Historisch Archief 1877-1940
No. 15G3
DE A SI S T E R D A M W E R W E E K B I, A D VOOR N E D E R L A N D.
zien, dat het zoo met deze dichteres is gegam,
en dat hij hier tevens de mogelijkheid van
een bezielde ideeënkunst blijkt te beseffen ?
Want jij had vroeger gedacit een vrouw te
zullen we'.en, die alleen van en voor de
schoonheid>*zcu leven ... Maar zij heeft toen
op eenmaal opgehouden, een
puur-aesthetisch-ziende en -gevoelige, een voor de kunst
slechts levende te zijn: z\j is in 't reëeleleven
getreden met baar voelea en denken, ...
voortaan eprak zy niet alleen m?.ar uit: het
hooge mooi van persoonlijke emotie, maar
tevens ook, en nieer nop, al bet leed en de
zware ellende, die zij, buiten baar zelf, in
het leven had aangebouwd, terwy'1 dan bui
tendien nog da1; menschelijk meevoelende
niet bij haar tot uiting komt, als in zichzelre
omwentlende en vergaande lyrische ontroe
ring, maar getemperd wordt en verlustigd
door het haar troostende en heil-belo/ende
sociaal democratische geloof.
Bat geloof en niet uitsluitend, zooa's
zoovele anderen, de abstract dogmatische
leer ervan beeft zij in zich opgenomen, en
er met haar dichterlijk gemoed van gemaakt
*«t er voor haar, de groo'.e lyrische, van te
ttk-n viel.'
Dat gek>t.f. K'oos kan er niets anders mee
bedoeïen dan de socialistische Idee, niet
nuchter-verstandelijk aanvaard, maar met
Lenige ziele beweging gevoeld.
Hoe jammer, dat zulke plaateen in deze
kritieken zoo uiterst zeldzaam zjjn ! Dat hij
niet op die wijze in de ontwikkeling en
liet streven ook van andere geestelyke
dichters is doorgedrongen! Hier heeft by
feitelijk erkend, dat het mogelik if, dat een
bestaand d nk! eeld in den met zijn tijd innig
meelevenden dichter tot ontroeiing wordt.
Ongetwijfeld is H. Roland Holtt uitgegain
van'een idee, een overtuiging, die zich in
haar verdiepte, bezield weri, en dus door de
omtoovering van het onbewuste, den schep
pingsdrang, to! waarachtige kunst k'n worden.
Vjat weerhoudt Kloos dan, ooi ook in vele
anderen een o/ereenkomstij; ontstaan vaa
poësie te zien en te waardeeren ? I r zijn
zeker dichter?, wier onbewustheid op liet
oogcnblik zelf der dichterlijke voortbrenging
ideeën opstuwt waar zij nooit over peinsden,
zooals <-r verliefden zijn, die niet weten dat
zg beminnen, maar plotseling in onverwach'e
g-svoelsopwell ng een vers dichten, waaruit
aat, ook voor henzelf, klaarolijkeüjk wordt.
Maar deze gevallen zijn geen regel, en bij
H. R .land Hol4 wa? het zeker niet zoo. De
overtuiging was er, de vorming en ontwikke
ling van een gedachtecleven, dat meer en meer
opgenomen werd in een verdiepten gemoeds
toestand noem het Gevoel of Geloof
girjg vot'.af aan het moment, waarin het
onbewuste wat klaarlag om-chiep tot een
volkomen Eenheid van Ziel en Belichaming
en Veigeluiding. F n meestal gaat het zo3,
oA met Shelley was htt meestal uiet anders,
al wil Kloos ons vertellen dat bij nju over
tuiging uit zijn kunst'' putte; ieder die iets
van zijn leven weet, is beter op de hoogte,
want zijn geheele jeugd was immers veel min
der dichterlijk dan geestelijk- voorbereidend,
zijn kunst was de late maar on
?ergelijkelijkEchoone bloei aan het wijdspreidea ie struik
gewas van zijn ideeën.
Dichters die beginnen met", uitgaan-van '
hun denkbeelden... daar houdt Kloos niet
van. Ily denkt altijd, dat ?ij het aandeel der
Onbewustheid, zonder welke inderd ad geen
poëiie poë'.ie word', weg willen cglererj, als
zjj zeggen dat een kunstwerk op gedachten"
beiu't. Zoo verlette bij zich (N. Gids,
Dec. 'uOj tegen een bewering vaa v. Eeden
dat de gedachte in Perkrf verzen altijd
hoofdtaak is. HU noemt hem een vreemd ing
in Jerusalem", maar is het inderdaad ztlf,
daar by onder gedactite" blijkbaar ptr xe
nuchtere gedachte wil verdaan, en nie.t
wat v. Eeden natuurlijk bedoelt Bezielde
Idte,. Nu kan uien wel opsti^jden : hoofdzaak
in goede kunst is altijd de scbeppingsdrang,
maar dat spreekt vanztlf: de vraag is fliar,
wat de hoofdzaak is in het onderwerp:
pereoonlijke ervaring c f denkbeeld.
Het is nood'.g, dat wij weten, dat wij nooit
door ons Verstand, door onzen Wil alleen
den voorraad van ons innerlijk zóó kunnen
doen leven en glanzen als door het Wondtr
der artistieke Schepping geschiedt, maar bet
is eenzijdig en in strijd met de waarheid,
om te meenen dat alle dichters vóór zulke
oogenblikken niets in zich wisten van de
gedachten en aandoeningen, daarin uitgestort.
De geheele belangrijke kunst van leverde,
gevoelde denkbeelden, die na '90 in Neder
land, maar ook in Duitschland en Frankrijk,
is ontstaan en wijd-uitgegroeid, is, behalve
dan H. Roland Holst, Kloos vreemd. Van
eeu dichter als De Vooys, van bundels als
Het Brandende Braambosah" en al de daar >p
gevolgde van Verwey, en Van De Passie
loos Lelie" van v. Eeden, zwijgt hij De
moderne dichters in uitschland (Jan. '07)
en Frankrijk (Aug, '06), behalve Verlaine,
vindt hij niet?. Dit ij zóó achterlijk, dat geen
kiantensebrijver in de taeh'iger jaren over
Shdlley en Keats dommer vergissingen beging.
Siefau George, Karl Woifskehl, Hugo von
Hofmannsthal, Ilenri de Regniei en anderen
zijn, met de gioote Engeltct;en, maar niet
zelden mér nog, de door onze hedendaagfche
jongeren meest bewonderde dichters M ts
men onder de jongeren niet speciaal die uit
Kloos' sfeer verstaat! De nieuwe poëzie dia
groeit en bloeit in rijke veelzijdigheid, is een
onderwerp dat ik hier niet in een paar
?woorden kan behandelen, maar wél wit ik
\erklaren, dvt sdj een geheel ander beeld
eischt dan men in Kloos' latere Kronieken
vinden kan.
Het grappigste is, dat hij vaak doet, alsof
de door hem. gescholdenen niet eens streven
naar schoonheid. Zoo spreekt hy (Deel III,
bldz. 215) van: een extra-fijn verschil van
klankrcombinatie, dat ik zelf zeker hooren
kan, maar waar hij, Verwey, bij verzen
blijkens zijn eigene, latere gedichten, niet
langer eenig gewicht aan hecht." De
gevolgtres king zou zeer gewaagd zijn, al waren die
gedichten werkelijk onbezield. Omdat Kloos'
lattrd verzen maakwerk zijn, daarom zullen
wij toen nog niet van hem beweren, dat hij
dat met opzet deed ?
Hot is onmogelijk in de door mij aange
toonde onevenredigheid van ooi dei l iets
anders dan persoonlijke partijdigheid te zien.
Dichters» waarvan hij de groote gebreken
ziet, krijgen toch nog hun prijsje, als zij
maar niet thuis hooren in het kamp van
<len geestelijken vijand. Kloos zegt van Verwey
dat deze telkens zyn ik op den voorgrond
schuif i en maakt zich zelfs driftig, als deze
spreekt over de dichterlijke huiveringen"
die hij in zijn jeugd al gevoelde. Toch is
zijn ikkigheid heel wat minder onschuldig.
Men leze zijn bespreking van Aarde", waar
ik niet op in zal gaan. Tegen van Eeden
prijst Kloos in de Kroniek van Pee '06 zyn
eigen ver/en, wat Verwey nooit deed. In
een debat over de Antigone-vertaling van
v. Leeuwen citeert hij een groot stuk uit
zijn eigene. Er zijn meer voorbeeHen.
PersooiJijk is Kloos, maar ook soms jour
nalistiek-ipperv'aikig en iosinueerend. Over
den uitmuntenden Vlaamschen dichter van
Langend tck sprekend, zegt hij: Wat ik
echter van Langendonck las (in de
Vlaamsche Ojgit'') draagt het jaartal 1891, en doet,
in zyn met bepaald ge.'oelig. maar
redenaarsacbtig en zwaar svoordig karakter, veel meer
denken aan de opgewon Jen verstandelijke
Vlaam-che dichi kunst run het vorig geslacht,
dan aan iets wat uitNoord-Neder'and kwam."
Het gaat hier om de vraag, van wanreer v.
L.'s eerste verzen waren. Kloos had daarop
antwooul kuncen vinden in den bund;l
Verzen,' sinds jaren reeds verschenen, en
waarin lij zich wel eens verdiepen mag,
voor hij over v. L. oordeelt. - En wat zegt
men van het volgende, in het Dec. nr. van
1906, waar hy het feil bespreekt, dat v. Eedens
Kieine Johannes" door v. d. Goes in De
.Beweging" werd aangevallen : naar mijn
kalme opinie had de heer Verwey wel zoo
goed gedaan, indien hij zijn bloedverwant
nog in hetzelfde nummer de plaats l ad ge
boden, oni te antwoorden op v. d. Goes...
gehakketeer." De Beweging' is een vrij tijd
schrift, en van Eedens antwoord z>u er wel
kom geweest zijn. Is het niet oelachelijfe,
dat Kloos doet alsof bij op dat re lactiebureau
thuis is als op het ijne?
Welk beeld cns uit ,dit alles verschijnt?
Het beeld van den verwarde, waarmee men
medelijden zou hebben als hij het niet ver
beurde door zijn gehakketeer". Van iemand
die zijn lijd niet meer begrijpt eu toch niet
eche den kan van het leiderschap, waar i ij
eenmaal het volste recht ophad. Die daarom
rond zich een groep tracht te vormen waarvan
hij de belangrijkheid tegen beter weten in
overdrijf', die niet ophoudt m t te tochten
tegen wat steeds krachtiger en rijker ontbloeit.
De juis'e inzichten snijden als bliksems af
en toe door de zwarte s apelwolken, maar de
duisternis wordt er des te /reeselijker door.
Twee dingen resten mij: het diepste verval
van K'oos' best f en emaak aan te toonen
door een bespreking van de4ePeik uitgave,
met inlei ling; en de betrekkelijke verbetering
nader te beschouwen die uit de onlangs
uitgegeven bloemle.ingen blijkt.
Driebergen. AI.EX. GUTTEIING
Boekvei kooping t>üR W. P. de Vries.
Van 17?22 Juni met kijkdagen op 14
en 15 Juni brengt R. W. P. de Vries
onder den hamer eene rijke verzameling
belangrijke werken over recht en recht
spraak, theologie, philisophie, geFc'iiedenis
en plaatsbeschrijving, Klassieke-,
Xederlanische , Duitsche en Engelscbe letteren, medi
cijnen, wetenschap, schoone kunsten,
schi'derijen, enz., uit de bibliotheken van wijlen
He Lope.t de Leao Laguna te Amstprlarn;
C. F. Harbord, advokaat te Haarlem; G. J.
Sieverdink te Gouda, dr. J. C. P. Eyftiiick
Schattenkerk, dokter te Uithoorn; C. van
Dillen, onderwijzer te Amsterdam en J. A.
H. Trap te Amsterdam.
De boekenschat van wijlen deze geleerde
heeren bevat, vooral op het gebied van het
lecht, kostbare en zeldzame werken, ook van
hei Beljdsci, Fraasch en Duitsch recht. Niet
minder op dat d.jr letterkunde. Onder deze
laatste rubriek k >men vele overdrukken voor,
bth»lve onmisbare stanidaard verken. De
afleeling geschiedenis bevat o. a. veel curieus
voor de historie van A i sterdam.
Xiet minder belangrijk zijn de werken over
Genealogie, Aardrijkskunde, in den
uitgebreidsten zin; bibliosjraphie en drukkunst;
de verschillende talen en hare letterkunde
(ook Italiaansche, Spaansche en Portugeeeche;
volksboeken; folklore; occultisme; kostuu n,
zeden en gewoonten; jachc en fport ; mathe
sis : levensverzekering; a'tronomie, chemie,
zoölogie, botanie; medicijnen, kunstnijver
heid, kunst; vaüa, en een geheel
ka'tierlooneel vervaardigd d jor F. A. L. Japiu met
tal van tooneelsctermtn.
NIEUWE UITGAVEN.
Toesiaml op htt Keoondormin, door H. A. VAN
DAI.SUM. Rotterdam, W. L. en J. Brutse.
Het leren is al» een da>n/i. door JEAXXE
HAAXMAS. Am-terdam, L. J. Veen.
J. bosHooM. 'O tfi'k'-riingen en ntudics uit de
ver/auis ing II. W. Mesdag te 's Graveühage.
Amsteidam, \V. Vcrsluijs.
Jj'itmiitTt'T), llaagsche loman, door BUAII
VAX DAM 's Gravenhase, Blanc & Co.
Volksbiblijtheek' Xo. 11, J/ct ministerie-De
Me, ster, door d e linkerzijde bt oordeeld, door A.
J.OOSTDAM Leiden, L'iigev.venn. Vutura' .
UU liet leren t'cm een lnjpo::hondtr, door J.
EVERTS Jr. Bussuiu, C. A. J. van Dishoeck.
Gttnyayeerd, door JEANSE REYXEKE VAX
STUWE. Amsterdam, L J. Veen.
BiJi.sciiK, N(ituur<j.:heïnif.n, voor Xederlnnd
beweikt, door C. P. i\ TFK KUILE. Zutphen, W.
J. Thierne & Co.
H. LUOTZKY, (lodtdiensl < f Go-'»rijk, vertaald
door mevr. J P. WEÜSELIXK VAN-Ros.-U.M.
Zutphen, W. J. Thieme & Co.
Geschieden s der Nederlandsrhe fpoorii'eyen,
door mr. J. ti JOSCKERS XIEBOEB. Haarlem, H.
D. Tjeenk Willink & Zoon.
IimtMmge.i en i:ereen>gin,gen Ie Arnhem, van
belang voor on- eu minvermogenden. Uitgave
der vereeniging Armenzorg 1DÜ?. Arnhem,
Stenfert Kroese & v. d. Zarde.
Moderne drukten en /Afdrukken, GEOEGKS
EEKIIOI'D, vertellingen.
Bij D. Xoordhoüte Gronirgen verscheen:
JKrkttmchool. Oefeningen voor het aanschou
welijk, uit het hoofd en schriftelijklekener,
door W. H. WISSELISK, 7e stukje Gewone eu
tiendeelige breuken, percent"-
gezelschapsrekening, enz., 15e, verbeterde druk.
? Scaen;.ca Komana, scripsit, JACOEUS VAX
WAGKMXGEX.
Jjeschrijrenle nmeetkvnde, door dr. J. KORS.
Ie deel, 4e dr., herz. door dr. O. I'OSTMA. Te k -t.
Beschrijvende meetkunde, door dr J. KOKF, Ie
deel, 4e druk, herz. door dr. O. POSTMA. Atlas.
Uitgewerkte scheikundige vraagstukken, door
C. A. DE LOOZE.
Grondbeg r.selen der chem-ie, door dr. J. E.
ENKLAAR en dr. C. J. EXKI.AAK. 1ste deel,
Anorganische chemie.
Leiddraad, hij de sfudie der letterkunde voor
de hoofdacle, door FBISIUS. II. Hoof-.
Kern van de vlakke driehoeksmeting, door
W. H. WISSEI.INK.
Krrn van de meetkunde, door W. H, WISSE
LIXK, 5e. herziene druk, mei 102 fi Juren.
Kwellen w>d Er'-aklurigen. herausgegeben
von J. f. 1I.I.A5IB njtox, j. W. Ki irER und M,
EiKEi.ENB'iOM. No. 4, Kom ad FerdinandMeyer.
Zwei Novellen, mit einer Einleitun^ und
erlüuternden Bemerkungen versehen von M.
ElIÏEI.EXBOOJr.
H rler, Sprichwörter ? nd Rcdensarten für den
Angehenden Kaufmann, gesammelt von B. A.
Bi7M.\«;jr.
Eti(;e!sc}i, voor eerstbeginnenden door prof.
dr. OTTO JESPKIISEX indr.CtiR SARATW, voor
Nederland bewerkt door MAP.G JIEIJBOOM. Ie
d> e' met "ele houigravuren, '. e druk.
Vraagstukken bij de kern der vlakke drie
hoeksmeting, door W. H. WLSSEI.IMC.
^erhte beginselen der l\'ii- en natuurkundige
aardrijkskunde, een leiddraad bij bet onderwijs,
ir et v.agen en opgaven ter oefenin? en
reretit'e, door dr. II .BLINK 2-», geheel herz druk,
met ti-1. plattn en 14 k aar'j es in afzor.d^rl. atlas.
Tl e Ymn g Teacher, allereerst Enaelech les
bo: kj -, door J. N. VAI.KIIOFF 7e, herz drnk.
F. BRUINS Drumnaldetiaardlol ont/Totén
leeikrirg voor vooitgezet onderwijs,
omj:ewe kt door S. C. BRL'INS en J A. Br.vixs. I.
A'edetland met algemeen overzicht van de
aarde en vau Europa 17e druk.
Nieuw opstellenboek. Stijfoff^n>r,gi-n voor
k wet k-, normaal en hoogere burgerscho'en.
door L. DE VUES.
Hsn 'leiding bij de Studie rar, 't Duitach voor
eerstbf ginnen len, door CIIK SAR.-U'\V. Voor
Nederland bawerkt door WARO MKI.IÜOOM.
English Classic!". Great No^els by Great
Wri!er". Editi d with notes by J F. BEXKE. I.
loanhoe, by Sir WALÏER SCOTT, Rart.
Griekuclie otfeningen, door dr. P. V. SORM v\i
en dr. P. VKKSJIEETKX, Ie deel, met
afionderlijkfi woo-dentijsten. Bedruk.
Vocaiulari(,m, woordenlijsten en regels bij
de Griekscbe oefeningen, door dr. P. V.
SJBJIAXI en ilr. i' VEÜS.MEI TEX, Ie ieel, 3e druk.
Al.ea und Xeuts tvtuclie* L'-tebnch, lür die
riederlii^dischen SchulenJ von H. C. SJ'KUYE.
Er-ter Teii, E-ste Hiilfte, YiCrte Auflige,
Rcvidiort, v on H. POT.
Inhoud van Tydschriften.
Pe XXe. Eeuw, 6e afl. : Fragmeoien uit
Shakespeare's Hamlet door Ja<'. vau Looy.
De Primin, door Richard de Cneu It. De
Hel van Dante, door dr J. D. i>ier. ns de
Haan. Portretkunst, door Jan Gratama.
De Heilige Tocht, djor Ary Prins. Van
Mandei'd Schilderboek, door G. H Miriv.s.
In Arti-, door L. van Deyssel. Over im
pressionisme en architectuur, door L. vau
Deyssel. Buitenland staalkundig overzicht
door Chr. Niiys.
Vlaanderen, Juni : Hardenburg, door Om.
K. de Lacy. De vrome rit, d or Maurits
Sabbe. Krjotwilgen, door Arnold Sauwen.
Frans bloot, Frans groot, Frans dood, door
RenéVermandere. Kroniek. De Vlaamsche
echoo). Joor August Vermeij'en.
De B-u:egina. Juni 11)07 : De S'ij'ing (??lot),
door Stijn St;eavels. De Nulerlandsche
Iv uaissance-dichter Jan van H(.ut, (vervoljr),
door d1". J. Piin^tn J.Lzn. Terugblik op
stille nagedachtenis, dooi \V. L Penning Jr.
De reertien j lar literalu i'g-'S'h'edenis" \an
VVillem Kloos,docr Alt x Guttelin/.?Boeken.
menschen ea Ktrooiiiint'fn. door Albert Ver
wey Boekbeoordteiin^en, door Atn. van
Genm p.
U,: Xü'uwi Tijd, No. 6: I]istori;-che
resulta'en, II, door W. van R-tve^eijn Jr. Een
va.ig beginsel en een verderfelijke fakliek,
d-ior J. vau d jn Tempel. Barend Goedhart
Snik, t, door Herm. lleyertnans Jr. Het
sociaal-libetalisme door Jos. Loopuit. Ar
beiders en Am tenawbeweging, II. door L. J.
C. l'oppe. De minde waard giieid dei meer
waard .-theorie, XII, tloor J. Sax.
Eur pn, afl (3 : t'ragmente.i uit Floris de
Z yarte, door Adriaan van Oordt. Gedichten
van S. G Rendingius?Van Harliniren.
Do verborgen schat, door W. van Ho tf
Gualthérie van Wee/el.?Délire. door Arnie
^alotnoKS. Roemeen-che litdeien, door
Helene Lapidoth?S^arlh. Sawwa, door
Leonie Andiejef. Lawaai in donkere stegen,
door Gust. Naumann. ilicte'rees, door
lienri de Rrg.'iier. De laatste opllikkering,
De Katl ol.tk, Jar,i 1907: Tuberculose der
longen, tloor If. J. Dauien. De Gu'.den
Mif, tloor K Kruitwau;en.?liet Roode Kruis
ia Japan, door A. M C. Cooth. Zonne
brand, door N. R. m. S C Zomer, door
Aug. van Cauwelaert. - De Xcria aan den
Nijl, d"or E. van Krootenburg. DeGüdi
lamp. d.'or L. R.
Onze, Ecuir, til G: Do Slaalriisis, tl )or
prof. mr. U', v. d. Vlu-'t. J! 'e'e, door
G. F. Haspel-". Kerk en Staat in Frankrijk,
door Jhr. pro! dr. B. II. C. K van der \\ijt-k.
De triptiek van Fogazzaro, door prof. <ir. P.
D. C'lnntepie de la Sausüye. Ciara Viehi:,
door G-ertruida Carelsen. O eer de i lichten
van den ciiticus, (!oor dr J. de Jong.
GTuotyederlandfJmn 11)1)7: Tia^i-komedie, I,
door C. P. Brandt van Doorne. Tredmo'en,
door Top Na tf. Laatste schemer, door
Louis Couperus.?Verzen van AnnieSalomong.
Het hoogste recht, door Ina Bou lier B.ikker.
Cm el van Mander, door J. Koopmans.
Vragen von den Dag, ad. 0: Dr. C. J.
Wijnaenit's F/ancken, Het nitioaaal bui eau
voor Vrouwenarbeid . Holbewoners in
Afrika. (i. H. Priem, De Nieuwe Duit-che
lyriek. E. J. Rciivlers. Evolutie en
Vakoph-id ng Prof. JaliusFranz, De vroegere
en tegenwoordige beschouwingen over den
bouw van het VVereldruim. Ruampol,
Financieele zelfstandigheid van Indi
Bibliographie. Van Maand tot Maand : Uit het
zieleleren der vogels (J. Howaid Moore)
De Vrouw en Haar lluis, No. '2 : Zijn brief,
door Marie Mode en vrou venkleedinp, I,
door G. W. E. L^ekepraa'je over kamer
inrichting, I, door J. J. Meijer.
Overkiuissteekjes door R. \V. P. de Vries Jr. Het
menu van een wetenschappelijk standpunt
bekeken, II. door dr. .1. Schrijver Recepten
van soep vit esch. Woord en blik, door
Marie. Linnen zomertoiletten.
Speelpakjts voor kin ieren, door Elis. M. Rogge.
Vo;)r onze jong« meisjes. Ceintuur van vlecht
werk. Onwaarheid spreken, door J. v.
Leid-n. E'ck wat WUB.?Huigspreuken.
Rozen. Wat men ziet en leest. Paarler.
De Nationale Vrouwenraad vau Nederland.
Berichten over patronen in dit nummer.
Orgaan van den Ned. Bond tot Bestrijding
der Vivisectie, No. 12: Verslag van de jaar
vergadering.?Algemeen, finanüec-1 verslag.
Verslagen der efdeelingen. Finantieele ver
slagen der afdeelingen. De lezing van
dr. Maréchal van Parijs. Vaiia.
To'mkunst, No. 22: Mozart's requiem en
Suessmayer. Arthur Nikisch over de mo
derne diriireerkunst. De Meidagtn in
Richard Wa^cer's leven. Het oude
hoftheater te Weiraar. Berichten en
Mededeeliugen. Varia.?Uit het
VereenigingsL;veu.
l igen Haard: Eros als Heros, door H. S.
P. K.. I. Het Koloniehni9?Kerdijk",door
C. Nannes Gorter, met af b. Eén-Mei-dag,
door Dacy K. A. Junius. In het
BlindenInstiluut te Amsterdam, door W. P. J. M.
van den Heuvel, I, met afb. Koude
voorjaar.-tlagen. Versjes, door J S.: Het
oude lied jj. Over de heide. Op
Kraantjelek. Feuilleton. Am den Ykant.
Met de adelborsten op Hr. Ms. Friesland
>n gouden bruiloft. G tand Hotel, alles
met afb.
VOOR DAMES.
De
yaor Vrjiw inïiesreclit in
Emelati
Niet ontmoedigd door den veel vul digen tegen
stand waartegen zij te kampen heelt gehad en
de onvriendelijke behandeling van de zijde
vau het tegenwoordig Parlement, waarop zij
al baar hoop had gevestigd, gaat de Partij
voor Vrouwenkiesrecht in Engeland lang
zaam maar zeker voort op ien ingeslagen weg.
Haar jongste ervaringen hebben baar vast
beradener tn hoopvoller gemaakt dan ooit
te voren en eeu teeken ten haren gunste
rcag Oien het noemen dat de openbare mee
ning thans meer veide-ld is ten opzichte
van het. viaagsiuk dan tot hiertoe het ge
val waf.
Tot betrekkelijk korten tijd geleden werd
het geheele vraagstuk, behilve door eenige
hoog ontwikkelde personen beschouwd als
belachelijk, als een zaak, die lag buiten de
sfeer der gebruikelijke staatkunde.
Tegenwoordig behoort het tot de gewone
onderwerpen van den dag en moet ieder
staatkuudige met het vraagstuk rekening
houden eu zijn standpunt voor- of tegen
kunnen verdt d ten.
Do vrouwen hebben, riettegecstaaLde het
haar niet lukte het Kiesrecht te veroveren,
toch zulk een overwegend 'n invloed bij de
verkiezingen, dat s'echts weinig mannen, die
een zettl in htt IVilement verlangen, haar
gehiel kunnen uegeeren, en de vrouwen
beginnen zich dit bewust ie \vorden en van
dit wapen jjebiuik te maken bij de verde
diging van haar zaak in do naaste toekomst,
De vrouwen, die beken! staan a!s ijveraars
voor vrouwenkiesrecht, kan men vertieelen
in t*ee ond rdeeier, teAo.iLlijk sufl'tagists"
en Hill'ragettes" genaamd. Waarin onder
scheiden deze euJIVagis's en sullragettes zich ?
Pe eerste naam omvat allen, die streven
naar vrouwenkiesrecht, dj laatste werd de
Echirrjpuaam van de vx-uweu die deelnamen
aan de heftige tooneclfii. welke voorvielen
in de nibijneid van het Parlementsgebouw.
Het mogj wasn- /ij u geweest dat eenige der
vurigste vo «rstan l-iters iets te ver g:ngen,
maar hoeveel zakeii, w «a1 voor gestreden moest
worden, voor /.ij injiantr vtu.deii, werden oois
jrtwum-in, tij te t et-r j. f v< e i^e opvattingover
de njiddelen, de u.t-n tofpa-te ?
"Het m-jge eeiji^s/.ius stuuen zoo'n botsin_'
tusschen vrouwen en politieagenten, maar
de omstaudigheilen doen dikwijls de zakeu
in een ander jicht zien en men zal zich her
inneren, dat een Parlemerr s'.id zelf in een
oubeAaakt oojieo' lik toegaf, dat van geen
tniiel parleaienirlid iets te verkrijgen zou
zijn. tol hij tot het oneindige was gekweld
en vervet M. VOIT dien tijd zoudtn zij het
Yiiugstuk nooit iu ernst befchouweii.
Naarmate de ba-vegm,' zicli uietr heeft
uitgebreid en vele wt-lojigevceJe, beschaafde.
beai'.nntlijke vrouwen m debetoogden voor
vrouwenkiesrecht en toonden dat ] bereid
waren ia de gevangenis te zitten voor de
zaak die haar ter haite gaat, is de naam
gutlragette wat in onbruik geraakt en de ge
bet Ie partij heet weer sull'ragiit".
Wellicht is het krachtigst argumeut, dat
de partij voor haar zaak het ft doen booren,
wtl dit, dat zij stem verlangen om billijker
loon te verkrijgen voor de vi.f inülioeu
werktudd vrouwen in l.ot land.
Het is niet eenvoudig de viaag de loonen
van de viouveu hel/.eli Ie «preveld te krijgen
als dat der mannen, maar ze minder ellendig
en 01. voldoend te uiaken tlan zij zijn, vooral
op gioote fabiiekt n en in den kleinen winkel
stand die zich gt-wtonUk in de buurt der
groute indust) iectntrums bevindt en waar
vrouwen dikwijls heele gezinnen en bloed
verwanten hebben te otd.-rhouden met haar
loon. Hoe denken zij haar loon te verbeteren
door een stem in het Parlement?
Het antwoord is, dat terwijl vroeger het
geld dat werd bijeengebracht door de trades
unions rechtstreeks in haar eigen belang werd
gebr nik t, dit uu aangewend wordt voor politieke
doeleinden, daar de mannen hebben ui' ge
maakt dat de meeste belangrijke vraagstukken
op gebiel van nij verluid het best kunnen
worden behandeld en vastgesteld in Let
Parlement. Om dus haar belangen beschermd
te ien, moeten zij parlementsleden kiezen,
die voor haar belangen opkomen.
Men heeft r;iet viel veibeelding noodig
om in te zien hoe de helangen der
vrouw in het politieke geharrewar verwaar
loosd en verg ten wor ieu, vooral niet, wan
neer we tns herinneren, dat er geen
parlementsltden zijn, die verplicht zijn haar
belangen te beschermtn en te bepleiter.
Ongetwijfeld is er in Engeland nog een
ruime kling van vrouwen, die onverschillig
zijn voor politiek en die nooit ernstig hebben
nagedacht over kiesrec.:t voor haar geslacht.
Die vrouwen vinden haar zusters bespottelijk
in haar ijver kiesrecht te verkrijgen zij gelooven
niet, dat er iets dojr gewonnen wordt en
zijn alleen bang t-oor droo^ werk en inspan
ning. Deze kring bestaat voornamelijk uit
vrouwen die een gemakkelijk weeldeleven
leiden, die steeds beschermd worden en
nooit in aanraking k jrnen met de ruwe
buitenwereld.
Haar levensomstandigbeien bevredigen
haar en zij kunnen niet begrijpen dat het
levenspad van andere vrouwen niet zoo glad
en efl'en is.
Maar er is nog een andere afleeling
vrou40 t ? n 11 per r ? g ? 1.
COGNAC J. & F. MARTELL
Vraagt Uwen Wijnhandelaar naar deze
absoluut zuivere Cognac, welke vanaf
? 3.5O tot ? 8.5O p. Oesch geleverd wordt
Generale Agenten voor Nederland en Koloniën:
14OO1MJAX* «V
A M S T K It I» A W.
Vraagt Stalen van onze
voorjaars- en zomer-nouveautés,voor
costumes en blouses: Echizen,
Taffetas lustre, Louisine, a jour,
Mousseline 12ücM.breed, van (iocent
per meter af, in zwart, wit, effen en
gekleurd,als ook geborduurde blouses
en robes in batist.
Wij leveren alleen gegarandeerd
solide Zijde stoffen direct aan par
ticulieren, franco vracht en
rechten aan huis.
SCHWF.IZER & Co., Luzern H25.
(Zwitserland».
Zijdestoffan-Export. Kon. Hofl.
Extra Tarwebloem
voor de fijne keuken.
't Pakje vtn % Ki.!o?'r. /0.12:'.
MIJ. VOOR MEEL- EN
2S.
B:j opjave van uw adres wordt U door de
afdeeling Broodfabriek particulier ballend.
Eenige
Fabrikanten
W.BengerSnhne
Stuttgart
Hoofddepöt te AMSTKRDAM: Kalverstr.157
K. F. DEUSCHLE-BENGER!
Echt Victbrfawater
cht V i c tot1 a w a t e r
OBERUAHNSTEIN
Gede pone«r<l
Filialen: SPUI 25, VAN WOUSTRAAT 9.
Depots: v. Baerle.traat 38, Joh.
Verhulgtstraat 105, 1ste Gonst. Huysiensstraat 92,
1ste Helmersstraat 201, Nassaukade 304a, de
Ciercqstraat 8, Marnixstraat 257, Haarlem
merdijk 20, Van der Hoopstraat 38, Plantage
Kerklaan 15, Von Zesenstraat 29,
Oostenburgergrachtt 17, Javastr. 5 Camperstr. 20,
Weesperzijde 74, Watergraafsmeer: Breedeweg 1.
BOUWT TNUNSPËET
o d.
VELUWE.
Inlicht, b/d Vereeniging Kantoren
voor Vaste Goederen in Nederland te
Nunspeet.
i