DE A M S T K R D A M AI E il WEEKBLAD VOOR N E D E R L A N J). No. 1554 TOOIRO:?. Tentoonstelling van Schilderijen en Teekeningen. Ave Maria. Eene tentoonstelling van schilderijen en teekeningen van Jan Toorop, geopend in den Kunsthandel KRIJGER & Co., Woordeinde t» 'sGravenhage bevat 67 nommers. Men vindt er o.a ?' Het Huwelijk; de portretten van Elsa en Piet Luckwel; Vervoer van een bomschuit te Katwijk aan Zee; Arbeid de Stearine-kaarsenfabriek te Gouda; in Duin met zee; Zonnig herfstlaantje;GoudvisscbenYijver; Generaal Drabbe en Doch ter; Kruispolka; Domburgsch breistertje; Kind met het H. Hart; De boonensnijder; Generaal Drabbe en dochter. Z. D. H. Monseigneur A. J. Callier, bis schop van Haarlem; Ornamentale gedachte voor de H. Drievuldigheid; De H. Aloysim de belofte afleggen! van zuiverheid voor de H. Maagd, (Schets van een in goud mozaïek uit te voeren tableau in de St. Aloysiuskapel yan de Nieuwe St. Bavo-kerk te Haarlem); Portret van den dichter P. C. Boutens; De aardappelrooiers; Moftier; Portret van Dr. Hendrik Muller, Ex-ConsulGen, van den Oranje-Vrijstaat; A reMaria;enz. De catalogus dezer tentoonstelling bevat Piet LUC k wel. een gedicht van dichter P. C. Boutens aan J. Th. Toorop gewijd, na het zien van zijn waskrijtteekening van dien naam; Londensche bedelares; Pruimenplukster; Por tret van M. F. Steyn, Ex-| resident van den Oranje-Vrijstaat; enz. Elsa Luckwel. Kind met het H. Hart. Arbeid in de stearine-kaarsenfakriek te Gou la. Kruispolka. 0?er een onipn kunstenaar en ie reconstructie i au Lionamo's Avondmaal". Onze vroegere stadgenoot professor Rudolf Stang woont tegenwoordig in Boppxrd. Zijn vriendelijk hnisie, dat tegen de berghelling is aangebouwd, ligt vlak bij df> spoorbaaii, en ofschoon men af >n toe wordt op geschrikt door het donderend gewei l van den KeuUctnen sneltrein, wonen tiier die vrede en rjst, die een ingespannen en De Boonensnijder. werkzaam leven ten slotte beloonen. Hoewel de vijf en-zeventigjarige kunstenaar zich sedert eenige jaren uit de wereld terugge trokken heeft, smaakt hij toch nog het genot van geregelden arbeid. Professor Stang behoort tot de ouderen en spreekt als van tijdgenooten over Cornelius en Sclnvin'l, Kaul'iaeh en Piloty. Bij zijn hekelende woorden is het alsof de oude tij !< n ^^r Sagen weer terugkomen. Het ruisclien vati den Rijn beneden, roept ons de Niheiungeri" van Cornelius en de elfen van Schwind voor den eeest. Maar evenals op den Rijn de bootjes met helden en konin gen, getrokken door onzichtbare nimfen, plaats hebben gemaakt voor zwaarbeladen scbep^ri en xwoegende toombooten, zoo gaat deze oude man, die er 'M jaar jonger uitziet dun bij is, mee met ?.ijn tijd en neemt eruit, over wat tiem goeddunkt. Daardoor ook H hij jong gebleven en kan na «olbrachten arbeid «eer nit-uwe werken scheppen. liulolf S'ang heeft zich in xijn jeugd be ziggehouden met het etsen in koper van werken van andere meesters en later, toen zijn opvatting grootscher we)d, graveerde hij naar Frans Hals en Van Dijck en maakte hij portretten. Hoe weinigen weten dezen moeielijken ar*eid die zooveel teleurstellingen biedt, naar waarde te schatten! Wij' rneenen de kopergravures nii'.t meer noodig te hebben, nu de /eproductiemiddelrn het tot zulk een hoogte gebracht te hebtien. Er ligt echter een bekoring in deze gravures, die men met geen photografie bereiken kan, en die slechts een kunstenaar in staat is te voorschijn te roepen, die zien. met zijn geheele ziel ver diept in het werk van den meester. Daar waar de photogratie te kort schiet b. v. bij pasteuse techniek en bij een bedorven opper vlakte van bet origineel, geeft ons een ets van Stang naar Frans Hals, door zijn fijne tee kering, den indruk van een eigen schepping, zoo zelfstandig weet hij de graveernaald te hanteeren. Zooals men weet verdwijnt langzamerhand het origineel van Lionardo'g Avondmaal", en zal het waarschijnlijk het einde ran onze eeuw niet meer beleven. Professor Stang nu heeft de moeielijke taak op zich genomen, een copie te maken naar Lionardo's beroemd schilderij. De Frankfurter Zeitnng schrijft hierover: Lionardo's fresco in de S. Maria deüe Grazie kon in de 16de eeuw nog wel gecopieerd worden; sedert eeuwen beviadt het zich echter in een toe stand, die nog slechts een flauw idee geeft van zijn oorspronkelijke schoonheid. Vóór het totaal aan de oogen der menecheid ont trokken wordt, beeft Rudolf Stang er een reconstructie van trachten te maken. Zijn copie, die voor eenige maanden voltooid werd is in de Frunkfvrler Kmslverein tentoonge steld en voldoet aan de verwachtingen, die men van zulk een tnoeielijk werk koestert. Sedert-1874 heeft Professor Stang zich met het Avondmaal" beziggehouden. Zijn uit gebreide studiereizen stelden hem in 1888 in staat, het groote werk met een nauw gezetheid en een schilderachtige opvatting in een ets weer te geven, die alle vooraf gaande pogingen te boven gingen. Hij had geen rust, vóór hij de juiste kleuren van het Avondmaal" kon weergeven. Weer ging hij op reis, bestudeerde het origineel en de copieën in Milaan, de handteekeDingen te Weimar, Venetië, in de Brera en Ambrosiana, in de Academie te Londen en in de Windsorversatneling en begon uit aanduidingen en verf resten het origineel op kleine schaal weer samen te stellen, door vergelijkingen met de natuur en studies naar modellen. Hoe belangrijk deze arbeid is, kan men zien door photografieën van de ruïne van 't schilderij te Milaan, en nog beter wanneer men l (K) jaar verder denkt en men zich de geheel verteerde muurschildering in de ?S'. Maria Delle Grazie voorstelt. Wat het eerste treft bij de reconstructie