Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER
1907
WEEKBLAD VOOR NEDEELAND
Dit nummer bevat een bijvoegsel.
On.cL.er redacti© v a. m. CT. ID IE lEC O O.
Uitgevers: VAN HOLKEMA & WARENDORF, Heerengracht 457, Amsterdam.
Het auteursrecht voor den inhoud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1S81 (Staatsblad No. 124).
Abonnement per 3 maanden f 1.50, fr. p. post f l .05
Voor Indiëper jaar ........... . mail 10.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar » 0.121/!
Dit blad U verkrijgbaar Kiotk 10 Boulevard des Capuoinea tegenover liet Grand Café, te Parijs.
Zondag 24 Februari.
1.25, elke regel meer ...... f 0.25
,, 0.40
Advertentiën van l 5 regels
Reclames per regel
Annonces uit Duitschland, Oostenrijk en Zwitserland worden uitsluitend aanpenomen door de firm»
RUDOLF MOSSE te Keulen en door alle filialen dezer firma. De prijs per regel is 35 Pfennig.
INHOUD:
VAN VERRE EN VAN NABIJ: Prijs
vraag. Commission Hollando-Beige.
.SOCIALE AANGELEGENHEDEN : De ten
toonstelling van huisindustrie, (Ingez.), door
N. O. Brouwer Jr.?KUNSTEN LEITEREM:
Dirk Nijland "(Oldenzeel Rotterdam), door
Plasschaert. Voordiacntkanst, door H. C.
-J! Riesselman. Friese kunst, door dr.. J. B.
Schepers. Het Intellectualisme, III, (slot),
door mr. J. A. Levy. TMschrift voor wijs
begeerte. - VOOR BAÏ$E8: »8 de
kaartlegster, n, door S. Kalff.?Wésfew voorde
.DèBchaafde fatsoenlijke vrouw te Pvrijs, door
Vrbttwke. INGEZONDEN. lT.iDE
NATÜUB, door E. Heiman?.
Oud-Amsterdwn, (slot), door A. W, Wwauman, met af h.
Tentoonstelling b§Bnffa Tan werken van
.mevr. Van Duyl-8chw*rtae, met portr
W^jreldschokkèn, door Ohr. Kras. Muziek
dn de Hoofdstad, door Ant Averkamp. Aan
.de hekelaars van dr. Gunning's brocnure
Ongevraagd Advies", door Bernard J. M.
?da Bont. Portretten van: H. F. Bultman, t.
Martin Wolff, t» c- J- Gorinet, f en N.
JP. A- Mutsaers, t- FlNANCIt-ELE EN
^ECONOMISCHE KRO211EK, door Alex.
JL Héndrix en V. d. S. DAMBUBBÏEK.
JNÖEZONDEN. De heer Van Hall over
Hoog Sptl", door A. W. G. van Riemsdijk.
ADVERTENTIËN. :
Redactie en uitgevers van DE AM
STERDAMMER, WEEKBLAD VOOR
NEDERLAND, maken er opmerkzaam
«p, dat de inzendingen uiterlijk 28
Februari <e.k. worden ingewacht aan
liet Bureau, Heerengracht 457 te
Amsterdam. <r; ,
Inzendingen, die niet in aanmerking
komen voer eene bekroning of voor
«ene reproductie (tegen honorarium),
*a het Weekblad, worden weder ter
beschikking der inzenders gesteld.
Naar aanleiding van een vraag om
«enige inlichtingen, wordt het volgende
«éricftt:
j. In de begrooting moet zijn be
grepen eene bodemafsluiting met
:. metselwerk of beton.
3. Eveneens de rioleering met
toebehaoren tot 0.50 M. buiten den
gevel. .-..'?
3. Gerekend moet worden met alle
kosten van winst, verzekering
en uitvoering voor zoover het den
aannemer betreft.
Architektenhonorarium en verschotten zjjn
daarentegen niet in de gestelde
som begrepen.
Comiuission Hollando-Belge.
' -i: . ? ...-??'
DeWalen en Franschgezinden, Baie c.s.,
hebben niet gerust, en het eindelijk zoo
ver weten tébrengen, dat er ook enkele
Hollanders gevonden zijn, die alvast be
reid zich hebben verklaard zitting te
nemen in een Commission Hollando-Belge
?pour Fétude des questions conomiques
concernant Ie» interets des deux pays.
Dit ziet er natuurlijk alleronschuldigst
nit. Les questions conotniques... hoe is
't mogelijk, dat iemand daar nog iets
achter zou willen zoeken P
En toch. Men weet maar al te goed,
dat het deze Belgen eigenlijk te doen is
om een militair, verbond; men onderstelt
hier tamelijk algemeen, dat de zaak dóór
Kuyper tijdens zijn hof-verblijf te Brussel
is voorbereid, waarom dan ook zijn collega
minister de Marez Oyeae aan deze
toenadering"een Fransch artikel heeft ge wij d;
men beschouwt het als in samenhang
met den door Kon. Leopold doorgedreven
vestingbouw bij Antwerpen, waarvoor de
noodige legermacht ontbreekt. Men zou
een kind moeten zijn om niet te begrijpen,
dat men hier j» doen heeft met een inter
nationaal poli tiekgestreef,dat van Fransch
Belgiëuitgaat, en men vergist zich zeker
nietal te zeer, indien men aanneemt, dat h«t
Tan Fransch-Belgische zijde is en wordt.
aangeblazen, zoodat er nog altijd een
vuurtongetje uitsteekt en het vonkjes
blijft spatten...
Nu, hoe vriendelijk en dringend door
de Walen want de Belgische com
missie was oorspronkelijk zuiver Waalsch
of Fransch ook gelokt en aange
maand, wij Hollanders zijn daar niet
ingeloopen, althans tot dusverre, maar
we hebben het eind nog niet be
reikt. Heel zachtkens en beleidvol wordt
dit militaire denkbeeldlevendig gehouden.
Zoo lazen wij ook dezer dagen weder, dat
te Breda de Hollandsche kapitein Tonnet
in de Yereeniging voor Krjjgswetenschap
een militair verbond tusschen Holland en
Belgiëzal bespreken, en dat daarover
een debat zal plaats hebben tusschen
eenige Hollandsche en Belgische officieren.
In dit licht hebben, wij de tude des
questions conomiques te bezien, met
welke laatste Baie en Hennebicq, als secre
tarissen op den achtergrond, zich nu tevre
den moeten stellen.
Van den aanvang af hebben wij den
Vlaaien gewaarschuwd tegen de
Wallorische pogingen, om een toenadering,
een .ver-bond tusschen Nederland en Belgi
te stichten.; want in den beginne waren
de ;lamen geneigd genoeg zich daarmee
zeer ingenomen te betoonen. De gedachte
aan een inniger verhouding tusschen de
Noord- .en déZuid-Nederlanders vervult
immers zoo lang reeds hun hart; ze
klinkitin alle Congrestoasten. Nu zijn velen
gelukkig iets meer nadenkend geworden,
nadenkender zelfs dan Dr. Marten
Rudelsheim, die het eerst over de oorspron
kelijke samenstelling dier Commision
Hpllando-Belge" getoornd heeft. Aan zijn
initiatief is het te danken geweest, dat
de Walen .en Frankiljons - nu in hun
Commissie van Walen, 4 of 5 Vlamen
hebben oftganomen en n Vlaam op de
vijf secretarissen. .
Ze is ale volgt samengesteld:
Beernaert, minister van State, voorzitter
(Brussel); Bratra, senator (Brunei): Carton
de Wiart, volksvertegenwoordiger (Brussel);
Corty, voorzitter der Handelskamer. (Antwer
pen); Dallemagme, volksverteg. (Luik); De
Landsheere, i i. (Brussel); Aug Delbeke, id.
(Antwerpen); De Volder, minister van State
(Brussel); Dnpont, senator, ondervoorzitter
(Luik);. Graaf H. d'Ursel, senator (Brussel);
L. Franck, volksvert. (Antwerpen); P.
Fredericq, hoogleeraar (Gent); Garnir oud-be
stuurder der Staatsspooorwegen (Brussel);
Greiner, bestuurder van John Cockerill's
nijverheidsgestichten (Seraing bij Luik);
Helleputte, volksvert. (Leuven); Paul Janson, id.
(Brussel); Mabille, id (Zinnik); Picard, se
nator (Brussel); Renkin,volksvert.(Brussel);
Solvay, oud-senator (Brussel); J.
Vanderlinden, volksvert. (Brussel); E. Vandervelde,
id. (Brussel); A. Verhaegen, id. (Gent);
Warocqué, id. (Thuin); Wiener, senator
(Brussel).
De secretarissen zijn de h eer en Eug. Baie,
Thomas Braun zoon, Louis De Raet, D. Hen
nebicq en P. Olivier."
Martin Eudelsheim van Antwerpen
is met zijn succes zeer tevreden. Wel
zijn het er maar 5 op de 25, maar onder
de 20 anderen telt hij ook eenige, die
f een Vlamenbestrqders zijn, en dan
omen nog de 30 Hollanders, waaron
der vrienden nietwaar ? terwijl die 5
vertrouwbare Vlamen: Prof. Fredericq,
Helleputte, Franck, v. d. Linden en de
Raedt, na het nu gebeurde, niet kunnen
nalaten, in voeling te blijven met het
Vlaamsche volk.
Deze tevredenheid van zoo'n warmen
Vlaming als Marten Rudelsheim, nu hij
de benoeming van vijf Vlamen op een
vijf en twintig commissieleden heeft
weten te verkrijgen, ziedaar een door
slaand bewijs van het verzwakte rechts
gevoel, waarop wij meermalen nebben
gewezen als op de grootste oorzaak
van den ellendigen toestand in het Zuiden.
Hebben die 5 Vlamen de benoeming
in een commissie van particulieren als
een gunst aangenomen, of dit aannemen
afhankelijk gesteld van de voorwaarde,
dat de Ylamen, als meerderheid der natie
ook de meerderheid van het aantal leden
zullen leveren, b.v. ISVlamen en 12Walen,
waar over belangen, die het geheele volk
raken, moet worden gehandeld?
Wij hebben van zulk een uiting van
het eenvoudigste rechtsgevoel nog niet
veel vernomen wel echter van Dr.
Marten Rudelsheim's voldaanheid.
Maar indien nu ook bij zulk een ge
legenheid de Vlamen, van overheidswege
aan achteruitzet$ng gewoon, zich, of
schoon meerderheid, als minderheid laten
bejegenen, wat moet men dan wel van
hun leiders denken?
Het deed ons dan ook niet weinig
genoegen in enkele Vlaamsche bladen
een beteren geest te mogen bespeuren.
In Vlaamsch en Vry, vóór de
uitnoodiging aan de 5 Vlamingen, lezen wij:
Intusschen hebben onze Walen en frans
kiljons het reeds gebracht tot het samen
stellen van een commissie, die tot ieders
verbazing hier den franschen naam draagt :
Commi»ion hollando beige pour l'étude des
questions conomiques concernant les interets de»
deux pays."
Die fransehe naam zegt reeds veel."
Maar nog verbazender' is het reeds ge
nomen besluit, dat de beraadslagingen in het
franse h zullen geschieden!!
Over de belangen van België, waar het
Vlaamsche TO!k het voornaamste bestanddeel
van uitmaakt, zullen de Noord-Nederlanders
dus onderhandelen met Walen en vooral met
gezworen vijanden der Vlamingen I
En, dat zal gebeuren , in de taal der af
stammelingen van de mannen, die het jaar
1830 maakten, vooral uit haat tegen het
Nederlandsch, dat men hun, naar zy valseheljjk
beweerden, wilde opdringen !
Hoort ge reeds de honende triomfkreten
der overmoedige franskiljons, moesten de
Nederlanders zich aldus laten vernederen:
La Walloniëa pris en 1907 ia revanche dt la
periode nefaste de 1815^-1830! Arrière Ie
Néerlandais l" "
De Vlaamsche Gazet treedt volmondig
bij" een schryven van Nemo, die zegt:
Dr. Martin Rudelsheim, verklaart in den
Standaard, de Nieuwe Kotterdamsche Courant,
de Vlaamsche Gazet, dat hij tevreden is over
de samenstelling der Belgische Commissie.
Dat is zijne zaak.
Kwaliteit om zich uit te spreken namens
het Vlaamsehe Volk heeft hy niet. Op
't oogenblik helpt dat bevredigd zijn alleen
die menschen een handje, die op zeer een
zijdige wijze de Belgische Commissie hadden
samengesteld.
De zaak is niet uit. Drie leden der nog
niet vast samengestelde Hollandsche Com
missie hebben bepaalde opdracht gekregen van
hunne medeleden om naar Brussel te gaan,
om aan de Brnsselsche heeren zekere bezwaren
onder 't oog te brengen op de wegruiming,
waarvan de samenstelling der Hollandsche
Commissie nog altijd wacht en waarvan het
tot stand komen dier Commissie afhangt.
Tot heden hebben genoemde heeren zich
van hunne opdracht door omstandigheden
niet' kunnen kwy'ten. Zijn-^ de leiders der
Belgische Beweging met de^ergadering van
verleden: Dinsdag de kom&jË|r Hollandsche
heeren vooruitgeloopen; heplJla 6
Vlaamschge zin den het lidmaatschap aanvaard; dat doet
niets af aan de opdracht der Hollandsche
heeren, die weten waaraan zich te houden
omtrent de verwachtingen van de Vlamingen,
buiten alle voorbarig bevredigd zyn."
En nog in 't zelfde blad:
Ons slotwoord is de Belgische Commissie
moet door een tiental flinke Vlamingen
aangevuld worden, of de En ten te
hollandobelge is een doodgeboren kind."
Inderdaad het spreekt van zelf, dat
deze commissie, die niet voor Duitschland,
Frankrijk en Engeland, maar voor Neder
land en België, twee rieken die te samen
voor 3/4 deel Nederlandsch zijn, zal wer
ken, een Nederlandschen naam behoort te
dragen; ook dat zij haar beraadslagingen in
het Nederlandsch heeft te houden, met
de vrijheid om het Fransch te gebruiken
aan enkele Waalsche sprekers geschon
ken, die, hoe hoog geplaatst, niet eens
het Vlaamsch mochten kennen de taal
van de meerderheid huns volks!
Hoe men in België, tot de samenstelling
dezer commissie is gekomen, van wie de
macht daarbij uitgaat, hét is bij dit ge
heim gekonkel, betreffende een nationale
zaak, onbekend. En hoe dit voor Neder
land wordt voorbereid, men weet dit al
evenmin. Bestonden er b.v. voor Neder
land niet een aantal lichamen, die men
had kunnen uitnoodigen elk eenige per
sonen aan te wijzen, om in 't openbaar
de vorming zulk eener Nationale Com~
missie voor te bereiden ? Men ware
dan allicht bewaard gebleven voor 't
onfrische geval, gelijk zich nu voordoet,
dat eenige Hollandsche heeren betrokken
zijn bij een aansluiting aan een volstrekt
Waalsche Commissie, die in hare samen
stelling Vlaanderen, d. i. onze
taalgenooten, een vernedering bracht.
Ja, waarlijk de Hollandsche belang
stellenden, ook zij, die in Belgiëeen
juiste meerderheids- en
minderheidsverhouding dier commissie wenschen te
bevorderen, mogen wel voorzichtig zijn.
Dit Baie- en Hennebicq-instituut, zoo
Fransch van oorsprong, sluit velerlei
gevaren in zich. Nu men ziende blind
zou moeten zijn, om niet te bemerken,
da_t de economische studie" een
politiekmilitairen achtergrond en een bepaald aan
het Vlaamsch vijandige bedoeling heeft,
kunnen arglooze Nederlanders uit de
hoogere klasse, die van nature zoo graag
een fransch parlementje zouden spelen,
er inloopen, en het Walendom een steuntje
geven, gelijk de heeren, die met deze
Commission Hollando-Belge" zich in be
trekking «telden, reeds vóór zij't wisten,
hebben gedaan.
En welbeschouwd begrijpen wij vol
strekt niet, dat Hollanders zich bereid
verklaren aan dit voor de gelegenheid
uitgedacht economische spelletje mede te
doen, nu, wat er ook moge gebeuren,
de eerste samenstelling van de Belgische
commissie bewezen heeft, dat zij een
antiVlaamsch karakter wilde dragen.
Mijn waarde landgenooten, nog eens,
weest toch voorzichtig.
Een andere rol past u!
Toont ten minste zóó fier te zijn, dat
gij beslist weigert met eenige Belgische
Commissie u in te laten, door Walen
uitgebroed, zoolang het Vlamenland in
zijn, d. i. in WM> taal, op de schandelijkste
wijze door hen wordt verdrukt.
Gij zijt, nietwaar, geen politici, geen
stand-of klassen-vertegenwoordigers, maar
vrije mannen, wien het hart klopt voor
beleedigde broeders; welnu houdt dan uw
taal, die ook de hunne is, hoogIVerafschu wt
de belagers van wat een mensch almede
het heiligst moet zijn. Laat dus uw leus
klinken: Eerst Vlaanderen recht! en heel
het beschaafde Europa zal u toejuichen.
Waarlijk gij zult niet alleen de Vlamen
helpen, maar uw eigen land een dienst
bewijzen, die in onze dagen voor een
klein volk hooge beteekenis heeft.
En die geringe voordeeltjes van
materieelen aard waarom het u te doen kan
zijn, welk belang vertegenwoordigen
zy voor u vergeleken bij dat ne
groote, al het overige op den duur in
zich sluitende belang: de nabuurschap
van een volk van vier millioen zielen,
dat uw eigen taal spreekt; een taal dan,
die de geestesband wordt van minstens
tien millioen zielen?
Wat hebben wij tot dusverre daar
voor gedaan ? Nederland moet zich scha
men. Als. waren wij op enkele uit
zonderingen na geboren diplomaten,
hebben wij ons geoefend in... neutra
liteit tegenover onze eigen taal. Dat stond,
zoo meende men hier te lande, zoo goed,
zoo voornaam!
Laten Baie c. s. wij gunnen hun
gaarne een succesje ons dat nu af leeren.
Geen gelegenheid was er ooit als deze,
om, ten aanschouwe van de oude en de
nieuwe wereld, den Vlamen moed in te
storten, den eerbied voor het Hollandsen
karakter te verdiepen en onze Zuiderburen
te voeren tot een innige toenadering aan
het veel te lang reeds stugge Noord.
En dan zullen later de Walen ook wel
bijvallen, al geven wij hun den tijd om
tot bezinning te komen, maar wij en
wij durven gerust zeggen: elk goed
Nederlander wij zijn niets verlangend
naar hun vriendschap, zoo lang
hetb.eeten moet: in het Belgische Nederland
heerscht taaiverdrukking, minachting en
achteruitzetting van onze stamgenooten,
een ten hemeltergend onrecht op geestelijk
en stoffelijk gebied.
niitniiiiiiiiuiiiiiiiil
De tentooDstelling m MsMnstrie,
(Ingezonden).
Onder beleefden dank voor de toezending
van een overdruk van het artikel Is de
tentoonstelling van huisindustrie geheel op
den goeden weg ?" in het nummer van Za
terdag 16 Februari j.l. voorkomend, heeft
ondergeteekende de eer op een en ander een
antwoord te geven, dat naar hij hoopt
den geachten schrijver eenige bevrediging
zal schenken.
Het organiseeren van eene tentoonstelling
van voorwerpen vervaardigd in huisindustrie,
brengt met zich mede tal van werkzaamheden,
die bg oppervlakkige beschouwing geheel
over 't hoofd gezien worden. Het publiek
moet eerst eenig begrip bijgebracht worden
over den aard dier tentoonstelling, w\jl
onnoemelyk velen, waaronder mannen van be
teekenis, maar denken aan een
huisvlijt-tentoonatelling, ja zich verbazen dat door ons
gestreefd wordt naar zoo mogelijke afschaffing
van dien vorm van industrie, terwy l anderen
door tentoonstellingen ze aanmoedigen! Dit
wanbegrip kan volgens de bureauleden niet
beter worden weggenomen, dan door op eene
uiterst ruime schaal te verspreiden manifest,
waardoor het Nederlandsche volk een weinig
wordt wakker geschud uit dien zoeten slui
mer. De voorbereidende werkzaamheden in
dezen eischen .tijd, evenals ontwerpen en
vaststellen van statuten, benoeming van leden
der verschillende commissiën, ontwerpen en
vaststellen van huish. regl., voor plaatselijke
commissiën enz. Ook het organiseeren van
plaatselijke commissiën is gedurende dien tijd
geschied, terwijl er binnen korten ty d een veer
tigtal tot stand zullen gebracht z\jn.
Dat evenwel de geachte schrijver by betere
leiding eene expositie verwacht met Septem
ber, zal voor een ieder die de zaken van naby
kent als een utopie voorkomen. Gesteld de
voorwerpen waren verkregen, de tentoon
stelling kon gehouden worden,
congrescommisgiën waren gereed met hare taak, dan zou
zelfs het wachten zy'n op financiën.
Zoolang de statuten niet de Koninklijke
goedkeuring hebben, zal het bureau geen
waarborgkapitaal kunnen aanwijzen waarover
het beschikt, zullen de zaken op uitvoering
wachten omdat het onontbeerbaar geld ont
breekt. Maar in dien tijd zullen geen plaat
selijk comité's alle gegevens Bijeen gebracht
hebben, omdat vele dier comité's zelfs niet
plaatselijk voldoende op de hoogte zijn van
de huisindustrie, waar en hoe ze wordt uit
geoefend.
Het bureau heeft geen enkel gegeven over
de huisindustrie hier te lande, omdat.,ze er
niet zyn, maar juist daardoor is het voor hem
een tijdroovende arbeid, een scheppende ar
beid. En wil ons doel bereikt worden, dan
moeten wij een uitbeelding der huisindustrie
zoo volkomen mogelijk geven, alles zal geëx
poseerd moeten worden dat beschouwd kan
worden vervaardigd te zyn in huisindustrie.
De samenstelling van het bureau is ge
schied door afgevaardigden van. aangesloten,
organisaties, die meenden dat zoodanige
samenstelling bevorderlijk was aan de berei
king van hun doel. Hoewel de medewerking
van enkelen, buiten het bureau staande, ook
door ondergeteekende zeer op prijs gesteld
zou worden, is voor hen de gelegenheid steeds
open om ons van hunne belangstelling
inen hunne bekendheid met de huisindustrie
te doen proflteeren. Het geldt hier immers
een goede, schoone zaak, die niet ongedieud
mag blijven van de meiewerking van hen,
die niet opzettelijk buiten het bureau werden
gehouden, terwijl er nog zooveel buiten de
werkzaamheden van het bureau ligt, dat de
werkkracht van bekwame pennen vordert.
Ten slotte de organisatie en plaatselijke
commissiën.
Vermoedelijk tengevolge van misverstand
meenen enkelen buiten den directen arbeid
der plaatselijke commissiën te zijn gesteld
door hun niet aangesloten zyn bij eene deel
nemende organisatie.
Niets is minder waar dan dit. De mede
werking van een ie Ier wordt op grooten prijs
gesteld en met levendige belangstelling ziet
het bureau de resultaten van hen ook tege
moet. Eén verschil bestaat er tusschen de
afgevaardigden van organisaties en de mede
werkers, nl. zij missen een stem in 't kapittel.
Maar ook van hunne adviezen zal door de
georganiseerden een- gretig gebruik gemaakt
worden, terwijl overigens de arbeid, ook door
hen verricht, zeer gaarne aanvaard wordt.
Dit is niet slechts de persoonlijke meening
van ondergeteekende, doch van het geheeie
bureau, waarnaar de plaatselijke commisaiën
kunnen handelen.
Aangenaam is het ondergeteekende op het
bovengenoemde artikel te hebben kunnen
antwoorden, omdat hem daardoor niet slechts
gelegenheid gewerd, nader de belangen der
tentoonstelling te bepleiten, maar tevens ook
een misverstand weg te nemen (zoo hem dit
gelukt moge zijn) dat voorzit bij iemand, die
uit groote belangstelling in ons streven en
zucht tot medestrijden tegen de ellendige
toestanden der huisindustrie deze
pennevruchten voor het jongste nummer van dit
weekblad verschafte.
Dat zich die belangstelling bij anderen in
gelijke mate moge voordoen, waardoor een
groot leger van medewerkers ons veel gege
vens zal verschaffen en... tal van donateurs.
N. G. BROUWER JR.
Utrecht, 20 Febr. '07.
MuiiMimiMiimiHiiiiimmiMiimmiHiHiiiiiimiiiiiimi
CTTO
DirtllantKOlilenzefilRotleröaiii),
Behalve de ,. pantoffels", de schoenen"
(No. 17 en No. 18) met hun bruin en rood,
en het Huisje No. 38 (met een poging tot
breedheid zooals Weissenbruch die eigen was)
zijn de teekeningen hier in zwart en wit. De
invloeden zyn: van Gogb, en Whistler,
Japansch. De invloed van Vincent van Gogh
schijnt een lang blijvende te zijn. Het werk
door Nijland in deze richting is echter niet
in de tragische houding noch van de
wanhoopsvolle grootheid van den gestorven
schilder. Het gevoel er in is te gering. De
teekenwijze is stellig, vast, nooit flottant
wat met geringe gevoeligheid gemakkelijk
saam kan gaan. In het geheel zijn er zonder
het album van den heer Zimmerman acht
en dertig werkjes. Ik noem : No. 1. Het Bootje
(eigendom Voüte te Brussel). Het is een
bootje met zonnetenten liggend in een riviertje.
Er is klaarheid in de schikking, en een meer
dan gewone vriendelijkheid in het aspect.
De aard van het werk is in het algemeen
zelfs dit No. l aanziend eer van illustratieve
richting. Hiermee wordt bedoeld dat meer
op de repraesentatie, uiterlijk, en op de
aangename of verrassende compositie de
aandacht gericht wierd (uithoofde van de
hem eigen begaafdheid) dan dat het geziene
met den geest van den m aker saam steeg tot
een nieuw en hoe ontroerend geheel. Het
werk is objectief, en ietwat synthetiseerend:
bet wil niet verdrinken in het détail
boewel eigenlijk het détail bestudeeren een
van de aangename gedeelten van het werk
is. In Stilte en in de studie te Oostvoorne:
de eerste stil water en biezen, de tvypAe
met den golvenden lijn en de poging ipt:
ragfijne aanraking en uiterst fijne notitie