o'n vree m !e heb ik nog nooit gezien' , beweerde llendnk.. VinJt jij dat zoo'n vreemd beest? Nou, d.iir mot ik me toch o»er verwonderen' sprak Wilieai \veer, d:e ipiasi-e-rn.stig nu eens den aap dan weer zijn kameraad aanzag, alsof bij aan 'c veigev ijken was WantroU'.venel kwam de ciiunpan-'1 naar voor en zette zie l tegenover <leii ojjpasser voor de traliën ne-r, waarbij hij met z:jii schitteren l apeno jg Uien .V.-giei ig de maiiiieu aankeek. ../?e je nem wel, dat ie je keut," juicbte de plaaggeesl', hou je nou maar nie! xoo troiitseb. O, mis-chien k> n je 'm n, et Oij naam. \Vaeht, ik -.al de beuren eve.i an elka.-.r \'o ''i'.-t(.-l b-n. M'-iieej' Hend IK i'aiit;.i' en meneer.... en met een v biggen gr.'e.) pak'i' bij de bami heel, «aaiince liet d;er ;ie;i a:m de traliën \aslbiu.d: ,,i-n m.'iiei-r l!. '.nusina Jong -s, wat l.èj ij daar 'n mo',;i-, b- iae l; ;n an. Is ]e. die lia-t [e \\ar:.i, iiier' m '.i..- o. n:ui A'.llieid? Krk. hij l-.ent mijn ""k ;,i .! HM l boor, j" li- u! b; be.-te lobous.' en ii.n-e :jk d likte bij den luigen piot ?? an h--t dier, aal zijn airU-ien arm dii'U' du ! ra'i' a e .'. r ??:. ,:( -n i, ad OM z e!i \';v;i (Ut kit- .nineii'leii uUep ie omdoen, rtaai'o.j bel Z;.,n lii,n\'jnd' Uum.-n liet zien en /;e-:il bromde. ..Ja, !m:n;ie j , je bein je t ;i u l j i m > i p p ;<.?< -:, ie "i . .''--1.1 Kiij^'C iie o-)-: bi b kkv-r kl'.iiij-' ,.ia lue, /'.oo j;,iii,v a- \\e elkaar AUU. in A r tbr in A.n.--'-i'dam l..-i u.tzien.' ..Kijk. l, ij lik! i.oti ::':: :;i,.üd ai a!','1 seba e r.; e een der :n ui.-e;i;ippen. d.i- J: o.i: in eii -.'.i ?'. lei'. '.t[, eens \:i'U- i-en sU-vi-j*1 vn.M '.\i!!(-::i ;'j de iiaiui t M d\\ eng iie.i. i;.-t uier i' >- '.i- ..i ' i . lic zi ? a-iduis niet xuuu:. d.i', 'jn^e.;;x -',??? ire - an^eii ui. -reu nog oo', i. n iieii ;e p.. -.'^ l wol1 jen " l'u sciiur.ii- el k v.aannee die l,',a'.>te \\- T<ieii vurge,:-j l i-alen, [.i'.!J,ei,!e ci-ü-,,<,.!<-(-. Hij be.iOt-1'de '.ie!i door iii-.-ji v i i.-eiebe, u: wu.jud'ie :iu bij den kapitein, niet de 'e- !e laten lezen. Hij had tiet die: geen jnju ut daan, t-n als i! i[ ^droc'il ^eil-'rp kou kij.\e.t, kon hij \\ut se-iierjts ze'^^eu. Ik ilet a leen den inanni-li /.ieu bo; 'ing eu ste.'ig z'ii ponten waren, i.'ie beefl e-viiie en lechteie ibin 'oij .SujumijK; lueii^elieii. i'.ïar zie je d'r wel bb,, die op kleide, kroiu.iie beentjes dujr \ leven moeten kojjiueii". buiten alle kunst staande of liggende; kun sten, de ijdelheid streelende, geld makende, moreel verheffende, lichamelijk vernieti gende, naam vestigende, roem wekkende, waugunst kweekende, gevoel moordende, eu.... de kuast dooiende kunst. En dan komen daarbij nog de zoogenaamde kun sten ' -van ons menschen, als we fratsen aan den man willen brengen. Die kunsten of kunstjes overtreffen het getal der andere kunsten, der echte of onechte kunsten, met overweldigende meerderheid; zij worden vertoond in allerlei vorm en iu allerlei nuances, eu het zijn maar kunsten' is eene uitdrukking, welke ons in den mond is geslagen. Doch wij zullen bij de eigenlijke kunsten blijven, tii do oneigenlijke maar achter ons Ie; gen, en hier on elaar eeu groep d >ende zullea we eens kijken hoe het met de Haaa;sche kunst staat. De versieringskuiHt vraagt het eerst de aandacht. Daarvan vertoont de stad proeven, welke waard zijn om op eene tentoonstelling te pronken of in een tijdschrift voor decoratieve kunst te wurden afgebeeld. Die versieringskunst-proeven doemen voor uwe voeten op, waar ge slechts loopt iu den Haag. /ij grijnzen u \au alle kanten aan. Eerst zou men zoo denken, dat al die ruw houten palen, ongeschaafJ en ongeschilderd, waaraan lijs-eenarm'' prijkt (:)\ dat al die rood geschilderde planken, waarin Publieke Werken ' aan de stedelijke politie verordeningen herinnert, slechts tijdelijk waren geplaatst, totdat de juiste kunst orm zou zijn gevonden, maar het tijdelijke wordt h'.er ee.iwig, o.uiat het !anj:/nne in den uang van zaken het eeuwige met bereiken kan. Een paralox zult ge zegden, maarden Hiag hangt van paraioxoa aan elkaar. D ;n Haag'is een st.id, on het is een iorp; den Haag ii /,0/l'ii'iiij en is een par venu; do Hagenaars zijn geen Hagenaars, maar vreemdelingen; do koningin resideert in den Haag, doch woont or niet; do gemeente den Hang heeft hoof Ion van takken van dienst, doch zij zijn geen hooflen; de kunst heeft de vooraanz.itting in den llaa<_r, maur de kunst ligt in de goot: den Haag heeft Sjheveningeii. doch S.iheve-uingon" heeft den Haag: den Haag heeft eene geschiede nis, on die gaat in de Archieven verloren; den Haag is (,'nristelijk on iu haar vertegen woordiging paganistisch"; eene verfriss' hende beek doorstroomt den Haag als een riool: den Haag . .. doch waartoe meer tegenstrijdigheden van den Hing opgesomd. Het is ei n en al tegenstrijdigheid. Ik had het over kunst, en daarbij zal ik mij bepalen. Decoratieve kunst; zij kennen hiervan niets in den Haag. Onoogelijker tedephoontorens; on bc h bel i j kor olectrieiteitscylimlers, afgewisseld door automalenkasten: leelyker aan plak horde n ; monsteracht iu e r waarschuwingsborden; drakeriger verlichtinu'slainpen (galg-vorm); kutisttegenstrijdigei1 kennisgave- planken tegen het Museum gonouw: bespottelijke!1 gesnoeide en afgekapte hoornen : sniakcloozer plaatsing i van liiiisj's, en nog eens hui-j-s, waarvan j <!?; naam kin verzwegen worden: iiien j vindt z.e zoo nergens, in niet een stad of dorp. i Alleen den Haag kan trotsch xijn op al dat moois, modellen gevend aan andere stolen om haar lo hoedon voor deze afzich telijke voorbeelden, (ielukkig is de versierinoskunst dor Haagsclie dames, ik zeg expres niet pr'ioune, hoewel ik wel geloof, dat er genoeg uebaml wordt, tot hoogen tra,) van roem gestegen. Dat is alt ij d zoo geweest, en Mevrouw, 't pineeel sad geven, dat do natuer vergat", van lliiyirens iinno liil'21', kan nudior menigen coifi'eur, mige.ireveld worden, want 's morgens", ten tenminste als men er gelegenheid toe heeft, wat aan bijna geen enkelen monscli, don l .1 't ('os'.elick Mal. ,.lk zou 'm t-a'h maar met rust laten" me 'inle de schilder, schijnbaar zonder de toe spelling begrepen te hebben. Van verre schetterde een sianaah Kom, mannen, we motten terug" riep er eeu uit den troep; waarop allen omkeerden en den teruiA'eg aanviarden. ,,X-iu hoj heb ik 't 'm gezegd, kon ie 't aanpakken, of niet?" praalde de teekeuaar. 7. z je 'm 'u pair oogen o pz. -t t en ':" ,.'/<"o klein as ie is, M-bijnt ie me toch '11 paar stevige j-ooten an z'n lijf te hebben ' | merkte een ander op j l'iuk pra'eri'l en heftig «esticuh-erend be reikte bei t roe je de kaüipong wuder, waarna liet in de poert der ka/.erne verinveen. Luidruchtig schreeuwend, kletteiend met gUu<-ii eu d'ilibelstee .en zat een aantal man s-happen in de cantine. S >mmij:en lagen lui mi t de beenen op de Dank uitgestrekt bun pijp t'' rooken ter.vijl and 'ren zich met dob;n;!in of kaarten vermaakten. j 'Lu oj;i grie'pje kaartspi Iers. dat in een ho k iij hc: venster zai, verdrong zich een :i;;n:al t,./ seh"U'.\'_-rs, die e." in een kring on:1.een s u;.,!? -n e'i nu eu dan (en uitroep .-?a.iMen ais een (b-r s -ehrs e.-u naar- bun .. hè'en j-: kuijt, Wil empie, 'n beer is ? hd-'g-r" ieiddgd" een der o:ie-t aiidei s. i ..Nee. rii-in. ti :_'eii d' u imi kan ;h- niet ? ip." .. "','ii iie'.odl' ik maag. i-ei-teiis is ie \ er! ?li-sk- r .!an ik. en dan hcl-ie ze achter z ;i ..'-\;e l:-'1, z- aeht'T /,'n m >u -v'.'" -tooi' de bul op. .,'!e.' ik kaarten in m'n iiio'iw'.'" ,/." bidden j-.u warempel gi-i-n ie,;l ino'tuu n -i'm.-n. maai o-, dl' kwartel, of /r.o :et-. ii'-b ik ni.u ^e'vud :(:\' je kaa 'ten : n je m, iuw heiit dl .-'ie.iii-r je nioiiv.' '.' l'bi dan sprak ik n e'; van k nu", en. ma ir van ./-e.' l~ 't waar i !' niet. m inni-n '.' ' wi'iid Ie du -pot voiTi. l zieb , :,-! d-- -im-tamiers. .,'.Va', i- ,.-e" dan'.' ' vro-g -Ie gep'.aag Ie, d i-- i-o.: zij:, d. ei_r'-n ie h ?,:;?! n u ni'-t liet varen. ..ii.it \M". t 'IK niei preele--. m iai ik denk, d .! b bit on ije wü:-, waarmui-je g -'ur ivond in : -üma'e--ei ? ij it hep l-.1 wai.de!t-n." l'e -,!;! hi'uuiie 7i:ii kn.e.'t-l -'P ,.;ïeijjed'r ;-e--:-,iei: : n ;u b ,e vor, It j'; zeV' ,i l.,i.r jiii.ie 't. l'ou of ik w" v jnd. iNdli, i i- \dfiil d.l! /:e i'b eei'bii'.l .v<;ai ig uitzat', zu ; -(biji.t w.l al viiftiir jaar ondervinding te ni 'o i n .,i,-_e('aan." i ...'.<? i., nt nie' wijs. ze is pas vijf in twintig." " i -i L'"ii, da1., m «t 'n p likkie zijn. Is pas ?hjf en twinti.' (-n ziet e?- nou ui uit als een , -.',:': '!e w ':', :en ui' Int dosten." -chaterde V\hi!eni. ...l-aliie had t- 't jonge d.ng eens ; imietvii gezien hebben," j ' i,) dit odgenblik n;nij de deur open. en 'KWJI n di- dppa-ser binnen. echtgenoot er buiten gelaten, gegund is, zelfs aan een dokter niet: 's Morgens raect men aen de waerheyt, wat het Meysk -n voor gestell, wat voor haer, en oft' syhair heyt, wat gedaente, vlee^ch off vel: 's Morgens eer de lyppen cleven, eer de plaester (de mounhes, welke nu de voiles vertoonen) staet te pronck, eer de pocyer-doosen geven dat den Hemel noyt en scbonck." De versieringskunst van de vrouw heeft hier in den Haag eene hoogte bereikt, wairop publieke werken" jbiloersch kan zijn. Door der Publieke Werken" kunstenaarsoog geleid, heeft den Haa<r, die schoone stad den Haag, zich een grime gegeven, een mombakkes opgezet, om er bang van te worden, om de Hagenaars den Haag uit te j ace i, om den vreemdeling te toonen hoe weinig den Haa^ van de schoonheidsleer in zich heeft opgenomen. Kr ontbreekt in deze stad nog altijd een VrrK^t neriniijscomitó, maar al bestond het, en al waren daarin opgenomen de machtigsten dezer aarde, en wilden daarby wel ', elan nog zou heel haar, en hun streven afstuiten op de stompheid en onwil van de tegen voetera van alles wat kunst boot. De vrouwelijke gratie welke een stad zoo boeiend maakt ; die kleine toiletge heimen, waardoor de bekoorlijkheid klimt; zij wordt, on worden hier ter stede in alle opzichten veronachtzaamd door, of zijn onbekend, aan de opzieners en verzorgers van 's Haags toilet. Misschien geldt hier 't principe: den I'a-g om den Haag, evenals men kan nemen de vrouw om de vrouw, maar 't kleed doet ook veel, anders zou liet spreekwoord : ,.de klfêren maken den man', niet in 't volksprukelijk leven zijn gekomen. Kleedt den Hajg toch in een passelijk gewaad, roep ik Publieke Werken" toe; wilt ge haar, dest-id in haar natuurstaat laten, omdat f,v\ uit haar zelve schoon is, goed, maar wilt ge, haar versieren, haar kleeden, haar tooien in kostelijke gewaden, omhangen met sieraden, laat dat dan geen narrekleeden zijn of valscho steenen, waarmede gij onze goeJe stad oppronkt. Slechts de bedelaar tooit zich niet lompen, vertoont zich met ongowasscheu gelaat en handen, en on ge kamd huur en baird, om door afzichtelijkheid medelijden op te wekken; ons rijk-arme (al weer een paradox) den Haag, mag gerust een vorstengewaad dragen! in Utrecht, tot 2i Februari. De Vereeniging Voor de Kunst" beeft er slag van aantrekkelijke tentoonstellingen te oi'xuniseeren, en ook deze van. tex'ielkunst, om i;i een algemeen v\oo:d, w e: ven, borduren en wat daarbij beboort aan te duiden, i.« zeer zeker waard er even de aandacht op te vestigen. Wij leven in den lijd der opbloeiende kunsinijverbeid, en in weerwil van de meei.iüg, dat -laann.de liet ou Ie heeft afgedaan, en men dn angstvallig moet weren o;n niet !e ge'akeu tut een nieuwe ..lienai-'-anceperiode, maar dat men thans als levende in de twintigste eeuw slechts nieuwe vormen n o t Kj'ieppen, zoo gelooveri wij toch, dat niets z 10 heilzaam is voor de ontwikkeling der kunstnijverhei l en der versieringskunst aU de bestudeering van oude kunst vormen en kun-tnitingen. Deze toch zijn niet zoozeer de bedenk-els van enkele ai listen maar door plaatselijke toestanden, door technische eiscben min of HIKT kern-typen geworden, waai in de goede hoedanigheden zich lang zamerhand geconcentreerd bobben. Hierom1 een groepeeren zich dan de bijzon lere per soonlijke kwaliteiten van den maker, kenbaar door technische wetenschap of uit aesthetisch .,')aiir hèj') panteitje! l'antertje, kom es bier," ratelde de spot vogel. .Ij was d'r toch ook bij toen we den bul gisteravond gezien hebben. ?'a... nou en wat zou dat?" aarzelde de oppa-ser bang voor nieuwe plagerijen. Hebben \\e de bul gisteravond niet in den maneschijn zien wandelen met 'n ou.ve mand an z'n arm?" ..'n Ouwe mand?" was de verbaasde weelerviaag. Jullie badt l'anter motten zien in de maneschijn. Kerst dacht ik dat ie op 'n visch. leek; z'n sproeten waren net schubben. ;Nee, maar. je bent ons echt braaf Pantertje, hoor ! en trouwhartig klo.ite de grappenmaker, die reeds het eerste voorwerp van zijn spot ver geten had. den oppasser op den schou Ier. l c begrijp niet, waaro ,1 je die leelijke vlekkies d'r ire'. eens afmaakt," ging hij voort. .,Kom, laat ik je eens helpen. Wie hét d'r'u stukkie vlakeiastiek ? Hou jullie 'm nu eens goed vast, mannen, dan zal ik'm schoonmaken. K"eds grepen eenig banden den oppasser beet, die, aan 1-uu inwe grap),en gewend, angstig om xich heen zag, toen eensklaps de deur geopend werd en de kapitein met den «chil ier Yei'-ebeiifü. die ee nige oogenbli '<keri ;>;> den drempel met ell-aar bleven pralen. O;>middeljk sta-ikten d' gesprekken; da mannen die di-n oppasser vastgegrepen luidden lieten bem dadelijk los ei gingen weer op bun p'.aa'.si-n zitten, of ?cb?arden zich weer om de spelers, die, ais was er niets gebeurd, [luisterend hun spel voortzetten. /acht maakte Je kapitein een op-nerking tot d>-'n schilder, waarop beiden binnen traden. ..Wat zeg je van 't grdivchie'' '.' lluUterdo Wiileni een kameraad in. ../ou je niet zeaiïen il-i' ie z'n boofd pa-, uit 'n veisebe kalebas ,:i-s;ii r-n beeft. En kijk z'n rem eens, 't lijkt v, -A 'n aardbei". Ik beb nou gehoord boe ze elkaar ontm-'et hebben, den d ?!; <jr en bij," il i-ster li Hendrik. Ik was d'r b j toen de doktor 't den kapitein vertelde, /i- wur< n in 'n bostu c'i iia Iden juist dien vri emden aap nevansen, d'e zi' be/.ig waren iu de kooi te jtoppea toen bij met een hoofdknik raar den s'bibler ineens achter 'm ntonl en vroeg of de doktor 't iroed v-)nd dat ie net ' n ra-ereisle. Verbee'dt je, dat ze elkaar vr'ieger nooit ge/.ien hadden, en no i vroe.' i:;. ab-ol' ie 'm gisteren pas <:esproken bad of ie d'r niks op tegen had, dat- l ij net z'n. paar bedienden meereisde. Kn non zijn ze op de terugreis naar Holland." I/ingzai'.u wandelden de kapitein en zijn gas.t, die !lui'it.erend bun . gesprek voerlen, op er, neer, najjeoogd door de soldaten, die beu nieu vsgieii^ gadesloegen.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl