No. 1562 DE AMSTERDAM ME R W E E K B L A D Y O O R NEDERLAND. rijkheid. Toch ia dit laatste overzicht het belang)ijktte, meer echter o n de manier waarop, dan wat er peiegd wordt. Verladen jaar noemde ik, in dit weekhlad, het optrrden van Gerard Brom in het Jaarboelge ietwat jiedant; doch dit jaar Euaakt Lij hut nog erger. L;eve hemel, waaraan ontleent deze heer toch het recht om over allen en alles zu!k een hoogen toon aan Ie tlaau? H et f t hij zelf reeds zooveel gepresteerd, dat hij i hans maar alles mag afbreken, wat niet precies met zj;n opvattingen strookt, mag neerhalen mannen, die hun geheele leven besleedden in den dienst der kunst en het mooiste wat in hun kunstenaarsziele was, hebben weggeschonken met milde hand? O, 't lijkt heel kianig en men lan er oppervlakkigfn wel eens mie nedotten, zoo nu en dan flink uit te pakken en te razen, te beuken en te vernielen, maar'n be zadigd man haalt er toch glimlachend de fc-ituders voor op en denkt aan kwajongenshebbelykheden. Gerard Brom moet heusch wac verstandiger worden, anders ben ik nog bang dat hy' zich door den onnoozelen praat van een Maasbode laat beetnemen, welke aan Binnewiertz notabece den raad greft eens van gids te veranderen en dezen dan... Gerard Brom aanwijst als 1-ider op helere paden l" Zeg, Gerard Brom, voel je niet, hoe de Maisboile je voor den gek houdt? Toch et aan er gotde dingskes in Brom'i opstel. Zoo dit, dat mij, in verband met hetgeen Frank v. d. Berg onlangs in dit weekblad over vansmaak in de christelyke kunst opmerkte, merkwaardig voorkom! : De kwaal van alle Btichtelike b'aden, dat het onderwerp het slechte werk vergoeden of vergoelikeu moet en'vooral een heiligebeeld nooit lelik schijnt te -iunnen zijn, ia de pest van een u tgaaf die kinderf n vormt Odieemaakvermoordende prenrjöF, ze fi door wijdelingen uitgedeeld aan een halve parochie! Iemand heelt in BJjn huis een grnwelkamer aU het Pjnopticutn : een kast vol heiligschennissen, die bij gelegenheid open gaft^ o wet! Biuta'.e re clames voor Eerste Communie rnder een encharislies plaatje tellen niet eens mee, maar hoeveel kerkelike feesten staan met zuike volden voor schandaal! Kom in een arbeiderfihuis, waar een barbaarse cornmunieplaat cf congregatie diploma de mooiste plek aan de muur mag hebben en erger je niet, als je kan. Mijn hemel, wat hangt er haast in alle spreekkamers en gangtn van de kloosters, terwijl de salons en winkels tegen woordig vol primitieven zitten ! Onlangs liet een nieuw inaandblaadje Het l alronaat kie zen tusschrn twee ontwerpen voor installatietaarten, als Belzebub tn Belial.1' Had Ger.ird Brom over dergelijke feiten, die er helaas nog zoovele zijn, een artikel Beschreven, dan zou hij beter hebben gedaan. Nu kan men hem slechts dankbaar ziju vo >r enkele goede opmerkingen en (ie verblijdende mcdedeeling, dat er een veieeniging is opïe richt, welke zic-h speciaal met Vondel-uitga ven zal bezighouden. Over dit laatste heb ik echter reeds onlangs hier een en ander geschreven. Een knap stuk werk leverde B. H. Molkenboer O. P. met zijn Een Vondelzoon", waarin hij, in den trant der Vondelportretten van Alb. Thijm, Vondel handelend en spie kend faat optreden en den lezer Vondei's verhouding leert kennen tot den dichter Antonides van der Goes. Dit Vondelportret is het beste stuk van het Jaarboekje en de pas opgerichte Vondelvereeniging mag blij zijn, een zoo geestig en talentvol medewerker als Molkeijboer, te bezitten; dat voorspelt g««ed in de toekomst. :Pater Allard 8. J. vervolgt zijn historische studie over j ar. Arent toe Boecop S. J. 1586?1622 en geeft ook nu weder blijk van groote historische kennis in alles wat de gwcbiedenis zijner ordebroeders aangaat. Het artikeltje Over dialekl' door Cjriel Klessens 18 vrij onbeduidend, terwijl htt schetsje Novembermorgen" van fr. Chrininus Kops O. F. M. tiet veel meer is. En de poë/.ie van het jaarboekje? Och de goede wil was beter dan de daad en de redactie zeer toegevend! Maar waarom moet er toch zooveel gehuild worden? Is er dan alle fut en levensblijheid bij de menschen uit? O, wat is er toch meer geestdoodend en energie-veilammend dan al dat gezeur en geteem en gezijpel over verlogen idealen, die nooit bestaan hebben en weeën die nimmer een hart verteeiden ! Zoo er ooit conventie de tachtiger literatuur binnensloop, dan was het dat zeuleu met aller hande zieletmarten en hartepijnen. Ook het Jaarboekje heeft hiervan de treurige bewijzen. De een heefl aan de rui<e borst" van de zonnige hei zijn leed uitgeschreid ; de tweede bleef allén in 't smarte-donker staan" ; de derde voelt zijn tranen stroomen" ; den vierde doerwoelt vlijmend soms de smart' ; da vijfde lag ter loutering op 't lijdensbed der idealen" en lag lan^e jaren, laf en loom, in lustelooshfid en in drukke droom-gezichten", kortom, ze hebhen allen 'n tikje beet van de gemoderniseerde Weltsehmertz van den in dit opzi :ht gelukkig lang overleden Goethe. En zoo dichten dan al die jonge kerels, Roomzr.^e kerels nog wel, die vol moesten zijn van de lichtende idealen hunner levenwekkende en levenskrachtige belijdenis! Mogen ze het volgende jaar beter voor den dagkomeri! Vermelde ik nog een kort artikeltje van Corn. J. Girnpel met naschrift van den redacteur J. F. M. Sterck, waarin de kwestie wordt behandeld, of de arcadische herder van den schilder Pot, in het Kijks Museum, Vondel voorstelt of niet. Gimpel betwijfelt dit, Sterck houdt zijne meening van verleden jaar staande en licht deze nog nader toe. Eduard Brom sluit bet Jaarboekje meteen fympathiek levensbericht van pastoor Kaag, waarin om. dit vóórkomt: Hy was bekend bewonderaar van dr. Schaepman, een min naar en aanmoediger der jongere katholieke literatuur. Op die literatuur bouwde hij verwachtin gen van nieuwe schoonheid, kransend de eeuwig jonge kerk met nieowe lentebloesems en, wellicht vol aantrekkelijkheid ook voor niet-katholieken,hun tegelijkertijd openbarend een straal van er kerke heerlijkheid. Hij zelf sprak zoo gaarne tot niet-katholieken, met hetzelfde doel voor oogen ... het loyale weekblad De Amsterdammer noodigde rum vaak uit tot aankondiging van boeken en dat gsf hem ongevraagd gelegenheid ver keerde opvatiingen te wederleggen op rake, frissche, nimmer k wet ser dj wijze." Zooals men ziet, vele en veelsoortige bij drager, aan waarde zeer ongelijk maar toch verdiens'plijk genoeg om er met belangstelling kennis van te nemen. IIEMU II. VAN CALKEB. Hilversum, Mei '07. De leidde yan den Heiligen Jnliaan flen fl'Tlieiïzame. De Troij Contej" van Flaubert, geiiteld: V n coeur simple", La légende de Saint Julien l'Hospitalier" en Herodias", worden ons, ord -r den ahemeenen titel: De legende van H. Juliaan den Herbergzarne" in Nederlandsche vertaling aangeboden. *) Van deze drie verhalen zijn het De Legende" en Een onnoose'e nel", die den regelixatigsten indruk achterlaten in onzen geest. Hei verhaal, getiteld Uerodias", naam der gemalin van den viervorst Antipa^, dat eindigt met Salomés eisch: het hoofd van Joluinnes den Dooper, is, vooral, .om den ujkdom der bet'chrij fingen; van Oostersche landichappen, van schitteren Ie ieders en prot: -fsies, vaii gebouwen, van festijnen, van Sal»:ués dans, belangrijk ; beschrij vingen, w aartusschen de bloemrijke vervloe kingen van Jaokanann niet disharmonieeren. liet merkwaardige der beschrijving, b v. van de feestzaal, waar de viervorst zijn hoo^e gaste.i ontving (in de ver'a'ing op blz. H'ö) is het nauwkeurig georiënteerde. Deze besohrij vingen zijn niet in aa'd: beeldsprakig, maar nauwkeurige wtèrga>'en van een prachtig beschouwingwbject. Ka datrom juist treft de hirm nietusschen de reien en uilroepen van Jaokanann en het overige van het verhaal ; omdat deze reien en uilroepen louter Ie :d p aak zijü. f) Deze^fle stijl, diéaanleiding rs tot de nauw keurigheid der rijke te chrijvingen, hand haaft en dit is, vo iral, bij de andere verhalen, opmeikeljjk den mchteren, objektieven verhaal Irant. Door liet onnoo:el verteld worden van feitelijke dingen, kan het v&Laal die kin derlijke bekoorlijkheid ontvangen, waarinde diepste weemoed, die van zichzelve onbewust is, Uit bcslo:en. De weemoed, waardoor het leven der simpele zielen ons ontro'rt. lu het leven der sirnpe!e zielen i-t de groote, tragische berusting te v udt n Zij wordtn telkens door nieuw geweld getroffen, en aan vaarden met standvastige gelatenheid, een voudig en bescheiden, het lever, dat telkens opnieuw hun stil gesnik versmoort. Kn zoo gaan zij, eenvoudig en r.atuurlijk, als het lijden zich aan hen heefo vervuld, eenvoudig en natuurlijk ten onder; het ligt m den aard der zaak. Zoo is het leven van Felicitas, de dienst maagd van mevrouw Aubain (Em onnoozi Ie ziel) die alle dingen, welke zij nut honden trouw*, neen, dit niet alleen, maar mot onderworpen teederheid verzorgde, hiar lief pleegkind, het dochtertje van mevrouw Aubain en mevrouw zelf. n haar neef, den zeeman, en later, toen dié, ver v> e,; gestorven was, een papegaai, de vogel die dunken deed aan het zelfde vreemde land, waar haar zeeman was heec-gereisd, de ouwe, stille meid, die alles verliest, en, ten slotte, als mevrouw dood i», in het oude huis van mevrouw overblijft, kindsch en veilaten, alleen met de opgelette papegaai, waaruit de maden kropen. In het begin van het verhaal lv n onnoozele ziel", wordt verteld, dat Felicitas in haar jeugd ook haar liefdesgeschiedenis had gehad ztoals elk ander" (curs. v. m ) Waarom ook niet? liet ligt in den aard der zaak. En die geschiedenis is bij haar nu droevig af^eloo] en, in plaats van met een huwelijk, zooals dat wel meer gaat, niet wair? Toen Theodoor, om sioh te vrijwaren tegen de loting, een oude, zeer rijke vrouw hal gehuwd, Mcue Lehoussain, van T niques", teen was dat wel een buitensporige smart, niet waar ? Felicitas wierp zich ten gronde, stootte kreten uit, riep den goeden God aan, en weeklaagde heel alleen in de wijde velden tot de morgen gloorde." Maar toen ging zij weerom naar de hoeve, zeide haar voornemen om te ver trekken, en toen zij aan het f inde der maand haar loon ontvangen had, (zij was koeijenhoeds'er,) ,,toen knoopte zy heel haar luttele beatting in een zakdoek te saam en be^af zich naar Pont l' Evéque." En daar kwam zij bij mevrouw Aubain, en deze, omdat het meisje zooveel goeden wil en zoo weinig eischen scheen te hebben, nam haar als keukenmeid aan. De ot'jektieve verhaaltrant, hij is het die tot de kleine, grappig aandoende opmerkingen, welke trell'en door de wijze naïviteit waarutó ; ze gezegd worden, gelegenheid biedt. Zooal.-», byvoon eeld, da opmerking over den vader van Ju iaan, die een zoo prachiig slot haii, waar zelfs de groo.e biaad^pit zoo groot en goed was, dac ze wel een 03 had kunnen wentelt n"; waar de kapt l praal vol (was) als het gebede huis eens konings", waar men zelfs, op c<n ofyefigtn plaats een badsloof had naar Rjrneinschen trant; mu-ir de goede lieer, achli.'i,de dit een gebriiik run afijmienditnaars, oiit'iield z:ch daarvan (curg. v. m.). Deze objektie^e verhaaltrant, tij ia het, die, n;et alleen van < uiten af, door dergelijke bekoorlijkheden aan te brengen, de be koring dezer verhalen doet ontstaan, maar, aan den anderen kant, is hij het, die de symboliek zuiver houdt, is },jj het, die de blinde verhaaltrant ij Ie notmen, en, als zoodanig, in wezen overeet stemt met de persoren in het verhaal, die, ook niet be trekkelijk, besefsmacht hebben over hun eigen lot. De ontzachwekkende diepte, die door dezen verhaaltrant kan worden bereikt, kunt se gewaarworden in eene pasta e van De Legerde". Juliaan die, na zijn, onbewuste, oudermoonl, als een eenzame boeteling de wereld doorzwierf, ziju eigen leeftijd niet meer kennend, ontdekt in een bron een grijsaard wiens trekken zoo smartelijk zijn, dat hij daarover weenen moet. De andere grijsaard weent *) De trois contes vindt men in boven genoemde volgorde in de oeuvres complètes van G. Flaubert (édition de'finitive d'aprèa les Mamncrits originaux Paris A. Quantin, Imprimeur Editeur 1885), deel VI, blz. 3 - ]45. De vertaling is in andere volgorde: De legende van H. Juliaan den Her'oergzame, HeroJias'', Een onnoozele ziel''. De volledige titel der vertaling: G. Flaubert's De Legende van H. Ju'iaan den Kerbergzame door Dirk Coster vertaald. Bandversierirg van Ties Bles, Meindert Bogaerdt Jun., Rotterdam 1906. f) In dit verband onderscheiden wij : in aard beeklsprakig en: aan beelden rijk". Een be-chrijving, waarin beelden voorkomer, zooals de geciteerde, is daarom geenszins te noemen: in aai d beeldsprakig. ook. Juliaan gaat voort, en heeft alleen de gelijkenis met het gelaat zijns vaders gevonden. Maar niets dan deze. Tot den Euchteren verhaaltrant leent zich de stijl, die meer kort, afgebroken, gesaccadeerd an vloeijend is. En deze stij1 is daarom zoo octvankelijk, omdat zijn wezen ingetogen is. Rhythmevan breeder dracht is minder tegen de al wisse lingen in het verhaal bestand. Wat is de taak van lieu vertaler; in het bizonder dezer verhalen ? Hij moet, ttn eerste, het stijlwezen van den oorspronkelijken schrijver behouden. Maar daarbij hetl'i hij den aard van zijne moedertaal aan het her schapen werk in te bladen. Daar, naar ons inzien, de heer Dirk Coster, met, in hoofdzaak behoud van di n oorspron kelijker] stijl, om dit werk heeft gebracht de spheer waarin zijn moedertaal leef', daarom verdient, meenen wij, deze kunstenaar in ouze waardeeiing gesteM te zijn boven den betrouwbare]! vertaler. R. Jr. Inhoud van Tijdschriften. De \'kunnwLe Gids, No. l en 2 : Max ROOSP?, Jan van Ry^wijck. Pol de Monf, Het vitioen van Vrederick. Karel Ca-iteels, Verzen. E. P. vanden Berghe, Een Noord en Zuid-Nederljindtch verboni!. J . Willems, Pief. H. PireEne over onze Middel-Nederlandsche letterkunde. M. Basse, Shakespeaie in de Klasse. C. de Jans, Eenheid der Stof. A. Lodewijkx, Orue taal in ZuilAfrika. Frans Buyens. Vlaamsuhe letter kunde. Marn>x van Vlaanderen, Uit den Schoolstrijd. liet Buis. OM! en Nieinn, afl. 5: De S'. Pieterskerk te Lei Jen, door J C. Overvoerde. Het Huis Groenewouie, door S. Muller Fzn. Villa'» in StraudplaaSsen. De Maand, sli. 5 : Alb. Piasfchaert,Verzen Alb. l'lassühaert, Proia. .1. Steijnen, De Vagebond. P. van der Meer, Het Geluk. Aib. Plasschaert, Kiitieken. Eiyin Haard: Zilvervter, door G. D. Gelderman, in Memoriam met poitret. Contra ten.?Ken e model imchling.denieuwe d amautblijpfrij oer l'irrna I. J. Asscher, do ir S Bottenheim met afh. Kitty, Indische schets naar het leven, aoor Gerda. De Hembrug-zen, door R., met af b. Verschei denheid. Feuilleton. Stratenmakerij te Amstenlan. De Stoomploe^ der Xederlandsche. Heide-Maat-chappij Arend Hijner. Nuttige Instellingen: Vereeni^ing voor gpzondheidskol. tv Rotterdam, silles n>. afh. VOOR DAMBS. Een Fran?ch blad geeft ons eeniije nauw keurige en goed ««documenteerde inlichtingen over de toestanden in' den vrouwenarbeid iu Frankrijk. Dd vrouw werkt daar te lande overal: in de fiibri ken, op het attlier, in de magazijnen en de administratie in huis of buitenshuis. Ds meeste fabriekarbeids'ers werken in de textiel industrie, ongeveer 430.1(00. Van hetgeen men de gro jt-indnstrie notmt: voedingsmiddelen, leer en huiden, boeken, pap:er, mijnen en steengroeven, metaaloewerking leven nog een groot aantal vj ouwen. Omtrert deze categorieën mag de statistiek cijfers levertn: de moi iiijkbedeu beginnen eerst tegenover de verschillende andere be roepen, door drf moderne vrou A' uitgeoefend. Men kan daaromtrent sl< clits, bij benaderin i, eene pchattinj; opmaken, zooals h. v. geschiedt in het alge:neène rapport van il. et Miime Jean Brunhes. dat drie j;iar geleien, werd aangeboden aan de sociale katholieke vereeniair.'g van Kreiburx. Mnn vindt daarin de volueiule opgave, waarin zijn opgenomen alle loontrekkenden, met inbegrip der dienstboden, van veertien lauden in Europa. 1'uitPchland in 1895 .... 6.578.3-ïO Engeland 1SSI1. . . . 4tll(i.2:H() Schotlrtnd IS!) ..... 5ri(i.S(;| Ierland 1SUI .... 6;U.'.HS Oostenrijk 181)0. . . . 5.77I.":U Honaarije 1890. . . . 2 l S!) 1)78 Belüië1890. . . . 71)7.14:! Denemarken,, 1S90. . . . 233.45", Frankrijk ]8!K>. , . . 6 3S2 ttö8 Holland ISU'J. . . . 433.548 Iialië1881 .... 5.701. 27ó Zweden IS'.K) . . . . 4(iS.872 > oorwegen 1SDL . . . . '2 -J 4 747 Zwitserland j SS8 . . . . 453.190 Volgens de enq'ièe van 1890 zou Frankrijk dus de derde plaats innemen onder de natiën, wat aangaat de verhouding van werkende vrouwen: (i 382. (558 op 19 340.390 dus 33 pCr. van do geheele vrouwelijke bevolking. Oostenrijk neemt ie eerste plaats in : 47 pCt. en Italiüde tweede: 40 pCr. Volgens het a-nbtelijk onderzoek van 1901, was het aantal arbeidsters belangrik ver meerderd. Het was toen gestegen tot (Ï.8<;4.510, van wie fi.7SH.933 een bepaald beroep uit oefenden en O.T deze wijs verdeeld waren: Vrouwelijke chefs ...... l 1)3 5 ",63 Ondergeschikten en werksters . . 3.i22.754 Vrouwen die op zichzelf werkten. 1.' 38. 810 In dit totaal ziju natuurlijk niet begrepen de vrije beroepen, staatsambtenaren en dienstbo Ier). Ik behoef niet op te merken hoe:eer de nauwkeurigheid der cijfer P, dii ik opgeef, afhangt van de juistheid der opgave. Blijk baar ia deze bene l en de waarheid. Want inditn liet centraliseeren der productie het onderzoek gemakkelijker maakt, wat aangaat de groot- industrie, wordt de kleine dikwijls aan alle contnMe onttrokken. Wat betreft de vrouwen die op zich'.elf werken, vele doen dit in 't verborgen, want zij heiben, volgens haar oordeel, meer te verliezen dan te winnen, bij de wellen, die er voor haar gemaakt zijn. Er heerecht dus onzekerheid in de opgaven, want da inspectie van den arbeid houdt zich bezig met de geheele arbeidende klasse en let niet zoo nauwkeurig op vrouwen- als op mannenarbeid. Daarcm het ft de Kamer den nieuwen Minieer van Arbeid verzocht om het volgend jaar op het budget te p aatsen een krediet voor de oprichting van een bureau voor vrouwen irbeid eu voor het organiseeren der inspectie daarvan op billijker grondslagen. Het aantal ambtenaren, belast met het surveilleer en van ateliers, magazijnen en fabrieken bedraagt tegenwoordig 121, waar onder slechts 18 vrouwen. Dat is weinig. Er moet haar een ruimer plaats worden toe gestaan. In een lan>l, waar de vrouwen arbeider, in een verhou ling van 33 pCt., kan men er zich niet over verwonderen, dat er eiken dag meer gewicht wordt gehecht aan haar oor.leel in de vergaderingen. Heeft men het niet heel natuurlijk ge vonden, dat M. Mirman, directeur-generaal .van openbaren onderstanda- en gezondheids wetten m Frankrijk, de eerste was, die tot het bestuur van die instellingen heeft toegelaten de directrice dtr vereeniging van ontslagen gevangenen uit de vrouwengevan genis traint Lazare Mme Bogelot en de Presi dente der Union de f.mmes de France, Mme Pfiouse? Als men zich over iets moest verbaz»n dan i-) het niet, dat men ze daar ziet, maar dat men ze er niet eerder heeft gezien. Hetzelfle kan gezegd worden van de in?p<;c!rices van den arbeid. Haar toezicht, haar onderzoek zal waarlijk niet overbodig zijn, vooral in de klein-industrie. Ia de etrste plaats zal het nieuwe Bureau van Arbeid ons moeten zeggen waar het begint te werken. Wij willen niet spreken ov( r den textiel-arbei l, die volgens de be scheiden van l'JOl. 825 383 arbeiders en be ambten telde, waaronder 451.249 vrouwen. Nog eens, dat is de groot-inju-trie. Maar in welke categorie zullen wij brengen de indu-trieün. die betrekking hebben op de kleeding? Ond r welk hoold zullen wij rangpcriiskei de vrou>v, die stroohoeden vlejht, die vilten hoeden ver?aardigt, die schoenen stikt, die corsetten maaki ? Er zijn 20.000 corseltenmaakstera in Frankrijk en 50.000 arbeidsters in leer en huiden. Voedingsmiddelen en houtindustrie, die werk seven, de eene aan 80.000, de an lere aan 37000 vrouwen, de papier- en boekinliustrie, chemische industrie, ijzer- en juwe erweri. het snijden van e lel iesteenten leveren ook aan het leger der arbeiders een contin gent van vrouwen, dat men gaarne beter zou leeren kennen en waaromtrent het bureau, dat n:en op wil richten OLS naar we hopen, icli"htii:gen zal geven. En nu komen wij aan het talloos aantal kleine bedrijven dat in de werkp'aats en te huis wordt uitgeoefend. Het toe, assen der wetten op den arbeid beeft al dadelijk dit resultaat gehad, dat, sedert 1901, er oneindig meer te huis wordt gewerkt, «aardojr de h.dustrieel veel min ier algemeeiiëo.ikosieu heeft en zich oattresken kaa aan de mcefte verpl chliugen, die hem waren opgelegd. Dit feit, geconstateerd door de inspecteurs, sonlt bevestigd in de zijdeiLdiHtrie, ten najtele der arbeidster, die op ziu'n zelve weikt eu die, bij gelijken arbeid, niet meer verdict, t wat zij op de fabriek verdiende. U^uefle ge dt voor de stiksters. die ook uit de s'jhoenenfa brieken verbannen zijn. Wat betreft de borduurs'ers en de kautwerksters, zij zijn in zet r nadeelige conditie, zoodat tegeiiwo'i'd g de giootste fabriek, nauwelijks een dui '.ni'ital, in dienst heeft, in plaats van de 50.i;( O, aan wie zij vóór 1870 wei k g:if. De «a^chvrouw en de bloemenmaakster hebben minde.- te lij.lun gehad van de ma china Maar «aK, te zeggen van de ongeluk kige vervaardigerti van kinderspeelgoe l, die mt t hunne gezinnen, vo' rlvegeteeren in de krotten der voorsteden ? Als men oji d« boulevard <, als Kerst- of Nieu«j.iarö£eM'henk, het kleine stuk speel goed koopt, dikwijls z'io vernuftig vervaar digd en zooveel vreugde gewend, stelt men zich dan wel voor hoeveel zorg er aan is bis'.ee^, dat dikwijls de nachtrust er aan is Ofigeeilerd. iu het kleine, benauwde kamertje, waar vader, moed r en kinderen zijn opeengehoopt, dj een uiUnij ierui, de ander uit knippend, ter wijl de anderen vouwen, kleuren, plakken, f.ttsoeneereti 7 . . . Ook hebben zij, wat de grondstof aangaat, alleen maar te kie:en tiiscben karton en hout, Wi-.nt de groote fabrieken hebt» n den a'leenhsmdel in gesneden ijzer en buitendien weet men dat Duibchland drie kwart, van de looden sol daa'je?s in Frankrijk invoert I> het eigenlijk we,l een troost te bedenken, dat de Duitsrhe arbeidster niet minder te beklagen is d;-. n de Fransche, omdat men voorbeelden aan'iaalt van tezinnen aan gena zijde van den h ij n, die na aftrek van alle onkosten, tien en zelfs zes Mark per week ver dienen ! Ik heb tot Int laa'st bew?ard het naaldwerk, het mode- naai- ec coi.it clievsk. De?e zijn liet meest b'Ktn'l, htt veelvuldigst bepludeerd. De statisiiekdi van 18W geven het cijler vau 1. 135.ÓÖ3 vrouwen op 1.8!'3 706 ver vaardigers van kli edmj etukkm. Maar sedert deze enquère, is h-t aantal japonm nmaaksters nog vermeerderd met honderdduizend en dat der liunennaaisters met 30.000: IfcO.OÜO in plsats van 1-14 0(10. Deze cij'ers spreken voor ?ich zelf en ik wil er niet verder over uitweiien, daar ik nog altoos in oiijn ooien hoor weerklinken de antwoorden van twee vrouwen, van twee moeders, die onlangs door mij ondervraagd werden, in het lokiuil in de run Montcalrr, waar zij den maaltijd 'kwamen gebruiken, die daar g'atis wordt verstrekt aan de onge ukkigen, die geen middel van bestaan hebbtn en die toch hun kind voeden Wat doet gij ? Hoevee, verdient gij 't" De eerste antwoordde: Ik uinak k ageri voor hemden en verdien tien SOM*." De tweede antwoordde: Wij maken lakens, rnijn moeder en ik... Drie paar voor vierentwintig s<m$, maar men moet niet stil zitten, als men die op een Jag wil verdienen! Welk een e: lende! O, het Bureau vo jr Vrouwer arbeid, zal zoo het georganiseerd wordt volgens den wer.sch der Kanier, werk genceg te doen vinden, vooral als het zijne zorgen uitstrekt, zooals liet behoort te doen, tot de vrouw, die werkt buiten de industrie, tot da vrouw geplaatst op het kantoor, ia het magazijn, de bank, het hospitaal, tot de dienstbode. . . Denk eens aan de verhouding van 33 op de honderd, door de statistiek vastge.-teld, en zeg dan of de vrouwen, die in Frankrijk onder deze categorie vallen, r,iet voor' eene moeilijke, eene gevaarlijke le.-ensopgave zijn gesteld. _ M. K. MODE-ATELIl R?. Wat de heer H. C. J. Kiesselmann in no. 1501 van de Groene" zegt over overwerk aan mode atelieis en de daaraan schuldige dames, is zeier 'in hoofdzaak juist, of beter: het is natuurlijk de waarheid, iemand van de praktijk heeft het den heer E. verteld. Wat ik hieronder meedeel berust ook op eigen ondervinding en bewijst alweer, c'at elke zaak van verschillende kanten beschouwd kan worden, het is dan ook volstrekt niet bedoeld als tegenspraak, doch slechts als aanvulling van de gegevens van den heer R. Ik ben, zoolang ik me herinneren kan, altijd bij dezelfde modiste (hoeden) en dezelfde naaister (japonnen) geweest, vooral delaatate is een kunstenares in haar vak, zoodat ieder een om haar adres vraas-t; ik geef het, doch steeds met de opmerking er bij: Maar ze zal u erg foppen!" Och, ditt doen ze allen!" luidt dan bijna steeds het antwoord Beiden hadden mij in den loop der jaren 40 o ? n t i per rog»!. e is Mode. Vraagt Stalen van onze voorjaars- i-n zomer nouveau'és, voor costumes en tcouses: Ecliizen, Taffetas lustre, Louisine, a jour, Mousseline !20cM.breed,van b'ocent per meter al, in zwart, wit, ett'^n e»1 ge,kleurd,a!a ook geborduurde blouses en robes in batist. Wij leveien alleen geearanieerd solide Zijde stoffen direct aan par ticulieren, franco vraclit en rechten aan huis. SCHWEIZ R & Co., Luzern H2S. (ZAW.tserland». Zijdestoffan-Export. Kon Hofl. Door duizenden al-< HET BESTE erk.-nd. , Wie altijd versche en heerlijt smakend* Groent n en Vruchten hebben wil, bestelle KRUiVIEICH's lnmaakpojte,i, Met metalen deksel. Van steen rnet zoutglazuur overtrokken. Vraagt uwen Winkelier in huishoudelijke artikelen da brochure: Hoe maakt mc:i liet bes' Fruit on G, oeiiten ia'', welke U graiis wordt verstrekt. En gros bij: JOII. II. \.U II K IL JIKIIIEV, Alllirsf .Ol't. NEDERLANDSGHE INDUSTRIE IEDER STUK DflTiXRIMPT WpRDt TERIWENOrtEM : FABRIKANTEN VALTON ZONEN. , AMSTERDAM. Verkrijgbaar bjj: Firma APK. SCHAKEL, Hofl., Amst. M KI ft /',/XKKxnOfi', imst. AU BO\' MAHCHÉ, Amst. Man. 11K l' Aft l\KH, Den Haag. 'v. ./ v d. HVH<,H. Leiden. l' VA\ 'T K. l \K. Westzijde 4; Zaandam T. M;-V i !?:/?'!''K K. Broerstr. 00, Nijaaegen l''A) ? Arnhem. .v. l>n: L ruw E. Arnhem. (Jetir. *1JIKK, Zutphen. ch* ?Victoria wat e r 4 ...v.-.?.-- TÊIW ' Echt Victoriawaier OBERLAHNSTEIN; Gedeponeertl Filialen: SPUI 25, VAX WOUSÏRAAT 9. Depots: v. Baerleitraat 38, Joh. Verhulststraat 105, 1ste Const. Huyurengstraat t)2, 1ste Helmersstraat 201, Xassaukade 304a, de Clercqstraat 8, Marnixetraat 257, Haarlem merdijk 20, Van der Hoopstraat 38, Planteae Kerklaan 15, Von Zesenstraat 29, OoMenbjirgergrachtt 17, Javastr. 5 Camperstr. 20, We*sperzijde 74, Watergraafsmeer: Breedeweg 1. BOÜWfTNÜNSPTET o;d. VELUWf. Inlicht, b/d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland tg Nunspeet.