Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1552
kunsten, dat niet duidelijk en precies is aan
te geven omdat beide vaak ineen loopen,
maar dat aangegeven wordt door de omschrij
ving van toegepaste kunsten als de beeldende
kansten welke in een zoodanige innige be
trekking tot de architektuur of een voorwerp
van technische kunst staan, dat de bestem
ming, het materiaal met de techniek en de
constrnctie van een gebouw of onderdeel van
een gebouw of vporwerp .van ny verhei
dskunst, waarb\j ZÜa'8 dienende kunsten haar
medewerking verleenen, een wezenlijken
invloed uitoefenen op de voortbrengselen dier
toegepaste kunsten;" terwijl van de technische
kunsten wordt gezegd dat, z\j zijn het beste
te bepalen als veredeling van die
njjverheidsvakken, welke zich met de productie van
gebruiksvoorwerpen bezig houden." Tot de
eerste soort behooren de dekoratieve schilder
en grafische kunsten en de vakken welke
daaraan verwant zijn, de dekoratieve plastische
kunsten in allerlei materiaal en een deel der
textiele kunsten, terwp'l onder de tweede
soort worden gerangschikt de z.g.n. bouwende
kunsten als bewerking van metalen en tim
meren, verder keramiek, meubelkunst, een
groot deel der metaalbewerking, typografie,
boekbinders, de textiele kunst voor zoover
niet tot de dekoratieve kunst betioorend.
Uit een aan het rapport toegevoegden
tabel blijkt dat de verdeelingen volgens
bovengenoemde vier groepen vaak
ineenloopen, waar b.v. de verdeeling in toegepaste
en technische kunsten ongeveer samenvalt
met die in ontwerpen-uitvoerders en
alleenontwerpers.
De vragen sub B (vraag 5?11) bedoelen
een duidelijk overzicht te veischaffen van
de verschillende wijzen waarop diefstal wordt
gepleegd en van de mate waarin dit geschiedt.
Bij bestudeering van de op deze vragen
ingekomen antwoorden staat men . waarlijk
verstomd over de brutaliteit waarmee wordt
geroofd en gestolen, en vraagt men zich af
hoe 't mogelijk is dat een dergelijke onge
hoorde toestand maar kalm bestendigd blijft,
vooral als men ziet hoe elk verweer tegen
beroving reeds vooraf is onmogelijk of ten
minste nutteloos gemaakt, en hoe die be
roving door het publiek steeds meer wordt
aangemoedigd.
Het rapport, de antwoorden op de vragen
uitwerkend, merkt op dat niet eens alle na
maak kan geconstateerd worden, omdat de
copieën niet altijd geëtaleerd worden. Met
meubelen b.v. geschiedt dit bijna nooit. De
geconstateerde gevallen mogen dus als mini
mum beschouwd worden, en men mag veilig
aannemen dat er inderdaad veel meer ge
vallen bestaan.
. Vraag 5: Is het voorgekomen dat uw
ontwerp of model zonder uwe toestemming
door derden letterlijk werd nagemaakt ?"
wordt door 15 van de 25 personen, d. i. door
60 pCr. bevestigd beantwoord. Dus, minstens
60 pCt. van de Hollandsche kunstnijveren
worden bestolen, mogen beitolen worden. Vraag
6, naar niet-slaafsche namaak, d. w. z. naar
namaak met geringe wijziging, wordt even
eens door 60 pCt. bevestigend beantwoord.
Dus, behalve diefstal is ook toegestaan het
verknoeien en verhanselen der resultaten van
gedurige studie en moeizaam zoeken.
Over .diefstal van onderdeelen, ter combi
natie met vreemde elementen (vraag 7) wordt
door 13 personen (52 pCt.) geklaagd. Zeven
personen (28 pCt.) klagen over reproductie
zonder toestemming in tijdschriften.
Vijf personen verklaren dat fabrikanten
eenvoudig deu naam der ontwerpers
gebiuikten om hunne namaakrommel te kunnen
verkoopen.
Dat ook het publiek dapper meêsteelt blijkt
uit de beantwoording van vraag 10.
Deze luidt: Werkt het publiek
niet-gewenechte namaak in de hand door uw ont
werp door anderen zonder uw toestemming
te laten uitvoeren?" en wordt bevestigend
beantwoord door zeven personen. Hoe brutaal
het publiek daarbij te werk gaat, blijkt uit
n der antwoorden :" ... dat op de tentoon
stelling te... een stuk uit een kussen werd
geknipt met het aaaneembare doel om óf
zelf na te maken of te doen namaken ",
een staaltje van vandalisme dat ongeloovelijk
schijnt.
Uit de beantwoording van vraag 11 blijkt
dat de fabrikanten de namaakprodukten ver
koopen, Eooals hun dat het voordeeligst
schijnt, óf onder den naam van den
oorspronkelijken ontwerper, óf onder eigen naam,
óf zelfs onder den naam van iemand die er
part noch deel aan heeft.
Het rapport groepeert de antwoorden in
verband met de verse billende vakken en
vindt dat de meeste namaak voorkomt in
de volgende vakken: I aardewerk en
porcelein (100 pCt.), II metalen gebruiksvoor
werpen (100 pCt.), III meubelen en woning
inrichting (83'/3 pCt.), IV plastiek in terra
cotta en aardewerk (100 pCt.). 't Is wel I
Wat betreft aardewerk en porcelein, alle
drie hierin werkende artiesten constateerden
namaak, en wel op groote schaal. Van twee
werden de modellen slaafs gecopieerd, van
allen met geringe wijziging of door combinatie.
In de productie van metalen luxe-voor
werpen blijkt eenige namaak te bestaan,
doch deze is niet van groot belang. Metalen
gebruilctvoorwerpen daarentegen worden be
langrijk nagemaakt. Plastiek in hout en steen :
Vooral beeldhouwwerk van meubelen wordt
gestolen. Plastiek in terra cotta en aarde
werk : de modellen worden ongewijzigd
afgegoten, wijziging zou maar duurder maken.
Modelleurs, graveurs en ciseleurs in metaal
klagen er over dat hoofdzakelijk hun
zilverwerk geroofd wordt. In de meubelen
gegeschiedt de namaak op alle mogelijke manie
ren, slaaft, met wijziging en door combinatie.
(Men heeft trouwens maar in elke meubel
winkel te zien, 't is in den regel een raar,
heterogeen zoodje; wat goed is, is slaafs
nagemaakt.) In deze branche stelen zelfs de
allergrootste fabrikanten mee, en hier vooral
werdt de diefstal door het publiek geprovo
ceerd. In de vakken decoratieve schilder
en grafische kunsten, dameshandwerken en
borduren, en weef werk en tapijten wordt zoo
algemeen gestolen en daarbij zoo geknoeid
en gescharreld dat er geen oog op te houden
is. Er wordt verteld dat een onzer groote
spoorwegmaatschappijen een stationswacht
kamer liet versieren precies als een andere
wachtkamer van een concureerende maat
schappij, zonder den artiest daarin te kennen.
De vragen 12a: Meent gij door voren
bedoelde feiten op den duur ernstig te zijn
benadeeld? Zoudt gij deze schade kunnen
schatten?" en 12fi Meent gij dat vorenbe
doelde feiten schade doen aan de ontwikke
ling van de Ambachts- en Nijverheidskunst
in Nederland in 't algemeen ?" worden res
pectievelijk 14 en 19 maal bevestigend be
antwoord. De antwoorden zijn zeer nadruk
kelijk. Op 12a komen o. a. de volgende
antwoorden: Ik word voortdurend bena
deeld", schade ernstig, niet te schatten",
zeker zijn wij ernstig benadeeld", het is
eene benadeeling mijner reputatie", in n
geval is een slechte recensie het gevolg",
op 126: Groote schade", zonder eenigen
twijfel", enz.
Ten slotte zijn de vragen 13?29 er op
ingericht middelen te vinden ter verbetering
van den bestaanden, onhoudbaren toestand.
Vraag 13: Acht gij wettelijke bescherming van
ambachts- en nijverheidskunst gewenscht?"
Wordt door 21 personen, d. i. door 84 pCt.
bevestigend beantwoord, terwijl de overige 4
personen geen direct ontkennend antwoord
gaven.
Sub 14a wordt gevraagd of wettelijke be
scherming zooveel waard wordt geacht dat
de daardoor veroorzaakte kosten de prijzen
der produkten iets zouden mogen verhoogen.
Zestien personen antwoorden bevestigend;
als opslag op den kostenden prijs wordt ge
noemd van l pCt. tot 10 a 15 pCt. Tien
personen antwoorden bevestigend op de vraag
14d; meent gij, dat een depot uwer modellen
en ontwerpen bij een Centraal-bureau moge
lijk en wenschelijk zou zyn?" Wat betreft
d^n tijd die een event. wettelijke bescher
ming zou moeten werken, is men over 't
algemeen voor het geheele leven ; sommigen
vragen 20 jaar, anderen korten tijd en dan
herziening, weer anderen 10 a 35 jaar.
De vragen 15?24 bedoelen te weten te
komen of er middelen geschikt geacht worden
om de uit de schending v» n het artistieke
eigendomsrecht voortvloeiende gevolgen te
neutraliseeren, welke die middelen zijn en
wat de ervaring is geweest bij toepassing van
die middelen. Over het algemeen wordt de
meening uitgesproken dat wettelijke bescher
ming de eenige oplossing is. Wel worden
eenige middelen aan de hand gedaan, maar
deze worden erkend als te zijn lapmiddelen
en blijken dat ook te zijn uit de ervaring
voorzoover zy zyn toegepast. Verscheidene
kunstnijveren sloten contracten met fabri
kanten, maar de waarde hiervan bleek mees
tentijds nul te zijn. Bijna alle contracten
werden van de zijde der fabrikanten ge
schonden. Dat dit tot een gewoonte geworden
is, blijkt uit het volgende ingekomen ant
woord : Een plan om mij door een contract
te vrijwaren legen kwade praktijken van een
fabrikant, heb ik laten varen op advies van
mijn ad?okaat, die verklaarde, dat waar de
fabrikant, kwaad wil, er geen contract te
maken is, dat hem daarvan kan weerhouden".
Ook mondelinge overeenkomsten werden
genegeerd. Andere middelen, als het
gignaleeren van namaak per advertentie, en der
gelijke, hadden geen feitelijk resultaat.
(Slot volgt). T. LAXDBK.
BrifiYen nit Nienw-NeilerlaniL
Oud-Nieuw-Amsterdam,
den len van Lentemaand 1907.
Het eeuwfeest van Longfellow'» geboorte.
De feest vieringen, in de voormalige hoofd
stad 'van Nieuw-Nederland, zoowel als in
Nieuw-Engeland, gehouden ter herdenking
van het eeuwfeest der geboorte van een man
als Henry Longfellow, mogen niet onbe
sproken voorbijgaan. Al geniet Amerika
op het gebied der sehoone letteren in
Nederland geene groote bekendheid, de
dichter van Evangeline" en The Village
Blacksnuth" heeft in zoovele Nederlandsehe
gemoederen van de aangenaamste herinne
ringen achtergelaten, dat de gelegenheid
om deze te verlevendigen, welkom mag
worden geheeten. Bovendien toonde Long
fellow in menig opzicht, bij zijne rondreizen
door Europa aan Nederland een voorkeur
te geven, waarvan bij zijne langenooten
destijds slechts bij uitzondering sprake wa*.
Aan het feestmaal, hier ter stede gisteren
gehouden in de National Arts Club, werden
Longfellow's verdiensten op kernachtige
wijze als volgt door enkelen der feestvie
renden samengevat. Hij was Amerika's
meest beminde dichter, met de warmste en
gemoedelijkste genegenheid vervuld voor
zijne medemenschen. De vermaarde
NieuwEngelander was de eerste, die het
Amerikaansche volk uit eigen boezem tot waar
deering van dichterlijke gevoelens wist te
brengen". Hij mocht als een baanbreker
op dichterlijk gebied worden beschouwd.
Zijne zangster wist, vóór vele anderen,
onder zijne landgenooten teedere en edele
snaren te doan trillen.
Als men Longfellow's innemenden kop
aanschouwt, dan beseft men, hoe van hem
eene opwekking kon uitgaan, die, zondor
zich te verheffen tot eene hoogte, als waarop
Byron, Shelley of zelfs Tennyson schitter
den, van grooten invloed was te achten.
Op zijn gelaat las men zoowel zijne begaafd
heid als zijn rond edelaardig gemoed.
Kenerzijds deed zijne poëzie denken aan De
Génestet, anderzijds aan den nog te weinig
gewaardeerden Staring, om een paar zijner
tijdgenooten te noemen.
Henry was gesproten uit een der best
geziene familiën van Portland, de voornaam
ste stid van den Staat Maine. Het grootste
gedeelte van zijn leven bracht hij door te
Cambridge, Massaclmsetts, waar hij als
leeraar in de moderne talen aan de Harvard
Universiteit een matig salaris genoot. Even
wel had hij geene verlangens naar weelde.
Zijne grootste bewondering was gewijd aan
de natuur, wier ]of hij nimmer genoeg ver
klaarde te kunnen zingen.
In de beide laatstgenoemde steden werden
de belangrijkste openbare feestelijkheden
aan 's dichters nagedachtenis gewijd. Te
Portland werd o. a. een nieuw bibliotheek
gebouw van de Maine Historical Society
op zijn honderdjarigen geboortedag, 27
Februari 1.1. ingewijd.
In Sanders Hall te Cambridge werd een
eereavond ingericht, onder leiding van den
weibekenden professor Charles Eliot Norton.
Honderden personen verdrongen zich ver
geefs, om toelating te verkrijgen in de zoo
groote feestzaal. Slechts met groote moeite
slaagde de politie er in een oproer, voor
den ingang ontstaan, te bedwingen. O. a.
vestigde het genoemde hoofd der Harvard
Universiteit de aandacht der hoorders op
het feit, dat Longfellow zijne tijdgenooten
in Nieuw-Engeland grootelijks vooruit was
in dien zin, dat hij vormehjken godsdienst
geheel en al achterstelde bij den waren
innerlijken godsdienstzin van een rein ge
moed, vol ware liefde voor zijne mede
menschen.
A. E. M. S. TB LAER.
Een natuurgetrouw Portret
naar iedere foto
geschilderd,
is een
allerdanïbaarst ge
schenk voor
elke gelegenh.
Prijscourant gratis.
H. BOGAERTS&C0,
BOXTEL.
DROUOT
* ?*? WESSER & Co. ?*??*?
* LANGE HOUTSTRAAT 7*2*
? - - Den MaagT - -
. . TELEFOON I3TKBC. «74 -
GROOTSTE LVRICHTING VOOR
COMPLETE MEUBILEERING =
IN ALLE STIJLEN == = = =
ANTIQUITEITEN = = =
EIGEN MEUBELFABRIEK
I h tr, Fateban Zitorniten,
l Hofjuwelier.
| Oudegracht E 17, Utrecht,
Z E G E
: Jf __
PERMANENTE ~ <?>
? TENTOONSTELLING
?"?" ~~~ ???" ?"""? VAN *-""? ^~ ??" ~^
KLEURETSEN VAN FRANSCHB
MEESTERS + + + + + +
REPRODUCTIES PROCÉDÉVAN
MEURS + + + + + + +
PHOTOGRAVUREN NAAR OUDB
EN NIEUWE SCHILDERIJEN + +
FAC-6IMILE-AQUARELLEN + +
ANTIEKE EN MODERNE BEELDEN
LIJSTEN EN SPIEGELS + + +
iüHSTHANDEl-m&.DOBENS&ZH.
BOKIN 06. _ AMSTERDAM.
J. J. BIESING,
JKuns titan ttet»
's-GRA.VENHA.GE,
MolepsWfiMS'enfi?.
Moderne Schilderijen,
Aquarellen en Gravures.
MEUBEL-BAZAR,
Singel 263-283,
de
Kant oor-Meubelen
J. MEIJERDÏK MEIJER.
Telefoon *OO«.
ETAALVAR
J. C.
Plein 23>«, -+ -t- -+ -t- -*? 's-Gravenhage.
Moderne Schilderijen, Aquarellen, enz.
L. P. H. DE RIDDER & Zn.,
Allén: KON IN GS PLEIN, Amsterdam.
Moderne Rieten Meubelen
worden alle aan onze werkplaatsen ver
vaardigd, waardoor voor solide afwerking,
gemakkelijken vorm en billijken prijs wordt
ingestaan.
Wij etaleeren in onze magazijnen voort
durend 2O a 3O complete SERRE
AMEUBLEMENTEN, in verschillende
stijl en in diverse prijzen, waardoor niet
naar teekening besteld behoeft te worden.
Werkplaatsen:
Reg.dwarsstr. 26-27-28.
"Winkel en Magazijnen
£il l n
KONINGSPLEIN.
Meubileer-Inrichting
PHOEH1X,
AMSTERDAM,
234 Spuistraat - Damrak 76.
Bij ons zijn verkrijgbaar de moderne
Sewe-JVIeabelen
der rietmeubelen-fabriek
VERANDA, Leek.