Historisch Archief 1877-1940
K.1
DE AM6TERDA M M E R WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
III.
Al beller en heller bepint het Hebt van
den dag op de arme,verdoolden te vallen.
Waar, waar dringt de arme kudde zich
heen, door den blinden herder geleid. Weet
bij nog waarheen hij hen leiden zal, hu die
niet -eens meer weet, van waar hu komt ?
Want als gij hem vraagt: van waar zijt
gij?" Dan antwoordt hij:
Het rechtstreeksch verleden der tegen
woordige wijggeerige beweging is de lite
ratuur van '80". (pag.' 11).
Hoe motiveert de heer B. d. H. d«ze
uitspraak ?
Be fieuwe Literatuur bracht een
nieu?w«n factor in de geestelijke beschaving aan
n.l. den Hartstocht der Taal".
Vw>r mij is deze uiting van den heer
B. de H. de grootste teleurstelling -van al
de teleurstellingen, die dit tijdschrift mij
faeeft gebracht. Ik had waarlijk met de
grootste belangstelling de > komst van de
«erste aflevering ervan te getnoet gezien. Ik
luid zoo menigmaal vroeger de scherpzin
nigheid en den waarlijk wysgeerigen blik
.van den heer B, d. H. gewaardeerd. Ik had
ook verwacht dat dit tijdschrift werkelijk
oongeniaal zoude zijn met de nieuwe
Nederlandsche literatuur. Maar, helaas! het is
dit niet. Hoe kan men het nog verwachten,
?n de leider zóó iets zegt.
De artistieke en psychologische stelling,
?teermalen uitvoerig uitgesproken en toe
gelicht : de taal, met geweten gebruikt, stelt
reen dichter in staat zijne hartstochten en
stemmingen direct te uiten, hunne equiva
lenten door zijne woorden bij den hoorder
te wekken souder ze te hullen in
ab*tr*ctwe; deze stelling heeft hu zéó ver
keerd begrepen, dat hij kan spreken fan
«den hartstocht der taal". En wat maakt
bjj van den zieledrang van den nieuwen
dichter, on zelf eeire gansene nieuwe wereld
uit de oude.*tukgeshmene te doen herrijzen ?
Zoo had de nieuwe literatuur geen moraal,
noch godsdienst (hm den Hartstocht der
Taal."
Hoe ver deze geleerde schrijver afstaat,
van het begrip voor de nieuwe hollandscbe
literatuur blijkt ook hieruit Zoo weinig
ondervinding heeft h\j van h«t wezen
Van den droom, dat bij kan zeggen dat
de diehter, -de objectieve natuur tot
droom vertvmst (pag. 15)? Heeft hij wel
ooit een droom gezien, of zelf opgerezen
uit *yn binnenste of door het woord des
dichters daar gewekt, dat hu niet weet
dat juist de werkelijkheid van den droom
heel wat graden intenser is dan de gewone
werkelijkheid, dagelijks rondom ons ge den ?
H i<l v e ra., 20-3- '07. Dr. H. J. BOKKEN.
Wat dunkt u van den Chrishuf Preeken
van een Revolutionair, door N. J. O.
SCHKRMERHORN, predikant te
NieuweNiedorp. Amersfoort. P. M. Wink,
1906. 220 blz. Prijs ?1.25, gebonden
?1.75.
e4«wre v*n dit bted, welks redactie m\j
verzocht deze preeken aan te kondigen, stellen
er zeker niet veel Belang in, of ze goed ge
bouwd en in ft aaien vorm gesteld zjjn; z\j
rien alleree! et naar die kenschetsing van den
«chrgver ah revolutionair/' Hij zelf geeft
ze ook niet als proeven van predik-kuncV',
maar wil iets-schenken aan de revolutionaire
arbeiders, wier sti^d zjjn stryd is" en die'
van godsdienst vervreemd zyn; te bunnen
bate heeft hy in deze kanselredenen z\jn
geiooven en hopen neergelegd." Toch moet
ik een enkel woord over de preeken zeggen
buiten het revolntionaii" karakter om. Te
liever doe ik dat omdat er zooveel in is te
prijzen. Schermerhorn is een talentvol spreker:
hij zegt zeer goede dingen, dikwijls in
treffeljjken vorm. De inkleeding is soms pakkend.
Niet altjjd. Soms is zy gekunsteld, en de
tekst Zoek de ezelinnen", voor eene, uit
stekende, preek over Geen verlies maar
winst", is gecoeht aardig. En waarom moet
S., die zoo g«»d Hollanésch schrpt, meedoen
aan de gekheid te praten van ziele-visies,
begeesteren, evolutie, adoreer»n en zoo
meer? En dat terwy'l hy' schreef en ook
Bfrfftk voor arbeiders'l Of verstaan zyne
boerenarbeiders te Nieuwe-Niedorp die woor
den? Doch dit zijn slechts vlekken in wat
over het geheel schoon is.
Nu de hoofdzaak! 8. noemt zyne preeken
die van een Revolutionair, onderstelt dat
vele zyner ambtgenooten zich aan die be
naming zullen ergeren, en durft niet hopen
dat hy hen tot zijn gevoelens zal bekeereu;
toch vertrouwt by dat men na lezing zal
erkennen dat er iets te zeggen is voor het
houden van scciale" preeken. Ook in de
kerk moeten we in contact blijven met de
werkelijkheid" (Een woord vooraf). Is dit
revolutionair'' ijn, dat wil zeggen: geneigd
om de maatschappij onderst boven te keeren ?
Nu, dan is ieder eenigermate verstandig
prediker het. S. wil met de werkelijkheid in
contact" bly'ven. In contact, dat is: in aan
raking, zooals een tangens aan een kromme
lijn? Neen, h\j moet er midden in leven.
Sociale preeken" wat zijn dat? Preeken over
maatschappelijke nooden en behoeften? Dat
kunnen uitstekende stukken zyn, Zou het
Schermerhorn, als eiken prediker,'niet vrijstaan
op de wonde plekken in ons maatschappelijk
leven den vinger te leggen, met name op de ver
schrikkelijke wanverhouding tusschen armen
en ly'ken? Zou hy' het recht niet hebben
boogernstig, scherp desnoods, te gispen hen
die er schuld aan hebben ? Zeker. Het is zyn
plicht zelfs. Laat hy een navolger zyn van
den profeet van voor zes-en twintig eeuwen
die losbarstte: Wee hun die huis bij huis
voegen, akker aan akker trekken; totdat er
geen plaats meer is en gy alleen in het lacd
gevestigd zijt! (Jez. 5 :8). Och of wy in staat
waren een omwenteling tot stand te brengen,
zoodat zulk een Wee u I niet meer te pas
kwam l
Maar ik vrees dat Schermerhorn, ondanks
zijne talrijke uitstekende woorden, door zijn
preeken tot de wording der blyde toekomst
waarop hij wijst niet veel zal bijdragen; want
hy' is slechts in contact" met de werkelijk
heid en leeft er volstrekt niet in. In zijne
verbeelding ziet hy' tweeërlei menschen:
loonslaven, die vergeefs zoeken naar een
eigen erf, en ry'kaards, die zich vetmesten
met hun arbeid, parasieten, badend in
overvloed en weelde, ten koste van duizenden
zwoegers". En zeker, dezulken zyn ei; geesel
hen, zoo ge wilt; al zal het u gewis weinig
baten. Maar het grootste deel der
nietar bei der s zyn geen ry'ke nietsdoeners, maar
burgers die hard werken voor hun dagelijkscb,
brood, droog of belegd, en volstrekt geen
uitbuiter» van den kiemen man. Doch wellicht
ia naar de meening van 8. iedereen dat die
iets meer heeft dan het allernoodigste hy
zelf mee. Want de maatschappelijke toestand
waarnaar wy' moeten streven is de com
munistische. Nu, ik moet erkennen dat dit
rny' vry w* l oniin toeschijnt. Communis
tische vereenigingen van gerlneen omvang
mogen nu en dan bestaan hebben, door
overspanning, zooals wellicht kort na Jezus'
dood; hoewel Hand. 2, waarin S. dat ideaal
vindt, goed gelezen, dit niet leert; zy waren
van korten duur. "Gelukkig. Want niet alleen
zyn ze onmogelijk?verbeeld u de bevolking
eener gróote stad zoo levend dit zy' alle
dingen gemeen hebben! om van een com
munistisch eamenle* en der volkeren niet
te spreken maar al waren alle menschen
door en door litflery'k en verstandig, dan
was zoo iets nog niet gewenscht. Het com
munisme' is niet alleen onbestaanbaar door
der menseden zondigheid, maar het is tegen
des menschen aanleg, roeping en bestemming,
m. a. w. legen Gods wil. Want wy' zijn iets
anders dan deelen van een geheel, bestemd
om voor de gemeenschap te lever, wy' zyn
personen en hebben dus onze eigen rechten.
Bij S. heet deze meening de openbaring van
zelfzucht en niets anders; waar liefde heerscht,
daar streeft men naar communisme (bl. 38), Dit
heeft hem zoo betooverd dat hij van de liefde
durft zeggen (bl. 171): Het ie een gevoel,
dat betreft niet allereerst de enkelingen, maar.
de menschheid in het algemeen." Inderdaad ?
Iemand in wien de liefde ontwaakt begint
dus met een Seid umschlungen, Millionen!
Diesen Kuss der ganzen Welt l" Ik dacht dat
het leven van elk menschen dat der mensch
heid het tegenovergestelde leerde.
Indien 8. de werkelijkheid ook maar een
weinig heter had gadegeslagen,, dan zou hy
gezien hebben dat het vraagstuk der armot de
ontzaglyk ingewikkeld is en zij niet alleen is
te wijten aan de schuld van sommigen. Zonde
heeft er deel aan, zeker; doch niet in de
eerste plaats die der gróote landeigenaars
die het bij S. vóór allen verkorven hebben
maar die der zivendelaars, op Je beurs en
elders, der waienvervalfchers en oneerlijke
bandelaars, der onmatigen en verkwister?,
onder de armen niet minder dan onder de
rijken- En buitendien aan menige ooreaak
die wij met den besten wil ter were!d niet
kunnen wegnemen. O. a. aan den ge wapenden
vrede waarin wij leven. Nu, men kan gissen,
wat S. hierover te zeggen heeft. Hy' vaart
uit met -een Gij geveinsden l" tegen de wet
gevers op het Binnenhof, die schatten be
steden voor kanonnen en alleen de belangen
van ryken en machtigen behartigen. Heeft S ,
die met de werkelyfchtid rekening wil houder,
ook slechts n oogenblik bedacht, welke de
taak Udermansendie trachten de verhouding
te regelen, niet der burgers van het Konink
rijk Gods, maar van de tegenwoordige Neder
landers?
Dit is mijn grief tegen deze sociale" preeken:
hij die ze hield kent de maatschappelijke
vraagstukken niet, loopt over de moeilijkheid
ze op te lossen heen, en werkt daardoor met
gróote woorden, die wel dezen en genen kun
nen opwinden zonder nut, zoo niet tot
schade ,?maar niets dnujzaams zullen uit
werken.
En dit is zonde en jammer, want S. heeft
gaven waarmee hij iets duurzaams uitwerken
kan; warm klopt s\jn hart voor al wat lijdt,
zonder aarzeling schaart hij zich, als de eene
mensch den ander verdrukt, aan de zyde van
den zwakste. Hij weet ook zeer goed, wat per
soonlijke' godsvrucht is, zonder welke arm
noch rijk het hoogste geluk kan erlangen
men leze slechts zijn diepgevoeld Stilte".
Bij ernstiger studie en dieper nadenken zal
hy' met zijn warmte en toewijding veel nut
kunnen stichten.
Leiden.
H. OOET.
De $peIIiQ|-flas$el&acli,
Wegens gebrek aan plaatsruimte is een
uitvoerige bestrijding hier niet mogelik. Over
vele beweringen, was andera nog al zo iets
te zeggen, maar nu de hoofdzaak. Li e heer
Hasselbich koppelt onafscheidelik h et
grammatikaal CH het natuurJik geslacht aaneen.
Hij weet dat wij van een hele missa dierea
en dingen hij zeggen, hem en 2771 (voornaam
woord) er voor gebruiken. Die wil bij dus
nu mannelik maken. Goed; maar dat
mannetik-zijn brengt voor hem onherroepelik
mee het lettertje n achter lidw., by'v.nw. en
vn.w., wat dus een toeneming met duizenden
van n's beduidt, terwijl de levende taal
juist die n'a me*r en meer verliest. Hu wil
dus om dit te verduideliken : of: zet den tafel,
den bank, den kast, den stoof, enz. waar hij
vroeger stond naast den stoel op zijn oude
plaats of zet de taft-1, de bank, enz. waar zij
vroeger stond naast de stoel op haar oude
plaats; al naar gelang meubels tot
mannelike of vrouwelike woorden zullen worden
uitgeroepen. Wu willen in aansluiting met de
levende *praaK: zet de tafel, enz. waar hij
vroeger stond naast de stoel op zijn oude
plaats. Onze taal krijgt op papier door zijn
toedoen een meer Units uiterlik. En dan
zou ik voor my en dat zegt zo iets
nog eerder De Vries en Te Winkel verkiezen,
die ons ftitelik niet daartoe dwingen, want
zy sluiten zich aan bij de beschaafde uit
spraak". 1) De dwang komt alleen uit de
gewoonte voort, een slechte gewoonte 2), die
de taal van velen bederft.
En nu. nog even de wijze waarop die
epellingHasselbach er komen moet: er moet een
kommissie komen óf van geleerde genoot
schappen uitgaaride óf van de staat. Prof dr.
H. Kern, van Utrecht, die zelf meegeholpen
heeft om onze vereenvoudigde ie- en
baslaardwoo/d-regeling te maken, is tegen beide
kommissies: geen tentoonstellen van geleerd
heid wenst hij en, om zijn woorden aan te
halen, waartoe hij my vergunning gaf: Een
staatecommissie is het toppunt van dwaasheid;
niet door gezag maar door overtuiging moet
elke hervorming tot stand komen." Ruimte
om te overtuigen heb ik hier nu niet, 3) maar
dr. R. A. KoUewiju's Opstellen over spelling
en verbuiging" kunnen dat werk wel opknap
pen. Laten we dit vasthouden: EEN STAATS
COMMISSIE IS HET TOPPUNT VAN DWAASHEID" ;
een waar woord van een grijs maar krachtig
levend taalgeleerde en vooral van een braaf
Nederlander.
Haarlem. J. B. SCHEPERS.
1) Zie voorrede Woordenlijst De Vries en
Te Winkel, blz. XXVII; 2) Zie ook v. d. Bosch
en Meyer Nederl. Leesboek I, (Aanhangsel),
waar zij met die gewoonte wél, maar niet
met de spelling van De Vr. en T. W. breken.
S) In De vrije Tribune hoop ik dit uitvoerig
te doen eerstdaags.
Inhoud van Tijdschriften.
De Maand, aft. 3: Alb. Plaischaert, Verzen.
J. Steijnen, De vagebond. P. van der Meer,
Het geluk. 7 r
De Aarde en haar Volken, No. 16: De ramp
van Valparaiso, door Henri Bourdon. Van
Kairo naar Boven-Egypte. Gedenkfeest te
Maria Zeil. De Baadinrots op het Kangoe
roe-eiland. Van Jamaica. Feuilleton.
Den Gulden Winkel, No. 3: Over Ex Libris,
door H. C. d. V., met 25 af b. van boekmerken.
Door welke achterdeur'jes zich de Times
Book Club" boeken verschaft, door E. Sub
Specie Aeternitatic, door Daan van der Zee,
met een naschrift van Gerard van Eckeren.
Boekenechouw, door J. Everts J r., Ida Haak
man, F. A. Buis en Edmond vanOffel, met l
portret. Boekbeschry ving, Letterkundig
levf-n uit de Maa*t-tijdschriften.
Ett Tooneel, No. 15: Prijsvraag. B., Het
repertoire van de Comédie Francaise Het
schaamtegevoel op het tooneel. Een vredig
debat. ingezonden. Knipsels en snippers.
Op de Hoogte, Maart-arl.: Op het omslag :
Reproductie aaar schilderij boerenhuisje, van
C. BaUé. By lage: Foto reiswagens op
weg naar Wawona (Vereenigde Staten v.
Amerika. Over de maand die heenging.
Reizen en trekken door Californië. Ver
zen, door S. G. Reddingins van Harlingen.
Het herdenkingsfcest van Michiel de Ruyter,
geïll. Aristocraten, vervolg roman J. de
Meester. Over de Jungfraubahn, II, met
afb., door dr. FrieJrich Wrube'.
Microgeninm, een mysteiiefflee:-geschiedenis met
af b., door Willy Pottuin. Dramatische kro
niek, met portret, door L, van de Capelle.
Het ontstaan van werelden, met afb., door
A. J. van PeEch Jr. De as. ring-opvoe
ringen te Rotterdam, met portretten, door
Herman Rutleie.
Eigen Haard: De erfenis v in oom
Gerbrand, door Lute Klaver, III Michiel
Adriaensz. de Ruyter, 1607?1076 door Jero.
de Vries, met onuitgegeven portretten n
afb., II, s'ot. De Hollandsche vloot onder
van Wassenaer en de Ruyter in de Deensche
wateren 1658?166Ü, Fragment door J. K.
Koch Jzn., Berlijn, met afb. Onzeafb.
Feuilleton. Onze al b. Ongelukken met
Oorlogsschepen. i-en Manégefeest.
Vrouwelijke koetsiers in Frankrijk en in
Nederland. De Ruyter-Gedenkpenning
1907. De Staatsloterij. Voor Postzegel
verzamelaars door J. C. auf der Hei :e S H.
D. Frau'ein Alma Saccnr, alles met afb.
NIEUWE UITGAVEN.
OOSTLOOBN, Djrptchetien, door S. ULFBRS.
4e vt-rm. druk. Rotterdam, D. van Syn & Zoon.
Vrije wil, misdaad en toerekenbaarheid, door
A. HAMON, met een woord vooraf van dr. C. J.
WIJXAENDTS FiuxcKEN.Am8terdam,D.8uy's Dz.
Ptt't Pocabuluire Raigonné, par C. RQOVKRS.
Gorcum, F. Duijm.
Lyrieche zangen, door LËOKARD BüYsT.
Brassel, L. J. Krijn. Rotterdam, Meindert
Boogaerdt Jr.
Handleiding der ziekenverpleging in hospitaal,
te velde en te huis voor Nederland-ch- ndï, door
L, A. DEMJIER*. Amsterdam, N. J. Boon.
La Paix par Ie Droit, par K. KEMPE. Réponse
an concours du Bureau international de la Paix
, Berne en 1905, prix: Nareisse'Tülbault".
Ayant obtenn une Mention Honorable a vee
Medaille Pax Sociétéanonymedepublications
Vivat", Amsterdam.
De Boekzaal, Ie jaargang. No. 2. Zwolle,
Ploegsma&Co. ". ''?*? "
Muderne kunstwerktfhjl 3.
VOOR DAMES.
Een brief oyer bet Stureciit yan Ellen Eey.
IL
De beide damt s verzekerden dat hun ver
blijf in de gevangenis hun slechtst gesterkt
heeft in hun eisch voor het stemrecht der
vrouw. Dat al de tien vrouwen in nog sterker
verzet zullen komen tegen de maatschappelijke
organisatie, die hen veroordeelde. Esrenals
verscheidene mannen de kwestie van het
stemrecht voor de vrouw nu ernstiger opne
men, sinds zij gezien hebben dat de vrouw
niet alletn verdraagt dat zij uitgelachen wordt,
maar zich ook onderwerpt aan onaangename
dingen, die haar meer persoonlijk treffen.
Nu het dus deze uitwerking had was't maar
goed dat de straf vrouwen gold die tot de
welgestelden behoorden en die er dus dubbel
gevoelig voor zijn.
Ook verschillende andere hoofden van
burgelijke, geen socialistische vereenigingen,
die streven naar algemeen stemrejht hebben
hun goedkeuring te kennen gegeven over de
handelwijze der socialistische vrouwen, terwijl
weer anderen meenen dat zij de zaak
geechaad en verdtaaid hebben" de zaak. die
niettegenstaande de socialistische en
antisocialistische beweging al veertig jaar naar
een oplossing wacht l at de manuen er nu
nog meer tegen protesteeren, sinds de vrou
weninvasie" in het parlement, spreekt van
zelf. Maar er zijn ook mannen die het onge
rijmde er van aantoonen om de vrouwen zoo
geheel buiten de welf ontwerping te stellen
in een land waar de man onder den
stemrechtstrijd de leus op zijn vaandel draagt:
Belasting zonder vertegenwoordiging
is tyrannie."
In een land waar de mannen niet de grootste
kalmte de vrouwen gebruiken om stemmen
voor hen te werven, waar de mannen onder
den strijd voor ten stemrecht huizen in brand
gestoken en bijna een bisschop vermoord
htbben! Die moesten er zich dus niet zoo
over verbazen, dat de vrouwen gedurende
huar strijd, een paar leden van het parle
ment durfden interpelleeren!
De Engelsche socialistische vrouwen laten
zich echter niet afschrikken. Nu zijn zy allen
uit de gevangenis ontslagen en hebben voor
den 18den Februari een gróote vrouwen
meeting op touw gezet, waartoe zij ook de
representanten van verschillende
vereecigingen in andere landen uitnoodigen. Het doel
van deze meeting is wederzijdsche onder
vindingen mee te deelen en nieuwe
strijdplannen te vormen.
Ik voor mij geloof, dat er maar n revo
lutionair middel bestaat, waardoor de vrouwen
een krachtige drukking teweeg zouden kun
nen brengen. Maar dit middel is even onuit
voerbaar als dat het dadelij k uitwerking zou
hebben. Dit middel zou zijn dat al de vrouwen
van alle landen besloten geen kinderen meer
te geven aan eene maatschappij, die de moe
der zekere rechten onthoudt, een maatschappij
die haar invloed gelden doet op die kinderen,
een maatschappij die de kinderen door arbeid
en oorlog offert aan schijt-waarden. Maar
dit middel is natuurlijk ondenkbaar. Daarom
zal de vrouw wel door de gewone middelen
door woord en petities haar strijd
moeten vervolgen voor het stem- en kiesrecht
der gehuwde, zoowel als dat van de ongehuwde
vrouw. Want alleen met dit volle
medeburgersrecht moeten de vrouwen genoegen nemen.
In Zweden heeft men een woord gebezigd
waartegen ik waarschuwen wil: de vrouwen
eisenen er niet hun etem-recht maar wepschen
alleen hun stern-plicht te kunnen vervullen.
Deze woorden honden geen steek, omdat het
onze plicht is ons recht te eigenen l Vervullen
wij dien plicht niet, dan hebben wy zelf
schuld aan het onrecht dat ons en bun rondom
ons aangedaan wordt
Er bestaat een kostbare anecdote over
Washington, die ie een cafévan een kellner
het kwartje terug verlangde, dat de kellner
had gehoopt hèn te kunnen aftroggelen. Een
vrietd van Washington sprak er zijn verba
zing over uit dat een president der republiek
op zulk een kleinigheid zag. Washing
ton's antwoord luidde ongeveer zoo: Juist
als president ga ik even krachtig een onrecht
vaardigheid tegenover mezelf tegen als een
onrechtvaardigheid tegenover anderen! Want
het onrecht dat mij treft verlaagt de moraal
(p zichzelf evenveel als dat wat een ander
treft."
* *
£
De onrechtvaardigheid wel schatplich
tig te zijn, maar geen stemrecht te hebben
is de voornaamste oorzaak peweest van het
protest der vrouw. Maar de diepst gevoelde
oorzaak is misschien geweest hoe zij gezien
he*ft hoeveel wanverhoudingen er bestaan
en hoe zij hoopt door het verkrijgen van
stemrecht, daarin verandering te kunnen
brengen en velen voor gróote ellende te
behoeden.
Geen nadenkende vrouw en deze Engel
sche socialistische vrouwen zijn lang niet
dom gelooft dat alles goed wordt, als de
vrouw maar stemrecht krijgt. Zij zien zeer
goed de moeilijkheden in van verschillende
problemen uit den modernen ty'd, vooral de
arbeids- en v redeskwestie, en zij zijn nog
niet zulke fan«ti<iten der vrouwenzaak, dat
zy vergeten dat de vrouwen, evenmin als de
mannen, alleen goede eigenschappen hebben!
Zij weten, dat zy ook hun fouten en gebre
ken in het openbare leven mee zullen bren
gen. Maar zij hopen als alle anderen die
voor het stemrecht der vrouw zijn dat
een deel van de schreeuwende onrechtvaar
digheid, van het vreeselike krachtrnisbruik,
van het publieke onverstand en het doodende
hechten aan vormen en gebruiken, dat de
tegenwoordige maatschappij kenmerkt, door
het stemrecht der vrouw verdwijnen zal I
En vóór alles verlangen zy het recht het
lijden van hun medemenschen te verdachten
door krachtiger m ddelen dan alleen door de
weldadigheid, waartoe de vrou w nu gedwongen
is haar meevoelen te betuigen.
Nu bevindt de voelende en nadenkende,
maar stemrechtloo*e vrouw zich tegenover
de maatschappij in denzelfden toestand als
iemand die aan een boom is vastgebonden
en om zich heen menschen ziet vermoorden
en mishandelen. Of als iemand, die aan het
strand staat niet een paar sterke amen,
maar zonder boot. terwijl hy op zee een schip
ten onder ziet gaan. Of ?ls iemand, die aan
de put staat met gewillige banden, maar
zonder touw en emmer om het lavende Irissche
vocht op te halen en aan de rondom hem
dorstenden uit te deelen !
Venetië.
Een mooi t er04
In de Süddiutsche Mnnulshefte, schrijft eene
politie-assistente over haar arbeid als zoodanig
t« Siuttgart en de mooie resultaten, waar
mede zy haar hoogst-inspaanend, maar ook
rijke bevrediging schenkend beroep, be
kroond zie', doen my' besluiten dezen werk
kring, waai aan geen enkele vrouw in ons
land zich wijdt, onder de aandacht te brengen
van de velen, di« gewapend met goeden wil
en volhardenden moed. wellicht zich tot
dezen arbeid voelen aangetrokken en door
wie het mogelijk zou kunnen worden ge
maakt, dat eene dergelijke betrekking, waar
van de onberekenbare voordeelen bieronder
zullen worden uiteengeztst, ook bij ons politie
corps in het leven werd geroepen.
Onberekenbare voordee!en, vooral op
zedelij fe gebied voor haar, die aan de goede
zorgen van de politie-assistente zouden kunnen
worden toevertrouwd, zooals dat nu reeds,
met zoo gunstia;en uitslag, in de meeste steden
van Duitschland, dat in it opzicht ons ook
alweer zoover vooruit is, plaats heeft.
De taak der politie-assistente toch, is hef,
alle vrouwelijke personen, die naar het bureau
worden getransporteerd, de behulpzame hand
te bieden, haar te helpen, zich weer omhoog
te werken uit de ellende en een
menschwaardig bestaan te gaan leiden.
De Stüttgartsche po.itie-assistente dan geeft
in de Süddeuteche Monattfiefle de volgende
beschouwingen omtrent haar arbeid.
In de eerste plaats ben ik belast met de
bewaking van de vrouwer, die naar het
bureau worden gebracht; niet alleen zij, die
zich aan eenig misdrijf hebben schuldig ge
maakt, maar voornamelijk zij, die geen onder
komen hebben en later weder op vrije voeten
worden gesteld. Verder diegenen, wie de
gevangenis of een verbeterhuis wacht.
Mijn taak is het, te zorgen, dat iu de
behandeling en den omgang met deze vrouwen
niets zedek wetsends kan gebeuren. Daarom
woon ik het onderzoek door de doktoren bij
en heb het recht, ah mij dat genecscht
voorkomt, mijne meening ten beste te geven,
als ik bezwaar heb tegen een onderzoek of
het integendeel noodzake ijk acht.
Mijn werkkring heeft zich zeer uitgebreid
?MUMUIIMIHIMUHIMIItllMIMIIHIIIHlIttMIimmMlinillllllUlimi
Bitterwater
Emser Water (Kranchen
26 CENT PER HEELE KRUIK.
Emser Past i M es
50 CENT RER DOOS.
Da Costaplein
Ao. 9-14 en »O.
Gróote Winkelhoekhnizen
te huur, zeer geschikt voor
magazjjn of
mimtebehoevende inrichting. Huurprijs
billijk.
Te bevragen Nationaal
Grondbezit", Overtoom 73.
Caille
de eehfe
e is Mode.
l Vraagt Stalen van onze
voor| jaars- «n zomer-nouveautés, voor
costumes en blouses: Echizen,
l Taffetas lustre, Louisine, a jour,
Mousseline 120cM.ta-eed,van 60cent
J per meter af, in zwart. wit. «-fiVn en
ge|kleurd,als ook geborduurde blouses
' en robes in batist.
W\j leveren alleen gegarandeerd
solide Zijde stoffen direct aan
psr| ticulieren, franco vracht en
rechten aan huis.
SCHWEIZfR & Co., Luzern H26.
(Zw.tserland>.
Zijdestoffen-Export. Kon. Hofl.
Deor (lui/enden als HET BESTE e kt>nd.
Wie altijd versche en heerlij t smakende
Groent»n en Vruchten hebben wil, bestell*
KRUMEiCH's InmaakpoiteiL
Met metalen deksel. Van steen met
zoutglazuur overtrokken. Vraagt uwen Winkelier
in huishoudelijke artikel en de brochure: Hoe
maakt men het bos! Fruit en (J.oenten ia",
welke U gratis wordt verstrekt.
En gros by: JOH. II. \\\ llKK JltlDEV, Am<T>fu«rt.
iedeponcertt
Filialen: SPUI 25, VAN WOUSTRAAT 9.
Depots: v. Baerle traat 38, Joh.
Verhulststraat 105, 1ste Const. Hny^enps'raat 92,
1ste Helmersstraat 201, Xas^ukade 304a, d«
Clercqstraat 8, Marnixstraat 257,
Haarlemmerdyk 20, Van der Hoopstraat 38, Plantage
Kerklaan 15, Von Zesenstraat 29,
Ooftenburgergrachtt 17. Javastr. 5 Camperstr. 20,
Wf«8perzijde 74, Watergraafsmeer: Bretdeweg L
flEDERL: INDUSTRIE
TER VERVAARDIGING VA/S:
K COMETE ^
ner EE/IKE ZUIVERE /IATUUR yoLLöió/iPERWtP
BESLIST KRi^PVRIJ
ZÖMDER WASCHVOORSCHRIFT.
ONDER VOLLE GARAHïE
Verkrijgbaar bjj :
Firma ADR. SCHAKEL, Hofl., Amst.
M" ff
.luist.
A U KON MA Kt'tfÉ, Amst.
Mag. ME'l Ai\KKk, Den Haag.
(-f. J. v. d. tiVR<,H. Leiden.
P. VAN 'T KAAK. Westzijde 4, Zaandam
T. frCHAKWKK, Broerstr. 60, Nijmegen
E D t». T KOM, Arnhem.
IS. L) K LÏKME. Arnhem.
(iebr. KfJER, Zutphen.
TE HUUR
DE VELÜWVILLi
t e Auntpeet.
Te bevragen Vereeniging KANTOREN
VOOE VASTE GOEDEREN IN NEDERL,
afd. Nunspeet.