De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1907 19 mei pagina 2

19 mei 1907 – pagina 2

Dit is een ingescande tekst.

DE- A M £ TifcjR DAMMER ; WüvE K^B Ii A D. V (/O R: N E D'Eïl L i N D. r - ' :? - v , ?> ? ' . i ? -^ . r Ho. K60 noch schriftelijk; noch direct noch indirect. Hij heeft over die weigering absoluut niet» meer gehoord, zoodat hij in den waan is gebracht en dat is «. i. volkomen begrijpelijk dat zijn hef bij kalm, overdenken tot de over tuiging was gekomen van zijn ongelijk en daarom de zaak liet rusten. Hoe het in ons land, in onzen tijd mogelijk is, dat de regeering een hoofd officier, die in 1860 in militairen dienst was getreden, in 1905 kon ontslaan op een eenzijdig rapport van een chef, en zonder dat eerstbedoelde in de gelegen heid was gesteld zich op de tesen hem ingebrac'hte bezwaren te verdedigen, dat zullen nu de tegenwoordige Ministers van Oorlog en Koloniën moeten toe lichten. Oüs dunkt geen aangename taak voor de heeren Ridder van Rappard en Fock, die geheel buiten deze zaak staan, daar zij ia geschied onder de Ministers Bergansius en Idenburg. De heer Kleij was sedert l Maart 1895 bij het koloniaal werfdepot werkzaam. Dat hij daar goed heeft gediend wordt fcewe-ien door het feit dat hij den 29 September 1899 werd bevorderd tot Majoor. In de ruim 10 jaren van zijnen dienst te Harderwijk, heeft hij nooit iets ge' hoord of gezien van zijne Conduite-lijst. Dus niet behoeven te teekenen voor ge zien" van eenige beoordeeling die in zijn Sadëel kon zijn. Hoe, in 's-Hemelsnaam kan dan zoo iemand maar plotseling aan den dijk ?worden gezet ? ? Bezitten dan de heeren Raad-adviseurs, chef van afdeeling III (Personeel) aan het Departement van Oorlog, A. J. Door' man, en van A^deeling Militaire zaken 'aan Koloniën Jonkh. J. D. Six, goen ;reéhts- en rechtvaardigheidsgevoel meer ? Js er dat al uit geadviseerd? Laat een werkgever het eens aandurven te«n enkele zijner arbeiders wpg te zenden, zó(5 als de R^geering op advies van beide genoemden den majoor Kley he-ft welgg'zonden, dan zou men eens aièn en hooren wat een storm zou los barsten. Die werkgever k >n zijn matten dan wel oprollen." Zullen nu de adviseurs tunti« vroegere adviezen ook moeten oprollen ? P. Nog eets het dienstvak der registratie. Het laatste nieuwtje in het vak, is de benoeming van den heer Van Walsem tot hooflrpgent. x Men zegt, dat ditmaal minister De Meester persoonlijk aan de benoeming heeft mede gewerkt en zulks in goele navolging van zijn voorganger, minister Pierson. Van dezen staatsman wordt verteld, dat hij, bij alle benoemingen van hoofdambtenaren, zich de ?staten van personeele beschrijving liet voor, leggen en dat hij met een goudschaaltje woog. Dat strekt den oud- president vandeNederlandsche Bank tot eere! Meniaeen heeft aan hem te danken, dat hij niet werd voorbijgegaan, maar evenzeer is onder hem soms een voorgedragen amb tenaar piet voor bevordering of verplaatsing in aanmerking gekomen. Zoo zegt men, dat een der jonge direc teuren den minister Pierson nog altijd een kwaad hart toedraagt, omdat hij destijds Biet, volgens zijn wensch, werd verp'aati-t Haar eei.e gewichtiger standplaats, zulks ondanks den mederegent. Van de jonge directeuren gesproken! Hun optreden tegenover de inspecteurs», bij zonder tegenover hen, over wie zij heensprongen, schijnt niet altijd even gelukkig .te zijn. Nieuwe voorschriften geven! Nu ja! dat behoort er nu eenmaal bij, omdat de boel onder den voorganger natuurlijk niet go»d was, maar laten zij toch denken aan het haanij», dat pas den dop ontkropen ?was en laten zij in gedachten houden, dat men in andere vakken den tijd der put.Jutterigheid reeds lang voorbij ia. . Als men zich in den dienst geheel heeft ingewerkt, is het nog altijd tijd genoeg iets te zeggen, als er dan werkelijk ieta te zeggen valt. Voorbarigheid in deze heeft menigeen soms lang berouwd. HMIIHIIIIMIIIIIIIIIIIHtm DE DROOM EENER MOEDER. Van GÜSTAK ULLMAN. ( Uit het Zweedsch.) L Een zomeravond met weinig wind lassen lij, Sigge en Albin, buiten in den Maröaond om zeekreeften fuiken na te zien. Goede vrinden al se lert bun vroegste kindeijaren, hadden zij te zamen hunne haide mairoiei jaren doorgemaakt. Sigge had oveiipens op ban laatste lange reis vanhetfchip will«-n deserteerer, maar hij werd door Albin overreed om het liever door te staan en thuis te komen als een eerlijke kerel. Xu ha.laen zij, op Albins voorslag, te zamen een geschiktpn kotier gekocht, om voor gezamenlijke rekening te visschen. . MHH zou hen voor br eders hebben kunnen houden, hoe weinig zij ook op elkaar gele ken, want zij waren onafscheidelijk bijeen, zoowel bij het werk a!j bij uitspanningen, buiten op zee in de scheren bezig of pret makende op de Zaterdagavond, bals m het dorp. Albin had van zijn vroegste jaren af aan een eigen tehuis moeten missen, maar had zoo go -d als d' el gekregen in dat van Sigye. Sigi?e's moeder eene loodsweduwe die in goede omstandigheden ver«eenle, had mede lijden gehad met den oudeiloozen knaap. En sedert dien schatte zij AHin hoog als baars zoons beste kameraa.il en vriend. Hij was een vooibeeld van ordelijkheid en vlijt eu zulk een voorbeeld had Sigge wel rioodig, opvliegend en veranderlijk als hij was. De. ou ie vrouw bemoeide zich nooit met hunne zaken, allerminst met Lunne privaatDe henoeming van den heer Y«n Walsem tot hoofdregent is in het vak bijzonder goed opgemmen. Het tot heden steeds be'gunstigde deel maakt daarop natuurlijk een ^uitzondering, want nu zal het gedaan zijn met de voorkeur voor benoemingen, hetzij dan;tot een hooger ambt, tot lid vau commissies en wat diei meer zij. Men zegt, dat de heer Van Walsem als voorwaarde van zijne beroeming gesteld heeft, dat hij de lakens aan h^t departem-nt zoude uitgeven en hij nllneii. Wij zullen dus wel spoedig den rnederegent zien benoemen tot directeur van de provincie Zuid-Holland, tenzij als bezwaar zoude moeten gelden zijne onbekendheid met de praktijk, die hem ook ook parten speelde, toen hij als waarnemend hoof Irrgent de heer Heshusius was toen in Spanje het registratievak moest vertpgenwoqrdigen op de vergadering van hoofdambtenaren., voor de voorbereiding van het ontwerp van wet op de Rijksinkomstenbelasting. Daarom zoude een goede bewaring wellicht beter voor hem zijn. Ja! zult u zeggen, dat is alles heel mooi, maar de goede bewaringen zijn ni"t opge schept en zij moeten toch vacant *ijn. Ovh, wat naïf! Indien ik er over te zeggen had, deed ik, als volgt: ik maakte een lijstje van de gewonschte kantoren, met den naam en leeftijd der titularissen. Het zou toevallig zijn, als niet n van hen den leeftijd hal bereikt, waarop hij pens'oengerechtigd is. Am hem zond ik altijd, als ik er wat over te zeegen had een briefje, met rie boodschap, dat zijn aanvraag om pens:oen binnen drie maanden aan het Departement zou worden ingewacht. Dan heb ik de vacature, maar nog niet de ere wei: sch te benoeming. Want nu komen ettelijke sollicitanten en eilacie, velen zullen meer aanspraken hebben, dan de persoon, wien men wat wenscht toe te stoppen. De lijst voor sollicitatie wordt op tijd gesloten en nu vraag ik zoo terloops aan dezen en genen, of ook zij gehoor i hebben, dat het begeerde kantoor tamelijk in de war moet zijn, hetgeen voor een hypoth^ekkantoor al een heel ijselijk verhaal is. Dat brengt er den schrik dan ook danig in en allen of de meenten zullen afdeinzen als een geslagen hond en intrekking der be noeming vragen... want verheel l je, al die verantwoordelijkheid voor onjuiste inschrij vingen! En wanneer er dan bv. nog eens n oudere sollicitant mocht overblijven ... welnu, dan is er allicht iets te vinden, waardoor deze brutale rakker minder a;eschikt moet worden geacht, dan de held van om- verhaal. Of mijn systeem nieuw is? Ik weet het niet en zal er veiligheidshalve geen octrooi voor aanvragen. Ook dacht ik niet aan dien van zijne eer beroofden ouden ambtenaar! Zal deze niet bij mij komen spoken en mij van de nacht rust berooven 'i Neeiv! zulk een regeerder zou ik toch niet willen ziju. Laat men aan het Departement de puzzle rmiar zelf oplos sen. Dezer dagen hooreii wij wel, hor, do knoop wordt doorgehakt. Rjjbstoezichtopweegwerktiigen. Bij kon. besluit is eene staatscommissie ingesteld, die van advies zal dienen over de wenschelijkheid der we lerinvoering van een Kijkstoezicht op de weeg werktuigen en zoo voort. In deze staatscommissie ziju benoemd: tot lid en voorzitter B. P. Moors, ouiinspecteur van het ijkwezen, te 's Gravenhage; tot leden: G. van den Berge, ijker, chef van dienst te Rotterdam; dr. H. Haga, ho>gleeraar aan de Rijksuniversiteit te Groningen; J. B. Henrard. ijker, chef van dienst te Arnhem; dr. C. Hoitsema,contro leur-generaal van 's Rijks Munt te Utrecht; N. C. Kist, civiel-ingenieur, inspecteur van het ijkwezen te 's-Gravenhage; Jan Molenschot, fabrikant van weegwerktui^en te Teteringen; W. C. Ollanrl, fabrikant van weegwerktuigen te Utrecht; C. A. P. van Stolk, lid van de Kamer van koophandel en fabrieken te Rotterdam en mr. H. l'. de Wilde, secretaris van de Kamer van koophandel en fabrieken te Arnhem; tot secretaris A. Verschoor W.L.zn., ijker der maten en gewichten, toegevoegd aan den inspecteur van het ijkwezen te 's-Gra venhage. Het zal niet te verwonderen ziju als die commissie spoedig adviseert, dat toezicht in te voeren; de leden dier commissie, uit verkoren als zij z.ijr>, zullen stellig brave en achtenswaardige medeourgeis zijn, maar zaken, neigingen des harten of wat daarbij behoorde. Een lange echtverbirdteiiis had haar ge leerd om verborgen dingen als vergeten te beschouwen. Zij geloofde ook het beste van de beide jon^t-n». il-iar zonder naar iets te vragen of iets te laten merken gaf zij onmerk baar acht op hen en door scherp opmerken en half raden was zij nauwkeurig genoeg op de hoogte van de verai der ingen eu wisselingen in hun levtn. Alleen daarbuiten op het wijde water, waren de twee viinden gewoon elkaar open hartig te vertellen, wat hen inviel. Ue meest praatzieke was in den regel ->igge. Maar op dezen avond vernorg hij voor Albin rlen toekomstwensch dien hij den laatsten tijd sterk in zichzelf nad vo-tlen aangroeien. Hij bad er een voorgevoel van dat die wensch niet den bijval des vriendszou winnen en vond het daarom onn)odig het kalme samenzijn ontijdig te storen. Tijd s genoeg als alles in orde is, als de maan vil ie, schijnt zij overal l In plaats er van praatte hij over alle mogelijke aiidere zaken, < n Ie herinneringen vau large zeereizen, vechtpartijen eu avon turen, en meisjes om wie hij niet meer ge geven had, dan nen avond lang. Sigge zat aan htt roer; Albin die altijd haantje de voorste «as om het zwaarste werk te doen, haalde de fuiken op en keek ze na. De lucht betrekt in het Zuiden,'' m'jrkte Sisfge op, terwijl zij bij al krachtiger wind opkruisten aan lij vaneen klip. Er waren nog Benige f u ken ra te zien. ilbin tuurde zwij gend raar de witkoppige golven die over het hèlende strand liepen Kijk, wat staan ze ons dom aan te gapen!'' zei Sigae, terwijl-hy naar het eiland wees op welks k iprng een troep schapen dicht op elkaür gediongen stond, douker afstekend of zij nu juist de aangewezen personen moeten zijn, om vooral de handeld rijven de middenstand in haar werken te hcoordeelen mag wel betwijfeld worden. Het doet den ken aan de Fransehe vrede-makelaars die zeiden: Wij zullen'onderhandelen over u, bij u, maar zonder u." Wij hebben de ijk voor meet- en weegwerktuigRH en n» zal voor het wegen eon dubbele-ijb overwogen worden? liet zou rationeeier zijn, als de commissie de opdracht had, om na te gaan wat niet geijkt is en toch wel noodig heeft geijkt te worden! (Mooi onderwerp voor dr. Xardus). Is ons geil geijkt? Is de duimstok van den tim merman houtverkooi er geijkt? Xcen; waarom dan wel de elle>tnk" van den manuf'arturier. Bier wordt verkocht iier ludce literglas. Is het glas geijkt? Het wordt zouior met-n volseschonken. Als vroeg of laat de balansen weer ge ijkt zijn, dan is b.v. hier in Amsterdam een .slagerij haast heelemaal geijkt, balans en gewicht en het vleesch. Dan heeft daaren tegen de bakker een vrij" ambacht. Het meel wordt niet aan keur onderworpen en voor-wegen doet hij met. Toch is brood van denzelflen naam, bij den een zwaarder dan bij den ander. Valt er dan bij den bakker niets te ijken? Als hij maar lijnkoeken bakt en verkoopt of voermeel, zou Nurks zeggen. Het ijk-kantoor en het kantoor van den waarborg op gouden en zilveren werken twee lustj'iweel-n der bureaucraten in ons lieve latuij >. Voorzeker, gegeten de zucht der metischen om te bedriegen, is toezicht noodig van overheidswege, moar Jan ook dat toezicht zoo volledig als kan. En waarom in eene adem genojru i, de ijk eu de waar borg op gouden en zilveren werken? Dat laatste is ouk ijken en tevens be!astinggaren; het is zelfs pen post in het staatje, dat van tijd tot tij l gepubliceerd wordt, betreffende do toestand van 's Hijks-finantiën. Als een onzer volksvertegen woordipers het volgende gelezen hpol't, zul mogelijk zijn nieuwsgierigheid opgewekt worden, om erois t-3 onder/o-ken: de opbrengst van de belasting op gouden en zilveren werken en de kosten aan de inning ervan verbonden. Summa, summarum. Zou het niet wenschelijk zijn als het ijkwezen in-zijn-geheel eens werd onder hauden genomen? EvEKTS. De'egatie-gelden. Kmdlik zijt gij toch gekomen Weg is alle i.org em pij a. (Uit Marijke, van c'ia-tmngm). Als gevolmachtigde van iemand, die in ludie een landsbetrekking bekleedt, zal ik einielik na lang, na ongelooHik lam wachten, van de betaalmeester een sommetje in ontvangst kunnen nemen, dat meer dan een Jmlf jaar geleden voor mij bij de Indiese fiscus gedeponeerd was. Wat hebben we ontzettend lang ge wacht! Goed geteld niet minder dun zt'.vi-n en een h:iloe maand. Maar ze is er, de delegatie! Evenals een liefhebbend vader of tedere moeder de armen in verrukking uitstrekt naar de afgedwaalde, maar eiudelik teruggekeeide zoon des huizes ert hem met tranen van b'ijdschap in de ogen ver giffenis schenkt zo zou ik ook willen zeggen: Srlncainin. (f rüker'", ze is er. Er is geen langzaamheid meer op de bureau's in den Haag; er is alleen opeenhoping van werk aan de Depar tementen. Geen enkel corps arntenaren ter wereld, hoe groot ook eu uit hoe voortvarende mannen samengesteld h tegen dit laatste opgewassen. Dieu soit béni, de delegatie is er''. Maar mag ik m'n ontevredenheid over de gang van zaken binnenskamers tot zwijgen brengen ? Midden Augustus wordt aan mij weer afgedragen, wat in de eerste drie maanden van 1907 voor mij bestemd is. Is 't niet om tureluurs te word-in? En wat mij overkomt, is de ervaring van meerderen. Hoe zouden wij gebaat zijn bij wat vlugger afrekening! Ik weet, dat in biezoadere gevallen op verzoek van de belanghebbende enige spoed gemaakt kan worden. Tut heden bleef't mij onbekend, of' vun deze facul tatieve maatregel gebruik wordt gemaakt. Maar ik zou willen vraaon als 't mogelik is voor enkele «evallen af te wijken, waarom bespoedigt men dati niet teueu do lucht en nieuwsgierig starende naar beneden naar de eenzane boot. Maar Albin zaeeg en deed zijn werk met een genoegeiijken en hardnekkigen ijver, die zijn vrind aan het roer bijna ergerde. Zacht wiegelend legden jij bij, naast de drijvers, waarvan de kurken w ren versierd met mooi gesnelen muurtjes van hout een ^oort van huismerk en herkenmngs teeken. Aloia boog z ch over de reling en yette zich schrap. Op eens begon bij te spreken, tei wijl hij de fuik ophaalde, met een levreden glimlach op zijn leelijke, breede, iroedmoedige aangezicht, waarva-i de onderkaak uic-itond als de voorboeg van een boot. Ken ongewone, Utï'ens verlegen en vioolijken klaiik in zijn «tem, deedt Sig^e opmerkzaam luisteren. Weetje, die Marta, Marfa Hall. je weet wel.;' Sitrge wrong de roer oen in zijn ^and en klemde de lauden op elkaar. Ais hij pens wist! Hij was al sedert veertien daaen smoorlijk verliefd op die Marta. Hij had niet haar gedankt zoo dikwerf hij haar maar krijgen kon, geschertst en gefluisterd met haar. maar... bad tot HOL'toe jui.-t niet vee! Hieces gehad op zijn moi-iu>. Tuc.'i was hij verliefd op haar. Haar wihln eu zou hij hebben niemand anders. Kn nu.... op eens trof het hem dat Albin óók met Maria had gedanst en haar naliep. .M tar dit zou weinig helpen dacht Sigie, Aü>in was zoo lee'ijk. Met zoo'n schuit v<ui et-a mond -\iiit men peen vrouwenhart, ho-.J1'.el vrouwen smns vreemde neigingen hebben. In pik g-val Marta niet! Dat was niet denkbaar mogeli:k! Miar... Ptn flinke, arbeidzani" en eerlijke man was AU>m. Dat wist Siggn zi»'f Ui-st. Nn, A'ibin'' zei Sigv.re glimlacliei.il wat is er dan met Marta'.'" ,,/ij ziet er goed uit, zii" mompelde Albiu, ijverig in dea wet r. I-n hij w;eip de de afrekening met allen? Niet ieder is bereid z'n uitgaven tot 't allernodigste te beperken z'n crediteuren schandelik lang op afbetaling te laten wachten, of wel: geld tegen hoge rente op te nemen, alleen omdat de Nederlandse betaal meesters nog niet gemachtigd zijn gelden uit te keren, die voor meer d.in een half jaar al gedeponeerd werden. Het uit blijven van delegatie-gelden over zo lange termijn staat gelijk met een niet onbe langrijk renteverlies. In deze ongehoorde langzaamheid matj, niet berust worden, tenzij deonmogelikheid van bespoediging gebleken is. Dat voor enige tientallen van jaren een vluggere behandeling van deze soort zaken niet doenlik was, wegens het ont breken van de moderne communicatie middelen, kan ieder begrijpen. Maar nu de Xe/]erlrni<l en de Lliryd met elkaar en met buitenlandse maatschappijen wedijveren om de snelste verbinding met 't moederland tot stand te brengen nu tal van lijnen in Indiëafgelegen oorden met Batavia in voortdurend contact houden nu wordt het toch inderdaad hoog tijd eens te overwegen, of dulegatie-gelden niet ammerkelik vlugger aan 't juiite adres k,unnen worden doorgezonden. De circulaire van 1881 die nog altijd geldende is en niet minder dan 7 a 8 maanden geduld vraagt van hen, die delegatie-gelden wachtende zijn moet noodzakelik herzien worden. De ongehoorde langzaamheid moet ophouden! Onze moderne steauiers lopen in minder dan n maand naar ludië. Kampen, Mei '07. II. BUKMKR J/x. MiiiiMlmuuuaiiimumiiiiiutiiitiliitiiiBRtMifiNMi Sociale, llltltlllllllMIMIMHItllllllllllllll Et wonifg-tuflerzoeine Wederom is er een rapport verschenen van de Itotterdam>che ( ezondheidscommiss e, over hec onder haar toezicht voort gezette systematische woning nderzoek, waarmee eenige jiren geleden werd be gonnen. Het onderzoek gaat langzaam, maar... secuur. Do twee eerste rapporten die in hun detailleerinir, en hun beschrijving ook van de maatschappelijke situatie van de bewo ners der woningen en de door dezen be taalde huurprijzen, wel tot do meest waardevo Ie mogen worden gerekend, die tot nu toe ia ons land verschenen zijn bevat ten gegeven-i over 4 verschillende stadsge deelten ; l. het complex, waarvan het be ruchte Aohterlrooster" het centrum is; 2. de S^hiedamsche Dijk: 3. voormalig Delftshaven ; 4. een aantal nieuwe straten aan den Nieuwtn binnenweg. Vooral de twee eerstgenoemde complexen, gedeelten die tot de oudste der stad gere kend kunnen worden, bleken een ontzet tend, aantal krotwoningen te bevatten, in alle opzichten tekort schietende aan wat men in onze dagen aan redelijke eischen van licht, frissche lucht en ruimte is «aan stellen. Ku iti het eerste complex, Ach terklooster," bereidt men dan ook een flinke opruiming vau krotten voor. Het derJe, deze week verschenen rapport geeft de refuliaten van een uitgebreid on derzoek in een ander groot godeelte aan de binnenttad, aangeduid als de wijken 10, 11 en 15. Wijk 10 i? het stadsgedeelte waarvan het Aehterkerk'' en de T'>renstraat de centra zijn: het oude stadsgedeelte ben oord 'n de Gfroote kerk, tot aan de Delf'tsche Poort; wijk 11 om v at de talrijke onoogelijke straten die loopcn van de Kipstraat naar de ge dempte (joudsehe Singel: do buurt van de Baansf.vaat; wijk 15 is het groute con plex tusschen de hotte RU den (ioudschenwe^, (ie straten die uitloopen op de Jonker I'Vansstraat, en do buurt van den Crooswijkschenwcg. t)e tvveo oer-te wijken zijn meer rijk aan krotwoningen voor 'n gedeelte zelfs donkerst Ilotterdam, voor 'n ander gedeelte (Jiaanstraat) de buurt van de armste ei) ruwste werklieden : steendragers, zwart^lansende, spartelende en krabbelende vanast neer in de schuit en liet de ledige fuik weer zakken in de diepte:. Vroolijkriep hij uit: Nu nog een, dan zijn wij klaar!" Ik vind haar ook knap," merkte Siage op. Albin grinnikte; het klonk al t het tevreden geknor van een /.eekreeft om den /.onne.-eüijn. Zóó, heb je dat ook gemerk. V" ging Sigge voort om heni uit hoo en. Het peimend en vertrouwelijk gedicht van zijn vrind, werd hem onlrane ijk. Nou of ik! Leg bij! Ziezoo, ja, dat heb ik al lang gemerkt!" Hoezoo, wat? Hoe zit het er mee!" schreeuwde Siige, met moeite den schert senden toon bewaren ie. De boot hingzAaar naar de zij !e over, waar Albin zich over het water heenboog. Ie bent zeker veriiefJ op haar,jij, Albin? Niet, maar dien visch zul-je nooit ophalen, beste jongen. Paar ben jij in allen gevalle den man niet ruiir." Albin was aan het werk en antworrdde niet dadelijk. SU'ge zag in de schemering hoe de g'oote gro <e muil goi dig g'imlachte. Dat zul je eens zien, vrind Sigge. Ik zej ni is meer. Maar, 't zal niet lang meer duren, zon erg lang niet meer, bij leven en gezondheid! ' .lessen! Zul jij een deuntje gaan trouwen, JU''!' Hm! Te zult wel zien!' Het was to n dat Sigge het roer loslieten zijn he/.inniinj verloor. Hij wist zelf niet, wat hij died. M-t een paar kruin-ne sprongen bereik'e hij de leliig, paste zijn kameraal van achteren ai n en wipte hem ha;s over kop in hu water. Diep was iu-t daar niet, want zij waren tot dichtbij de. klip genaileid; en Albin kon zwemmen. M tar me' d-! hoogt) wateiLiar/.en i-u de grove wollen Uu:, was .itt'.tch moeicventers, losse bootwerkers; de laatste wijk is een grooter werklieden- en kleine bur gers buurt, gedeeltelijk zeer oud, gedeelte lijk nieuwe wijken. Kespectievelijk werden in de wijken onderzocht 1015, 1376 en 5610 woningen. Al dadelijk wordt in het verslag opge merkt, dat juist in de oude stadswijken (10 en 11) het aantal leegstaande woningen (resp. 10, 25 en 6.47 pCr), zoodat afkeuring van vele krotten zou kunnen geschieden zonder woningnood op te leveren". Wél wordt er gebrek gevo'eld aan drie-kamer woningen, wat wel als een bewijs voor hoosreie welvaart, pf hoogere eischen mag worden genoemd. In wijk 10 werden 423 eenkamerwoningen aangetroffen, en van deze, naar de reeds uit vroegere rapporten bekende maatstaf van 2 personen voor l kamer(tjp), n et min Ier dan 163 of 37 pCt. onvoldoende; in w ij Sc 11 vond men 668 ócnkamerwoningen, en van de^en 209oï40 pCt. onvoldoende. In wijk 15 vond mpn 1661 nkamerwoningen, en daarvan f</6'5 of 64 pCt. onvoldoende! Van de cérikamer-woningen in de oude stad hebben de respectievelijk 76 en 85 p.Ct. slechts óéne bedstede. Wie met deze be woners eeni^szins bekend is, weet dan ook, dat in zér veel gezinnen die n kamer bewoner, tle kinderen op geïmproviseerde bedden" op den grond moeten slapen. Met de privaten is het even droevig gestel!: in wijk 10 maken^soins 12, 10, 9, 8, 7 ge zinnen gebruik van l privaat. Naar de berekening, dat een verdieping hoogte van 251 tot 2 75 meter onvoldoende", van 201 tot 2.-M) zeer laag" en 1.50 tot 2 meier slecht" te no°rnen i?, waren van de woningen in wijk 10: on voldoen Ie, 22 p.Ct.; zeer hu g 41 'p.Ct.; slecht 6.41 p.Ct. De meest voorkomende gebreken aan de woningen zijn vocht" en stank'. Gemi ideld 23 p.Ct. der woningen hebben last van vocht! In wijk 15 klaagt men echter het meest over stuuk. Ook in dit rapport zijn wederom gegevens opgenomen omtrent de vvoninghurei), waar naar men wel eenigszins de draagkracht der bewoners kan afmeten, en die tevens een leiddraad zijn voor het eventueel ver schaffen van betere woningen ook voor de armsten. In wijk 10 betalen 327 bewoners een huur van f L50 of minder, 303 een huur var» f 1.75 tot en met /250, 109 een huur van /'2.7Ó en /3. Het grootste deel dezer be woners betaalt dus nog minder dan /'250 per week. Deze verhouding vindt men eveneens in wijk 11: er betalen daar 144 ? l en minder, 153 ? l tot f 1.25, 201 tot /'l 50, 113 tot ?175, Ui tot ?2. De maatschappelijkesituatie derbewoners, blijkt eveneens nader uit de opgave omtrent do l/e.rot'jie», der bewoners; in wijk 10 zijn er 105, uif-est alle minder dan ?2.50 beta lende, 0| gegeven als l'Sse werklielo.); 77 wasch en werkvrouwen; 48 naaisters; 4' bedeelden. In wijk 11 zijn er 216 aangege ven als losi-e werklieden, 114 wasch- en werkvrouwen, 54 bedeelden, 121 kleine ne ringdoenden. Van de gewone vakwerklieden komt er maar een gering per .-entage voor, In wijk 13 treft men weder 326 werksters enz. aan, die meerendeels ?2 of min Ier ver wonen, 65 bedeelden, meestal van /'l tot ? l 50 huur. In al dezs wijken zijn de huren van f 3 en mér, voor de werklieden en wecksters /eer sering in aantal, en zijn het bijnrt uitsluitend neringdoenden en caf houders, bewoners der beneden-woningen, die huren betalen van ?3 en ?4. In wijk 10 betalen 12.94 pCt. der bewo ners ? l tot ? 125; in wijk 11 betalen 15 pCt. ? l 2ó a ? l 50, 11 pCt. ? I a ? l 55, 10 pCt. 75 cent a ? l per week. In wijk 15 waar veel vak-werklieden wonen, is de verhouding iet* beter, maar het blijkt uit dit rappirt opnieuw, dat de overgroote meerderheid der bewoners uit de arme be staande hqren betaald van f 150 tot en met ? 2,50. Daarmee zsl elke poging, van gemeente of particulieren, om woningen te bouwen, voor oiinder gegoeden, in de plaats van krotwoningen, zoo ernstig mogelijk reke ning moeten houden. * * * Het rapport bevat ten slotte nog een kraeutige aansporing aan het gemeente bestuur, om vooral in de wijken 10 en 11, de oude stadswijken, krachtig in te grijpen. liet is niet voldoe.ide, aldus wordt betoogd, zoo hier en daar woningen onbewoonbaar worden verklaard, want al verdwijnt hier door menige slechte woiiing, er wordt geen licht en luc'ht door verkregen voor de omlijk zwemmen, daar tusschen de k.iptongen onder water die opstaken als scherpe tangen. Toen Albin weer boven kwam, proestende PD worstelend, greep Sigge de hootshaak en stootte d'en zyn vriend in het hoofd. De^e lier niet om hulp. Hij zonk voor de tweede maal, vervolgd door de siooten, deed onder water tusschen riet en klippen nog een onmachtige poging om zich te bevrijden eu boven te komen. Geperst tusschen een paar steile rotspunten bleef hij waar hij was, overwonnen. Een jaar na Albin's dood waren Sigge en Marta Hall verloofd, /ij hadden veel over Albin gesf roken, ,warm en vol vriendschap, maar hoe langer het duurde, hoe zeldzamer werd er over dezp sombere herinnering ge sproken. Zij hielden de nagedachtenis van den zoo droevig ontslapen vrind in groote eer, maar ontweken al caarmate zij zich inniger aan el kaar verbonden, omzijn schaduw 'e laten vallen op den weg hunner liefde. Maar bij Sigge thuis, dat zoolang ook Albin'* tehuis was geweest, bleef die herinnering in alle hoeken waren. Zijn portret met dat van S:g«p, als kontirmanten, stond op het bareau, een grooter in sjhelj je-srand op een lange zeereis thuis gezonden, hing bo~en de fopha. Ku ve'erlt i kleinigheden, ais geschenken naar huis gebracht, getuigden van de dankbaarheid van den voedsterpoon. Sigge's moeder wai het wie do doodstijding het zwaarst hal T ,en haar zoon met dofl'ii en gebroken stem verhaalde dat Albin in z?e geraakt eu verdronken \va", toen verviel de anders zoo fterke, en door het leven beproefde kaime oude vrouw in een krampachtig gevveen, en uMte alleen ds volgende zonder lina« wooideii: N'een, Sig^e:Ik geloof je niet!"

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl