Historisch Archief 1877-1940
No. 1547
I) K A M S 'I E II D A M M E R \V K p] K B L A D V O U K N K D E R I. A N D.
MAGGI's Soepen in tabletten,
merk Kruisster,
maften het mogelijk om in den kortst
mogelijken tijd (10?25 minuten), slechts
met water, voortreffelijke krachtige
soepen klaar te maken. Per tablet voor
2 flinke borden
Fransche soepen 10 Ct.
Pikante soepen 18
MAGGI's Bouillon-Capsules,
merk Xmisster,
geven door oplossing in kokend water
oogenblikkelijk een voortreffelijken voor
het gebruik gereed zijnden bouillon. Per
capsule voor 2 koppen
Consommé(extra sterk vleeschnat
zonder vet) 12 Ct.
Bouillon (vleeschnat met vet) . t)
MAGGI's Aroma,
merk Kruisster,
geeft aan zwakke soepen, sausen, groen
ten, hutspot zoowel aan allerlei
vleeschgerechten oogenblikkelijk een verrassenden,
fijnen smaak. Zeer toereikend, derhalve
spaarzaam te gebruiken.
Verkrijgbaar in flacons vanaf 30 Ct.
Pro-Boer," omdat naar hare overtuiging dat
woordookbeteeker.de voor (vaarheidenrecht.
Dat die meer letterkundige arbeid haar
ten slotte slechts een middel was in haren
strijd ter verbetering
van den
economischen en staatkundi
gen' toestand der
vrouw, bleek reeds
spoedig. Tot twee
maal toe toekende zij
een lijdelijk verzet
aan tegen het betalen
der door haar
yer
schuldigdebelastinggelden. Schatting op
leggen in een consti
tutioneel -land aan
wie niet is vertegen
woordigd in de re
geering, is. eene daad
van willekeur, ?> be
toogde zij in haar
protest.Tot tweemaal
toe berustte zij er in,
dat van overheids
wege haar huisraad
in openbare veiling
werd gebracht, om
uit de opbrengst het
door haar verschul
digde te voldoen. In
1906 ging zij nog een
stap verder. Met hare
dienstbode barrica
deerde zij zich in
haar huis te
Hammersmith en slaagde
er in de politie zes
weken lacg buiten te
sluiten. Al dien tijd
bleef voor hare huis
deur eene vlag ge
plant njet het op
schrift: Den vrouwen
komt stemrecht toe
aangaande de wetten,
waaraan zij hebben
te gehoorzamen en
aangaande de belas
tingen, welke haar
worden opgelegd.
Mrs. Montefiore was
ook eene van de vrou
wen, die in het ver
loopen najaar het La ?
gerhuis binnen drongen om van de daar
vergaderde Parlementsleden staatkundige
gelijkstelling van man en vrouw te eischen.
Met nog tien anderen harer gezellinnen werd
zij daarvoor veroordeeld tot twee maanden
gevangenisstraf.
Velen onzer moge het zwaar vallen om
voor dergelijk optreden sympathie te ge
voelen, het is toch ook waar, dat de sterke
internationale strooming, welke ons
tegenUIT DB NATUUR.
Wintervragen. III.
NAAKTE BOOMEN.
Kinderen kunnen je soms van die rake
opmerkingen do^n. Meneer," zei me eens
een vlugge jongen in de klasse, toen we 't
over een wint erlandschap hadderi. De boomen
doen net andersom als de menschen, die
kleeden zich dikker aan als 't kouder wordt,
ff
en de boomen kleeden zich in de winter
heelemaal uit. Hebben die 't dan juist niet
kouder ?"
En net dezelfde vraag is mij nu door enkele
lezers ook gedaan, in anderen vorm wel is
waar en met heel andere woorden. Als 't
een aanpassing is aan onze winters wat voor
nut heeft de boom daar dan van ? Al is 't
minder dan zomers, op korte en koude dagen
schijnt de zon toch ook ; en daarvan kon hij
proflteeren door de bladeren, winterharde dan,
voedsel te laten maken?"
Ja, wie zal nu uitmaken, waarom een
aanpassingsproces.dat wie weet hoeveel eeuwen ge
duurd heeft en dat misschien nog voortduurt,
met deze en nietmet andere, misschien even
gunstige en nuttige verandering is verloopen.
Gaan we eerst even na, of er grond bestaat
voor de onderstelling dat de bladerval van
de meeste onzer loof boomen een langzamer
hand verkregen eigenschap is, die 't leven
van boomen ook in ons klimaat mogelijk
heeft gemaakt.
Daarbij zijn verschillende mogelijkheden: of
deze boomen zijn in ons klimaat ingevoerd
opzettelijk door menschen of door natuurlijke
verspreiding uit streken waar ze hun loof
behielden; of 't zijn gewijzigde vormen van
verwante soorten uit warme landen; of ze zijn
hier ontstaan uit njarige planten of uit over
jarige gewassen, die hun wortels diep genoeg
in de aarde geborgen hielden, dat ze 's winters
niet konden doodvriezen net als nu de zoo
genaamde vaste planten".
Nu is het mogelijk of liever waarschijnlijk,
(alt\jd van de onderstelde aanpassing uit
gaande) dat voor enkele loof boomen de eene
woordig feministisch vereenigingsleven
beheerscht, ons moet brengen tot groote be
hoedzaamheid in liet oordeelen, in het
veroordeelen vooral. Terwijl dat internatio
naal verkeer op treffende wijze doet uitkomen
de groote nheid van doel en streven bij
de vrouwen van allo natiën, doet het ook
openbaar worden, hoe dat doel bij zooveel
onderscheid van ras, van landaard en van
staatsregeling hier en ginds wordt en moet
worden nagejaagd op zeer verschillende
wijzen. In het door Mejuffrouw Martina
Kramers geredigeerde Bulletin van den
Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht," werd
onlangs helder en beknopt uiteengezet, hoe
de regeling van werkzaamheden in het
Kngelsche Parlement het mogelijk maakt,
dat terwijl 420 van de 600 leden zich on
omwonden hebben verklaard voor toekenning
van staatkundige rechten aan de vrouw,
de minderheid desniettemin tot zelfs de
behandeling van daartoe strekkende wets
voorstellen hardnekkig blijft verhinderen.
Wie dat heeft gelezen, heeft ook eenigszins
leeren begrijpen, hoezeer de Engelsche
vrouwen moeten zijn geprikkeld, eer zij
zich tot manifestaties als die der veelbe
sproken suffragettes" lieten verleiden.
Zoo goed als hare gezellinnen wist Mrs.
Montefiore, wat zij waagde, toen zij de orde
in het Lagerhuis hielp verstoren ; maar
evenals die anderen heeft zij zich aan geen
der gevolgen van hare daad onttrokken.
De borgstelling, waardoor zij, de vrouw van
aanzien en fortuin, zich zoo gemakkelijk
aan al de bezwaren eener hechtenis had
kunnen onttrekken, heeft zij versmaad. Dat
die bezwaren niet gering waren te schatten,
is wel daaruit gebleken, dat reeds na ne
enkele week hare gezondheid bezweek bij
het leven van ontbering onder onvoldoende
hygiënische levensvoorwaarden, dat in de
Hollo. \ay-gevangenis ook aan gevangenen
voor politieke misdrijven worJt opgelegd.
Op voordracht van den arts deed de regee
ring haar om gezondheidsredenen in vrij
heid stellen. De moedige vrouw haastte zich
daarop met hare dochter naar het zuiden
van Frankrijk om daar herstel te zoeken
van kracht ten einde zich van stonde aan
te kunnen wijden aan eene nieuwe taak.
Want evenals hare medegevangene, Mrs.
Cobden Saunderson, de dochter van den
beroemden staatsman llichard Cobden, acht
Mrs. Montefiore den tijd in de gevangenis
doorgebracht geen verforen tijd. Zij heeft
er gezien en getast, hoe zeer het Engelsche
gevangenis-systeem, waarover zij in ver
schillende bladen reeds treffende bijzonder
heden heeft medegedeeld, dringend her
ziening behoeft en hoe op dit gebied juist
door en voor de vrouw nog eindeloos veel
valt te doen. Eene nieuwe werkzaamheid
is uit de vorige voortgekomen. Moge Mrs.
Montefiore er in kunnen slagen ten zegen
van tal van vrouwen.
W. A. NAHKR.
voor andere een volgende oorzaak geldend
is geweest.
Uit het feit dat de coniferen, die immers
blijvend blad hebben, tot de oudere vormen
behooren, de studie der fossielen heeft dit
aangetoond, zou men kunnen opmaken, dat
de loof bootnen van elders en meest uit zachter
klimaat en betrekkelijk kort geleden bij ons
zijn ingevoerd.
't Is zoo goed als zeker, dat het voor
Middel Europa althans de eerste tijd na
de IJsperioden, een booinlooze tijd was; en dat
daarna eerst de naaldboomen 't terrein ver
overden. Van vele van onze loof boomen is
't met zekerheid te zeggen, dat ze in his
torische tijden zijn ingevoerd. De wilde
kastanje is een van de jongste, die is omstreeks
1576 voor 't eerst uit Conftantinopel naar
Weenen overgebracht. Van de meeste anderen
is de tijd niet met juistheid aan te geven.
Nu is 't zeker, dat van haast elk geslacht
van loof boomen in zuidelijke landen soorten
voorkomen, die daar althans in zachte winters
hun loof behouden, en andere die 't gedeeltelijk
verliezen of maar zeer korten tijd kaal staan.
zoo goed als niet van eind November tot
begin Maart. Niet alleen zonnelicht, ook een
bepaalde temperatuur is een voorwaarde
voor de voedselvorming..
Voor dien wintergroei moest 't blad m^t
een dikke taaie opperhuid rijn voorzien en
die biedt 's zomers wel eens tegenstand bij 't
snelle voedselopnemen. Ons wintergroen
bestiat bijna uitsluitend uit heesters of
laagstamrnige struiken.
Met de gewone b'aderen is 's winters niets
te beginnen; de koude alleen doet 't meeste
kwaad niet; 't is 't uitdrogen, t verdampen dat
den boom noodlottig kan worden, door reel
afvoer,vaak zeer weinig aanvoer van water. Ook
verlies van arbeid zonder voldoende terugwinst
van voedsel is 't, die 't voor or ze boomen
voordeelig d jet zijn, zich van hun groen pakje te
ontdoen. Ze halen alles naar binnen wat nog
bruikbaar is en sluiten dan (dit is wellicht een
aanpassingsdaad) met een kurklaag het blad
van hun inwendig buizenstelsel af; het uit
gezogen blad moet verdrogen en vallen, wat
er nog bruikkaar in was aan vaste stoffen,
komt den bodem ten goede en zoo ten slotte
Aftt>ter Aror6ert H'iener. Afternoon-tea
op 't Qurrinaal. .Femina's verhuizing.
Lady Kathleen Hastings.
Master Norbert Wiener, het elfjarig won
derkind, arm kereltje! is de jongste student
van Amerika. Norbert, zoontje van professor
Wiener, te Harvard, werd den 24sten Novem
ber 1895 geboren. Toen hij achttien maanden
was, kende hij het alphabet op zijn duimpje,
zijn klein, rose babyduimpje. Op drie
jarigen leeftijd kon Norbert Wiener lezen; toen
hij acht jaar was, las hij lieve menschen
schrik toch niet l Huxley, Darwin, Ribot
en Haeckel. Thans na een voorbereiding
van Z% jaar, is het knaapje student; nu zit
hij met peinzend droom-gezichtje op de col
legebanken. Norbert mist het heerlijk voorrecht:
kind-en-onbezorgd-zijn. Vriendelijk maar zeer
ernstig glanzen zijn donkere kijkers achter
groote brilleglazen. Zooals zijn geheele familie
is dit piepjonge studie-menscbje, vegetariër.
* *
#
Koningin Helena van Italiëheeft den
EngelseQen afternoon-tea op het <^uirinaal
ingevoerd.
Voortdurend worden een twaalftal dames
uitgenoodigd om 's middags bij de gracieuse
en vriendelijke vorstin een kopje thee te
komen drinken. Die bijeenkomsten zijn heel
eenvoudig en dragen allerminst een olficieel
karakter. De prinsesjes Yolanda en Mafalda
loopen dikwijls bij mama binnen, terwijl deze
door haar bezoeksters omringd is. Een zeer
trouwe, door de dames bewonderde com
parant is de kleine Umberto.
Men heeft aan koningin Helei a wel eens
te kennen gegeven, dat zij zich te veel binnen
de wanden der kinderkamer bewoog, en, dat
men haar alleen op officieele feesten en in
den schouwburg te zien kreeg, en daarbij
?lit k ij k spel let j e" den luister miste, die
Zuiderlingen er in willen vinien. De koningin
droeg te eenvoudige toiletten, en verscheen
te dikwijls in dezeüde japonnen. Door de
tea" /,ijn de aristocratische dames te Rome
thans in de gelegenheid de koningin op meer
intiemen voe: te ontmoeten. Droge, harde
koekjes en miniatuur kopjes thee worden in
't Quirinaal gepresenteerd. Heel iets anders,
ook hierin openbaart zich de zuinigheid der
jonge vorstin, dan een afternoon-tea" op 't
lusttlot Sandringbam, waar koningin
Alexandra ne tafel presideert, en haar dochter
prinses Victoria een andere. Beide tafels zijn
voorzien van thee. exquis gebak, sandwiches,
versche en gecon/ijte vruchten, pasteitjes enz.
Ean Luilekkerland waarvan men in Rome
geen begrip heeft.
* *
*
Het Fransche tijdschrift femina is onlangs
gehuldigd door ongeveer 300 artisten:
schrijmniniinnimiiiimmiiiiniiiiitniiniiimniiiiiiHiiiiiimtiiinimMmMti
deel van de ademhaling op zich genomen,
maar ook 's winters moeten de stammen er;
takjesademen,want ze leven. Al zijn de millioen
mondjes op de bladeren met deze verdwe
nen, andere mondjes doen ook dienst voor
de ademhaling; dat zijn de grijze of bruine
streepjes en stippen, die vooral op de jonge
twijgen zoo goed zijn te zien : bij vlier b.v.
Schadelijk is 't daarom ; als er langen tijd
achtereen ijzel om de takken sluit; dat is
een ongeluk voor vele boomen ; dan sterven
de jongste twijgen licht af. De sneeuw doet
weinig kwaad; de twijgjes van loof boomen
zijn dun en buigzaam en daardoor hebben niet
veel te dragen; wel ligt de sneeuw dik op de
sterke hoofdtakken, maar dat hindert niet. Was
er 's winters wel blad, dan zou 't erger zijn.
Zelfs veel dikkere en sterkere twijgen van
onze dennen en sparren bezwijken dan wel.
't Is allemaal zeer mooi ingericht in de
natuur; wie dat kan begrijpen, al is 't maar
oppervlakkig zooals 't hier wordt geschetst,
moet ook wel belang gaan toonen voor die
stille levende wezens als kale boomen zijn,
al zijn er geen schoonheidszin-streelende
En dit alles geeft recht tot de onderstelling
dat de bladerval een door 't klimaat ver
oorzaakte aanpassing is, al zullen er uitzon
deringen te maken zijn voor sommige soorten.
Wat nut heeft die bladerval dan voor 't
leven van den boom ? Ten eerste, dat er
een rustperiode ontstaat, die overeenkomt
met de winterslaap van zeer vele dieren,
insecten vooral, die in onze gematigde koude
streek leven. In dien tijd bebben scheikun
dige werkingen plaats, die den zomergroei
mogelijk maken.
Dat de boomen in onze winters veel van
hun blade en zouden proliteeren voor hun
groei, is zeer twijfelachtig. Ook de coniferen
en groenblij vers, als hu'st en klimop, groeien
weer den plantengroei.
Daar staat dan de kale boom, gepantserd
in een doode droge kurkdeken, die geen
vocht en haast geen lucht doorlaat; hij leeft
en werkt in stilte, langzaam maar gestadig
wordt 't zoinerwerk voorbereid, onafhankelijk
van weer en wind, ten minste als 't niet te
bar wordt; vele van onze- boomen, de olmen
b. v. houden bij aanhoudende zeer strenge vor^t
niet uit, ze sterven in". Maar zoover komt
't maar zelden ; wat wij voor een dood ding,
een geraamte aanzien is een groote fabriek
waar ook 's winters geheimzinnig werk
ge| schiedt, bij dagen bij nacht, bij dooi en vorst.
Er is nog meer waarvoor gezorgd moest
worden ; de bladeren hadden 't voornaamste
bloeuieu aan met sprookjesachtige levens
geschiedenis. Ook de boom heeft wel wat
te vertellen. Wie er veel, heel veel van
weten wil, kan terecht in der Eau und
Leben unsrer IValdbaume, een heel mooi
werk, maar taai; wie 't vooral om
winterstudie te doen is, vindt in Camillo Schneider
(Dendrologische Winterstudiën) een ontzag
lijk geleerde en uitvoerige gids.
Wie "t zonder boekje stellen wil, kan ook
met 't uiterlijk zich al wel bezighouden, 'k Heb
hier vier schetsjes bij gegeven om even te
laten zien. waarop men zoo al letten kan,
alleen maar wat, d<? takkenvorm betreft. Wie
daar eenmaal kijk op heeft en dat krijgt
men heel gauw, leert de boomen veel beter
vers, acteure, musici, schilders, beeldhouwers
onder wie ten onzent de meest bekende Jules
Claretie, Catulle Mendès, madame de
Peyrebrune, Hugues Ie Roux en Adolphe Brisson.
Vrienden en medewerkers van den heer
Pierre Lafitte, hoofdleider van het sierlijk
geïllustreerde Blad voor Dames, hebben hem
ter gelegenheid van zijn benoeming tot Ridder
van het Legioen van Eer een schitterend
feest aangeboden, in talrijke toasten zijn op
den nieuwen ridder en zyne uitgaven
,,Femina" en Je sais tout" rhetorische bloemen
gestrooid. Tot de dames die het woord voer
den, behoorde mevrouw Daniel Lesueur. Zij
sprak met warmte over la psychologie des
jeunes fllles de France" en de wijziging daarin
door Femina" gebracht.
Adolphe Brisson heeft het bevallig uiterlijk
van tijdschriften geroemd, sinds die zich met
vrouwen en haar belangen zijn gaan bezig
houden : Gij vrouwen, treedt in den kring
der tijdschriften, ziet! hoe alles verandert.
Weelde van kleuren, platen, papier, ja zelfs
van inkt, tot groeten schrik van zuinige uit
gevers ! Aanlokkelijke omslagen, in plaats van
strenge, eenvoudige bladen, ij plaatst rozen
Toor de vensters der woning, en, om de
rozen glimlachen kleuren en geuren van
gelaat en lokken odor di Femina
allerbekoorlijkstl"
Femina maakt goede zaken, getuige de
verhuizing in Maart a.s. naar de Cnamps
Ely^ées. Behalve de dienstvertrekken voor
redactie en administratie zal het nieuwe huis
bevatten : schouwburgzaal, feestzaal en
kunstzaal.
* *
*
Lady Kathleen Hastings, de oudste dochter
van graaf en gravin Huntingdon, een meisje
van veertien jaar, heeft een tooneelstuk ge
schreven, getiteld Robin Hood". Het stuk,
handig in elkaar gezet, met vloeienden
dialoog, wer i met veel succes gespeeld in
het huis van de jeugdige schrijfster, die er
met haar zusjes en broertje ia optreden.
Robin Hood was de clou" van het schit
terend teest door graaf en gravin Huntingdon
gegeven. In de Engelsche Society komt het
meer voor, dat zeer jonge meisjes aanleg
hebben om drama's te schrijven.
De tegenwoordige Lady Marjorie Sinclair,
dochter van graaf en gravin Aberdeen, schreef
op den leeftijd van Kathleen Hastings een
stuk, waarin graaf Aberdeen een hoofdrol
vervulde.
Die neiging voor het tooneel te schrijven,
zal waarschijnlijk toenemen, nu het onder
de upper ten" een ware hartstocht wordt
komedie te spelen. Engeland telt heel wat
adellijke dames en heeren wier dramatisch
talent ver boven het middelmatige reikt.
CAPRICE.
kennen dan door 't blad alleen mogelijk is.
Niet dat die takkenstand zoo'n degelijk,
kenmerk is als b.v. een determineertabsl
dat scheelt veel; onze boomen staan zoo
zelden geheel vrij en bovendien veroorzaken
ouderdom, standplaats in of buiten den wind,
snoeien en hakken, vaak wijziging. Toch is
't voor iemand, wien 't niet schelen kan als
hij zich in 't eerst een enkele keer vergist, een
aangenaam studie in 't scherp waarnemen.
Vergelijk om oog te krijgen eerst eens fig. l,
een lijsterbes met No. 2, een ahorn ; 't typi
sche zit daarin, dat bij de lijsterbes de hoofd
takken met scherpen hoek op de stam staan
en de kleine takken daar weer met stompen
hoek of bijna rechthoekig op. Bij de ahorn is't
net andersom; daar staan de hoofdtakken
voor een goed deel horizontaal en gaan de
twijgen schuin omhoog. Wie zulke dingen
maar eerst weet, ziet ook wel gelijksoortige
kenmerken, ter onderscheiding bij andere
boomen, ook al geldt in 't algemeen de regel
dat van de onderste takken naar de bovenste
de hoek kleiner wordt. Als ge fig. 3 op een
afstand beziet en de stam wat dunner denkt
lijkt 't wel een uitgeslagen lindeblad, niet
waar? Ook zoo'n scheeve hartvormige voet,
zoo'n spitse top en bijna net zoo'n nervatuur.
Welnu, deze boom is een lindeboom, en ver
leden jaar omstreeks Paschen naar de natuur
geschetst. Hij staat dicht bij Amersfoort op
den weg naar Barneveld.
Toch is die merkwaardige overeenkomst
tusschen de kale lindeboom en 't lindeblad
geen toevallige zeldzaamheid. Waar een lin
deboom vrij staat en uit den wind, en in
zijn jeugd niet is mishandeld, valt vaak 't
zelfde merkwaardig verschijnsel op te merken.
Wat een contrast met de schotwilg, de
witte wilg, die in No. 4 is geschetst, die is
alleen nog te verwarren met een zwarte
populier (trouwens een verwant) ; bij zoo'n
twijfel kunnen alleen de knoppen en de
schors de knoppen uitsluitsel geven.
jK. JHEIMAN8.3