D E A,M i T K R D A M M E R WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1568 noch de commissie noch wij voor 't oogenWik absolute bewijzen hebben of kunnen kebben, daar zou zoo'n proefveld toch beide partijen moeten bevredigen. Een der bestrijder-; der visscherij ? naar schelpen. Parlementair leven. Toen voor betrekkelijk korten tijd de feilen der. Fransohe Kamer van Afgevaar digden een kloek Desluit namen en een Merkwaardig verschijnsel in dit meest txpressieve aller parlementen, misschien te verklaren door het kieseb. karakter der jaak - zonder lang beraadslagen besloten iun eig-ju jaarlijksch salaris, waarvoor de Kedelanlsehe Grondwet den meer beschei den naam v tn schadeloosstelling gebruikt, te rerhoogen van 9000 op 15,000 francs toen stak een storm van verontwaardiging ?nahoog onder diegenen, die buiten de Kamer stonden. Rn waarom eixenlijk 'i Omi« de brave députés, van wie sommige deze groote inkomsten best konden gebruilen, aingezieu het gedwongen leven te Parijs zijne eigenaardige onkosten mede brengt, gebruik maakten van eeno gelegen heid, die sleuiits weinigen wordt geschon ken; omdat zij zeer terecht begrepen, dat ipt deze verhoogin? het initiatief van hen zelf moest uitgaan, aangezien wel ui m m dr een ministerie hiertoe bereid zou worden gevonden. Want hoe gaarne in Frankrijk e mini.-ters ook geneigd zijn niet kltiiie fff», henken de vrienlschap met do dóputés ifs onder ouden, zulk een voorstel, dat aan de schatkist per ja ir 5X mdlioeii francs, per wetgevende periode dus 22 müli en francs kost, zou Ie diap iu de toeh reeds itiet overvolle schatkist grijpen o;n verant woord te kunnen heeten. Bovendien, al kan let onmogelijk ontkend worden, dat er xekere noodzakelijkheden van ethischeu, economisehen, philantropischen.... neen, j>ardon, philo-.ophischen aard pleitten voor «en beslui, dat den zeshonderd vroeden ma.'inen d 'S l in Is het leven in pecunia.ren «in van zorgen zou vrij maken en hen daardoor das 'neer tijd geven om aan de fcelatigen des lands te denken, tot de sociale Maatregelen viel het niet te rekenen. Toch tellen deze tegenwoordig all-en in het credit van eene wetgeving! E«n Fransch blal van grooten invloed lei ft onlangs echter het is wel een klein keetje mosterd na den maaltijd, maar daartrn zeker niet minder goed bedoeld in gezien, dat d; députés destij is bij -hunne verdediging het beste argument voor de ^eihooging hebben vergeten. Zij hebben lun besluit willen goedpraten door de finan«iee'e n>olzakelijkheid van uit verschil lend oogpunt aan te toonen, en in hun ijver «ebeen het hun geheel niet in te vallen Hoezeer de veihooging gerechtvaardigd was ait een inzicht van meer op hunne schou ders gelegden arbei 1. Wanneer een ambte«füir door een maatregel van bestuur zijne ij de aanvaarding van zijn ambt vast ?inschreven werkzaamheden ziet uitgebreid, dan krijgt hij daarvoor altijd aangeno?ten, dat zulk een ambtenaar onder de loogere behoort en dus het mserdere werk Toornamelijk door anderen kan doen verrichlen ? een verhooging van salaris. Zeer billijk nietwaar, maar waarom zou dan een lid der amer, dat almachtige lichaam, zich eeuwig durend tevreden moeten stellen met de 9000 francs, die hem in veel rustiger tijd perk zijn toegezegd ? De parlementaire «rbeid wordt steeds grooter; h^t schijnt waarlij'c wel eens niet alleen in Frankrijk, allerminst of men de qualiteit daarbij dfcar de q'iantiteit zoekt te verdringen. Fransche Kamerleden kunnen hun baan'je dan ook heusch geen sinecure noemen, ?wanneer zij het naar eisch behartigen; men iegriipt eigenlijk niet hoe men nog telken *ier jaren zoovele honderden mannen vindt, die bereid zijn den last te dragen van deze parlementaire ketenen! Heeft men eigenlijk wel e<m goed begrip «ver welke schijven het leven van den afgevaardigde loopt? Om te beginnen ziet iij zich voor elke zittingsperiode een over vloedige massa literatuur thuis gestuurd, waarvan misschien de nette omslag en «fficieele verpakking met staatszegel de jrrpotste charme bezitten,maar welker inhoud lij niettemin moet doorworstelen om geheel «p de hoogte te zijn van de wettelijk op te lossen vraagstukken en besluiten. In vier uiuiiniimiiiiiiimiMiiiM ZIJNE BRIEVEN DOOR LOCISE ZAALBERG. I. Hoor je wel, hoe mooi Oostink weer op lijn orgel speelt?' vroeg de schippersvrouw, die op het dek van het turf^chip zat te br-sien. ,.Ja, alles goed en wel, maar ik ^ilde, dat de man wat beter op zijn zaken paste, dan zag ik ook eens geM voor mijn turf," mopperde de schipper. Zijn schip lag inde vaart achter d»n tuin van Oostink's huis en de volle ge dragen tonen van een koraal van Bach klon ken tot hier in den zomersch warmen herfstchemering. Het is net even goed, of je in de kerk bent," merkte de vrouw weer op, en na een j>poaje voegde zij er aan toe: Wat is het drukkend warm, ik geloof, dat we onweer krijgen." De orgeltonen zwollen krachtiger en krach tiger aan om daarna langhaam weg te sterven; toen zij zwegen, was het, alsof de olnen achter in deu tu'n en de lage wilgen langs den waterkant de melodie voor'zetten, zij begonnen te ruischen en nu hoorde men ook het eeatocig geloei van de zee in de verte. Even later was alles doodstil. Tk heb toch medelijden met hem," zeide de vrouw.nu weer, hij hef ft nooit voorspoed gekend, en het is me wat voor een ouderpaar je eenig kind in de schande te weten." Oostink was, toen hij ophield met spelen, pf razend voor zijn orgel blij-ven zitten Ala hij in die zwijgende stemming verkeerde, ?lioorde en zag hij niets van alles wat er om hem gebeurde. Hij zag enkel, hetgeen zijn rerbeelding hem voortooverde, enkel lijnt om hem heen en verheven grootsche dingen. Hij schrikte evenwel dadelijk op, toen ri,u jaar tijds beloopen de bundels, die de regeeringsvoorstellen, de parlementaire initiatieven en de rapporten bevatten, een aantal van tusschen vier en vijf duuend. Die vormen tezamen een niet onaanzienlijke hoeveelheid papier, waarvan men hetovergroote deel 3/i of % deel als minimum getrouwelijk intact terugvindt bij de kl.inhandelaars, die hunne zaken hebben iu te buurt van een senators-of afgevaardigden woning en die de gedistribueerde parlemen taire papieren bij het pond opkoopen om er hunne waren iu te verpakken! Ja, soatijds beleggen zij er hunne etalages mede en dan bemerkt m )u dikwerf, dat de pagina's niet eens zijn opengesneden ! E u toch vertegenwoordigen iiie bundels grooie proporties wijsheid en ook groote waar Ie; het juiste cijfer daarvan is echt ir moei'ij K te schatten, omdat zij m dikte loopou MUI vier tot vijfduizend pagina's eu OOK veelal in omvang verschillen. Maar wel weet men wtdke som er voor dezen post jaarlijks ter bsgrootuig wordt uitgetrokken. Het is een bedrag van 520,UUO francs in gewone jaren, van b' ),UOO francs in e'.k eerste werkjaar van een,- periode, omdat dan de voornaamste, eerst door hut nieuw optredend ministerie ingetrokken wetsontwerpen van vroeger datum, allicht met eene kleine, omwe:kmg, no^maa s vordeu ingediend eu omdat dan o ik dat is een speciaal Fransch kenmerk het brein der uieuwgekozen leden ten o. zichtc van eenig in.tiatief het meost vruchtbaar >verkt. Eu daarnevens geeft het Journal Of/i-lid een uitmuntend beeld vau h-t lees>vurk, da' den heeren vertegenwoordigers van het volk is opgelsgl, want al wat daarin staat, in hoofdblad zoowel als in byvoegs.l. moe ten zij hebben doorgewerkt o,n met eere i:i po itieke vergaderingen te kunnen zetideu. l)it geldt in de eerste plaats MUI de mededeelmgen van de regeering, de besluiten van het uitvoerend gezag, de doereet-.'ti en mini'stericele arresten, d"n tekst der uitge vaardigde wetten, de lij-iten van benoe mingen, van decoraties (lit vooral niet te vergeten!), van mutatie.-*, van civiele en militaire bevorderingen, vau pensiouneeringen, die ieder wetgever nauwkeurig most controleeren on waarnemen, niet het minst daarom, omdat er misschien heel in het verborgen aanlei ling in z>t voor critiek, voor het opwerpen vau een dier bij niets begonnen Q laesties, die eeu ministerie doen vallen en ... nieu-ve minis ters noodig maken. D e aandacht wordt voorts van zijne zijde gevergd vo >r de verslagen van de beide wetgevende ver gaderingen, Kamer en Senaat; ieder lid mp.;t herlezen de debatten zijner eigen bijeenkomst om, zoo noolig, rectificaties in het proces-verbaal te kunnen aangeven; moet kennis nemen van die. der andere vergadering, om haar geest en argumenten te kunnen waardeeren en verstaan. Terwijl niet het minst MJne belangstelling zicb moet uitstrekken tot eene derde categorie, die omvat do teksten van ontwerp-wetten en voorstellen, welke bestudeerd en besproken dienen te worden, en den inhoud der ver schillende daarop slaande rapporten met een enorme hoeveelheid kaarten, graphische en statische teekeningen en anuexe do.-.umenten, die dienen om alles den lezer op te helderen, maar hem meestal tot het lezen afschrikken. Hoeveel tijd wordt nu niet van een wet gever geeischt voirdeze lectuur:' In l'JIJj l'JÜis als verkiezingsjaar een slechte maat staf?maakte het eigenlijk Journal Of'ji<-ind eeu boekdeel uit van T72 pagina's: de daarbij behooren Ie verslagen der Kamer be-loegon 34^2 pagina's en van den Senaat 1310 pagina's; de stukken, die het wet gevende werk rnoes'en voorbereiden,eisuhteu voor de Kamer 1847 pagina s en voor den Senaat 630 pagina's. Hetgeen dus een totaal geeft van 16.0.1 pagina'-, die, bedrukt over drie kolommen, brengen eea cijfer van 48063 kolommen of 4.800.30D ge wou e regels. Mogen we nu het reeds be loeide Fransche orgaan gelooven, dat een chronometrische tijelproef in het snel lezen genomen heeft, dan is het voor een man, gewoon aau intellectuealen arbeid, mogelijk van deze offioieele stukken een maximum te ver werken van 4000 regels per uur, dit even wel zjnder, dat hij zich tijd gunt voor oponthoud, voor nadenken, voor het maken zelfs van korte aanteekeningen betref!'.-u 'e de mogehjtc discussie, die eou nauwge zet wetgever zich het minst vau alles blinde vrouw iu len leunstoel voor het raam, dat op den winkel ui'.kwam, ziju naam noemde. Vroeger was het anders geweest, het had haar dikwijls heel wat moti'e gekost, hem tot de werkelijkht il terug te ro.-peu, als hij zijn orgel bespee de, of over zijn papi-ren gebogen zat te dichten. Maar selert hun zoon verdwenen was, leefde hij nog slejhts voor haar, was al het aulere bijzaak voor hem geworden. Arnold," vroeg zij op zeur i ;en toon, vare starende, niets yi-nde oogen naar hem toewendend: Heb ja vanlaag geen bi Lef ge kregen?" Z'ker, zeker, straks als de lamp is aan gestoken, lees ik hwm vo.jr, het is ma een dikke." Oos'iik begon weer zacht te spelen, een larghetto vau Handel, daarna een allegro. Terwijl de eene me'odie ge'eideüjk op de andere volgde, dichtte hij de moois-e brie en. Brieven, allen geschreven door buu zoon, zooals zijn vrouw meende. Van hun zoon, Gerard, die ver weg was over zee; vroeger hun trots, hun glorie, maar nu voortvluchtig. Verwend door zijn moeder, over het paard getil l door ziju vader, was tiij veeleuchend geworden, niet meer roud gekomen, met hetgeen hij verdiende... .,Hij moet een Boerhave wo den," zeide zijn vader dikwijls, toen de vlugge, b >gaaf Ie jongen nog op de schoolbaiik-u zat. 01 een Goethe," voegde hij er to.us aan toe. Maar geld om vior een Boerhavetestiuleeren. was t r niet, toen de t ij d Jaar voor gekomen was. De win kel, waaria Oostick het geld moest verdienen voor het le'en onderhou l vau zijn ge;in, ver keerde in een deerniswaardigen toestand. De klanten kwamen nog uit gewoonte', uit mede lijden, 'chudden hun hoofd over deu zoLelerlir'g, die: huu onder het verkoopeu van ziju win tel waren voordrachten hiel.i, welke zij nu eens bewonderden, maar meest niet begre pen; doch zij vonden tteeds iets aan t iiierken op ela koopwaar. Alle;s lag op en door elkander, sigaren, schrijfpapier, snuif, alma nakken. .. kakken, die uiteen \vaieu g- noait-a laat ontnemen. Ea dan is er dus een totaal van 1200 uren lez^us nooJig, hetwelk, ge schat op een maximum van 10 uren per dag, geeft een somma van 120 dagen of vier maanden aan ingespannen lezen alleen! D ch iu dat totaal is noeh opgenomen de studie der amendementen en der inter pellaties, noch der rapporten omtrent aan de Kamer in zoo talrijke mate. gerichte verzoeken, terwijl evennin is gedacht a m de groote volumen der Archives" d.e leer gierige afgevaardigden en wie is er ter wille der eerzucht niet leergierig iu het parlemaut? moeten verslinden om, in de periole van 1789?1799 de woorden der groutj voorvaderen Mirabeau, Danton, Sióyès en andere, deelachtig te worden, of l 0:ii, ui de perijde van 1800 10.1(5, te putten u t de ervaringen der dagelijksuhe voor vallen. Trouwens, er is bij deze tij Isiudoeliug vau d,'n afgevaardigde gebed vergeten, dat hij niet alleen is wetgever, belast met de beh jrtiging dor staatsbelangen, m tar o/k politicus, belast met de behart ging van partij- en eigen behingen, speiuaal waar de/o betreffen zijne .-erkie/ing tot d -u uitverkoren post. In dat opzicht moet ziji,e leesgraagheid zieh ook richten tot de politieke bladen van Parijs en tot die vau ziju cigiii di-triet, tot do politieke en lite raire revues, tot de steeds meerder verSjhijnf-iiJe sjciale romans, tot de duizend en een nieuwe d'uk «verken, van welker iutioud een man van beschaving en smaak welk kamerlid is dat niet of verbeeldt zich niet het te zijn, in Frankrijk:' in onze tegeawoordige KI ncnlevi ,g dient kennis te nemen, was het alleen maar met het oog op de toespelingen, die do debatten daaromtrent kunnen geven. Komt m n nu >'an dit werk van uitslui ten I voorbereidend karakter tot de openba! e functie vau het Kamerlid, dan ziet met;, dit ui daUelt'te l i)'.).") zijne tegen woordigheid werd vereiseht bi] niet minder dun 211 /sitting-'ii ter güzamehjke d uur van 644 uren. E u voegt men daarbij 104 de dikwerf lange en af nattende b ;raa IsLigingou in de afdeehngen de steels toenemen Ie brief wisseling met de kiezers en do halfgoJen in hot district vau deu députó de uiter lijk effect geven Ie melewerking aa i enkele per odiekeii de. voorber-niitig van re- levoeringen, van improvisatie)", van ielanceoi'eii intorrujjties de invloed brengende werk.-ïtamhölen als rapporteur vo jr een be langrijk wetsontwerp de medewerking aan politieke intrigiies de dagelijksche slappen, die, ter wüle, van vrienden eu bekenden dienen gedaan iu de eouloirs der Ministeries eu der Kamers; kan men dan nog zeggen, dat e*en Kamerlid, die zijn post ter harte neem', iu kalme rust ziju Ij OlM francs verdient? \Vaarlijk, ook in de quantiteit van hot parlementaire werk is de overal uierkoare vooruitgang des tij Is niet te ontkennen. G r o 11 i u ge u, Juni '07. V. n. M. mnitiiiMMMMHiimiiiiiiimmmiiiiitmiiiiMiiiiiiiiiiiuimiiiiiiK T Jtjjïisleiihi; van etsen, iraysres \\Mn pö;èii en innt-wubn in Arti. K. Wi'sen blijkt hier wed degeen. die in uit gebreidste toepassing van het etsprooédé, vols'agen resulta'eu heeft verkregen. Maithijs Maiis heeft er d.M d Is'e vruchten uitgetrokken met zijn verbeeldingen van fleuren, van landschappen ook. Zijn et.««i zijn t >ch nog zuiverder dan zijn latere schiderwerken ;'.ij11 kumt lioudt zich hier in volko uuurt even wicht juist op djn overgang van droom tot werkelijkheid, waar het onaardsche bestaans mogelijk kan schijnen. Zoo is bijv. Katteel Xo. lïS een droombeeld, toch vol van realiteit. Red t tegenover gesteld aau ds onstoffelijke kunst van Maria, is liet positivisme in liet werk van Witsen, waai in de toestand van het werkehjue, stellig bepaald, uitgebee'd wil zijn. Zjn inzending is hier de mees; belangwekkende, want boven alle aanwezigen en hersteld moeiten worden... Hij verschoof alles tot den volgenden dag en de volgende dag was er we^riets anders, wat hem gewiehtiger voorkwam, dan o de op zaken te stellen. Oostink dichtte, speelde orgel, maakte hoog dravende drama's... de vrou ,v begon te sukkelen, mopperde, keef, behandelde hem met minachting. En de zoon, die voorloopig nog geen aanleg toonde om een Goelhe te woiden, werd door bemiddeling van invloedrijke vrienden op eeu kassierskantoor in de h>of!siad geplaatst. Nu zou hij minstens een Kolhschild worden ,,K zult eens zien. als ik rijk ben, wat ik d ui alles voor u doe," schreef hij can ziju moeder, die langzamerhand verlamde, zoodat zij niet meer kon loopen en bovendien blind werd. Ik reis met u naf.r de duurste bad plaatsen, waar u alle mogelijke hulp van beroemde art-en kuiu krijgen ;hjt had re ds lang moeten gebeuren, maar vader tchijut dit niet in te zien. . ." Hij sprak en schreef steeds op wegwerpenden toon over zijn vader, toldat er op zekeren dag be.'icht kwam, dat Gerard er met eeu belangrijke som ueld van het kantoor vau ziju chef vandoor was; niemand wi-t waarheen De slag voor den vader was verplett rend, het ontwaken voorden zonderlingen droomer ont/et'end O God, mijn aniie vrouw!' kreunde hij, toen men het hem meedeelde, iiij si'du-de en beefde letterlijk van angst o°a tiet haar te moeten vertellen. Waar was de tijd gebleven, toen hij net ideaal luirer mei.-j' sjaren was ? (let leek hem wel een eeu.v geli-den, sedert hij da*: verheven drama bad ge.-chre en, handelend over geluk, gro.jt, ge luk, dat wreed werd verstoord door sn od bed;og. Het drama werd eerst opgevoerd iu zijn woonplaats, toen o,> een naburig d(,r, . Heudiika werd daar dt; hoofdrol toeoedeeki, de rol van de jeugdige schoone, terwijl de ; dichter van het stuk de rol vervu 'Ie .uu j d,'U ri l i-er, haar vu ig<-n bewon leraa". /j vereen,;rl?-i ;de '? ?.? \\ geheel met !>a..r r> -I. rnrt de^n dichter samen werd zij gehuldigd b;",de l'" f ! 'il d g 'il la )g iu eoii heeHij;;^ op^;ui'.ii'g en uur -li :.ot de vverkelijkii^.d i1, lucu is hij de geroutineerde technicus; bij schildert al etsende. Bij dit ruime aantal prenten tüont zich zijn kracht echter niet steeds op zijn voordeeligst aangewend. Zijn latere werken zijn met de be-te; daaronder is menig onlevend product van afgematte werkkracht, die hardnekkig aangehouden, zonder d.-n prikkeleudea lust, de energieke vastheid van vroeger niet wakker kan maken. Bed-eld zijn hier de kapitale etsen van 304 tot 3"S, zwaar en stroef van aspect, van een starre uitvoerigheii en die van de inooihtden der Ams'erdamsche grachten en huizeugroepen slechts eeükille fotografische aanduid ng geven. K' is, het gaheele o'uvre van Wit.-en over ziende, vanaf zijn dutiutH met Lai,deusche gezichten, eii de arbeide.tliguren op h,jt land, toch den ges:adignn uitgr ei van een geprou incaerd talent waar te nem< 11 Een schilderstaien;, met eemgs/.ins litteraire neigingen, z ch voedend naar de imjiressi jnistisoae wij r.e v.iu waa'iiemeti, maar waarbij toch óJr de uiting m ,ie verbeelding reeds gedt li iieerd werd de werking naar liet imposante van Zju stadsgezichten. Dit streven procedeerde aan van ke. ij k met groo'e, k-ac-itiges lhon-->ten, d; naaste weg om tiet groote ^la.i^oeeid lot ten mOi.il ueutale gtd.iai.te te doen beiii.iien. Nadieii heeft dit, op het «isioiinaire gerichte streven, zich ingekeerd tot o/eer ontledende waarne uiug vau houding eri karak er der d iig;iJ en meer deuüileereiide uitvoering. De opvatting bleef echter geneud bij stads gezichten de verhoudingen 111 niHS*a;e pat jeii te zo.keii en de de:aüs te re; u meert H in een vast geklonken geheel. l.;e olieverf is voor VVitsen. m'sschien een te lojge s:of <im te vecwerkeij, de aqueheerm-jtlio te is hem mogehjk guiis iger, maar ui zoovele etsen i-, tiet martiaie kaïakter van iijn kua:t liet yoordrfeiijjst uitgekoaien. iiij iieeti prenten gemaakt Van een zoo volkomen gaafheid, dut zij het kleurwezen der d.ngen achier de diepdoorwerkte etstinten snggeieereii l ij is hier dan ook dikwijls tot voller rijpheid gekomen d.m iu zijn sc.nlderijen en teckeningt-u, ir.teijsiever vau i itdr ukking; de schaduwen Lebbeneeu lluweel ge diepte, de lichten stam vast. Ze hè'J beu wei e.'en het karakter soms van zwarte kunst preii'.eu door de toepassing van die middelen ooi de koperen plant g^chikt te maken tot het af.liUikeu vau /'Ukke tiaten, m .var ionder ds poezelheid aan dexe kunst moest eigea. Als s;aleu van zijn incest karaktervolle werk zij hier gewe;en op de nammers 28 L, '260, ?277, 281-, 287, 2SH, 287, 2KS, 3Üi. DJ iiisenling van B.iuer lul u:-gdrf^erier kuanen zijn; bij deze veriegenwoordiging vallen zijn zwakheden al te veel op, zelfs zóó, om te bjsiuiteii, dat dj ingezamelde stof, die hij onverpoosd djorgaat te verwer ken, toch eigjnlijk uitgeput is Hij is gewor den tol een zeer m irk .va ird ge tigjur tusichen de jongeren, een buitengemeen,* ondt r de Hollanders met zijn improvisatie's, spruitend uit de li-rimeriug aan tochten door een ver vervvijderde werrl i. Zijn waar Ie mag als a gemeen erkend woiden beschouwd; da iantaslëu vaa Bauer op liet ex jtisclie Ooster actie leven, zijn onder de loetnruch.ighedeu van tegen«ojidig een af;onderlyke plaa's "kaugewezen. Bij de productie van dezen vjoral, is het ecliter tij l gu vordeu het kaf van i.et koren te i-clieijeu. BULT is op n niveau van zijn ontwikkehng bujven staan, meer dan YV'itsen bijv. 't Je m >eiuiijk den weg, dien hij ais den zijne eenmaal voor goed Getreden ging, in afstanden te verdteleii. Hij heeft er eerder een vast hoiis op irigei omen. E-n verzameling van zijn werken laat niet licht naspeureu de, onderlinge ve hou lingen van den tijd, waarop zij omstonde:). Alleen kan worden ongemerkt, bij geüjke sooitelijkhei i, t eu aan, ienlijkeongelijktu i i in gehate; dd werking der verbeelding b lij k t dan te di k «ij Is zonder tmtel in g van leven. Het staat te bedien of in den stapel der vroegere Kioniekpren'en, het fantaseeiend talent vau Bautr i.iet Let vnichtbaarst zich g uit heeft. In verscheidene dezer etsen valt er kwalijk iets aieer te apprecieeren dan de gracieuse hand jewegiug, die uitdrukking voorwendt m grillig lijngewar. Om Kuier in djn werkelijke waarde te ziec, zijn er bij de groote etsen vooral slee ts heel enkele aan te duiden, en dan wel 'l eerst wtLicht no. 29 Entree. Hierin is zuiver tot haar recht gekomen da hem eigene uitgangswijze ruer, een lijn era luchtig weefsel van lijntjes, wairin juist ter plaatse Je beduidende teekeningde noodige acceHen aanbrengt, teeder en veer teruggekeerd, halden zij zich met elkander verloofd eti waren spoedig daarna reeds getruir.vd. De ontgoocheling, voornamelijk van haar kant, volgde spjeiii^. Haar held, haar edele i i idur, die op l to meel getooid had, bereid te zijn voor zijn schoont te sterven, speelde een nederige roi iu het dage.lijksch Ie «en. Zijne vermeende talenten kwamen niet tot hun recht; zijne gediciittu vond zij verve:(ud, LU iiij ze haar voorlas onder haar wes k, of jia gedane dagtaak, als/.ij ,er-noeid ea slaperig was. Nu /,ag zij ei-r ;.t, hoe leelijk aij was, \\e,ke zouleriinge geAoonten bij had. Honderdmaal op een d ig ergerde zij «cla aan hem, as hij deu winkel verwaarloosde, de klanten ongeduldig i i "t schellen. Hij van zijn kant daartegen, kon zijn eens geko/en id-aal niet zoo spoedig prijs geven. Hij meende het geluk te hebben gevonden en zag niet andeis i u baar dan de heldin zijner droomen. Hij had het vroeger nooit gekend, was zijn geheele leven <-en lobber geweest, dwstuud naar geluk, niemand had hem ooit be^rtperi. De weusch evenwel om zijn vrouw te vol doen, het verlangen naar haar litfde, die hij zoo korten tijd had bezeten, ontaardde weidra in een zi'ke'ijive vrees voor naar. Hij putte zich uit in i ie iteriijke bewoor dingen over de zaligheid van de hef ie, trachtte haar te overreden aem haar hart te schenken, hij volgde haar als een getrap.e h jiid, reeds verheugd, als zij niet al te onvriendelijk, diep nen-;'iiclitig als zij onvers-jlii ii/ tegen hem was, haar daardoor steeds meer v ui zich vervreemd-nd. Totdat het groote ongeluk gebeurde met hun r',ooD. !doe zal ik ooit den moed vinden het haar te zeegen ?' was zijn eerste gedachte. Zij zal al es uiin mij wijlen en het mij nooit vergeven !'' M..ar V'gt- ij k e'-lij d i n vaak t e i iet mui. l jd--n i u h-"!U rn daarmede Ue d ijfv7eer tol bundel n. 11 :j oesloo! id!? s f.lleen te dragen, het geoeurde v<;or hjrt" te ver v\ijgen, ook wel eenig.-/.ins ui' vrees VMr haru \erwij'en, dat lij zij a ;.oon -.-.e. n 'j^tjr v-jOibuj.d had go:;e,cii, dat krachtig, tot de compositie werd vol van beweging, levend in een geheel van zilverachtige toon. Zooals bij Monticelli uit de kleurschittering, kunnen ook uit het fijn gesponnen lijnenspel in Bauers beste werken, deyormen Jer beelden bevend opleven. Beider werk is daardoor gemeen een musikalen aard. Maar al te vaak verkeeren bij Bauer deze eigenschappf n van bevallige luchtigheid en fiju gespitste teekening in het wufte en on bestemde. De vormen der ngurni schijnen dan bepaald doorafel-draden, groote vlakken donker en licht gapen reedi op een afstand in het gezicht. De schaduwen van poorten vooral hebben diswij.s ii de compositie een bovenmatig gewicht, zonder evenwel de licbarnelijkhe it vaa de:e zware steenen bouwsels uit te drukken, die eerder schijnen papieren scher men van een toonee'. De ontoereikendheid van deze licht en schaduwpl-.-kken om de werking te tttunea van het geheel, wordt ni-*t veigoed do r de afgezonderde waarde die er soms aan bijge^t wordt uu t een fijnen tint. De kleine etsj.s bij d-ze inzending van Bauer du den gezamenlijk nog het meeat onmis kenbaar op Bauers beteekenis. Ik geloof toch niet, dit een tento instelling van Vet u zeer boeiend of bekorend zou ijn; wél ondeirichtend, en dat ze zou verwekken een achtende waardeeriug voor de geharde werkzaamheid van etn iutelleclu'-e'e persoon!i.kheid. De --portretten van Veth zijn alle «eer gelijkend zon :er evenwel wat men noemt sprekend g-dijkend te zijn;?lat van Van Looy misschien nog het meest. De/.e koppen zijn alle zt er kunstig en vooral met veel redrhjk overleg samengesteld. Dit overleg bepaalt iich echter uiel alleen tot lint uiter lijk c mstrueeren ea precies af bootsen d_-r aange/.icbteii. Het stre.eu tracht zich ook te verdiepen, na te vorschen hoe het individu-iele karakler te kenmerken isin de uiterlijke trekken. Tocli is de psychologische waar.lt van deze po! tretteii niet aanzienlijk; meer het verfijnd intt-1lect en laktvol b.l id dan het immer ver rassend veinuft is ook hier de leidende kracht: Veth if, een kuituur kuostecaar te noemeu. Hij lijkt mi eerder een van die bevoor rechte m°ntchen, op zoodanige wijze begaafd, dat ze, onverschillig in welke sooi t vi;n meraschelijke bezigheid, wat aanjienlijks praesteeren kunnen. Niet uit de macht echter van, een godJelijk instin.t, als bij Leonartlo da Vinci, maar uit de zakelijke beradenheid van, een scherpzinnig verstand. Zooals ik ree la vtel vroeger ze;, het w.rk van Veth lijkt me vooral -aa waarde in paedagogische strek king'. Het wijst, strak betoogeni, op den mathemasis bij kunstbeoefening. Uit deevenmatigheid van wel geslaagl-zijn bij deze reeks portretten, treden met meest levende eigen schappen naar voren je portrtt-studie's aarge veusa door de nunmers 2ö, 250' en 257. Het portret van Dr. Bo Ie- is in teekening het scherpst doorgevoerde. Het graveerwerk vau Dupont kon op deze tentoonstelling niet g'jm'st zijn Vooreerst d e^t echter bij beoo:deeliLg ervan, da hoo'dbeteekeui? in het technische wezen, gevonden te worden. De macht over het burijn, als willig teekenwerktuig, kan ici eerst na langdurige oefening in de vingers zetten. De aanwending van zijn ontniikenbaar meesterschap over het snij ij-er is voor Dupout, bij wat hij ook voorste t of uitbeeldt, nog te veel het doel der uiting. Een os bij v. op zijn prenten, zou men kunnen zien als een uit de gra.-eerkunst in dt natuur over gebracht we .en. Het moet anders om worden. Zijn (reproductie van Potter geeft nog |,d glanürijkste ge:u;geuis van zijn graveerverrm'gen. Ouder de etsen van Tho'.en zijn er aan te wijden, die met hun scherp ingegrifde lijnen het karakter nabijkomen van kautig burijnwerk, d .ch iu pétillaute speling en vrijer beweging o,'er de meer gevoelige koperen plaat, als fleuriger prentwerk zich doen aan zien. V ,oral de nummers 2.,'b' eu 230 moeten, om hun me-talen helderheid ea kracht tot de kostelijkste proeven van etskunst op dc-ze tentoonstelling gerekend worden Indegrootera prent met het zeilende f chip, hindert me, als. in zijn schillerijcm meestijds, te veel stelsel matigheid. Van de Zwart is er een ruime voorraad etsen, e n ;en tijd geleien reeds lij Van Gogh geëxposeerd en toen besproken. In do qualiteittn, als toen hem aangewezen, blijft hij in de;e omgeving stand houden. Da grootere pren'en zijn riet minst. De methode is te gemanicrieerd. Op de ets Veemarkt" hij toch eigenlijk de oo;zaak van alle zorgen iu huis was. Nooit had zij steun bij hem gevonden, en als Gerard aijae ouders om geldeiij<eu steun vroeg, moest zij hem se irijven : Er is geen geld iu huis, wij hebben enkel schulden, net als vroeger; vader doet geen moeite om iets te verdienen." Ja, hij zou zwijgen. 411e di-nk bare deug 'en en gevoelens had hij zijn helden iu den mon l geleed en de heldinnen waren h uu echo's. Ridderlijkheid, naastenliefd ?, zeifopotl' ring, zelfverloochening... Hij had er zijn gcbeele leven naar gesmacht, dat hem de kans eens zou geboden worden, z ch op eeu heldhaftige wijze vour zijne schoone op te olie. en. Het leven echter had hem de gede genheid, waarna hij gretig bad uitgezien, niet geschonken. Dat zijn gezin rechten op hem had, dat bij in zekeren zin moest voldoen aau de eisenen die vrouw en kind hem stel den, had hij nooit begrepen, hij zag laag neer op het werk om den brot.de. Klokken maken was nog iets, maar tabak en sigaren verkoopen aan boeren en schippers velletjes post papier en c ju ver ten per stuk, hij sprak het wel nooit uit, dat hij het beneden zijn waardighe d votd, maar hij liep zijn werk voorbij, zonder te ?ijn wat men van hem verlangde. Hij liep alles voorbij zonder de gelegenheid aau te grijpen, steeds volgend zijn verheven droombeelden. Totdat bet leven hem voor het e rst ruw aari| akte ... Hem aantastte in zijn zoon, zijn gloriH.. .Toen eerst werd hij zich bewust, dat hij innerlijke krachten bezat, die hij tot nu t< e ongebruikt had laten liggen. Nu was hem de gelegenheid geboden, zich op te oil'eren voor zijn vrouw... nu moest en kon hij iets. voor haar zijn, nu moest hij haar sparen. Hij deelde haar enkel mede, dat Gerard een haast igen brief had gezonden, dat hij een prachtige betrekking ii het buitenland had g-kregen en diiAij'.s zou moeten rti/en voo/ zijn u;eawe kantoor. Eu u t het eene vt nlichisel kwam uu =r;-leidelijk het volgt-nde vcort.