Historisch Archief 1877-1940
DE A M S T E R I) A M M K U WEEKBLAD V O O 11 NE D E II L A N D.
IS'o.
Iets over nieuw naaldwerk,
tóof E. S. VAH KEESBMA en E. NIERSTRASZ.
Et zijn een paar versregeltjes, die mij
zoo dikwijls door 't hoofd gaan, als ik
zie met hoeveel moeite men een voor
werp zoogenaamd versiert. Slingers en
grassen en allerlei onmogelijk getrokken
lijnen, komen op de meeste
fabrieksprodukten voor en willen dan nog iets
als stijl beteekenen. Dan denk ik:
Willst du immer Weiter Schweifen,
Sieh' das Gute liegt «o nahl
6 1. Grondvorm werktasch
.
/(-^ ? . > ? l »
? ^ n -?«,, j V'f ,.j.< ? ?? ,/i ;
* 2. Ruk gewerkte tasch.
En dat is zoo. Wanneer de mensehen
in 't algemeen, even stil wilden staan bij
het te versieren voorwerp zelf, het eens
goed bekeken en zich afvroegen, wat de
meest logische, uit 't voorwerp zelf ont
springende versiering zou zijn, dan was
men al een eind op weg en kregen we
waarschijnlijk geen opgeplakte versiering
meer te zien. Men houdt zooveel van
oud". Antiek is 't wachtwoord in dezen
tijd, maar vraagt men zich ook af, waarin
meestal die groote aantrekkingskracht
der oude dingen ligt? Bekijk ze eens
goed, en zeg mij dan, of er onder al dat
oude wel veel is, dat opgeplakt of aange
hecht er uit ziet neen, zult ge zeggen
meestal ziet het er uit, alsof alles bij
elkander hoorde en ik 't ornament niet
van 't voorwerp zou kunnen scheiden.
Juist, dat is het. Gij kunt het niet
scheiden; gij kunt u die versiering niet
denken op een ander voorwerp zonder
eenige grondige wijzigingen. En zou het
nu zoo heel moeieiyk zijn ook in onzen
tijd na te gaan, wat het eene stuk werk
wél behoeft en 't andere niet ? Ik geloof
't niet. Maar toch, wel wat tijd zal 't
kosten, Want we hebben droevig afge
leerd de dingen in onze omgeving met
belangstelling te beschouwen. Gelukkig,
dat er toch een kentering schijnt te
komen en men genoeg gaat krijgen van
al de eentonige dorheid. En als eenmaal
belangstelling is gewekt, dan plotseling
zien we voor ons een heerlijk rijk veld
met ongedroomde schatten. Niet dor, niet
eentonig is dat zoeken hoe 't dan
toch moet zijn, om ons schoonheidsgevoel
en onze rede te voldoen. Die gebonden
heid door de rede is daarbij een prikkel
te meer, om moeielijkheden, die zich
allerwegen voordoen, te overwinnen. Men
scherpt het verstand, men leert opmerken,
waarnemen, men let er op, hoe de dieren
werken en bouwen, hoe de planten groeien
en de bloemen bloeien. Alles kan mee
werken, als men er maar een geopend
oog voor heeft. En de groei, die in zulk
werken moet komen dat is nog 't
beste van alles. Want geen dag gaat
er voorbij, dat niet deze of gene kleine
schoonheid of kleine waarheid ontdekt
wordt. Wat nu begonnen wordt, langzaam
voortschrijdend, stap voor stap, heeft een
toekomst groot en heerlijk, een toekomst
van bloei en groote schoonheid!
Zullen wij er nog iets van zien?
Wanneer wij nevensgaande plaatjes
ter reproduktiégeven is het alleen om
te zeggen welke gedachten en principes
ons bij 't vervaardigen geleid hebben.
a. Tafelkleed. (Zie blz. 7).
Wij kregen eens de opdracht om van
een zeer goedkoope waschbare stof een
groot tafelkleed te maken. Goede raad
was duur want goedkoope, breede
waschechte stoffen zijn er weinig. Wij namen
Kneipplinnen en verkregen de gewenschte
breedte door het knippen der stof in ster
vorm, waardoor tevens het ornament aan
gegeven werd, omdat er acht hechtings
naden ontstonden en bovendien het
Kneipplinnen een streep weefsel is. Met
groen glansgaren werden de hoeken in
't midden verbonden en tot een vierkant
ingevuld met goudkleur en bruin, zoodat
een krachtig midden-motief ontstond.
Het goud en bruin breiden zich verder
over het kleed uit en versieren de naden
het groen komt hier en daar in de
motieven even terug door 't gestreepte
linnen zijn goudkleurige draden geregen.
In een breeden rand onder aan 't kleed
komen de kleuren goud en bruin weer
samen en vormen dan met 't groen, dit
evenwel zeer spaarzaam, een franje, die
over de franje van het linnen heenvalt.
Kussens en tea-cosies worden meestal
vervaardigd uit twee gelijkgeknipte op
elkaar liggende lappen, die, nadat ze
tegen elkaar genaaid zijn, opgevuld
worden. De soepele stoffen leenen zich
hiertoe, maar bij 't behandelen op deze
wijze worden bevattmgs- en
omsluitingsprincipes geheel over't hoofd gezien. Wij
beoogden bij het kussen, (zie blz. 7)
dat bestaat uit een boven- en
ondervlak, welke door een opstaanden rand
verbonden zijn, de noodzakelijkheid van
een te vullen ruimte uit te drukken. De
rand met een ketting-motief geborduurd.
grijpt in de evenzoo behandelde kettingen,
die langs 't onder- en bovenvlakloopeo.
d. De tea-cosy, uit panden geknipt,
geeft 't idee van omsluiten en overdekken
reeds van zelf aan. Het ornament van
den top uitgaande langs de pandnaden,
lost zich op in een omsluitenden rand.
Eenigszins 't zelfde principe trachtten
wij op te lossen in de werktasch. (61)
Het dragende en bevattende werd ge
vonden door 't aanbrengen van een aparten
bodem van zwaarder materiaal welke aan
de vier punten door koorden opgehouden
wordt en als 't ware de rond uitstaande
zak van dunnere stof steunt.
b 2. De tweede tasch is uitvoeriger
e. Rood kuesen met netwerk.
f. Binocle-taschje.
g. Rameti kleedje.
behandeld. De in goudkleurige zijde ge
borduurde plaat met het hooggekleurde
milieu, waarin een edelsteentje is aan
gebracht, 'versterkt met haar naar boven
gaande kettingen, langs de uiteinden van
den laken bodem, de idee van vasthouden
en dragen.
c. Bij dit kussen werd de overgang
gemaakt van een hoogrood gekleurde
stof naar fijne grjjs fluweelen banden
door een grijs wol netwerk, waardoor
het rood verzacht wordt.
f. De ruimte voor 't zakje van het
binocle taschje is verkregen door de stof
te plooien waaraan de versiering
herinnert zonder de plooien duidelijk te
laten zien. De zigzag-lijnen die de plooitjes
van boven verbinden, geven de in en
uitgaande beweging aan, terwijl 't orna
ment van den bodem eerst den vorm
hiervan volgend, zich aansluit bij de
opgaande lijnen van 't tascbje zelf.
g. Toen wij de rameh ter bewerking
kregen, meenden wij, dat dit mooie
weefsel, zeer weinig versiering behoefde.
Wij gebruiken dan ook op deze stof