Historisch Archief 1877-1940
D E A^M i T fc E D A M M E R W E E KB LA D VOO R N E D ER L-A N D.
Zij vond het noodig aldus wil het
ons vo >rkomen olie te gieten op de
golven."
Hier worden ?'?wij dus, omdat het dezen
journalist zoo wil voorkomen", na onze
onomwonden verklaringen, voor huichelaar
en leugenaar uitgema t kt. Wij zijn op den
terugtocht m. a. w. aanvankelijk bedoel
den wij wel degelijk sympathieke moor
denaar" in den gewonen zin.
Aldus te insinueereo, 't is zeer zeker
ook een ma'iier.
Maar hierbij houdt alle discussie op!
De Tijd heeft, wat al te onnadenkend,
een boom opgezet over onze duivelsche
gezindheden, en het aardige van het
geval is, toen zij dit deed, drukte zij
daar tevens haar verwondering bij uit,
dat door de redactie v. d. Groene, een zelfs
bij sommige Katholieken zóó sympathiek
blad, met geen enkel woord of teeken
van een afwijkend oordeel of zelfs maar
van eenigen twijfel of eenig voorbehoud
werd blijk gegeven."
En nog liet zij volgen :
Het is echter de eerste maal, tneenen wij,
dat zij deze sympathie-verklaring in een
Sïederland-ch orgain, hetwelk zich in 't
a'gernjen niet de verded'ging van anarchistische
' begrippen ten doel s elt, openlijfe en zonder
protest van de redictie wordt uitgesproken."
Als wilde zij aan haar lezers vragen:
begrijpt ge nu zoo iets van een blad als
; De Amsterdammer ?
En ziet, daar komt diezelfde Amster
dammer, niot met oen enkel woord, of
teeken van afwijk ^ndoo.'deel, of van twijfel
ef voorbehoud neen, met de meest
? afdoende logenstraffing van den onzin:
iedere inoordenaur is een sympathiek
mensch", en De Tijd blijft zich schrap
zetten en zegt: Neen, hoor, van zoo een
als die Groene vertrouw ik eeen woord...
liet schijnt dat nu De Tijd zich eens
zoo deerlijk vergaloppeerd heeft, de'
sympathieke moordenaar niet meer door
hanr kan worden prijsgegeven.
Met hem alleen redt zij haar figuur.
En toch de Tijd-redacteur schijnt
?wel te gevoaltjn, dat na onze stellige
ontkenning, den sympithieken moor
denaar" als hiilp om er de redactie van
de Groene" mee te vervolgen, hem ont
gaan zal. Maar hij ziet dan toch nog
?een kansje; hij wij4 op \\etopmerkelijke
van het geval, dat niet de sebrijver van
het artikel, maar wij hem van antwoord
dienden. Als wilde-hij zeggen: laat de
redactie van de Groene" den sympa
thieken moordenaar schieten, dan heb
ben wij nog den heer De Haan. Maar
ook dit kan hem geen baat brengen.
"Wij mogen hem verzekeren, dat de heer
De liaan over den sympathieken moor
denaar" precies denkt als wij. Ook dit
deurtje is gesloten; Zoo blijft er dus niets
anders voor hem o^er, dan, gelijk een
fair man betaamt, zijn lezers mede te
dealen, dat hij, door een ongebruikelijke,
incorrecte uitdrukking misleid, tegen een
paar onschuldigen te keer is gegaan,
zooals het den trouwen waakhond kan
overkomen, die soms, bij ontstentenis vin
den dief, uren lang bast tegen het man
netje in de maan.
IIIIIIIIIIIINIIIIHHJH
HERVORMENDE LIEFDE.
Naar htt Frarisch, van JAC", u E VONT AD E.
ISTiets ii zoo verkwikkend ala de omgang
met gelukkige menschen. Daarom heb ik
?Bernard en Jeanhe verzocht, mij hun
gefchiedenis te komen vertellen. Die twee zijn
,zoo geluV.kig en tevreden, als iemand maar
kan zijn ; zij hebben elkaar lief en vereeren
.elkaar, en gain de volgende maand trouwen,
Ik heb hun bezoeken aan mij zoo geschikt,
dat zij elkaar niet ontmoeten, zoodat beiden
het groote genot kunnen smaken, in volkomen
vrijheid over elkaar te praten. Ea om de
fee.-tvretude te voltooien heb ik een ou Ie
juffrouw uitgenoodigd, die zoowel een vrien
din van hen als van mij is een allerliefste
,oud; juffrouw! Menschen, die baar niet goed
kennen, vinden haar leelijk ; in haar jeugd
bezat zij niet de hoeveelheid geld, die de
jnannen .ertoa aanmoedigt, te gelooven, dat
achter een onbeduidend gelaat dikwijls een
schoone ziel kan schuilen. Niemand heeft
deze beminnelijke vrouw liefde aangeboden,
niemand'heeft liefde van maar gevraagd; en
van al die liefde, waar naar nooit is gevraagd,
hetft zij dni/.en l andere zaken gemaakt:
?hartelijke, fijngevoe'ige goedheid, bedekte,
doch krachtige raadgevingen, zulke kiesche
vriendelijkheien, dat menigeen jarenlang mis
bruik er van heef; gemaakt, ze voor on
schuldige aanwensels houdende.' Ja, wat heeft
Bij al niet gemaakt uit dien overvloed van
liefde! breiwerk voor de armen, hul
vaardige woorden, vroolijkheid zelfs, van
die friifche, welsprekende, nuttige
vroo'ijkheid, die men somtijds aantreft bij hen, die
weenen als zij alleen zijn... een heilzame
vroo'ijkheid, reinigend en versterkend als
zuivere bo-cblucht. ..
De oude julfrouv is bezig uit een lapje
rood flinel een alleraardigst, heel klein jurkje
te maken ; zij kijkt telkens naar de klok,
wij verdachten da gelukkige Jeanne... Daar
is zij!
Jeanne is een bekoorlijk schepseltje, hfel
j.onsr, en toch reeds bekend met désmart
Haar .moeder, een vrouw met'de beste be
doelingen, maar slecht op de hoogte van
datgene wat werkelijk van waarde i?, heeft
haar op haar achttiende jaar een prachtig
huwelijk laten dien. Dat wil zeggen, dat de
uitverkorene een au'om'obiel, e'en k.isteel, een
kunst ;er:auipling en een brandkast vol sol ie Ie
eücCten- bezat. Behalve- dat was hij op htt
oog niet slechter dan een ander, maa-r even
min beter, en dat wag niet voldoende voor
dit fijne kleine . ding, zoo teer van lichaam
en van ziel, zoo intelligent, zoo gevoelig.
Maar al te spoedig bleek het, dat haar echt
genoot een hoogst onaangenaam karakter
beza', dat hij alle.s kwali'k nam, zonder eern^e
reden jaloersch was, en zijn bekoorlijk vrouwtje
behandelde, alsof zy on toereken baar was.
Oïer commiezen en'llerten lij te posterijen
entelPgrfli.
Bij de commiezen der posterijen en (elf grafie
treedt tegenwoordig een s:erk stre.en op den
voorgrond, een streven naar verbeteiing
hunner positie. Willen sommigen hunner
die verbetering alleen materieel zien door
meer tiaktement te e sohen, tn traktement
naar dienstjaren, anderen willen behalve dit
ook den werkkring der commiezen verbeteren
en de commiezen mtrt eenige jaren dienst
ontheffen van het gewone routine werk. Het
gevolg van dit laatste zou moett-n zijn
een vermindering van het aantal commiezen
en dus ook een betere promotie voor deze in
dit opzicht zoo slecht bedeelde categorie van
ambtenaren.
Bij de behandeling van de
wa'erstaatsbegrooting verleden j or heeft Je Mi:ii.-ter
een suppletoTre begrooting toegezegd voor
de irecteuren en commiezen. Deze begrooting,
waarna hunkerend wordt u'toezien, is nog
niet verschenen ea zooals het Tw< e Ie Kamer
lij Tak zeide: de comurleien komen ook
met klachten die niet ongerechtvaardig i z'_n".
(De broederschap ran commieitn der poste
rijen" nam 9 Mei!.'. met il ^eineene stem uien
een mo'.ie ain wiarin men aanlrong op etn
spoedige indiening der begrooting en terug
werkende kracht ervan; de Vereeniging"'
zondt een adres ook een spoeditre indiening
vragende). En inderdaad zij kunnen n et
wachten, zij alleen zijn het die nog geen
bevordering naar dienstjaren hebben en hun
promotie is zeer treurig ( eiken jare worden
pi.m. 40 4» klasje commiezen aaageste d en
hoogstens 20 bevorderd tot 3e) Vroeger
kocden de commiezen naar een 8e en 7e
klasje k ntoor mededingen, deze kantoren
zijn den klerken gegeven en de co nmiezen
kregen niets'terug. Het merkwaardige geval
doet zich nu voor, dat een klerk een vrij
zwaar examen extra gedaan hebbende geon
directeur van een 7e k'a^se kantoor lan
worden, om lat bij voor 't examtn slaagde
(bij etn ander vak is 't juist andersom)
De klerken der Posterijei en Telegrafie
hebben in de laatste jaren veel verbeteringen
gekregen: ze kunnen adspirant-coimiie^ wor
den, hun salaris is verbeterd en ze krijgen
de directie's dei 7e en 8e klasje kantoren.
Waar de laatste verbetering ten koste der
commiezen gedaan is, H zooals vanze f.spreekt
de verhouding van commitzen tot klerken
niet al'ijd even vreedzaam, (toe te ,u;chen
is het dat ze op ander gebie l als b.v. zieken
fonds samen wenschen te werker).
In den laatsten tijd zijn tvree adressen
aan den Minister gezonden, een van Jen ?.<j.
.klerkenbocd en een tegen adres van de
commiezen-?ereen'ging.
Het verzoek van dt-n klerkenbinl is niets
meer of mitder dan de jongere comm'ezin
af te schaffen, om lat deze meestal hetzelfde
werk doen als de klerken n omdat ze erg
geen praktische kennis genoeg be/i'ten ca
Jeanne verdroeg alles KCO goed het baar
mogelijk wa^; maar na eenige jaren begon
mijnheer's humeur op belenkelijke wij'.e te
verergeren. Hij kwam tot de ontdekking,
dat de gehee[e wereld een verbond legen
bem had gesloten; zijn familie wilde h-m op
allerlei wijzen benadeelen, zijn zaakwaarnemes
was van plan, hem te ruïneeren, zijn vrienden
belasterden hem, zijn btdienden behoorden
.allemaal tot de politie en beraamden samen
zweringen tegen hem in zijn eigen buis;
zelfs de voorbijgangers op straat keken hem
aan met een onverklaarbare, dreigende uit
drukking in do oogen. En zijn vrousv . .. Wat
beteekeude haar stij'.wijgeudhtid? Waarom
zag zij er zoo ongelukkig uit? Wat vertelde zij
van hem? Zij a!leen was Ie jorzaak van die
atmosfeer van onrust en wantrouwen waar
door hij zich omgeven voelde... \Vaaroin
volgde zij hem onophoudelijk met de oogen,
zelJs bij zijn eenvoudigste, gewoonste
hpndeüngen?. . . Nadat hij tijdea Janj en onop
houdelijk dergelijke vragen hal gedian,
vreeselijke scèLes had gemaakt, in onmin
was geraakt met het grootste deel zijner
familieleden, eenige duels hal gevochten,
waarvan niem.-ind de aanleiding begreep,
kwam bij 03 een keer in heftige
gemoedsbewegini thuis. Zooeven had hij. zoo ver
te de hij op den boulevard Haussmann
den keizer van Duilschlan-1 en den heer
Fallières arm in arm xien rondwandelen.
Persoon'ijk behcligd door een dergelijk
schouwspel, had hij aan de beide heeien
ronduit zijn meenini ge«egd, en toen (ie kei/.er
daarop een bedreinicg tegen hem had geuit,
had hij hem een kogel door het hoof l ge
jaagd. Ten gevolge vau dit kriiclitdn 1U
optreden was natuurlijk dadelijk de oorlog
verklaard, en was hij zelf, wat trou wens niet
meer dan billijk was benoe nd tot opper
bevelhebber van het Fransche leger. Hij gaf
bevel dat men onmiddellijk per telefoon zijn
kleermaker moest ontbieden, da ir h ij dadelijk
eenige uniformen uoolig had. De kleermaker
Wtrd na'uurlijk met rust gelaten en de
krank'.innige werd in verzekerde bewaring
gebracht. l*>n maand later sneed bij zich de
keel af en Jeanne was eimlelijk vri;. tn ;oen
eerst stemde zij erin toe, te erkennen, dat
zij seiert geruimen tijd Bernard lief ha l, die
haar eveneens liefhad en ik had we/eens
willen zien, hoe hij dat had kunnen laten!
Hun aandoenlijke genegenheid is een jaar
lang eea geheim gebleven; doch nu wet-t
iede:e?n het, en over een maand zijn ze
getrouwd, die beste kinderen!...
Jeance lacht, terwijl zij baar beide ou Ie
vriendinnen goeden dag ;:ejt. Alles aan haar
lacht en straalt, haar haar, haar ge/.icht,
ei) haar ziel iacbt en straalt in ha.tr oogen.
Wij doen haar enkele vragen en zij begint
te praten zij doet niets liever d.in daf.
Ik ben gelukkig, o zoo gelukkig!" zegt,
zij. Als gij eens wist, wat Bernard voor mij
is gewerf-t! Z\>o goed en te< der . . . Hij heeft
mij zoo lief.o hij heeft mij zv> ',icf! Ik weet niet,
hoe ik anders rn j'n vreselijk leven zou hebben
kunnen uithouden '. . ik-,yas ziek, ik ,v.ts
ellenniet in 't genot van voldoende levens wijsheid
zijn, om het werk te doen wat ze dienden
te doen: de leidin| in een kantoor in
handen nemen", dus de zg. chefbaan'jes.
De bedoeling der klerken is dat deze dan
commies woiden, d w.z. alleen de uitver
korenen onder hen. Hiervoor zouden zij dus
twee examens moeten doen. Ten eerste een
theoretisch examen en ten tweede e-en
vakexamen, liet eers'e is noodig, want de
vrij geringe hoeveelheid algenieene ont
wikkeling noodig om klerk te worden', kan
toch zeker niet voldoen Ie zijn om als
leider eener tak van dienst op een groote
afdeelirg, of als directeur van een kantoor
op te treden. Het handig-"ijn in de praktijk:
het vlug postwisaeh aannemen of uitbetalen,
het vlujge gorteeren is niet het eecig-noodi<e
voor een hoog ren ambtenaar. Htt
vakexam-n is ook noodig want de
ralicaalexamens voor posterijen en voor telegrafie
vragen lang niet wat de commiezen examens
vragen. En over a'gen.een wordt gevonden,
dit deze en de practitcbe n de theoretische
niet genoeg eiscben.
De k.erken zouden deze examens op vrij
hoogen leefiijd moeten doen, (daar de jonge
com nieztn vervallen) en dus als zij al lang
de schoolbanken verlaten hebben. Deze
examens zouden hen zwaarder vallen dan
de
tegenwooidigeadspirant-commiesexamensEen andere weg zou zijn deze examens te
laten vt-rvallen. In dat geval zouden echter
de eischen voor de klerk- en voor de
radicaalexamens mouten verzwaard worden. Mij goed.
Mjar dan kreeg je allemaal commie en niet
den naam van klerk.
liet sf-chaffen der jongere commiezen i i
nojdig omdat zij zoowat hetzelfde werk doen
als de klei ken," wordt gezegd. \Ve zullen hier
niet in dea breede uitmeten het verschil in
wei k op de grootere postkantoren en
spoorwegpostkau'oren en dit op de telegraaf
kantoieu en veieenigde kantoren. Behalve op de
zeer jroote vereeni^de kantoren (Gouda,
Amersfoort e. a., die door commiezen behoor
den ! ezet te zijn) doen de commiezen in het
algemeen moeilijker en verautwoor,lelijker
werk dan de klerken. Bovendien is het wonen
der commiezen in de grootere plaatsen duur
der. (De, minister stemde toe dit
woningtoelaje in de groote steden zeer gewen<cht
Was, doch zei tevens dat het en S aat te
; veel ,ko.-tte )
Dat het weik der commie :en en klerken
in eenige gevallen hetzelfde is getf ik toe
(voor den omgang met buitenlandsch publiek
en met een groot personeel ep de grootere
kantoren ij meer algemeeiie ontwikkeling
nooJig dan hut klerk examen geeft.) De
grootere kantoren zijn voor de commiezen
een noodige leer chool, al hoeft die leer
school niet zoo lang te zijn a!s nu, en
kuuneu ze dus eerder uit het routine-werk ge
nomen worden. En dit laatste kon door,
zooais gezegd is, minder commiezen aan te
stellen: in dat gei-al beginnen m meer te
lijken op de Duitscbe Sekrela^e.
Op dit ooitnVik kan een klerk examen
doen voor adipirant-commies en heeft dan
niet te versmaden voorde.elen boven den
outsider (hij heeft voonang en krijgt
tracternent, l'e outsider ni nder kans hebbende
turnurnerair (e worden en meer besteed heb
bende) voor xijn opleiding krijgt dat niet)
De klerk die dus genoeg ontwikkeling heefi
om dat ex.unen te do;n woidc op die wijze
commies op vrij jeugdigen leeftijd, maakt
dan door op een groot kantoor ot ,-poorweg
postkantoor Werkzaam te zijn een leerschool
door en krijgt het werk dat de com nies
behoort te doen, sU nl. de positie der
cotnmi.'Zen beter word f. B. O.
dia . . ? En toen plotseling, op een d.ij;, zaa ik in
zijn oogen, dat hij mij lief had ... Nooit hal
ik aan hem gedacht ik dacht nergens aan,
ik was verloren, ik was geheel wanhopig. Ik
wist niet. wat er van mij worden :uoest! En
toen z.ig ik dat. . . lïij had mij lief', begrijpt
gij dat goed ? Alles was veranderd, liet
gaf mij de kracht, mijn leven te blijven dragen.
Ik wist niet, of en op welke wij'.e alles nog
eens zou kunnen terecht komen. Maar ik wist,
ik voelde, dat ik bemind werd, liter ergens
een man was, voor wien ik alles was, d.e
mij niet kou missen, die altijd aan mij dacht . ..
Toen hoorde ik de kreten van dien oug>
lukkigfn krankzinnige niet mejr, zijn woest
heid joeg mij geen angst meer aan. Dat alles
werd als een nachtmerrie, waaruit ik wist
eenmaal te zullen ontwaken... Bernard had
mij niet gezegd, dat hij mij liefhad, waartoe
was dat noodig? Hij heeft het mij niet gezegd,
zelfs niet toen hij bij mij kwam op dien dag,
toen zij mijn in-ui heb )en weggebracht. Hij
wachtte ... M-.ia r ik, ik wi-t het l .Ik wist
zoo goe.l, d t hij mij geheel en al toebehoord ^,
dat ik alles met bom kon doen wat ik wilde...
Geluk mo:*t je altijd betalen, ik heb
mUschien wel vooruit betaald, m's-chien
is dat, wel beter? En nu wil ik al'-en
nog maar vergeten en ge'ukkig zijn...zoo
gelukkig! Bernard heeft zoo'n goed karakter. .
Hij is wel heel ar.d rs dan i T, maar dat doet
er niet toe l Als je van elkaar hou H kom'
dit allemaal wel terecht, l!ij zal zich wel
l iten t yranniseeren voor zijn bestwil... d;e
lieve jongen ... Hij heeft er behoefte ain
eens (link geschud te worden, nu, ik zal
hem wel schu Id'-n ! O.n tnair iets op te
Doemen: hij houdt van een sul, eentonig
leven, van het hoekje van d n haard ; ik
daarentegen houi\ van af?visst-Un^, ik heb
een wa^en hartstocht voor reizen : \vij zalen
veel reuen. K n dan is bij zoo besclrei len,
bepaal l ziekelijk be-chellen ; hij heeft er
een afschuw van zich op dea voorgrond te
stt-llen . . . En dat iemand met zijn gaven !
W.tt een dwaasheid!... Nu, dat zulb-n we
wel eens grondig veranderen.' Ik wil, d.U
hij toont, wat hij in zich heeft, dat hij z:eri
uit, dat hij zich laat hoo'eti . . . (jij weet, hoe
stil bij is, niet waar? Gij moest hem eens
kunnen hoor n, als wij alleen zijn!... ilij
be it een groot, een zeer bijzonder talent voor
welsprekendheid, hij heef: alleen uiaar
een manie voor gesprekken ondtr vier
oogen ! . . . Maar ik zal lieni we! jenezen van
dit) minie! Ik wil hem iiïet m'>iioj>ul'S!.ett n,
ik wil hem niet tiitdo 'en.. ."
Maar als hij nu «Ie voorkeur ;-:?">!"( ;un
etn bescheiden ae'.uk ? ' ztgt do oude j''ï;' oii .v.
..Wel, d.in moet hij mii'.ir van voo k"ur
veranderen A's i<vn i.'id c-'n li.'iwe ijk uit
liefde sluit, (hi'i doet hij dat roet o'sr te
blijven stilstaan, ina.-ir ota zich te on t ,vikk.-!t-n,
om het beste wa' in hem i.s, te voorschijn
te doen ko-nui. o ra zich te .wij.'.i ^e.r r;.iar
,!e;i Miivxk v;tii (K-p.,)-;]1 die hciii h'\l;
r<:'verkoren . .. Bernar d'.- i lea.d is, a'-ii'- 111.1:1:<!e,'i
van hot jair hulte-i i ? WO:H'II... . S'i-1 u vonr,
\\\it een krankzinnigheid! . . . \V,'j zuUen
VdliDg Ffed rik Maller & Co.
Op deze veiling zijn niet veel schilderijen
aan te wijzen als kunstwerken van bij rondere
hoedanigheid, liet voortretlelijk^te is dan
wellicht een Willein Maris, een f-pcciraeu uit
den tijd dat zijn ontwikkeling in volle fleur
stond ; 'c is een klein schilderijtje maar van
machtige voldiagenheid. Ik noteerde verder,
oppervlakkig rondziende, een vroege
Bosbooua met piecieus doorwerkte details,
een n^gal kapitale en door reproductie
algemeen heken Ie schilderij van I-raëls uit
zijn overgingstijd: Huiselijk Leed, twee
minder beduidende zeer vroege v\ erken van
Mauve en Blommers, een Koslofs, een,
Tholen, deze ook van afgelt-gen datu a
en een klein schilderijtje van Wei^sen bruck.
Uit de collectie du Buis, inhouJende
meerendeels werken uit het iniiden der 19e eeuw
en ook vaa vreemde n-itionoliteit, (uit welke
laatste vooral eenschilderytjs van Gunlemina'.s
van zeer opmerkelijke kwaliteit zij angeduid)
zijn vtrschillende karakteristieke exemplaren,
die deze veiling to.jh belangwei k-nd maker,
al heeft de publieke suiaak het zich ontwend
de kunstuiting uit deu. tijd van I'ieneman,
Koekkoek. en Louis Meijer met groote
ingenomenheid aan te kijken. L)ie werken
blijven echter altijd een aanleiding de
kuustui ing naar het verl jop der tijden in haar
wi.-selend aansc ;ijn met wat ruimtr oog te leereu
bezien. De geschiedenis der j'Je eeuwsohe
kiiüstontwikkeün i is altijd nog te maken.
We! werJeu de verschijningen uiet ernstige
nauwgezetheid leeds nagenoeg volledig te
boc-k ges el i, maar het b eef bij een categori
sche rangschikking der wetenschap.
E 'i verstandige kunsthistorische studie, die
doordringt tut den ondergrond van het
uiterlijkevlitk der verschijnselen, Lau ruimer vrucht
dragend wezen. Zi zal ontheven zijn aan de
beperk,e syrnpath'.ëa van den dilettant-schil
derij minnaar, maar toch niet dezen geneen
hebben de vaardigheid tot rchter begrip
en warmer waardeeiing, dan da
wetensville kunsthistoricus. De beoordeeling ^an
schilders van verouderde richtingen is
of te neutrail, of te kortzichtig. Ze wor
den veelal geschat naar hun enkelbei l,
niet begrepen naar dj vertegenwoordiging
Vin een cultuur-stadium. Het landschap van
Koekkoek is in werkelijkheid met lebend
omd.it het ontdaan is van nienscheHjkheid.
Toe i is deze schilder,, door dj wijze
waarop hij getuigenis gaf van.de
schoonheidsidee ea kit Htbegrippea van zijn tijdgeest,
een meester. Abio!u;e miskenning van zooeen
is kortzichtig, een zeer Heit/aardige
ontztg^ing van ontvankelijkheid voor het
sc'i >one bij lemanschen.diehemalskuristenaar
huldigden. Hij en ve.e anderen zullen ge
il -ukwaardiger blij ren als de verpersoonlijking
van een kunstrichting, die onde'g ng, met aan
zienlijker vermojen tot kunstdaad, dan velen
der tegenwooriligen, wier werken we, zij 't
cLm ook met recht, nu preferabeler heaten.
Er moet evenwel een richtsnoer blijven,
hij het onderkennen vau valsch en echt in
deu algemeenea gang der kunstrichtingen
Het onderzoek naar de gemoti veeriheid in
het ontslaan van een kunstwerk moet daarbij
d; b-isis b.ijven. Dd kunst beoefend om de
kunst, of de kunst beoe/end met het uit
sluitende doel tot voortbrengen van knappe»
benagelijke schilderyen, zooats van omstreeks
het laatst der 18e tot aan het midden der
19e eeuw. Met andere woorden het natuurlijke
ontstaan van kunstwerken uit den
impulsieven drang naar schoonheid, die een
menschelijke aandrift kennelijk doet zyn, of
het maken van kunst mtt voorbe lachten ra Ie,
die voortvloeit uit de weeUezuchs van eea
gedegenereerd esthetische he.'chaving.
Kijkdagen tot Maandag 3 Juni.
W. STEENHOFP.
llllllMinilllllllllllMIIUIlhjUIIIIIIIIIIIHIIlll
beginnen met een lange reis te m iken, zoodat
ik d« gelegenheid zal hebben, h-m goei uit
te legden, wat ik allemail van hem ver A-acht.
En dan zullen we een poosje naar buiten
f;aan omdat hij dat zoo heerlijk vindt!
en dan kunnen ivij samen ziju carrdidatiiur
voor de eerstvolgende verkiezingen voorbe
reider:.''
Ik waag l J te visgen: En zijn af keer van
politiek, w a i denk je daarmee te beginnen1.'"
Daar hou! ik heelemaal geen rekening
rnee, ' ze^t Jeanne met een gelukkigen glim
lach. Een man met zijn ga<en kanen mag
geen afkeer vau politiek hebben. Daar moet
hij overheen komen, en daar za' hij overheen
komen, d w r van kunt ge verzekerd zijn! Ik
reken er ze f'i op, hem van het grootste deel
van zijn denk Deelden op dat punt af te bren
gen. . Die zijn veel te ouderwetsch. G t moet
weten, dat Bernard het type van een
reactionnair is, van een man van tradities. Dat i« hij in
a Ie iriogoüj^e opzichten, in de wijze, waarop
hij zich kleedt, waarop hij zijn huis gemeu
beld heeft, in de keuze van zijn vrienden ;
dat is om zoo te zeggen de richting van zijn
geest, van zijn gevoel zelfs. ... Ik zal dat alles
Wel in orje maken. . "
M.iar, k'ndlief, ... je hebt dien Bernard
imni"rs lief?"
O, wat een vraag... wat eea onzinnige
vraii? ! . .. N'atuuriijk heb ik hèn lief! Wairom
vraagt ge dat?"
., Te hebt hem lief, omdat hij i=, zooals hij
is?. . Waarom ben je dan van plan lieni van
top tot teen te veranderen?'
Juist om-lat ik hem lief heb wil ik hem
geheel en al gelijk heb oen a,iu mij u ideaal.
wil ik, dat hij het geaeel en al waard zal
zijn. dat ii zoo trotscb op hem ben... Maar
bet, is al drie uur, hij zal wel dadelijk
komen. Ik: zal ma.ir gauw wegga-.n ... als hij
mij hier vindt, laat hij mij niet gaan..."
Zij vertrt-kt en laat de kamer vol lichten
leven Niet lang daaina komt Bernard Hij
is ernstiger, maar toch straalt ook zyn gelaat
van geluk, en al spoedig niet zóó gauw
als .Ir-anne begint hij te praten over het
gelie'Mc onderwerp.
,.Xij hal zoo'n ellendig leven met dien
krankzinnigen man, dat ik diep medelij leu
mei haar rad. Arm kir.dl En zij hal zoon
ongelukkige omgeving, zij had niemand
om h.i-ir iie waarachtige beteekeni.s van het
leren bij te brengen... Ha-.ir moeder is een
i* ot 'Ie vrouw, miiar bijna e.'en gek a's haar
s.-:ti.i'>:i?:r,(>'i \va-. 7/j liotft Je;i:r,e een
helar hel ij ke opvo <lin^ gegeven.. . Voortdurende
(?rikkeiing van het -enu «vstelscl, aanwakkeren
van «ie ijaeliii'id. - wi-rkeüjk. het lieve kiml
niii-'t een buiteng.-'woon weerstand -«vermogen
bc-,i!ten 0:11 riiet nog vee! meer op een «l
wa'il«?po'-ir te ?ijn gcbraclit. .. Z If.s vóórdat ik
lüiar het kreeg, inteie.sseei<le zij mij, als
i-vüan l, die in groot gevaar verkeer Ie...
Het d"n.i;bi"c',d van een rnen-ch te kunnen
re',l,n b c|'; ;ii!j het eer-t t-r. haar
a.i:ig;'troiken... II.i-.r verstand is (/p zoo'n
be.r.ic!i"üjk.' wij-.e geleid, en zij in verstandig,
/.eer \ er-t-atiolsg-zelfs .' \"an nature: heeft zij
Het Jaarboekje, van Jos. ALB. TIIIJM 1907.
L. C. G. Malmberg, Nijmegen.
Voor de zes en vijf igste maal vraagt het
Jaarboekje van Alb. T hij en thans de aandacht
van den kunstminnenden lezer. Waar het
den stichter reeds jaren rnoeft missen en
waar het te staan kwam tusschen tal vaa
nieuwe jaarboeken en annuaria, getuigt dat
56ste laargang" van groote levenskracht en
moet het boekje wél veltr sympathie voor
immer hebben verwor.-en. Ook dit jaar bevat
het wederom vele en veelsoortige bijdiagen;
bijd/agen die strekken zullen om de lezers
naar iederen nieuwen bundel gretig te doen
grijpen, bijdragen ook die wijselyker waren
weggebleven.
Vóirin staat het portret van mr. M. J.C.
M. Kolkman, 111 der Tweed i Kamer en
voorzitter der katholieke kamerclub, bij welke
beeltenis een onbekende een van veel waar
deering getuigend bijschrift levert en de
verdiensten van dezen katholieken staatsman
dankoaar herdenkt.
Onmiddellijk hierop volgt het eerste der
vier overzichten, welke de redactie zelf het
meest karakteristieke gedeelte van het Jaar
boekje" noemt en welke bet Jaarboekje
altijd mg volgens de redactie.! maken
tot een kostbaar monument dat de
gefchieds:;hrij er van het katholieke Nederland eens
zal te raadplegen hebben/' De redictie <?an
het jaarboekje ecbat die overzichten blijk
baar hooger dan ik. Dat ze voor den katho
lieken lezer karakteristiek zijn in zoo/errp,
dat zij een kijkje verschaffen op het geestelük
streven en bereiken der katholieken op
velerlei gebied, valt dankbaar te erkennen;
maar dat zij iets meer zouden zijn, dat zij
het Jaarboekje maken tot een kostbaar
nioaiiment dat de geschiedschrijver van het
katholieke Nederland eens za! te raadplegen
hebbeu," dat ij, ii'en déplaise de redaciie,
toch wat trop de bruit pour une omelette! Ik
vermoed, dat de geschiedschrijver van later
liever de boeken enz. zelf dan de beknopte
opsomming daarvan in de Jaarboekjes zal
raadplegen. Zulk een heksen werk zal dat
waarlijk niet zijn. Met uitzondering van het
poli iek overzicht door het Tweede Kamerlid
A. C. A. van Vuuren, dat echter om zijn
ongeë/enredigde Uitgebreidheid en den aard
der samei stelling, meer een politieke stuJie
werd en daar loor minder tl.uis behoort in
het Jaarboekje, bete kenen de drie resteert nde
o verzichten niet bijster veel.
De E-rw. heer Knuif geeft in ?ijn overzicht
van Godsdienst en Wetenschap" niet veel
anders dan een beknopten catalogus der op
dat gebied weinig talrijk versohenen werken,
met hier en daar een citaat er (mschen en
weinig van hem zelf di-n Eerw. heer C. P,
M. vau Er fen borens werd reeds elders terecht
opgemerkt, dat zyn muzikaal overwicht meer
een uitvoerige ciitiek op de Antonius mis
van Fhilip Loots is, terwijl het kunst over
zicht door Gerard Btom meer de aandacht
trekt door zyn weidichen titel: Geschiedenis
van Woord- en Beeldkunsl" dan door
zaakiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiimiiiiiminiiiiiinimMiiimiiiiiiiiiiimmmiHiiiim
een zeer juist oordeel; maar ze hebben alles
verwrongen, ze hebben bijna een
zeiiuwpatie'nt van haar gemaakt, 't Is werkelijk
ergerlijk, een vrouw met zulke saven!
Maar Goddank, er is nog riets verloren!...
Het is ongeloofelijk, het is aandoenlijk, zoo'n
vertrouwen als zij ia mij steU. . , En haar ver
trouwen zal niet beschaamd worden l Als ik
haar nitt zoo innig liefhad zou ik mij nog
tot haar aangetrokken voelen door de ge
dachte aan de heerlijke hervorming, die ik
in haar zal kunnen teweeg brea&ou. ... Zij
heeft mij mo litf! Hoe zal ik mijn best
moeten doen, rein en edel te woidi-n, om
zooveel liefde waard te zijn!... Gij zult eens
zien, welk een vrouw Jeanne over een paar
jaar zal zijn, wanneer ik haar sirnak zal heb
ben vereleld, haar naar gee-telijk evenwicht
r;&\ hebben teruggegeven, wanneer haar in
ner ijk leven te voorschijn geroepen en ont
wikkeld zal zijn ' . . . Ik vraag mij wel eens
at', waarmee ik zooveel gelui verdien l heb!...
S el u eens voor, zoo'u rijken buigsainen
aanleg te vinden, zoo te worden bemind
wat alles gemakkelijk maakt en dan
te weten, d tt men uit dit onvolmaakte
wonder een meesterwerk '.a.1 kunnen vormen,
dat men het om zoo te zegaen zal kunnen
herscheppen. O, ge kunt ervan verzekerd
zijn, dat ik haar g» en uur langer in dat
verd rfulijko milieu zal laten, dat haur op den
duur geheel aan mij zou ontrukken l Ik zal
haar zoo gauw mogelijk daar vandaan halen!..."
Je bent immers van plan, een lau^ertis
te maken ?"
..Km Inge rei-i rni'ten? Gien denken
aan ! Later misschien . .. Maar voor 't
oogenblik zou dat iiiet te vereenigen zijn, met de
p'annen, die ik voor haar heb gemaakt. Wij
zullen builen gaan wonen, op mijn landgoed,
in de Creu-;e, e-n heerlijke streek, lUitiu',
ernstig, etil . . . Daar zal ik haar zachijes aan,
latuzamerhan l,de denkbeelden bijbrengen,die
zij noodig heefi. Zij heefi behoefte aan kalm'.e,
eenzaamheid, stilte... en over eenigen tij'l
zal ik; haar bij u terugbreng-m, dit lieve kind,
rustig, gekalmeerd, in volkomen even wichf,
gein-el en al #elijb aan uaijn id-aal . .. O,
't is bijna te heerlijk om waar te kunnen zijn ..'*
Bernard blijft nog geruimen tijd zitten
praten, en daarna vertrekt hij, met opgeheven.
hoofd en schitterende oogen.
De 011.la juJl'roii .v schudt hftroo J ilanellen
jurkje uit, dat zij intu-schen hei ft afgemaakt;
zij ilraait het naar alle kantenen btkijkl het
.'(tl teeds-rieid, aUof lij er in gi ds chie rttdi
't een et' andere arm'; kindje in ziet spar
telen. l).ui le^t zij het op haar sclnot, en
n;e . een eenus-iins Ve,r!-!ufLe uitdrukking op
haar ge'aat, ze^t zij aarzelend :
'rij zegt te'ker.s en telkens weer, d.it de
li'-fie de groo;e h< rvormer is, gij zuil zeker
wel gelijk hebben .. . Maar LU moet ge mij
op een goeden keer ook eens uitlegden,
waarom men-dun, die iemand liefiieiben
altijd- il. n inile.'e willea her vormen, in nooit